장음표시 사용
61쪽
C. Sext a propria significatione vocisii elligi ur, Legumlatores recedere voluisse; cuin usus loquendi communis id exposcit Hi enim quacunque vocabuli proprietate est potentior, l. cum de lanio, nam cum seq. f. de Instruct sinstrum legat. Alphenm L an licvlvi de V. S. Ij x vers non enim de supeIect legat. . Septim cum id suadet Natura mateis rie subiectae, aut personet qualitas,ad quam Verba diriguntur. Talia enim satir praedicata, qtalia permittuntur elle a suis subjectis, ut divinus supra. Huc donationis verbo transactio in- relligit ut, cum dominus fundi conductori ob sterilitatem anni donationis verbo pensiones remiserit in II 3.siuno anno, J.locati. Hinc verbum commodati accipitur pro mutuo in l. n. Q desis qui expub.rat. Et rutoris appellatione curator continetur, pater, condit . file condit. 9dem ac contra ratoris appellatione tuto significatur, cap. uvirc. de obligat. prorat sc Et in materia praecepti, verba rogativa stant praecepti vh,&non rogatave, cap.unic porrὸ Destat. reg. in sext. Et verba Imperativi modi non sem. perstant praeceptive, sed impropriantur ratione subjectae materiae, ut in clem exivi de
para se, e quia preterea de V. S. s. O tivba propria significatione voc: sti
62쪽
quil- esset: Ipse enim tanquam vir ludens,l. .es 2. De L L. non praesumitur absurdum inconveniens statuere voluisse. Tunc autem absurdum retenta propria significatione, consequi intelligitur, cum aut in nestum quid, aut injustum, aut rationi, aliisque I L. contrarium inde consequitur.
Puomodo Lexgeneralis propter ab-l talem, quae retentageneralitate
merbi sisti consecutura refri gatur '
Eptimo ac postrem restringuntur g
neralia legis verba ad evitandum ablatis dum, quod ex generalitate esset resultatu. rum. Nam leges ubivis ita accipiendae suntne absurdum aliquod ex illis nascatur l. 2. C. de condit infe t. .aliud Aab urdum,st .. R. Iur. l. ex facto,st vulgo pupistsubsit. Nam absurdum, Τ de bona liberi L in ambigua,1 deLL. Cum enim lex sit virorum prudentium consultum,l. .st deleatius, itemque decretum IlIOIum Prudentium,t. U. eoae non est
63쪽
, De Opt. Rat terpretandi iura,
verisimile, legem generalem illum casum comprehendere, quem vir bonus & prudes non statuisset Absurdam autem,ut proxumo capite dicebamus, tunc intelligitur ex Iegis generalitate resultare,cum aliquid vel iniustum vel inhonestum, bonis moribus&juri diviso contrarium, ac rationi prin-eipiis juris civilis vel naturalis repugnans inde consequitur. Hinc legatis generaliter vestibus non intelliguntur illa vestes legatae , quae secundum leges aut bonos mores gestari non possimi, l. quamvis, f. drauro erargento legato. Inde si quis conductor promi si ignem in domo locata non habere, non intelligitur de igne necessario ad victum non habendo sese obligasse l. videam vi, slocuti
1υ extensiva egis interpretatione, quibus modis exstricte loquens
I TAEtenus ostensum est ex quibus caussis lex generaliter loquens restringatur; sequitur, ut videamus qualiter ex strictius
loquens extendatur. Etenim sicut ex mente
sententia legumlatoris, si forsan strictior
64쪽
lit verbis, lex generaliter loquens restringi tur: ita e converso rii mens legis deprehendatur latior verbis, adeoque legislatorem plus voluisse, quam verbis expressisse apparet, solet ex stricta ampliari extendi. Id quod clar exprimunt hae sententiae juris. Non possunt omnes articuli sigillatim aut legibus aut senatusconsultis comprehen dici sed cum in aliqua causa sententia illo rum manifesta est, is, qui jurisdictioni praeest ad similia procedere atque ita jus dicere debet,l. Non possunt . de Legibu3. Item in casibus omissis verba cellant; sed sententia eo porrigenda est l. 7. q. Σ . de jurisdict. Item verba deficiunt , sed lex plenius interpretanda est, ut suppleatur, quod legi deest, L lex ulla d fund. At Ioratio . deson ali-bis . Nam ut ait ae legib. Porio depre hin
ditur mens legislatoris latior verbis. I. Ex ratione largari latio religis et Ea aequitate. 3. Ex aliis partibus ejus sena legis. . Ex alia lege. 1 Ex subjecta materia. 6. Ex absurditate. I. Ex contrariis. 8. Ex consequentibus 9. Ea publica utilitate Lo. Ex particulis
implicativis. Ex his igitur caussis lex strictius loque u restringi
65쪽
DRim igitur legis extensio fit ex ratione ejus latiore Quando nempe aliquid in
lege aliqua certis de rebus caussis, casibus repersonis statutum est nominatim sed ob ejusmodi rationem, quae ad alias personas, caullas atque casus aeque pertineat. Cum enim ratio legis sit anima legis,totaque ei sentia legis in ratione cosistat, ut suprae 3. fuit prolixe ostensum, consequens est, ut
eo usque porrigi debeat ex ipsa, quo sese
ratio ejus extendit. Inde vulgatum illud: Ubi eadem ratio est, ibi idem jus statui d bet. Indeque Julianus, quia non possunt mnes articuli sigillatim legibus aut SC iis comprehendi idcirco permittit ex ratione resententia legis ad similia procedere, .non possunt,ss de legibus. Eademque de causa etiam Iustinianus in L . C. de Lee Falcidia, sini. Ita. C. de con situla pecunia, ex aequitate, ob similem rationem ad similia proceden. dum existimat. Hujus rei exemplum pere leg ns extat in . idfsfamilf tfecerit, ubi, si plures servi furtum admiserint, ignorante
66쪽
noxios servos, possit omnes dedere, qui stri tum participarunt vel si maluerit aestimationem offerre, post tri illud, ut per hoc itaberetur familiamque suam retineat,si tanarum offerat quantum si unus liber furtum fecisset, idque ex ea ratione, ne servi everistant domini patrimonium, si omnes dedere, aut pro singulis aestimationem litis o L serre cogatur. Quae ratio cum locum obtineat, quando plures servi damnum dede rint idcirco C ajus exinde infert, idem in bac quoq; specie statuendum esse, d .iliud Issa L. Aquil sic etiam lex a labb. prox in agnato tutelam defert, ob eam rationern, quod eidem successio intestati impu.beris cadem lege debeatur in . tit. Insit. detigit patron tutela, saepe,d pronunciatio, . . o et g. de V. S. Haec ratio quia in patrono aeque obtinet, ut qui&ipse liberto intestato succedat, idem jus in eodem statutum est d. rit. Insit.delegit.patron et Atesa. Caeterum et rationein caussa legis ita demum legis fite et tensio, si ea finalis fit 3c
concludens; non vero siduntaxat impulsitava item si sit principalis ac per se sumetens: Alioquin si ex duabus aut pluribus rationibus aliquid sit introductum, quarum nulla per se suiliciat, non fit extensio,etiamsi una ex illis generalior sit verbis legis. Qu.n etia non semper ea majoritate rationis fit eatensio legis. Prim,
67쪽
P im enim si quid singulariter contra aut praeter jus commune constitit ut usu sit, non debet hoc ad exem p umin consequentiam trahi , . i. f. e legib- l. ωd contra . de R. lin. qua de re infla in cap. I s. plenius di
Secund ex majoritate rationis non fit ertensio, cum ratio diversa est majoris minoris. Quoniam tunc id, quod minus apparet, in rei veritate majus est, eo respectu, quo illi us magis resistit ex caussa Unde licet mulier exsCto non possit pro aliquom dejuberes, donare tamen potest , quamvis multo plus videatur donare, quam fide jubere sed hoc iccirco quia diversa hic ratio est donationisi fidejussionis , cum non tam facilis sit mulier ad donandum, quam ad fidejubendum sic &olim poterat maritus fundum dotalem volente uxore, alienare At non poterat oppignorare consensu uxoris,pr. Instit. quib.alien licet. Nulla alia
de caus quam quod hic ratio sit diversa alienationisi oppignorationis 'uia nepe facilius adduci possint mulieres ad consentiendum maritis in oppignorationem, quam in alienationem. Terti perdit officium regula nostra,cum argumentu inducitur in diversa specie ubi nus in majori non continetur. Unde qui occidere potest, stuprare non poterit, nec exulis
68쪽
erulis uxorem alio dedecore adficere quθvis plus videatur occidere quarti stuprare, quia non sicut vulnerare a stuprare continetur in occidere, Alorat ib. a. ueri Signif
Illud tamen non interest sitne ratio in lege expresia, an vero non modo possit sorti sitimis argumentis onjecturis aut admodum verisimilibus inde elici
uatenu in correctoriis Men o Latia ratione legis correcta, adlegem ipsam corrigen
dam a V X identitate rationis fit extensio etiam in correctoris aratione nimirum correcta ad legem correctam ci tam si ratio alia cujus legis correcta sit, ipsa quoque lex co recta intelligatur. Nam etsi correctiones legum sint per se odiosae, cap. i. in . de filiis presb. in sext. propterea restringendae potius, quam extendendae: Neque per subauditos intellectus leguli correctio induci debeat: Cum praesertim ipseJustini ianus veterem legis forma servari praecipiat, ubia nihil
69쪽
nihil innovatum appareat Et pro regata
tradat quod id, quod mutatum non in nitur , stare non prohibeatur . . cimvis. de testam. praecipim- C. de a peltat. Tamen
quia ratio legis est medulla Scanima legis, talis cauisa, a qua legis tota es sentia Eependeat, inde lex suam vim, vigorem esse habeat Consequens est , ut ratione legis cor tecta, perinde ut anima acorpore se, parata mox omnes corporis vires deficini:
ita quoque lea ipse deficiat, atque correcta intelligatur, caussaque legis sublatarices fante ipsa quoque lex nec tisatio celsare sublata esse debeat, . adigere, I Itiamvis,ssi jur. patronat. I milite agriιmd e re milit. Atq; hujus exempla in ure nostro sunt admodum frequentia, unde unum atque alterumhue transcripsisse sufficiat. Proximi cognari olim ex lege ici tabb non vocabantur simul cum agnatis ad tutelam, ex ea ratione, quod non vocarentur ad successionem ab intestato, perinde ut agnati. Hodie ea ratione per Nouedam, I 8. correcta, qua coagnati aeque ab intestato succedunt atque agnati, vocantur cognati ad tutelam una cum agnatis. Sic etiam licet olim frater non esset legitimus tutor fratris sui emancipati sitansit de duc utela ob eam rationem, juod non vocatetur ad successio neml gitima propter jus agnationis sublatum
70쪽
per capitis diminutionem fratris emanci pati: Hodie tamen postquam fratri eman cipato succeditur ab intestato, .pen. C.delegitim.tutela, ratione ista correcta. Etiam jus illud correctum intelligitur. Limitatur vero haec nostra regula. I. Ucnon procedat, quando caussa saltem remota ac impulsiva correcta est, finali ac principali adhuc salva Et integra Tunc enim lenipsa correcta non censebitur n. f.de
donat. Alciatu lib. I. de . S.
Secundo limitatur, ut non procedat re
gula nostra, cum pluribus rationibus aliquid est introductum, quarum singulae sunt aequὶ principales ac per se sufficientes. Natunc altera illarum sublata, vigebit 'nihilominus adhuc lex ipsa, .si non lex, V. Esse ει instit. Alciatib. I V. S. Ut ita tunc demum, ratione legis correcta, lex quoque correcta existimetur,cum ratio illa est proxima dis natis,cui lex ita innititur, ut tota decisio legis ab ea maxim L sola pendeat Aut si plures fuit rationes legis illet non sint,aequEprincipales ac per se sussicientes.
Terti limitatur, ut non procedat, cum
ratio legis generaliter non corrigitur; sed aliquo casu tantuma Nam &in illo quoq; servantia est lex, donec c6btraria constitutione abrogetur Alciat. d.lib. I n. IJ Quam, vis iae hac postrema Alciat limitatione