장음표시 사용
291쪽
lum pedum tuorum; virgam virtutis tuae emittet dominus ex Sion, et dominabitur in medio inimicorum tuorum tecum. i) Sed necesse est ad meam Sententiam pertinere defendam eas scripturas, quas et Iudaei nobis avocare conantur. Dicunt denique hunc psalmum in Ezechiam cecinisse, quia is sederit ad dexteram templi, et hostes eius averterit deus et absumpserit; g) propterea igitur et cetera: ante luciferum ex utero generavi te, δ) in Egechiam convenire et in EZechiae nativitatem. Nos edimus evangelia, de quorum fide aliquid utique iam in tanto opere istos confirmasse debemus, nocturna nativitate declarantia dominum, ut hoc sit ante luciferum, et ex stella magis intellecta, et ex testimonio angeli, qui nocte pastoribus adnuntiavit natum esse eum maXime Christum, et ex loco partus, in diversorium enim ad noctem convenitur. Fortasse an et mystice lactum sit, ut nocte Christus nasceretur, lux veritatis futurus ignorantiae tenebris. Sed nec generavi te, edixisset deus, nisi filio, puero. Nam etsi de toto populo ait: filios generavi, ) sed non adiecit ex utero. Cur autem adiecit ex utero tam vane 7 quasi aliquis hominum ex utero natus dubitaretur Τὰ nisi quia curiosius voluit intelligi in Christum: ex utero generavi te, id est, ex solo utero sine viri semine, carni deputans ex utero spiritus.
nec sacerdos autem EZechias, nec in aevum, etsi fuisset, secundum ordinem, inquit, Melchisedec; si) quid Εκ echias ad Melehisedec altissimi sacerdotem, et quidem non circumcisum, qui Abraham circumcisum iam accepta decimarum oblatione benedixit 7 At in Christum conveniet ordo Melchisedec, quoniam quidem Christus proprius et legitimus dei antistes, pnaeputiati sacerdotii pontifex, tum in nationibus constitutus, a quibus magis suscipi habebat, cognituram se quandoque circumcisionum et Abrahae gentein, cum ultimo Venerit, acceptatione et benedictione dignabitur.
Est et alius psalmus i) ita incipiens: deus, iudicium tuum
l) Ps. 110, 1 sq. 8, T. 2 2 Reg. 19, 14 sqq. Ies. 37, 14 sqq.
3) Ps. 110, 4. cf. I xx. 4 Ies. 1, 2. b) Rhen. ed. I. spiritus, quod et ipso hic accedit. Latinius, Iun. et Seml. Myiritus, quod ex ipηo. Huc ace edit. Nobis pro ipso visum est scribere : in p8a Imo. 6 Ps. 110, 6. I) Ps. 72, 1.
292쪽
regi da, id est Christo regnaturo, et iustitiam tuam filio regis, id est populo Christi. Filii enini eius sunt, qui in
ipso renascuntur. Sed et hic psalmus Salomoni canere dicetur. Quae tamen soli competunt Christo, docere non poterunt, etiam cetera, i) non ad Salomonem, sed ad Christum pertinere 7 Descendit, inquit, tanquam imber supervellus, et velut si illae destillantes in terram; placidum descensum eius et insensibilem describens de coelo in carnem. Salomon autem etsi descendit alicunde, non tamen sicut imber, quia non de coelo. Sed simpliciora quaeque proponam. Dominabitur, inquit, a mari ad mare,
et a flumine usque ad terminos terrae. Hoc soli datum est Christo. Ceterum Salomon uni et modicae Iudaeae imperavit. Adorabunt illum Omne S regeS; quem OmneS, nisi Christum 7 Et servient ei omnes nationes; cui omnes, nisi Christor Sit nomen eius in aevum. Cuius nomen in aeternum, nisi Christir Ante solem manebit nomen eius.
Ante solem enim sermo dei, id est Christus. Et benedicentur in illo universae gentes. In Salomone nulla natio benedicitur, in Christo vero omnis. Quid nunc, si et deum cum p) iste psalmus demonstrat 3 et beatum eum dicent, quoniam benedictus dominus deus Israelis, qui tacit mirabilia solus; benedictum nomen gloriae eius, et replebitur uniVersa terra gloria eius. Contra Salomon audeo dicere etiam quam habuit in deo gloriam, amisit per mulierem iuidololatriam usque pertractus. Itaque cum in medio psalmo
illud quoque positum sit: inimici eius pulverem lingent, δ)subiecti utique pedibus ipsius, ad illud pertinebit, propter
quod hunc psalmum et intuli et ad meam sententia in defendi, ut confirmaveritia et regni gloriam et inimicorum
subiectionem secundum dispositionem creatoris, consecuturus, εὶ non alium credenduin, quam creatori S. 10. Revertamur nunc ad resurrectionem, cui et alias
quidem proprio volumine βὶ satisfecimus omnibus haereticis resistentes; sed nec hic desumus, propter eos, qui illud opusculum ignorant. Quid, ait, lactent, qui pro mortuis bapti Zantur, si mortui non resurgunt 3β) Viderit institutio
293쪽
ista; calendae, si sorte, Februariae respondebunt illi pro
mortuis petere . i) Noli ergo apostolum novum statim auctorem aut confirmatorem eiu S denotare, ut tanto magis sisteret carnis resurrectionem, quanto illi, qui vane pro mortuis baptigarentur, si de resurrectionis hoc facerent.
Habemus illum alicubi unius baptismi desinitorem. ) Igitur
et pro mortuis tingui pro corporibus est tingui; mortuum enim corpus Ostendimus. Quid facient, qui pro corporibus baptigantur, Si corpora non resurgunt 3 Atque adeo recte hunc gradum sigimus, ut et apostolus secundam disceptationem aeque de corpore induxerit. Sed dicent quidam: quomodo mortui re Surgent 7 quo autem corpore venient 33)Defensa etenim resurrectione, quae negabatur, conseqUen Serat de qualitate corporis retractare, quae non Videbatur. Sed de ista cum aliis congredi convenit. Marcion enim in totum carnis resurrectionem non admittens et soli animae salutem repromittens, non qualitatis, sed substantiae saeit quaestionem. Porro et ex his manifestissime obducitur, quae apostolus ad qualitatem corporis tractat propter illos, qui dicunt: quomodo resurgent mortui Z quo autem corpore venient 7 Iam enim praedicaVit resurrecturum esse
corpus; id de corporis qualitate tractavit. Denique si proponit exempla grani tritici, vel alicuius eiusmodi, vel quibus det corpus deus prout volet, si unicuique seminuin proprium ait esse eorpus, ut aliam quidem carnem hominum, aliam vero pecudum et Volucrum, et corpora coelestia atque terrena, et aliam gloriam solis, et lunae aliam, et stellarum aliam: ε) nonne carnalem et corporalem portendit resurrectionem, quam per carnalia et corporalia eXempla commendat 3 nonne etiam ab eo deo eam Spondet, a quo sunt et exempla Τ Sic et resurrectio, inquit. duo modo ΤSicut et granum corpus Seritur, corpus resurgit. Seminationem denique vocavit dissolutionem corporis in terram, quia seritur in corruptela, resurgit in honestatem et virtutem. β) Cuius ille ordo in dissolutione, eius et hic in rc- surrectione corporis, Scilicet sicut et granum. Ceteruin siauseras corpus resurrectioni, quod dedisti dissolutioni, ubi consistet diversitas exitus 7 Proinde et si seritur animale,
294쪽
resurgit spiritale. 3) Etsi habet aliquod proprium corpus
anima vel spiritus, ut possit videri corpus animale animam significare et corpus spiritale spiritum, non ideo animam dicit in resurrectione spiritum suturam, sed corpus, quod cum anima naScendo et per animam vivendo animale dici capit, suturum spiritale, dum per spiritum surgit in aeternitatem. Denique si non anima, sed caro seminatur incorruptela, dum dissolvitur in terram, iam non anima erit corpuS animale, sed caro, quae fuit corpus animale, siquidem de animali essicitur spiritale, sicut et infra dicit: non
primum quod spiritale. ') Ad hoc enim et de ipso Christo
praestruit: tactus primus homo Adam in animam vivam, novissimus Adam in spiritum vivificautem: δ) licet stultissimus haereticus noluerit ita esse, dominum enim posuit novissimum pro n0Vissimo Adam, veritus scilicet, ne, si et dominum novissimum haberet Adam, et eiusdem Christum defenderemus in Adam novissimo, cuius et primum. Sed salsum relucet. Cur enim primus Adam, nisi quia et novissimus Adam Τ Non habent Ordinem inter se, nisi paria quaeque et eiusdem vel nominis vel substantiae vel auctoris. Nam etsi potest in diversis quoque esse aliud primum, aliud novissimum, sed unius auctoris. Ceterum si et auctor alius, et ipse quidem potest novissimus dici. Quod tamen intulerit, primum est, novissimum autem, Si
primo par Sit. Ρar autem primo non est, quia non et US-dem auctoris est. Eodem modo et in nomine hominis revincetur. Primus, inquit, homo de humo terrenus, Se- eundus dominus de coelo. εὶ Quare secundus, Si non
homo, quod et primus 7 Aut numquid et primus dominus, si et secundus J Sed susscit, si in evangelio filium hominis adhibet Christum et hominem, et in homine Adam euin negare non poterit. Sequentia quoque eum comprimunt. Cum enim dicit apostolus: qualis qui de terra, homo scilicet, tales. et terreni, homines utique; ergo et qualis qui de coelo homo, tales et qui de coelo β) homines. Non enim poterat hominibus terrenis non homines coelesteS opposuisse, ut statum ac spem studiosius distingueret in appellatio his societate. Statu enim ac spe dicit
295쪽
terrenos atque coelestes homines, tamen ex pari, qui secundum exitum aut in Adam aut in Christo deputantur. Et ideo iam ad exhortationem spei coelestis, Sicut portavimus, inquit, imaginem terreni, portemus et imaginem coelestis, i) non ad substantiam ullam reserens resurrectio uis, sed ad praesentis temporis disciplinam. Portemus enim, inquit, non portabimus, praecepti 'e, non promissive, Volens nos sicut ipse incessit ita incedere et a terreni, id est veteris, hominis imagine abscedere, quae e Si carnalis Operatio. Denique quid subiungit Z Hoc enim dico, fratres, quia caro et Sanguis regnum dei non possidebunt, ) opera scilicet carnis et sanguinis, quibus et ad Galatas scribens δ)abstulit dei regnum, solitus et alias substantiam pro Operi hus substantiae ponere, ut cum dicit, eos, qui in carne Sunt, deo placere non posse. ε) Quando enim placere deo poterimus, nisi dum in carne hac sumus Z Aliud tempus operationis nullum opinor est. Sed si in carne quamquam
constituti, carnis opera fugiamus, tum non erimUS iu carne, dum non in substantia carnis non Sumus, Sed in culpa. Quodsi in nomine carnis opera, non substantiam, carnis iubemur exponere, operibus ergo carnis, non substantiae,
carnis in nomine denegatur dei regnum. Non enim id damnatur, in quo male fit, sed id, quod sit. Venenum
dare scelus est, cali X tamen, in quo datur, reus non e St. Ita et corpus carnalium operum vas eSt, anima e Si autem,
quae in illo venenum alicuius mali facti temperat. Quale
est autem, ut, Si anima auctriX operum carnis merebitur dei regnum per expiationem eorum, quae in corpore admisit, corpus ministrum Solummodo in damnatione permaneat 7 Venefico absoluto calix erit puniendus 7 Et tamen non uti ine carni defendimus dei regnum, sed resurrectionem substantiae Suae, quasi ianuam regni, per quam aditur. Ceteria in aliud resurrectio, aliud regnum. Primo enim resurrectio, deliinc regnum. Resurgere itaque dicimus carnem, Sed mutata in consequi regnum. Resurgent enim
mortui incorrupti, illi scilicet, qui fuerant corrupti dilapsis
eorporibus in interitum. Et nos mutabimur, in atomo, in oculi momentaneo motu. 0 portet enim eorruptivum hoc, tenens utique carnem Suam dicebat apostolus, induere in-1 ib. v. 49. 2 ib. v. 50. 3 Gal. 5, 19-21. 6 Roua. 8, ου.
296쪽
ADU. ΜARCIONEM LIBER V. corruptelam, sit mortale hoc immortalitate in , i) iit scilicet liabilis substantia essiciatur regno dei. Erimus enim sicut angeli. δ) Haec erit demutatio carnis, sed resuscitatae. Aut si nulla erit, quomodo induet incorruptelam et immortalitatem 7 Aliud igitur lacta per demutationem, tune consequetur dei regnum, iam non caro nec sangui S , Sed quod illi corpus deus dederit. Et ideo recte apo Stolus: caro et Sanguis regnum dei non consequentur, δ) demutationi illud ad Scribens, quae accedit resurrectioni. Si autem tunc fiet Verbum, quod scriptum est apud creatorem: ubi est, mors, Victoria vel contentio tuar ubi est, mors, aculeus tuus Τε)Verbum autem hoc creatoris est per prophetam; eiuS erit et res, id est regnum, cuius et verbum set in regno. Nec alii deo gratias dicit, quod nobis victoriam utique de morte referre praestiterit, β) quam illi, a quo verbum insultatorium de morte et triumphatorium accepit.
DE EPISTO I. A SECUNDA AD CORINTH IO S.
11. Si deus commune vocabulum lactum est vitio erroris humani, quatenus plures dei dicuntur atque creduntur in seculo, benedictus tamen deus domini nostri, Iesu Christi, β) non alius, quam creator, intelligetur, qui et universa benedixit; habes Genesin, ii et ab universis benedicitur, habes Danielem. β) Proinde si pater potest dicisterilis, dei nullius magis nomine quam creatoris, mi Sericordiarum tamen pater') idem erit, qui misericors et miserator et misericordiae plurimus est dictus. Habes apud Ionam cum ipSO misericordiae exe inplo, quam Ninivitis
exorantibus praestitit, i st) facilis et Egechiae fletibus secti, ii)ct Achab, marito IeZabel, deprecanti sanguinem ignoscere Nabuthae, ip) et David agnoscenti delictum statim indulgere, δ) malens scilicet poenitentiam peccatoris, quam mortem, i ε) utique eX misericordiae assectu. Si quid tale Marcionis deus edidit vel edixit, agnoscam patrem miSeri-
Rhen. ed. I. domini mei I. C.; cod. GorZiensis: dom. nostri I. C. cod. WOu . et Rig. dona. n. Iesu Christi pater. - 2 Cor. 1, 3.
297쪽
cordiarum. Si vero ex eo tempore hunc titulum ei adscribit, quo revelatus quasi exinde sit pater misericordiarum, quo liberare instituit genus humanum; atquin et nos ex eo tempore negamus illum, eX quo dicitur revelatus, non potest igitur aliquid ei adscribere, quem tunc ostendit, eum aliquid ei adscribit. Si enim prius constaret eum esse, tunc et adscribi ei potest. Accidens enim est, quod adscribitur, accidentia autem antecedit ipsius rei ostensio, cui accidunt, maxime cum iam alterius est, quod adscribitur ei, qui prius non Sit ostensus. Tanto magis negabitur e SSe, quanto, per quod assii matur esse, eius est, qui iam
ostensus est. Sic et te Stamentum novum non alteri US Drit,
hoc erit novitas. Denique, qui litera in tabulis lapideis inciderat, idem et de spiritu ediXerat: effundam de meo spiritu in omnem carnem. δ) Et si litera occidit, spiritus vero vivificat, q) eius utrumque est, qui ait: ego Occidam et ego vivificabo, percutiam et sanabo. β) 0lim duplicem vim creatoris Vindicavimus, et iudicis et boni, si) litera occidentis per legem et spiritu, vivificantis per evangelium. Non possunt duos deos sacere, qui etsi diversa, apud unum
recenseri praevenerunt. Conrinem orat et de velamine
Moysi, quo faciem tegebat, in contemplabilem filiis Israel; si ideo, ut claritatem maiorem defenderet novi testamenti, quod manet in gloria, quam Veleris, quod evacuari habebat: i) hoc et meae convenit fidei praeponenti evangelium legi, et vide, ne magis meae. Illic enim erit superpo uiquid, ubi suerit et illud, cui superponitur. At cum dicit: sed obtusi sunt sensus mundi, β) non utique creatoris, sed populi, qui in mundo est. De Israel enim dicit: ad li0diernum usque Velamen id ipsu in in eorde eorum.') Figuram,' in ostendit suisse velamen laciei in Moyse velaminiscordis in populo, quia nec nunc apud illos perspiciatur Moyses corde, sicut nec sacie tunc. duid est ergo adhuc velatum in Moyse, quod pertineat ad Paulum, si Christus creatoris a Moyse praedicatus nondum Veniti quomodo 1' Rig. aliud. 2) 2 Cor. 3, 2. 3. 3 Ioel 3, 1. δ) 2
298쪽
A D U. II ARCIONE II LIBER V. iam operta et velata adhuc denotantur corda Iudaeorum,
nondum exhibitis praedicationibus Moysi, id est de Christo, in quo eum intelligere deberent 7 quid ad apostolum Christi
alterius, si dei sui sacramenta Iudaei non intelligebant, nisi quia velamen cordis illorum ad caecitate Iu, qua non perspexerant Christum Moysi, pertinebat' Denique quod
sequitur 7 Cum vero converterit ad deum, auseretur velamen. ii ΙΙοc Iudaeo proprie dicit, apud quem et est Velamen Moysi, qui cum transierit in fidem Christi, intelligit
Moysen de Christo praedicasse. Ceterum quomodo auferetur velamentum creatoris in Christo dei alterius, cuius Sacramenta Velasse non potuit creator, ignoti videlicet ignota 7 Dicit ergo, nos iam aperta sacie, utique cordis, quod velatum est in Iudaeis, contemplantes Christum eadem imagine transfigurari a gloria, qua scilicet et Moyses trans-sgurabatur a gloria domini, in gloriam. -) Ita corporalem Moysi illuminationem de congressu domini et corporale velamen de infirmitate populi proponens, et spiritalem revelationem et spiritalem claritatem in Christo superducens, tanquam a domino, inquit, spirituum, δ) totum ordinem Moysi figuram ignorati apud Iudaeos, agniti vero apud nos, Christi
fuisse testatur. Scimus quosdam sensus ambiguitatem pati posse de sono pronuntiationis aut de modo distinctionis, cum duplicitas earum intercedit. Hanc Marcion captavit sic legendo: in quibus deus aevi huius, ut, creatorem O Stendens deum huius aevi, ali uin suggerat deum alterius aevi; non contra sic distinguendum dicimus: in quibus deus, dehinc: aevi huius excaecavit mentes insidelium; ε) in quibus, Iudaeis insidelibus, in quibus opertum est aliquibus eVangelium adhuc sub velamine Moysi. Illis enim deus labiis diligentibus eum, corde autem longe absistentibus ab eo, )minatus suerat: aure audietis et non audietis, oculis vide-hitis et non videbitis, β) et: nisi credideritis nec intelligetis, i) et: auferam sapientiam sapientium et prudentiam prudentium irritani faciain. β) Haec autem non utique de evangelio dei ignoti abscondendo minabatur. Ita etsi huius aevi deus, sed insidelium huius aevi excaecat cor, quod Christum eius non ultro recognoverint de scripturiS
299쪽
intelligendum. Et positum in ambiguitate distinctionis
hactenus tractasse, ne ad Versario prodesSet, contentus victoriae, nae ultro possum et in totum contentionem hanc
praeterisse. Simpliciori responso prae manu erit huius aevi dominum diabolum interpretari, qui dixerit, propheta reserente: ero similis altiSSimi, ponam in nubibus thronum
est, qui excaecet infidelium corda et inpriinis apostatae Marcionis. Denique non vidit occurrentem sibi clausulam sensus: quoniam deus, qui diXit ex tenebris lucem lucescere, reluxit in cordibus nostris ad illuminationem agnitionis suae in persona Christi. ) Quis sic dixit: fiat lux Z et de illuminatione mundi quis Christo ait: posui te in lumen nationum. sedentium scilicet in tenebris et in umbra mortis. δ) Cui respondet spiritus in psalmo eX providentia suturi. Significatum est, inquit, super nos lumen pei Sonae tuae, domine. ε) Persona autem dei Christus dominus. Unde et apostolus supra: qui est imago, inquit, dei. Igitur si Christus persona creatoris dicentis: fiat lux, et Christus et apostoli, et evangelium et velamen et Moyses et tota series secundum te Stimonium clausulae creatoris est;
dei huius aevi certe non eius, qui nunquam dixit: sat lux. Praetereo hic et de alia epistola, quam nos ad Ephesios perscriptam habemus, haeretici vero ad Laodice nos. Ait enim meminisse nationes, quod illo in tempore, cum essent sine Christo, alieni ab Israele, sine conversatione et testamentis et spe promis Sionis, etiam sine domino essent, in mundo β) utique, etsi de creatore. Ergo si nationes sine deo dixit esse, deus autem illis diabolus est, non creator, apparet dominum aevi huius euin intelligendum, quem nationes pro deo receperunt, non creatorem, quem ignorant. Quale est autem, ut non eiusdem habeatur thesaurus infictilibus vasis nostris, i) cuius et vasa sunt 3 Nam si gloria dei est, in setilibus vasis tantum thesauri haberi, vasa autem sic tilia creatoris sunt; ergo et gloria creatoa i S e St, cuius vasa eminentiam virtutis dei sapiunt, et virtus ipsa, quia propterea in vasa fictilia commi Ssa sunt, ut eminentia cius
300쪽
A D V. II ARCIONEM LIBER V. probaretur. Ceterum iam non erit alterius dei gloria ideoque nec virtus, sed magis dedecus et infirmitas, cuius eminentiam fictilia et quidem aliena ceperunt. Quodsi haec sunt fictilia vasa, in quibus tanta nos pati dicit, in quibus etiam mortificationem circumserimus dei, i) satis ingratus deus et iniustus, si non et hanc substantiam resuscitaturus est, in qua pro fide eius tanta tolerantur, in qua et mors Christi circumfertur, in qua et eminentia virtutis consecratur. Sed enim proponit, ut et vita Christi manifestetur in eorpore nostro, in scilicet sicut et mors eius circumfertur in corpore. De qua ergo Christi vita dicit Z qua nunc vivimus in illo Τ et quomodo in sequentibus δὶ non ad visibilia nec ad temporalia, sed ad invisibilia set ad aeterna, id est non ad praesentia, sed ad futura exhortatur 7 Quod si de futura vita dicit Christi, in corpore eam dicens apparituram, manifeste carnis resurrectionem praedicavit, exteriorem quidem hominem nostrum corrumpi dicens, et non quasi aeterno interitu post mortem, veru in laboribus et in commodis, de quibus praemisit adiiciens: et non deficiemus; nam et interiorem hominem nostrum renovari de die in diem dicens. )'Hic utruinque demonstrat, et corporis corruptionem ex vexatione tentationum et animi renovationem ex contemplatione promi Ssionum. 12. Terreni domicilii nostri: β) non sic ait, habere nos domum aeternam, non manu factam, in coelo, si in quia quae manu sacta sit creatoris intereat in totum dissoluta post mortem. Haec enim ad mortis metum et ad ipsius dissolutionis contris talionem consolandam retractans etiam per sequentia manifestius, cum subiicit, ingemere nos de isto tabernaculo corporis terreni, quod de coelo e Si superinduere i) cupientes; siquidem et despoliati non inveniemur nudi, id est recipiemus quod despoliati sumus, id est corpus. Et rursus: etenim qui Sumus in isto tabernaculo corporis, ingemimus, quod gravemur, nolentes exui, Sed superindui.') Hic enim expressit, quod in prima epistola 'i