장음표시 사용
101쪽
.qui vir prudens sapiens est, La Fissu LL. id sensisse aut voluisse dicedus est, quod
absurditate aliquam redoleret. Hinc,cum dicitur praeceptum juris esse, alierum non laedere, non recte ex eo a sensu contraricin serretur argo semetipsum laedere licitiae permissum esses Absurdum quippe est, legi naturae ac divinae rectetq; rationi e dia
metro contrarium in proprium saevire corpus sibique manus inferre vio lentas. Secundia fallit argumentum a contrari sensu cum textus alii sunt in cotrarium cet
pressi : Quia Legislator non praesumitur id Voluisse ac sensisse, quod aliis Legi bus erpressis repugnat, . 2 3. I C. de Iur. vet. E.
Tιrtio fallit cum ducitur ex verbis causativis, h. e. per modum caussae prolatis, atque talis caussa non est finalis ac principalis, sed solum impulsiva. Undes quis exi ig. 1.1sd posui nis in qua dicitum, muliere postulare non posse, eo quod Calfurnia imi robissima foemina inverecundae, postuans magistratum inquietarit ri quis, io
quam ex hoc a contrario sensu inferre conaretur: Ergd emina, quae verecunde postulans magistratum non inquietat adic stulandum in judicio admittenda erit , vitios argumentaretur Quia duceret arἶumentum non ea caussa finali sed impul
102쪽
fixa, qua deficiente ac cessante effectus non deficit, uti supra ostensum est. Quarto non concludit argumentum a contrario sensu quando ducitur ex caussia quidem finali, sed non solitaria, verum cum aliis ea ustis finalibus aeque principalibusaepe se fassicientibus concurrente. Cum n. nequide directE liceat argumentari a caussa finali non-solitaria cessante ad cessantem ac deficientem effectu, ut proli- ξ docuimus supra in praecedentibus, mulis id minus valebit argumentum indirectumia contrario sensu deductum a cessatione cauilla finalis non-solitariae ad cessationem
effectus. Luinto non procedit argumentum a coistrario sensit , quando sumitur non a contra.
xio sensu rationis seu mentis ipsius Legis; fed simpliciter a contrario sensu literae seu
Quia quotiens disere panta ratione legis verba, non intelligitur id voluisse atque dixisse Legislator, quod verba legis ea priam unt, sed quod ratio ejus dictat, vide supra
Exempli gratia Ind.C es imi C. SS. Eulf dicitur castari irrita sint omnia percalia resadversus libertatem Ecclesiae e litata tuta. Ex quo sane male inscrtur extra I-
aliam talia statuta valere siquidem Italiae 1 auenti O
103쪽
1 De Opt. Rat. Interpretandi r
mentio ibi non idcirco est facta, quo provinciae excludantur; sed quia frequentius
id mali in Italia contingebat. Sexto non procedit argumentum e con. trario sensu, quando ducitur ex verbis N e.
gativis et lim ex dispositione privativa vesnegativa non sequatur habitus vel affirma.
Septimo non procedit argumentum a contrario sensu deductum ex omnibus Ilis L L. Codicis, quae ad certam consulta tionem speciemque certam Impp. proposi tam directae atque rescriptae sunt, ab unius inclusione ad alterius exclusionem accoli tra ab unius exclusiones inclusionem aliterius: Quandoquidem de certis personis aut caussis Impp. illis in L responderunt nominatimin expresse, non quod idemia aliis caussis, atque personis obtineri non debeat, sed quia de his tantum, de quibus responderunt, interrogati atque consuli fuerunt,absque dubio idem de aliis responsuri si de iisdem consulti fuissent. Atque hoc ipsum testatur etiam expressisis manifestis verbis Imperato Justi ni anusinu. . Cod de LI. ubi si imperialis inquit , majestas caussam cognitionali ter examinaverit, partibus ciminei constitutis sententiam dixerit: omnes omnino judices , qui sub nostro imperi
104쪽
sunt, sciant hane esse legem non solum illi caussae pro qua producta est, sed Lom nibus similibus. Quid enim majus&quid sancti imperiali est majestates vel quis tantae superbiae tumidus est, ut regalem sensum co-
temnat cumin veteris uris conditores constitutiones quae ex imperiali decreto processerunt, legis vim obtinere apertEdilucideque definianta Quapropter cum Impp. ini C. deperio. ut Floro supplicantiac consulenti respondent, Tutoribus ac curatoribus foris tuitos cassis, adversus quos caveri non po-zuit, imputari non oportere Male exinde Per argumentum a contrario sensu concluditur Ergb Tutorcsa Curatores delevisti maculpa teneri: Quia cum Impp consulti fuissent a Floro de casu fortuito num hunc
tutores curatores praestarent, ad consultationem c quaestionem propositam sese accommodantes tantum de casu fortuito, de quo ut siti fuerant non etiam de levissima culpa respondere voluerunt sine dubio tamen idem omnino responsuri, si deculpa quoq; levissima quaesiti fuissent. CAPu T. i
105쪽
, Des t. Rat Interpretandi ura,
Puomodo fiat extensio egis aproh bito aut permisso consequente ad prohibita utpermissa antecedentia '
Exi extenditur lex strictitas loquens acat sequente ad antecedentia sine qui bus ad consequens illud perveniri nulla a tione potest De hoc vero extensioniis genere duisunt regulae in jure nostro civili proditae, qua sum una est assirmativa, altera Negativa.
Prior sic concipi solet Quandocunque aliquid alicui conceditur unc omniasimulante
sedentia roncessa intePiguntur sine quibi adi-sudparveniri nonpote i. Panditur his e reguli in L 2.1f. de Iurisae in qua Iavolenus de iuris. dictione disserens seribit: qubleui juris di.ctio data sit, eidem ea quoque concessa videri, sine quibus jurisdictio explicari non pol est.Exemplum ibulus extat in
servi ubi euia quae hauriendae servitus conceditur, ei etiam facultas concedit ut ad fontem per alienum fundum eundi, quia aliter aquam ex alieno fonte haurire non posset.
106쪽
similiter cum per legem Eliam sentiam Dominis, qui solvedo non essent e missum esset servam herede in necessarium instituere; simul quoq; permissum intelligebatur ad em lege servum illum manumittere: Quandoquide suo nomine servus hereditatem adire, heresque existere non
potest, 3. .es a. l. quib. excavg.moum. Sic cum procuratori mandatum est rem
vindicare, intelligitur eidem quoque simul
mandatum, ut ad exhibendum agat, i. ad rem, J6sf. de procurat. Quia nempe actio a exhibendum praeparatoria est rei vindicationis, siquidem res vindicari non potest, nisi exhibeatur,l. I.l. 2. eu F.ad exhib. Ejus
generis plura exempla proserri possent: rum cum illa quotidiana sint, in jure te gentibus passim occurrast haec attulisserulficiat Etsi vero Eversiardus in topic in loco Irε A concessioni tecedentis ad concessionem conseisquentis, num 4 hanc nostram regulam ita existimet limitanda, ut non procedat qua do antecedens majus est consequente per Ipen.ς. I. 9 2. C. de necessserv. he ed.insit. ubi
ei ui legatum aut fidei comissum relictum. est, non intelligitur libertas relicta, etiamsi sine libertate servo nihil a Domino suo le
107쪽
go De Opt. Rat. Interpretandi iura
Istam tamen limitationem non admittendam satis arguit, 3 2. Insit. quib.ex caussananum. non lis.s AElpen.in priaec. ubi ei servo, cui hereditas relinquitur, intelligitur quoque relicta libertas At libertatem majus quid esse hereditate per se patet,&ipsemet Everhardus agnoscit. Nec juvatur limitatio ista argumento citatae lienuis . 2. te. Irim ut antecedentia quaedam concessa intelligantur,requiritur, ut consequens illud jure concessium fuerit.At v.ind.f. 2 pen. cG- sequens, nempe fideicommissum, aut legatum summo ac stricto jure plan inutilitet relictum erat, nec servo competebat: siqui
dem legatum sine libertate servo inutiliter relinquitur l. 76 in sua us de hered insit. Quamvis in . . . ex benignitate quadam humanitat2&liberalitate fidei commissum servo reIictum praestari jubeatur, servo interim in pristino servili statu per
Quomodo lex extendatur ob publi. cam utilitatem
p Ono extenditur lex stricte loquens ex publica utilitate, si nepe salus&uti saetas. Reia
108쪽
llespublica legis extensione requirat. Cum n. lex sit, teste Demosthene,c si munis Reipublicae ponsio ad cujus praescriptu Omnes, qui in ea Republica sunt, vitam instituere debent .r f eatque idcircd ad co-
modum Rei pubi totam accommodatam esse oporteat adeo ut dicente Cicerones ais lus Reipublicae suprema lex esse debeat, cui reliquς omnes leges subjiciant , coli venit legem sic interpretari, ut comm ocium Reipublicae non impediat, sed promoveat, non laedat Rempubl. sed tueatur Hinc Julianus JCtus A fulta , loquit , ure civili contra rationεdi Imrandi pro utilitate communi recepta L numerabιlibi reflvi probari poss .
. Atque hujus rei elegans exemplum sup peditat nobis, L at.1. de re divis Cum enim illic poena capitis illis decernatur, qui
muros civitatis Romae transcenderint, non
modo ratio ibidem expressa, sed jublica utilitas suadet eandem poenam Millis irro
gari, qui aliorum municipiorum muros animo hostili transcenderint , aut quaqua ratione violla lint. Quateis ad muros municipiorum, a. l . recte extenditur. Sic leges omnes poenales, ob publicam utilitatem, extendi potius, quam restringi oportet : Cum publice intersit delicta non manere impunita, l. 1 3 rga L. Aquil. sed suppliciorum acerbitate exemplo minui fa-
109쪽
84 De Op: Rat. Interpretandi pura ,
cinorum frequentiam, l. 16. s. ripa v. Cui non resistit, quod Hermogeni ovi scribit in L 11 de vota Interpretatione legum poenas molliendas potius, quam exasperadas. M. Hoc enim non ita accipiendum, ut, cum de delicto jam constat, benignius cum malefactoribus sit agendum , sed ita, ut si vel' de crimine vel criminis specie, non satis liqueat, probatioque aperta deficiat, tum vel nullum delictum, vel quod inter plura mi-1rus grave infame sit, commissum inter. pretem usi . . f. .st desulte fautori
Tuomodo lex extendatur ex parti-
IDEcimo ultimo lex de certa quada persona re, vel caus a verbis expressim concepta, emenditur propter particulam implicativam, qua in lege usus est legislator: Sunt autem particulae implicativae. Etiam, praesertim, a cimh&his similes, quae sua a
tura amplius aliquid implicant legi in- udunt, praeter id, quod verbis in lege ex . pressum est. Quotiens itaq; ejusmodi pa vicula in aliqua lege reperitur, quam Vis ea verbis concel a sit de re quadam, vel per-
110쪽
sona aut caussa ad alia tamen, in lege e jam non expresia, extendi debet. Sic U. C. quando mi. unic. C. quando Im peratorint. pupidos Constantinus scribit: Si pupicti vel vidua aliqua fortuna guriἀ miserabiles juduium Seremtatusua oraverint, praesese tim, cum alicuyus potentia perhorrescunt, cogantur ipsoru adversarii examini Imperauru is copiam fuere , tum ex particula implicativa prasertim colligitur, quod non solum tunc praedictum beneficium miserabilibus peris sonis competat, quando perhorrescunt Ois leatiam adversari, sed etiam in casu con-ttario, quando nullam ipsius potentiam
Caeterum particulae sua natura implic tivae cinclusivae vim inu, licandi includendi amittunt. I. QuanEo ex implicatione absurdum aliquod consecuturum esset prout dictum est supra cap. t. Quando propter emphasin vel Epita sim, vel propter ornatum aliquem p ponitur.V. C. Cum in I. . . D. C. de s id quod ibidem de libertate testamento relictas anchur, a vi ne propter liberiates co stituit sanciri dicitur , particula Maxima non habet vim in cliis endii implicandi, si quidem provisioni Imperatoris sola libertas causiam dedit, ac propter illam solam