장음표시 사용
41쪽
XXV. Ceterum dubitaverit quispiam, annona ut Universalis omnium hominum,aut, si qua sit vel esse possit, plurium gentium societas, persectior statuenda sit civili, cui palmam hacte, nus tribuisse videmur Θ Sunt & civilia, societatum s stemata, quae haud sane unius provinciae & nationis, verum ingentis terrarum tractus & plurium populorum unam constituunt Remis publicam. Aristoteles quidem VII. Polit. In sic disierit: sis di πολεM μγέθους μέτρον, eis quidam ω civitatiἶω magniturisu modus;& nonnullis elegantissime additis pergit: μιν ἐξ λίγων
άναγλαυσις αυτάρκης, απερ μάλ' s ἡλις. πολ ιου γάρ i. ραλον xsa m. S civiti quidem quae nimia hominum paucitate consat, stinoη vicit, nempe ad res necessarias, victum, amictum, defensio nem: civitas vero filis cere delet. qua vero nimia hominum copia obuηrit, ad nece faria quidem Mi sincit, ut gens, non autem civit ehua iacile enim capit Rempullicam, h. e. ordine potestatum impe rancium humano consilio& viribus eontineri ac regi idoneum. XXVI. civiliam Societatum corpora s. s stemata essentiam civitatis retinent ; dignitatem vero malorem ollinent quam exigua civitates. ' Cui fundamento inritatur jus praerice entia irier reges.
XX vl. Verum hujusmodi velut gigantea cietiliumsocietarum cor ora, ut ut prope excedant communem ac moderatam civilis societatis mensuram, quatenus tamen illorum regimini pro posita est omnium ad vitam beatamque vitam pertinentium re rum copia, a civilis societatis essentia non diicedunt: Licet, quoniam illorum sine longe plurium mortaliu fines continentur, excedant communem Rerum publicarum conditionem,& gloriam praeclari regi irum s comitem habeant magis illustrem, quam civitates minuta . R αὐίον Θωοτερον ἔΘ- πόλεω. pulchrius ierim ac divinius e Ii,geutrinovitatilus auctorem ac procuratorem sei ci tu esse; ruam civitati exiguae, aus uni fomini. Adeo ut non omni
42쪽
omnind vana sit ratio nona & decima Ferv. V quii, quibus in Inse . Iatione pari. I. lib. r. controv. idustr. n. Ior. lassi Hispaniarum Regi. primum inter ceteros reges locum deberi contendit. Ait vero, cui bonum escit aut operaturis plures, majore praemia dignus ea quam qui id is pauciores e ceret. Et, summin honor ea in Reipuli admini. gratione, tanto uesublimior , quaηto ea administratio ου Reipuli. cura amplior ου latior e P. Solam autem majorem approbo, minorem 'Vasquio probandam relinquens. Hujusmodi vero dignitatis eminentia cum potestatis eminentia conjuncta non est. Et sorte in his quoque longi temporis praescriptione possessor gaudet,vid. Camden. Hist. Elisab. adann. I o. ubi refert ICtos uno ore pronu nciasse: Pracedentiam, cuIus origo hominum memoriam exo
serit ciuris constituti loco habendam est. Hujusmodi itaque societatum jura non erunt specie diversa a Iure civili: Jura enim cum societatibus quatum jura sunt uniformem serunt sestem .. g. v. h. e. S c. I. g. 7, XXVII. Societates mercatoria γ lectica confoederationes quomo- Zo a cisiis focietate disseravi. XXVII. Quod si autem plures populi tantummodo commerciorum aue defensonis gratia ad societatem conjuncti sint, .utut numerus sociorum non tantum civitati, sed & genti complendar suilicia ejusmodi tamen conjunctionis ratio civitatem
Non tantum ex pluriIus personis constat civitas, sed , specie svirtutis Polii. 1ω facultate div rsis: non eκim ex simili facultat. praeditis fit civitas, v. e. medico S medico, v. Nicom. c. v. n. 2O. Aliud quippe ea συμμαχα i. e. belgica societas, aliud civilis: siquidem ista quantitatὸ des numero hominum uti is ea, et se omnes eadem uκ ca virtute militari polla anti auxilii exim gratia bie, ad omne bestam contracta, societad ιρηstat, ει i. 2 22. E a veisti
43쪽
veluti litra pondere onusta piis tractura. In quantum itaque ejus modi multarum nationum ac populorum societatis scopus tantum partem humanae selicitatis, non vero integram ac universam felicitatem complectitur, in tantum haec societas abest abessentia societatis civilis, quae consistit in ordine multitudinis hominum instituto ad explendam universam vitae humanae indigentiam; adeoque perfectionis ratione inferior erit civili; etsi magnitudine& viribus externis illam superet. XXIIX. Gentium Societas S isu an oleutur Θ euiriam proprie dicatur esse juru gentium Θ Imperfectio juris gentium. XXIIX. Gentium, uti appellatur, societas magis videtur ex libris & eruditorum sermonibus quam reapse cognita esse. Ac si qua existit vetustateque corroborata est aliqua inter gentes plures morum conciliatio, deque rebus agendis naturali l re indesinitarum rationum convenientia, quam Juris gentium proprie sic dicti homine appellari constat, hoc tamen jure non
disponuntur omnia ad universam beatitudinem pertinentia, sed tantum aut defenso, aut legationes, aut foedera&c. Et in uni versum aut sterilis est, aut infinitis concertationumque plenis disputationibus, velut spinis, inhorrescit hic juris gentium campus,
quo ipso tamen floribus, quos habet, debitum honorem haud de tractum imus: dummodo stet quod ante firmavimus, Juris ac
Iustitiae exercendae rationes civili jure omnium optime definiri. XXIX. Societi universaluomniam homiηum; eluia ratio obscurior:
Gus directio soli Numini reservata. XXIX. Superest Universalis omnium hominum societatis declaranda ratio; cuius quo minor in plerorumque animis habetur respectus, eo abstrusior est eius docirina, utpote quae itidem solis pene chartis insenuit, Tullio paucisque aliis veterum gentilium Philosophis decantata, ex animis adeo non deleta..ut nec unquam iis satis impressa suerit: Nisi quod homines in
ilia interdum agnoscunt Quia homo homini nulla expressa con
44쪽
ventione antegressa debeat, verum suaemetipsorum conscientiae hujusmodi rationes raro applicant. Videtur autem hac uni versalis&communissima communio, in qua Christiani, Iudaei, Turcae, Gentiles,& quicquid os sublime divinaeque particulam aurae pectori inclusam geritigentesque omnes,tam in Respublicas compositari quam quae Reipubl. ex sortes, consistunt, solvis Numinis supremae directioni subjecta. Hominis sane vis ac potentia
tantum ordinem continere non potest: Θει- γὰρ του δυναμεως , το δε συνεχει το παν. Divisae enim hoc potentia munin eis,
quae θὲ hoc Vniveuum contiuet. Arist. GI P IIV. Unde & legumlatio&justitiae administratio in hac societate solius Numinis arbitrio patet; salvo tamen respectu potestatis ac subjectionis inter latissimae hujus communionis membra, veluti parentes ac liberos, principes ac subditos civilium societatum, intercedente. XXX. Societas generis humari quare S tu qui partes divisa sit tomnes emι partes S partium principes Numini sub-dinantur. Ius naturale ea portio iu/is civita. Iuris naturalis N potivi dissereηtia. Ius civile utrum perfectius naturali Z iίγω cognitio hum cognitione sa-
XXX. Quippe ipso Numine inclinante haec per terrarum Oibemd musa communionis latitudo expeditioris regi mi nis causa in plui es minutiores ordines, i. e. Respublicas, distinctae si, unaquaque rectae rationi congruenter ad suam ipsius salutem & univer si generis humani tranquillitatem a suis Rectoribus gubernanda , non secus atque exercitus ingens inplures divisus cohortes, quarum quaelibet proprii ducis imperium agnoscere tenetur; qui tamen singuli a supremi. imperato iis, cujus bi iniord nibus regendis ministri sunt, arbitrio dependent. Adeoque: membra dictam universalem hominum communionem prCxi
me dividentia sunt DEI S cc hιmises: horum vero in Respublis
45쪽
cas ac gentes Reipublicae expertes, quae ορο δες aut Grae. cis audiunt, dispeicitur multitudo: Illae civilia jura ac leges lia,
Totum vero illud humanae societatis Corpus Numinis providentiae & imperio subj ectum est, cujus gubernandi rationes ho. mini saepenumero incognitae. Cum itaque dictae societatis sive communionis praecipua post DEUM membra sint Respublicae seu societates civiles, harum quoque iura praecipuam partem constituunt illius juris quo humani generis societas in partibus suis regitur. Et quandoquidem Ius civile collectum est ex Na. turalibus praeceptis, Gentium ac Civilibus positivis, adeoque praeter jus Naturale, quod in generalioritas nec ad singularia
praecise determinatis orationibus ac pronuntiatis consssit;) complectitur quoque Drapersonis, locis S temporitus accommodata: p Nisp . sitiva quippe jura sunt, oin As - καΘ εκαςα νομίστ ' hac e iam ratione perfectius est solo Naturali; praeterquam quod ii lius cognitio ob scripturam qua magna ejus pars comprehendistur, sacilior est quam hujus, quod in conscientiae humanae reis cessibus absconditum perdiscursum intellectus practici haud ra. ro suis pariter . ac vicinis appetitus vitiis caecum, inde in lucem piotrahendum. XXXI. cuanam actuum vel osciorum genera jure civili de ium
, . XXXI. Civilia autem sive ad civilis societatis ejusque partium statum pertinentia jura, ad quae velut ex diverticulo redimus, non tantum continent definitiones officiorum quae p h ς. quamque societatem & consociationem, sive continuam sive momentaneam, constitutam sequuntur, sed & quae ad quamque
46쪽
tum ineundam , tum relinquendam pertinent: adeoque ordinant cujusque in societatem ingressum, in eaprogressum, te ex ea egres sum; sive, ut ab aliis frequentatos usurpem terminos, cujusve societatis constitutionem & consecutionem, quae tum effectum, tum aliquando insequentem defectum complebitur. Sic v. c. patemnam societatem definiunt, quibus modis ea constituatur,quaenam Constitutae consequentia, primum quae in effectu aliquo consi nunt; sc. jus ac ossicium imperii paterni, & obligatio liberorum, dein quae illius societatis defectum sive exitum continent; nem-Pe, quibus modis ea dissolvatui. In ceterarum doctrina eadem est methodus.
XXXII. cuaenam sit Ictorum propria juris se facti cegnitis r
uauam lint circamstantiae adirenum humanarum.
XXXII. Sunt & singuli actus, sive ad constituendam , sive . ad implendam promanantem ex constituta societate obligationem, sive ad dissolvendam eam proxime reserantur, natura sic comparati, ut de iis constituti praesc/ipto'conformari pos' sint, des at eo declinare: Fluunt enim ex appetitu, principio versatili, sive quod est ἐυμιααβολὴν, ni habitu jam sit investitum. Et illius respectu jus civile ordinat consequentia a Lum utrotilet m Eo gestoram, ut tum debito modo exerciti intentionem suam ob tineant, tum illiciti ad eam quam despexEre rectitudinem reducantur. Ac in singulis his novisse, το quis, quid circa quid.&quale, & quantum, & ubi, & quando,& cur,& quibus auxiliis, , quomodo , & quo eventu, tanti est muneris quanti JCtum esse.
tatis constituenda, tum condendi ac interpretandi Iuris acnulis principia contineanthr.
47쪽
o CAP. IV. PRINCIPIA MORALIA CIVILIS SocIETATU
civile juι non determivit rationem civilis societatu ab initio conliseumendae. Statin civitatu est quodammodo causa consis uendi juru civilis. Civilia jura quando carperint.
CIvili jure ipsius civilis societatis ab initio constituendae ratio
non videtur contineri: Mρος γἀρ τάς πολιτει - νομους tam AP . Leges enim oportet Rebu pullisu occommodam ac status civitatis jam constitutus videtur tum supponi tanquam id ad cujus conservationem jus civile ordinatur natura, tum esse causa constituendi iuris civilis: Nec nisi unicum Reipubl. Ebrarae habemus exemplum, ubi juris civilis descriptio prior extitiste censeri possit Republ. constituta. Potius autem simul esse videmur civitas &jus civile, quatenus hoc est κει di Mnκῆς πιι5ς, ordo per quem multitudo hominum ac rerum partim instructa partim idonea parandis iis quae ad explendam vitae indigentiam beateque vivendum pertinent, & consistit, & permansionem suam finem. h. Itque propositum obtinere debet. πλῶς αμα, ῶν η Gιπις ω τύι bH Simpliciter simulsunt, quorum ortus ea eodem te ore. Iam vero Naturalia iura tunc esse coeperunt , cum S civitates condi, sir Magi intus creari, sis lege crisii caepetunt.M. H. i. de R. D. II. Civilis societatis co stituenda ratio naturali jure centivetur. k Ex iisdem principiis civitatis constitutio S admiη ratio ere debet. civitatis gule natio operosior en prima ejus constitutione. II. Sed Naturali jure quodammodo definita est civilis sicietatis ab initio constituendae ratio, quam ex eo jure, quo riam universalis tum patijcularis justitiae actus reguntur, cognoscere licet. Ac, si rem ex cte perpendimus, eaedem sunt Reip. & recte ab initio c*nstituendae,& constitutae salubriter administiandae rationes. Qui instituit civitatem, conjungit ac disponit multitudinum hominum ad explendam vitae indigentiam selicitatem h ' . . que
48쪽
que capessendam ac tuendam; Quisquis instituentis voto&desti. nationi congruenter eam gubernat, is procurat illius conjuncti'
nis ac dispositionis, quatenus ea reformationis haud indita,
permansionem, Obtinet hic idem quod de morali virtute Ari- .stoteles pronunciat: -- νώ ἄξται,
ριτ , μη ωαυπις γνο - : ex Piἶμι oti te iudem S ouetur in Nitata. corrumpitur, non eodem modo festis. Civitatum autem , perinde ut ii l. hominum corpora majorem videntur curam desderare ut orta
conserventur, quam ut oriantur: Quippe ortum saepe procurat naturalis instinctus& impetus quidam, qualecunque demum sit productum int cura qua res productae conservantnr, longe op rosisama est, in iis praecipue quae naturalem habent potentiam suscipiendorum omittendorumque actuum fini suo & eongr entium & repugnantium; ut homo, eruitas.. III. Respultica quaηto deterior, tanto ejus administratisver ori uarum rerum ratio halenda sit in recta civitatis pro ductione plII. Cum ad cujusque tum rc ad civilis status permans nem obtinendam plurimum interest, quemadmodum is ab initio constituatur. Quaecunque civitas quam fiori potuit optime ab initio fuit constituta, ea pauciore ad sui conservationem indiget xura, quam quae velut congentia habet vitia. v. rL Pelit. arist. A VI. In recta civitatis productione primum est. λἰ -- ἰω
δέως ἔν- : materiae civitati domestu Pancitatem - ρ alitatem vii. Pol delitam an se: Secundum ust, c. τύ πιν πιπιν το ἀν-ορ ως. Si Icvus ac finis actienum rede sit risitus. Tertium, Q Woς τὸ ἀλγ φιρήσας προξεις ι-- is, amomini mi, καδε congruas invenire. Huc spectat oris ac modus agendorum omitteηArumque. Ac habet non tantum natura Universissed& ci vilis societatis-τῆ το in , primum suae bonitatis ac pei secti ' ximonis gradum is ordine, si, & ad populi indolem & scopum civi μ
49쪽
titudinem introducendus,& in ea per omnem vitam eonfervatiodus est; quippe de rerum lassicientiam de selicitatem expetimus per omnem vitam. I bE tiί V. suo sum e manus justitia iniversalis circa civile, secteta, tem 3 Duo principia actiosam humanaram facultvi ae v.. Lutas. Recte factorum causa sint facultas volantas recte faciendi. si tu ex is homissius fit defectus rocte agradi Homo directione indiget. DIU. Finem civitatis verum eligere, & populi rerumque lassicientem copiam procurare docet justitia Universalis,&Jua quod ad eam pertinet. ῖα υ τόπιν δἰκπια λιγώ o Memιη-ὰ φυλακπικὰ τῆς ἐιδ μονία, λ ἀν μυίων - ἀι τη πολιαέν κοινωνία. o msis j v dicimus e scie-tia S co servolia felicitatis ejub uepartium civili societati. Cum felicitas civilis sit actio civitatis vi tute persecta rerumque suffcientia instructae, ad haec duo quantum fieri poterit connitendum est, & ad hunc scopum dirige dae actiones. Ad omnem vero actum humanum requiritur F cultas 2 volunta9 , omnisque homo quicquid potestae vult agitici quando, et ubi, & quemadmodum pol est ac vuli. Et ad actiones debito modo producendas primo necesse est cognosce. re modum actionis debitum; dein eundem eligere, ae fugere inridebitum. Ceterum res ipsa loquitur, in qualibet civili multis tudine complures nee sire , nec velle, tum agere agi , tum omit. tere non agi debita i ejusmodi veto suntquae dicto jure continentur, quod quicquid non permittit, vetati Ae alii recte agendi des eitu laborant vitio aetatis, ut infantes, abi fortunae quadam calamitate, utquos sanae mentis usus destituit. aut morbus eorporis detinet; alii vitio educationis, ut qui vel rudes vel mala morali: Interim naturae consentaneum est . ut unusquisque ad corporis sui animaeque conservationem de, quantam capir,persectionemiducat ut ab alio, si seipsum ducere aut nolit, aut non possit, M. I. de diu, tui. F. caeru
50쪽
. r. O.oriam sit mauus justitia di intiva circa civilem soci talem t Statvi civitatu bjus publicuvi ex iustitia di is et a r stritutivaepraceptis conformatur. Honorum nomine Pidnam in Dre civili denotetur. Praemium S Main tu a modo disserant.
V. Hinc jam ad eivitatis ordinem tum capessendum tum retinendum porro necessaria est recta disposito cultatis activis eo r- a ad civitatis ae fingulorum saltitem pertinent; Intelligo i perandi & obtemperandi ordinem, ae distillationem potestatum . 'o esciorum ue civilis societatu ου erus partium salutem procurantium a cujus rationem veram continet Ius quod Justitiae distributivae respondet, quo & mrarum, sita Jus Romanum appellat laculta,
tem administrandae Reipubl. cum titulo dignitatis conjunctam . . δ .pris de man. hon. o Moeram civiliam sita eodem Iure vocantuet onera civitati communia quae ad ejus salutem sub. eunda,liam trimoniarum, tum mixta, l. fin. u. eod. I naturalis do. S immunitatum, ac praemioram distribuendorum ratio definitur. Ipsa quoque assignatio & eoncessio tum honotis siva potestatis gerendae Reipubl. , tum immunitatis ab oneribus ei vilibus praemii vicem subire potest; at non semper subiit Praemium enim supponit meritum jam praestitum; at illa concedun . tur saepenumero non tam respectu meriti antegressi, quam spe secuturi. τμωντα δαδοος ia κω μαλισα οι λυγε κοπς, ου μαδ αλ Aii'. i. τματα -ο λ μ νγ ἐυεργιτ b. morantur juste ruidem si maxim), qui beneficia contuti e : iuxtameu Gr honoratar qui pol si te 'i'
facere. Honor consertur digno, praemium bene merito uariam sis maeum iugitia commutativa circa civilem socie- . . ratem , Obligatiouxvi contrahendarum , Eistrahenda. - ramae dirigea arum ratio ad justitiam commutativa