장음표시 사용
31쪽
conjungctant Cum divinis Dogmatibus . Eriectici vero in iis, qua ad Universum, ad animas , di Deum ve- . Erant , Pythagoram , θ' Pla tonem sequebantur, Stoicos in scientia morum , Aristotelem in Dialectica . Sed honoratim multa detorquebant, edi Corru ebane, ac fan tico furore perciti acrius in Christianos invehebantur. Quare Constantinus jussit, eos, arιt Solum vErters , aue. abdistrata Philosophia Religionem amplecti. Puo decrem omnss ad Chos, nem in Psi Sidem sesct re verunt. Μον tuo Constantino regressi stine ; sed furentibus jam armorum tumultibus eorum philosophia languesceres coe Pie, ac tandem septimo se Io cum adiis sectis evanuit. Etenim Saraceni kriptum di Asiam depopulantes Cuncta per Osreerunt, ac bissiliothezis incensis , acadctmraae,' scholas exturbarunt. Atque ita factum est, ut Oriens quoque Philosophiam amiserit. XXXVI. Qua eamen Philosophia mugno Providentiem unctre non Est extincta. Tantum enim gratie , ac Flendoris medio sςculo VIII. a posterioribus Suracenis obtinnit quantum damni ac tesnebrariam supcriores intraῖ
rane. Estinta In famiglia degli Ommiadi dice lo stesso Buonasede T. VI. pag. 22o. , rigidi proteriori della superstietiosa, e bellica ignoraneta, Sopravvenne la stirpede' Principi Abhasidi, i quali comecche riverissem I'Alcorano O per prudenZa, o per consuetudine ammollirono vn poco Ia rigideZeta di questa riverenZa , e comin clarono a sospicare, che vi sessero altri dotiori, e altri
32쪽
xxiineli' Arabo molli Monἱ IIbti di Filasosia, di indicina .
d' Astronomia, di Matrematica , e anche di eloquenea, e di poesia, e alquanti uomini dotii in quelle iacolla fuisvono salvati come dat naufragio, e con alimenti, e premi ed onori accolli pol a Bagdast falla gia sede deII' Impero Saraceno. Ma A--Abha Al Mamon supero di gran traim tu te te cure des sues maggiori, e quello, Ch 'era tenueraggio di aurora, crebbe a glomo chiarissimo. Egli dat la Grecia, dalla Soria , dalla Caldea, dalia Persia , dati' Armenia, dati' Egitto chlamo quanti avevan fama d. Iettere, e compero in quelle terre quanti vi exano lib-hri seritii in quelle lingue diverse, institui scutae, ea Eecademie, ordino tiaduZioni di libri migliori, Ie rimunero con insigne liberalith , e quello cli' e mirabile , nilesse , e fi medito, o ascollo i Maestri, e fu maestro egit stesso, e non riputo damo , e vergrana di es ser dotto , e filosofo sui trono. XXXVII. Saraoeni Princ*es, qui drinceo remariane, Si minus omnes , at plures Philosophiam usques rad sectiliam XII. magno in pretio habuerunt, atqus in Affrica , in Hispanὰa , tili eorum i Crium Pr Pa tum , ac divisum fit, institute fuerunt Academie, eiecte Bibliotheo , Philosophia exculta. Multe aPud ipsos S ae, multi magni nominis , Athendi, Alpharabius, Avicenna, Averroes , qtii duo Christianorum etiam magistri , di duces fuerunt. Eorum Philosvhia Partim ex Aristotelet, partim ox Alcorano consuta est. Ira Iogicis ιιθ' metvhysicis inanss subtilitates' abarae , imo etiam
in istatem; statuebant enim animam ESSE.. mortalEm
miandum stor iram , intellectram unum an amnibus , st
XXXVIII. Quod dixitntis n'. XXXV exstimctam fias
XXX. .ub Anem smuli C. , di initium VI. in Occidem
33쪽
es Periisse, Rauit me ita iniet Uendum , ut sequontibus recalis nullos prorsus ibi phidosophos extitis νου in ratur. Etenim cum Christiani jam indo a smiai II. initio plures Philosophos Usnderint , cum quibus de rearent , eruditionis, edi totius Grecamice PHI Ophir necessitam rem ore ei sunt, ut bona Probant , mala reseliantes eam in subsidium Religionis advocarent. Igitur a Chrisaeianis in Er fuerunt philosoPhica studia exculta, P COVO Platonica , quippe quς ,Christianς Religioni. gis a Commodata visa sunt. Quom in Orientes occis nee Ecclesiasticis viris , Monachirius hisenda Ese gratiα, si litterr ad ultimum non venerunt excidium . Scholas ipsi ct hi bliothecas soli servarunt, atque Eam
plaria vetEra Excripserunt . Eoriam tamen studia temporra redol aut ac philosophica historia medio quo fere nulla est . In Oriente sectilis G, X imperantibus M chaele , Barda , Constantino PorphFrogonito majora ri mina sunt Ioannes dictus Damascenus , Psellus , Pli
lius a sςculis vero XI, XII, XIII, XIV, ad dimidium
XV. vix aliquos roperies laude dignos . In Occidente si a sqctilo VI. rasques an XII. ec Oriam memoriam replicas , duo Philosophorum agmina occurrEnt, alteriam
tu quo Felix Orgelitanus , Elipandus, Ratrannus, Gotescalchus , Scotus Erigena , Berenga ius , Roscellinus , vacuis subtilitatibus studentes, pro Errori Ariana, M-storiana, Futichiana , di Pelagiana Pugnantes, Aractoress Dialoctior intemperantis , vitiose , quam Abae- lardus in diseipialos transfudie: alterum, in qtio Ca slodorus , Dionysius parvnx, Isidorus, Aleuinua , Rabanus , Paulinus , Theodulphus , Fulbextus , Anselirius , Lanfrancus , a quibus Philosophia pura , mediocris i mera , Peripatetico-Arabica , ct tu qua Dialectica tc- Perata Principatum habebat, exculta fuit. XXXIX. Roscellinus , Anselmus, La rancus duce scholasticorumfuerunt, qui in πρε elaeua dividuntur.
34쪽
rile Prima a dimidio sectili XI ad modium XIII. , qua P
erus Lombardus magister sententiarum , Halesius , Petrus Comestor floruere. Secunda a medio amulo XIII. ad annum I 33O : qua Princeps fuit Albertus Μ. , post-
quo magna nomina θ' Clarissima inmnia extiterunt
Thomas Aquinas, Bonaventura, .mgidius ColumnR, Sc eus. Tertia ab anno I 33α ad restaurationem Phila sophiae , quς Durandum habuit, Occamum, ac Buria num , qui Viennensis Academie condende auctor Die. XXXX Scholastici generatim Aristotelem sectahantur, non illum quidem , quem Arahes interpretati sunt, sed Aristotelem mecum. Dialectica Precipua desectabantiae cic in sacra quoquo Theolaia eam large adhibu0runt. Ex eis exsucci plures fuerunt, contenetori, Captiosi, pueriles,
nc futilas questiones aucti pati sunt. Omnes de universalibus inter se disceptabant. Nonnulli enim cum Stoicis as rebant nullum Hirad uriiversale existere, quam voces,
ct ideas , er hi dicebantur Nominales . Alii vero naturas
quasdam tiniversales re Se existere cum Platone, edi A ristotelo contendebant , atques ikti Reales erant. Ciam autem naeti rς universales Platonis strat ideae, qtις ante res singillares existune , qtisque in iisdem rebus singularibus ex determinationibus Singularibras postea contrahuntur a naturr vero universales Aristotelis sint formae , qtie cum rebus ,'in rebus immersς existunt , atque ante res ipsas , edi ab iisdem separatς non existebant ; hinc alii Platonis , alii Aristotelis asseclς erant. Illi asserebant existesne tinisve solia ante res : isti universalia tantum in rebus . Νο--nales sintιmus uexabant atque universalia post res COncedebant ..Hanc Universalium controversiam Severinus
Boethius, qui nominalis erat, Scholasticis restiqitie s XXX
Pest Abaolardi fata omnes in Realium partes transiErE , adeo ut Nominalium memoria interciderit. Sacctilo XIV.
Occiamus Eoa rursu S revocavit, ac ejus opera Academias Nominales O rvarunt.
35쪽
XYYYL Media scholasticorum etate 'ster . Alber eum V, DD. Thomam Aquinatem , Bonavanturam, O AEntilium, gitii certe doctissimi a roliqtia Scholasticoriameiarba secernondi sunt , alii pariter soriactrunt, qui meri- eo primi in Occidente bonarum littes, rarum instat ratorea dici possunt. Hujusmodi Die Rogerius Baco spculi XIII. miraculum , qui linguas orientales, atque occideratalos di dicit , operamques n on modobrivprudentie dedit, rest rie , Modicine , C mie, Astrouomie, Optice , MechaniCe omnibusqno P sicς ω mlhoseos partibus, verum etiam pedem in vias adhias imporvias inserendo conjecturas prorsus mirabiles eradidit posteritati. Hujosmodi etiam morunt Petrus ab Apono, Robertus Anglus , Arnoldus Uillanovanus , Raymundus Lullus, ct Alphonsus
sapiens , qtii omnes P sicam minerrant . . Tertia et Ero Scholasticorum etates , etsi scholasticigenerarim exsu i , ac Contentiosi fuerint , attamon non desierunt, Di etatem hanc illustrarent. Etenim Leonardus Pisanus Matha, aeos amors Orientis iter suscepit, eamqns in Italiam advinxit . Ioannes de Gmund , ejusque discipulus Barbachius,ao istius disci ius Regio-Montanus Vienne Astronomiam restauriniam . Cardinalis de Alliaeo colabris fuisnon solum properer Eces i rica . scd etiam propter Phi-Iosophica , Mathemarica studia , multamque laiadem sibi promeruis, ut fias opera ostendunt. Riccardus Suisset Monachras Inmitis in Academia Oxontonsi Mathos m
paritor oporam seculo XIV. 9 XV. Joannes Bianchinius
Ia , qui in Astronomici, antillum profescit Nicolaus Cusanus Cardinalis , Omnes Dondi, Dominicus Navara Bononiensis , qui Copernicum creavit; Lucas Pacciolius , qui
36쪽
xxv ν Imbram plurimum promovit a Mondinus Anatomes prί-mus magister; nova cogitandi di loquendi ratione celeberrimus Dantes , ejusques magister Brunetius Latinus ;Guido Cavaleantius , qui Aristotelica refugit, ct ad Epicurum inclinavit a Cinus Pistoriensis doctor scriptorinitae Iurisprudentie ; Petrarchius musis carus, qui MErroem discerpsit, atque Ethica gurdam , , Politica satis bona conscriPsit; Ioannes Boccaecius discipialias Petrarchii ,
ipsoque magistro in soluta oratio represtantior , ras Bar-
Iaamus , ct Pontius Calabri . Hi omnes quisquiliarum,
schole contemptum aliis instillare coeperunt,ueteriam stu diram linxtiarumque peritiam commendarunt, uno ver ho fontes indicarunt, atque etiam veruerunt, undo veritas dimanat.
XXXXIII. Ab his ergo , non a Grecis in Italiam Philosophia in Occidente instaurari coepit. Et quidem Gr ci , qui ad Concilium Florentinum advenere, lites didiscordias , non litteras, ac Philosophiam attulerunt. Qui vero, capta Constantinopoli, in Italiam profecti
SNne, excπω uno Bessarione, qui ante Concilio H rentino interfuerat, quique modestus, te eratus . ac omnium doctissimias Plaeonismi Florentini cum C simo Patrio mers fundamenta jecit , -ntentiori Om es rerumque inanes fuero. Iis igitur a nobis referenda est gratia, quod eruditionem tantummodo amplificarine, Permultaque sint interprestati: qua in res Adelitaes ac dy ligentia cesteris prestitit Theodorus Gaza. XXXXIV. 'iramodi conretus, ac munificentia etiam
Mediceorum, Cosimi, presertim , ct magni Laurentii, Nicolai V, NAnsii Aragonii , qtia viri docti undique
conquisiti, O prsmiis , O honoribus cumulati, Ascra Ium X V illustrarune, Aea miis Florentie, Rome, Neu Polis Excitatis. sit ars stauratis eo oribus docti com plurus his initiis inritati Philosophiam in Occidente m
37쪽
gis magisque instaurare conati sunt. Non eamdem ea men viam inierunt. Nam I R. alii opinati sunt, ranicam , qua Philosophia promoveri posset, rationem in eo sitam esses, ut barbariem Scholasticam infecturentur,
di jugum Poripateticum excuteresne . Hujusmodi fuctrunt Laurentius Valla , Agricola, Desiderius Erasmus, Rote- rodanus , ejusqite amici Ludovicus Vives Hispanus, &Iacobus Fabri Gallus , Marius NiZZolius. Hi tamen gre Cis, latinisquc litteris prestantaes vix modiocres in Phil aophia fuerunt, ac Plura de truxere, niihil ed carunt. XXYXV. 2'. Aliis persuasum est, majora Philosophir incraementa nisi a majori Aristotestis studio habesri non POSSE. Quapropter aliqui Aristotelem expolire, 9-Purgare coeperunt, uti Leonicenius , Sepulveda, Fr castorius. Aliqui Restigionem ipsam Aristoteli immolarunt, tit Petrus Pon ponacius, qui dogere coepit, ex Aristotelis doctrina animam statuendam Essc philosoph ce mortalem, Mundum etEruum, Providentiam ad rea subi ares non extendi aliaque impia dogmata, que As-ctati sunt Vaninius, Cesalpinius, Cremonius, Iacobus Zabarella . Aliqtii tandem, iique fore innumeri, in Scholasticoriam caStris mCruere , quos inter celebriores Viactoria, Sotus, Bannesius, Τοletus , V questus, Suar sius, Ariaga. Coloberrimi antom, ct totius Germanis lumina Conringius, & Jacobus Thomasius . XXXXVI. a Somnia, ne alii Aristotclem , Platonem magnam vibi scientiam Comparasin , qtiod Orienta
Ilum, ct Hebreo iam arcanam doctrinam didici,sone, ides que ad Philosophiam magis, magisque irastaurandam ne GEsse csse, ut P*thagoras, di Plato , Abraham , -- Ses , Mercurius, Zoroaster ει Oi Pheras Coames staren- eur , - Philosophia Pythagoric Platonica Cabalistica Hoccretur . Postqtiam hujusmodi PhilOVOphir , mina promum fuerunt ita Academia Cosimi MCdicet a Grecas ηur
38쪽
sa, ac multiplicata a Ficino, multoque magis a Pico , . altissimes germinarunt in Francisco Cataneo Di Metto, qui eloquentia, grecis, latinisquo litteris preditias Philosophiam hans verbo , scriptisque promovit. Idem ct alii Cum Pr stitissent, tauta ei accessit Celebritas , ut undique Plures ad eam ediscendam conflucti Ent in Italia , Gormania, Gallia late diffusum. Inter Primos , qui ad eam initio Arcussi XVI. Consolariaue , Die Joannes Re chlinus. Ad eam estiam spectant Franciscus Georgius V notus , Cornelius Agrippa, atque his nobilior Franciscus Patricius Illyricus ; quamvis ille poseca Aristotelem insectatus ait. Qui quidem omnes Philosophi in rorum originti explicanda ferme Panshristici, as portesntis scatctneos longes differunt a Platonicis Wortingthono , Galeo, Bruneto , qui in Anglia , ducibus doctissimis Cudwosetho, & Μoro, uculo XVII. floruerunt . Hi enim Hobhesii doctrina Commoti, Eamques execrantes arma a Platone sumpserunt , illam ut con futarent. Dum autem
Bestigioni favent, Parum aut nihil Philosophiam promo- vont, ac inuriliter de naturis plasticis, animasticis di
XXXXVII. 4'. Bemardinus Τelesius Calaser , qui
primus methodum Everimentalom iniit quique Propterea a Bacone valde conmendatur, Parmenidcm r DCavit.
In libris de natura Peripateticos confutavit , omΠia Phyrsica ad motum retulit, atque attractionis, di impulsiο- nis invicia reliquit. Eidem Parmenidi adheserunt Campanella, ct Brunus, qui insuper naturς ει materis vim quamdam sentientem , ct vitalem cono sere ι imo Bruntis othagorca etiam adhibuit , ct infinitas emanatio
XXXXVIII. 5 Q. Berigardus Philosophiam Ionicam imstaurarE Conatus sitiit. Diam snim in vesciem in celabri Pisano circulo Aristoteli favet, revSE Ionicus est, ac
39쪽
matoriam ternam, casum , O 'rrhonismum Iutsnter
XXXXIX. 6'. Iustus Lipsius Stoicorum doctrinam
restitueri aggressus est. Sed Plurimum vadine quoail partem historicam, ct criticam, Paniam vero quoad ρο- stematicam , nihil quoad restaurationem , Emmdaei nem. Gaspar exinde Scioppius, quod Lipsis non ben Successerae, Se perfecturum pollicitus est: sed tamen tot post rumores, que dederat Lotius, eadem majori fles antia ae brevitate seripiat. Modessior stoici fuerunt Heinsius , Gattaherius, Dacier. Nostro qCHO in stoAcorum doctrinam proclivior Die Franciscus Zanottus Cum enim Mopermisius eorum audaciam ferrie, quEstoicum cum Christiano comParabant ψ Zanottus Contra Mopsretiistiam Ethicam Stoicorum honestatis O fortie dinis valde amicam esse Consendit. L. et Q. Sennertus in Germania, in Gadita Bassonus ad Epicurum se converterunt. At nemo philosophiam epiguream PYCIarius ExPurgavit, adornavit , Probabilioremque jecie , GRssendo, summo viro summeques luculento . Sectarores habuit Bemierum, nonnullosque GaD
LI. 8'. Non defuerunt etiam, qui cum tantas εω tor Philosophos pugnas viderene, in Cia fuerint seti-eentia , Philosophie instauration m a sola eclectica philosophandi ratione expectandam esse. Quorum princeps statuitur Franciscus Patricius; quamvis in speciem Eclecticias fιerie. Revera eclectici uculo XVI. Franeis seus Piccolomineus , Iacobus Ma onus , Saecialo ver. XVII. Eabrius, Du Hamelius, Sturmius fuere. LII. 9'. Tandem permulti, Cum tot studiis, tot
conatibus ignorantiam, ac tenebras non viderone e
pelli , de humana ratione dissidore coeFerunt: qui duaa in clasaes dividuntur.
40쪽
Alii, rationem humanam deprimentes statuerunt . caeleste lumen esse invocandum , cique Philoso os se committere debere. Cum vero hujusmodi lumen , o spiritus intus alens in Philosopho excitatur , statim Eum omnia nattire NSteria Percipere, statim omnia sE- creta pandere. Ab hoc Coelestes lumines, quo se illustra
cabalam considebant. Transmutationes, opes , divi-eias , vitamque Ioniorem Pollicebantur. Eorum primceps secido XVI Ibie Paracelsus canaticus, qui stra innumeros in Germania hahuit sectatores. Sculo au-eem XVuineunte alter eortim princeps finit Bohemius, ac deinceps duo Vm-Ηemontii coelesti luces, O lanao mico celebres. Nostris diebus Theosophorum somnia suscitavit Cagliostrus , quem Proinde eos inter fanaticos libenter adnumerarem .
Alii, cum de ratione humana di strent, non ut Thoosophi, auxilia aliunde ex tierunt, Sed omne j dictum esse cohibendum, ac in qualibest res in iatramque partem osse disputandum censuerunt. Hanc philosophandi rationcm sectilo XVI. ad Aristotelicam audaciam conterendam adhibuit Franciscus Sanchez. Adorrhonismum etiam ProPensi Vayerus La Motte queenim Virmabae, rursus tollebat Sorberius , Fuch Hus , ac omnium doctissimus, acerrimo co&rrimoquae inmnis preditus Baesius , qui licet quedam princiPia
non negarit, ac Dei existentiam. in diabium non. m- vocaverit , Cet ra rarans Ponte, nunc tollit , ct pro cupiditatibus, quibus agitatur , nunc excipit, nunc re filiae. LIII. Cum tot viri inter so decertarent , tan m.
mirabili quadam consPiratione Dictum est , ut sub Mnem sectili XVI, Proximogravi sectilo XVII. in Aivlia, in Italia, in Gallia in Germania summi viri floruerine , iii tenebrra dissiarunt diem adduxerunt, quiquo Pro in