HelfriciUlrici Hunnii, Jc. ... De interpretatione et authoritate juris libri duo

81쪽

14 De Opi Rat. Interpretandi iura

parentum favorem Impulsu a ver deaus Cti sui odium improbi foenerit oris Macedonis l. I in princip. Idcirco SC tum h oc, licet caussam impulsivam habeat odiosam, di nominatim etiam de creditoribus, i m. probum scenus exercentibus, conceptumst Adalios tamen quo scianque, filiis fam. pecuniam credentes, etiamsi ninae turpiae improbo lucro sint dediti extenditur. 4. Cum ratio con stitutionis principa.lis partim favorabilis est partim odiosa, verbaque ejusdem constitutionis dirigun. tur in personam illius, cujus favore ex lata est Tunc enim, quia favor odio praevalere majorque ratio favoris, quam odii haberi debet, extensio fiet constitutionis illius et

iam ex conjecturata ratione.

s.' ando, extensione facta , magis

molliuntur poen et quam ea asperantur, tunc enim etia ea conjecturata ratione extensio

fieri permittitur. Ut cum L Julia patri conis cesse esset filia unacu adultero in Adulte. rio deprehensa occidere, eri edit hanc lege poenalem Papinianus , ita ut pater , qui occidere potest , possit multo magis conru.

inelia assicere a. Nec in ea, et f. 3.1sad L. Iul.

de adult.

6. Denique limitatur retriata nostra in eorrelati vis di aequiparatis Cum enim cor. zelativorum Raequiparator u utplurim umatque

82쪽

Caput atque regulariter par sit atq, eadem ratio, ideo siqua poenalis constitutio in uno illo rum sit facta extendetur ob rationis parit tem ad alterum correlativorum Nisi forsan, quoad poenalem istam costitutionem diversam rationem subesse perspicue appK

Ruomodo ex paritate rationu ex

tensio satin exorbitantibwpria vilegiis ae iuribus singu- laribus'

QUAE praeter aut contra rationem re gulas juris communis recepta introisducta sunt , exorbitantia appellantur, etiqublab orbita, h. e.communi data via divertant: Unde Augustinus lib. '. de Civit. Dai. Nihil approbantes, inquit, quo deTOrbitet ab itinere sapientiae.Dicuntur, limi

tatoria ea ratione, quod intra terminos α

Iimites comunem regulam coerceant Auciatus lib. 2.n 6 4 Hs

Et si igitur certum sit id, quod supra muliis defendimus, quod ubi eadem, vel major subest rati, a similibus ad similia sic tria

83쪽

s De Opt. Tati Interpretandi fura,

procedendum. Cum non omnes articuli singulis legibus&SCtis reperiantur decis, Non possunt,ss. da LL .in ambiguu semper in obscurisS.de R. Iur Hoc tamen ita demum procedit cum de jure communi quaeritur. Ubi vero jus speciale,ri juris communis introductum, occurrit contra rationem mon potest vel per consequentiam, vela simili argumentuinde deduci, licet, eadem vel major ratio subsit. Hinc Paulus pro regula tradit Idquod cotra rationem jurisi intellige communis receptum est, non debere ad cotis equentiam produci, l. Quod τι - UdeLL. Lquod contra friR.Iur. i. e. non oportere poris

rigi ad caussas similes in quibus eaderatio obtinet: Sion.jus dicitur produci ad consequentias, cum argumento pari ut de quibus jus singulare constitutum est, dicimuς cosequens esse, ut inparibus causis de ut statuatur. Item in omnibus caussis id observari, ut ubi personae conditio locum faciat beneficio, ibi deficiete ea, beneficium quoque deficiat. Hinc&Julianusini inhv I S. ff. de I L. In his, ait quae contra rationem juris constituta sunt, non possumus sequii gulam uris. Ubi per regulam Donellus intelligit non jus ipsum comune sed regula de Interpretatione juris ac legu, qua placet jus costitutu porrigi ad eas caussas quibus eadem

84쪽

eade subsi ratio. Et Paulus: Quae propter

necessitatem juris constituta sunt, non debent in argumentum trahi, qua propter, 62. de R. Iuri Et ponti se Maxim. Quae a jure communi exorbitant nequaquam sunt ad consequentiam trahenda, cap. g - jureia,28 r.injsext. Unde etiam Constitutiones principum personales, sive privilegia cum incertis personisin caustis specialiter contra rationem juris constituta sunt personas non egrediuntur, nec ad exemplum trahi

debent l. r. V. de Cons. princip. sed et que

principi Insiit de jur Nat Gent o civit. Hoc vet id non aliam ob caussa, quam qudd constituentes haec ura nolint illa ad exemplupio duci, porricli ad alias personas,causia fas, quam de quibus nominatim sunt constituta. Dum enim ex regula seu jure communi per constitutionem personalem, certos casusi caussas excipiunt, hoc ipso regulam in caeteris casibus caussis persenis confirmare intelliguntur, i qu situm . irim νύφοndit,ss. da instruct sinistri m legat. Donesim .com. I . Atque hoc ipsi i sensit ac voluit ipse quoque Justinianus ind. g. cir quod principi Ins. de Iur.Nat Gent o civit. quo in loco . cur speciales constitutiones seu privilegia non possint ad consequentiam trahi, nec personas egrediantur, hanc ratione reddit, quod hoc Princeps non ve-

85쪽

Neque obstat regulari ostrae superio tu quod Javo lenus ait Beneficium Principis quam plenissim interpretari oportere l. penulti e consit. prisc. Hoc enim respectivapsorum, quibus istud beneficium tributum est , non respectu aliorum intelligendum. Exempla vero regulae nostrae prope in. finita in ure nostro occurrunt, e quibus duo valle illustria, quibusvi ipse Donellus in hanc eandem rem, utitur , huc adduc

Inedicto de minoribus, prino minor bus annis viginti quinque ex imbecillitate&infirmitate judicii lapsis, ac circumventis succurrit per in integru restitutionem e ea ratione quod infirmum sit consilium hujus aetatis ac multis captionibus atque insidiis expositum propter imperitiam rerum, l. I s. de minorib- Quae ratio etsi inrusticis aliisque personis sepis i me pertequEimmd interdum magis obtineat Tameta ad illas jus in minoribus specialiter receptum enua quam extenditur , quoniam contra jus commune id in minoribus statutum est.

Alterum exemplum est in s Cto Vellejano. Hoc enim cautum est, he mulieres ex intercessione teneantur, etsi non nisi sti pulatione fide julterint .l Blandum, C. de siue-

86쪽

ius ibin, ob eam rationem quod sexus muliebris magna sit infirmitas ae imbecilliat ac 2.3. I. . ad C. Ve an. Quae ratio. etsi non minus in Rustico obtineat, ut qui ipse maxima judicii laboret imbecillitate; Non tame ad ipsum idem beneficium Cti extendi debet; quondam in muliere hoc re- eeptum est singulariter contra jus commune, quo placet, Omnes tui stipulanti quid promiserint obligari f. de constituta Ins. de Limitatur haec regula, ut non procedat. I. Cum extensio fit non ad alias personas; sed ad alios ea sus inter easdem personas, quibus jus singulare indultum est inter has enim jura singularia ac beneficia principaquam latissime interpretari convenit , ut diximus per penuit fri consit.princip. 2. Cum extensio fit ad aliam personam, quisecundum latam significationem comprehenditur sub expressa in privilegio.

sic enim cum S Cto contra jus commune cautum esset, ne tutor pupilla filio suo, vel sibi nuptu collocaret, ait Paulus etiam

Nepotem,quilata significatione filii comprehenditur,l. liberorum, .seris Papirim sis

Pari modo cum C tum Macedonianu, contrarius commune, singulariter prohiberet si lita a m. mutuam dari pecuniam, ait

87쪽

co De Opt. Rat. Aterpretandi Dra

Iulianus, etiamsi fili in m. SCto contine. rό tur tamen in persena nepotis idem servarigi .ad S acea scilicet qubdlata significatione verbi nepotes filii appellatione veniant, d. l. liberorum, sed sinapi- sic denique privilegium revocandi ad

suum forum concessum viduis, ciliis quibusdam miserabilibus personis in I. unie C quando Imperat. inter pupilZetiam ad illas sceminas porrigitur, quae coelibem vitam agunt, quoniam lata significatione verbi illae viduae appellantur in L 2 2. . viduam,3 fili V. S. s. Fallit regula nostra in Concomitantibus atq; illis,quae caussam sive personam, cui privilegium concessum est necessario

concomitantur ac consequuntur. Huc n.

spectat illud quod dicitur in l. 2.1f de Iuru-

dict. cui unum aliquod concessiim est, eidem Caetera quoque concessa intelliguntur, sine quibus illud esse non potest. Unde in A thent. Habita, C. Ne limpropat e privilegia studiosis concessa recte quoque porriguntur ad ipsorum nuncios , famulos familiam, sine quibus tuto deconio de non poΩs intuersari illis in locis, in quibus studio

rum caussa commorantur.

Caeterum rursus hoc limitatur ita, ut cum demum procedat, cum nisi concomi-

88쪽

tantinus tillis privilegium commuiticaretur, illi quibus privilegium concessum est. vel eo uti impedirentur,aut verbion comi tantibus illis carere cogerentur. 4. Limitatur regula nostra,ut non procedat in omnibus illis casibus, in quibus leges correctorias exiesionem admittere diis ximus in capit. o. IJ Edqubder tensi orae exorbitantium non fiat correctio sed potius distinctioin declarati , quam jus facilius admittat, quam ut in totum tollatur. Verum haec limitatio idcircd non videtur admittenda, ubiscum ratio ea pres.sa est in correctoriis fieri possit extensio prout ostensum fuit in cap. 29I3. In exorbitantibus tamen non Item, uti cum ex rationibus, tum exemplis superioris nostrae regulae promptum cuivis est intellige- e. Et sane ratio etiam hic diversissima est exorbitantium&correctoriorum. Haec enim quando ex ratione legis correctoriar, de qua certo constat, extenduntur, tit hoc secundum mentem ipsius legis ac Legumlatoris A ver exorbitantia cum ex pariae simili ratione ad consequentiam porriguntur,fit hoc contra mentem legumlatoris, qui non vult, ut etiam adsimiles ex se nasin caussas illa extendantur, ut sub initium hujus cap.fusius osten sum est CApuv

89쪽

Guomodo ex paritate aut maioris terationis extendatur oratio legis taxativa'

'RATI taxativa est cujus subjecto aut praedicato particula aliqua taxativa vel

exclusiva addita est. Exclusivae autem particulae sint, veluti Tantum, Tantummo do, Solum solumodo, Praeter Praeterqua, Duntaxar,Nisi, Excepto,unic E. Praeci se,&consimiles aliae, quae vim excludendi ora. tionemque restringendi habent. De hujusmodi itaque oratione rarativa vel exclusiva saepὶ dabitare contingit utrumne etiam ad alia, praeter id, quod nominatim expresse orationi inclusum est, ex identitate vel majoritate rationis tensionem recipiat 'Qua de re hujusmodi regulam ponimus:

Orationem exclusivam non excludere, ea quibmve par,vel major ratio subest, sed ea omnia comtinere intelligi ut hic regula illa locum obtineat qua dicitur A similibus ad similia procedendum . Nonpossunt, Ude Legibu . Et ubi parratio est ibi quoque paridemque jus nitituendum esse ratio fundamentum

90쪽

Eujus regulae con sistit in eo, quod egis ani main medulla sit ratio ipsus , ita ut quicquid ratio continet id ipsum quoq; lex ipsa continere intelligatur; eoque se porrigere lex censeatur quo sese ratio ipsius porrigi euti hoc latius deduximus supra cap. II . Cur profecto consequens est, ut nihil a lege e clusum sit quod ratio legis complectitutquomodocunq; etiam verba legis sonent, ut, quae rationi legis semper postlmnenda

supra monuimus, cap. 2.

QAin etiam quod probὸ notandum

particulae exclusivae in lege positae non super quidvis excludunt: sed pro subjecta materia proposita quaestione deripa in ista. lege sermo est, sit pe ad certum tantum quid. excludendu referuntur Veluti cum In cap. 23. tr.desto ac scribit Pontifex sufficere solum consensum illorum quorum de conjunctionibus agitur particula illa exclusiva solus non quidvis excludit praeter consensum contrahentium, nec excludit con

sensum paretum in quorum potestate sunt contrahentes; sed pertinet solum ad verba excludenda , quae pontifex non putat esse necessaria ad contrahendu matrimonium; Gum ibidem proposita fuerit quaestio PoR-tifici. non utrum consensus aliorum, quam contrahentium, necessarius sit 8 sed utrum

mutus & surdus eo quod ille consensum verbia