장음표시 사용
261쪽
ab his uti inque complanari claruigari itemque parvas glacie pitulas, quae in ejus superficie tam superior quam
inferiori reperiuntur, easque ctiam quae in superficie inferiori nubis P , ita ordinari, ut singulae sex alias circa se habeant aequaliter ab invicem distantes. Nulla enim estiatio quae illud impedire possit,i naturaliter omnia Corpora rotunda S aequalia, in codem plano satis similli tetmota, hac ratione disponuntur ut facile est cxperimento Cognoscere, si margaritas aliquot rotundas ejusdemque magnitudinis filo solutas in vasculi alicujus operculum, quod planum sit confuse projiciamus hoc enim leniter concust, vel tantum margaritis flatu impulsiis, ut quam proxime ad invicem accedant, videbimus illas sponte ita disponi. Sed notemus hic nos tantum de superficicbus nu- I. Qium, inferiori S superiori, esse locutos, non vero dena teralibus quia inaequalis materiae quantitas, quam singu bium non
lis momentis ventilis adjicere&avellere possunt, gu ramearum ambitus plerumque aequalem Surregula sed siti . rem facit. Hic non addo exiguas pitulas glacie quae sunt in s. M. interiori nube G, eadem ratione,qua illae quae in superfi a' ciebus, ordinari debere, quia non adeo manifeste liquet.
262쪽
xH. Multas inisterdum meiei particulascin fra nubematiquam eongregari,
gatur Sapeisim qua in unoquoque sunt plano, separatim ab alium
culis si dispositu componi. AquAgutta in nubibus eodem etiam
a. 4 ME TE ORORVM Sed dignae consideratione sunt illae, quae interdum inferior ejus superficiei, postquam jam tota formata est, adhaerent. Si enim interea dum illa pendet in spatio G, quidam vapores ascendant e terra, quaeis versus A, qui frigescentes in aere, paulatim in exigua glacie pi-lulas concrescant, S per ventum agantur ad L nullum omnino dubium est, quin hae pitula ita debeant ordinari, ut singulae earum sex aliis cingantur, quae aequaliter illas premant omnes in eodem plano exsistant. Atque ita componunt primo unum folium, sub hujus nubis superficie cxpansum deinde aliud sub hoc protensum, cita
alia deinceps, quamdiu nova materia accedit. Praeterea quoque notandum, ventum qui inter hanc nubem Δρterram fertur, fortius in inferius horum foliorum agentem, quam in illud quod proxime superitis illi incumbit, atque adhuc fortius in hoc quam in id quod huic incumbit S ita porro, illa ducere Sestagula separatim movere posse, atque hac ratione superficies illorum polire, d
tritis ab utraque parte capillamentis, qua exiguis pitulis glaciei, ex quibus componuntur adhaerent Partem quoque horum foliorum, pxtra inferius hujus nubis spatium G, propellere dc inde transferre potest , velut ad N, ubi
263쪽
&licet hic tantum pilularum glaciei fecerimus mentionem, facillime tamen idem etiam de aquae guttis intelligi potest modo ventus non ita sit vehemens, ut collidantur, vel si exhalationes nonnullae iis circumlata, aut, quod frequenter accidit, quidam vapores nondum ad accipiendam aquae formam dispositi, interjectu suo eas ab invicem separent. Nam alias simul ac concurrunt, elures in unam cocunt, tam crassae ac ponderosae fiunt, ut necessario decidant. Caeterum quod paulo ante dixi, fouram ambitus eu ii
Julvis nubis, maxime plerumque irregularemi inaequa E . lem esse, de iis tantummodo intelligendum quae miniis rumn 'spatii in altitudine natitudine occupant, quam venti T. ''
circumlabentes. Aliquando enim tanta vaporum Opia abquamis in iis plagis, ubi duo aut plures venti occurrunt, haeret,
ut illis nec infra nec supra se transitum permittant, sed ab is . circa se rotari cogant, sic nubem valde magnam for era , ment, quae ubivis aequaliter per hos ventos pressa, ambi P tum plane rotundum, laevigatum habet; quae etiam, eum hi venti sunt paulo calidiores, vel cum a Sole nonnihil ejus superficies incalesirit, quadam veluti crusta ex plurimis glacie particulis composita obducitur. Atque haec crusta fatis crassa fieri potest, Mamen pondere non obstante, in aere suspensa remanerea quoniam a reliqua tota nube sustinetur. Cujus rei memores esse infra oportebit, ad ea quae de partieliis dicentur intelligenda.
264쪽
II. Omoἀo calor, quiatia multa
Vita sunt quae vulgo impediunt, quo minus
statim formatae nubes ex alto delabantur. Nam primo particulae glaciei, vel aquae guttae, quibus constant, valde exiguae, consc-quenter multum superficiei pro ratione suae materiae habentes, saepe magis impediuntur ab aeris resistentia ne descendant, quam a pondere suo impelluntur. Deinde venti,qui communiter validiores sunt prope te ram, ubi materia ex qua constant crassior est,quaia tan aere sublimi, ubi subtilior quique ideo frequentius ex humili sursum tendunt quam ex alto deorsum illas non tantum suspendere, sed etiam saepius ultra regionem aeris in qua consistunt, attollere queunt.Idem etiam vapores possunt, qui terra egressi, aut aliunde venientes, aerem nubibus istis subjectum distendunt, vel etiam bius calor, qui hoc acre dilatato illas repellit vel etiam frigus aeris superioris , quod illo compressis nubes sursum attrahit. Et praeterea particulae glaciei Ventis impulsae contiguae quidem evadunt, sed non tamen idcirco omnino uniunturi quinimo corpus adeo rarum,leve atque extensum componuntiui nisi calor aliquas harum partium liquefaciens supe veniat, atque hac ratione illas condenset, ac graviores reddat, vix unquam ad terram descendere possint. Sed ut supra monuimus, aquam conglaciantem frigore quodammodo dilatari, ita hic notandum calorem qui alia corpora solet reddere rariora, communiter nubes condensare. Atque hoc in nive experiri licet, quae pla
ne ejusdem materiae est ac nubes, nisi quod jam magis sit
265쪽
condensata illa enim in calido loco posita constringitur,mmole valde minuitur, ante etiam quam ulla aqua ex ea profluat, aut de pondere suo aliquid amittat. Quod accidit quia capillamenta particularum glaciei ex quibus componitur, cum sint earundem particularum cadio tenuiores, illo facilius liquescunt,4 ex partestantsini liquescendo,id est, sese hinc S inde inflectendo, ob. agitationem circumfusae materiae subtilis, amplexatum eunt vicinas glacie particula ; non interca relictis iis, quibus ante innectcbanturi atque ita eficiunt, utinae aliis appropinquent. Sed quia particulae glaciei quae nubes componunt, ψI
ut plurimum longius ab Vicem diltant, quam quae ni innis,ibitavem in terra, non ita ad quasdam ex vicinis accedere pol particu sunt, quin simul ab aliis quibusdam recedant. Et propterea cum prius aequaliter per totum acrem spargeren misi, o tur in plurimos deinde exiguos cumulos aut floccos se, πυ-
parantur Suntque hi flocci eo majores, quo nubes fuit H.
antea densior, quo lentius in eam calor egit. Et prae istiseri interea vento aliquo aut dilatatione totius acris superio ': V V iris, supremos horum Occorum prius quam feriores ijli=amii.
deturbante, his inferioribus quibus descendendo occurrunt adhaerent, atque ita majores fiunt, calorque postea illos condensans, S magis magisque gracts reddens, facile in terram deducit. Et quum ita non omnino liquefacti descendunt, nivem componunt. Sed si aer per quem transeunt sit tam calidus, ut solvantur, qualis hic apud nos tota aest ate est , S saepe etiam aliis anni temporibus)convertuntur in pluviam. Interdum etiam accidit, ut ita solutis, aut propemodum solutis, ventus frigidus superveniat, qui eos rursus constringendo in grandinem con
Haec autem grando varia esse potest. Nam primo si
266쪽
IV. ventus frigidus illam cssiciens, guttas aquae jam forma-Cμωπ' deprehendat, globulos glacie pellucidos S rotundos emcit, nisi quod interdum ea parte qua illos impelier ummi lit aliquanto planiores reddat. Et si floccos nivis terep - solutos deprehendat, sed nondum in aquae Puttas illo-
Cur meratos, tunc ni illa grando cornuta, Crius figurae val-
abruμηδε diversae: irregulares lia solenes ejusque grana in-.ἡ ,s i. terdum valde magna sunt, quoniam a vento frigido for- depressiora mantur, qui nivem e sublimi in inferiora praecipitans, Ps. .' plurimos Mus floccos simul compellit, gelu in unam diis mastam constringit. Atque hic notandum est hunc ven- grana, θη- una dum flocci liquesccntibus appropinquat, pellere p. . . in illorum poros calorem, id est, materiam subtilem
solinterea maxime agitatamin minus subtilem reliqua , quae tunc re ἔμ'Cμ in iei circumstant reneritur; quia pie ventus non
flit., jὸν an tacitu nec tam cito atque hic calor potet eas per- astu in vadere. Eadem ratione , qua interdum hic in terra sen-- β' inaus calorem, qui in domibus est augeri, cum repentino aliquo vento vel pluvia totus aer exterior subito refrigeratur. V. Calor autem poris horum floccorum si inclusus, Cur m Q quantum potest: ad ipsbriana Circumferentias, potius 's '' , citiam ad contra accedit quoniam ibi materia subtilis in inbuperfici cujus agitatione conssistit, liberius movetur: cita eas ibi ip ina Visin magis liquefacere pergit, priusquam incipiant
cursere est maxit ne agitata particularum quearum, quae alibi in istis floccis reperiuntur, ad eorum circumferendat talis tias accedunt iis contra quae non tam cito possunt lis ''o quescere, circa centra manentibus. Unde fit ut cum cxatis, ahil, terior superficies cujuslibet grani, ex glacie continualci farsac pellucida constare consueverit, in ejus tamen centro
. . . : nonnihil nivis saepe reperiatur, quod haec grana frangen -
267쪽
CΛrvae VI. FItibus sese offert. Et quia fere nunquam nisi per aestatem
. talis grando decidit, cacertos nos reddit, tunc non minus quam ipsa hyeme, nubes ex glaciei particulis sive
ex nive constare consuevisse. In hyeme autem Mus odi grando rarissime cadit, vel saltem grana non magna habet, quia tunc tantum caloris, quantum ad illam sor- mandam requireretur, ad nubes usque vix potest pc tingcre nisi certe ad nubes, quae sunt terrae tam vicinae,
ut postquam earum materia liquefacta, aut lare liquos aetacst, et pitque in pluviam aut nivem delabi, Ventus frigidus superveniens, non satis temporis habeat ad illam denuo constringendam, priusquam plane delapsa sit. Si autem nix nondum sit liquefacta, sed tantum aliquantulum mollita, dum ventus illam in grandinem mutans advenit, minimc fit pellucida, sed alba instar sacchari
Et si flocci hujus nivis cxigui sint, nempe pisi instar,
aut minores, singuli illorum in granum grandinis satis ro r aha tundum mutantur. At si fuerint majores,dissiliunt atque ex umsistin plurima grana, in acutum ut pyramides desinentia,
convertuntur. Calor enim eodem momento quo en scio quam
tu fiigidus incurrit, in poros horum floccorum se reci piens condensat omnes illorum partes, casque retrahit eis a circumferentia versus centrum quo ipse satis rotundi aliquando fiunt frigus paulo post penetrans .constringens, illos nive multo duriores reddit. Sed quoniam cum pau 2 2ι ἡ lo majores sunt, calor inclusus partes illorum interiores figurβm. adhuc centrum versus agere dc condensere pergit dum cxteriora jam indurata, frigore vincta, sequi non pos.siint necestario intrinsccus findi debent secundum plana vel lineas rectas, quae ad centrum tendunt Δ his fissuris magis magisque augescentibus, ut frigus altius penetrat, tandem dissilire ac dividi in plures particulas acuit a mina-
268쪽
111 ME TE ORORVM minatas , quae totidem grandinis grana sunt. Non quidem hic determinamus, in quot hu)usmodi grana singuli flocci dividi possint ut plurimum tamen videtur in octo ad minimum id fieri debere forsan etiam interdum accidere posse, ut in dupdecim, viginti, vel quatuora viginti, sed facilius adhuc in duoi triginta, nonnunquam
etiam in numerum multo majorem, Prout vel ma)ores sunt,uel .c nive subtiliori constant, vel frigus illas in grandinem convertens , vehementius aut velocius irruit. Et
non semel hu)usmodi grandinem observavi, mus grana eandem fere figuram habebant, quam segmenta globi in octo partes aequales tribus sectionibus, ad angulos rectos se mutuo siccantibus, divisi. Dcinde alia quoque observavi, quae longioravi minora , quarta circiter pars illorum videbantur licet ob angulos inter condensandum rotundatos Mobtusos figuram propemodum coni saccharei haberent. Item ante, vel post, vel etiam cum his grandinis granis, vulgo alia rotunda decidebant.
II. Hae autem diversa grandinis figurae, nihil singulare,
hAt his ii aut notatu dignum habent, si comparentur cum illa ni-cuti Ve, qua generatur ex parvis globulis seu glomis glaciei, vi ventorum in formam foliorum, eo modo quo dixi, dis -
ἡo positis. Nam calor exigua capillamenta horum folio est Ormen rurn liquefacere incipiente, primum, quae infra S supra decutit,ut maxime suae actioni obvia pauxillumque illud liquoris, in quod solvuntur, per foliorum superficies diffissum, exiguas inaequalitates ibi Occurrentes, omnes replet atque ita aeque planas despolitas illas reddit, ac eae corporum liquidorum sunt, quamvis ibi statim iterum Concrescat. Cum enim tunc calor non vehementior sit, quam requiritur ut exigua illa capillamenta aere undique cincta, reliquis integris in aquam solvat non satis virium habere potest, ad impediendum ne illud pauxillum
269쪽
frigore iterum astringatur Postea hic calor pervadens etiam alia capillamenta, quae singuli glom in ambitu, ubi similibus aliis sex cinguntur habent, ea ex iis capillamentis, quae maxime a sex Vicinis globulis sunt remo ta, indifferenter huc illuc flectit S hoc ipso iis quae reagione sex horum globulorum consistunt adjungit. Haec enim eorundem sex globulorum vicinia refrigerata non liquescunt; sed contra denuo materiam aliorum sibi junctorum protinus glaciant. Atque ita sex cuspides aut radii, circa singulos glomos formantur, qui divorsas figuras recipere possunt, prout hi glommagis aut minus crassin compressi sunt, capillamenta item densa donga, calor quo coguntur lentus ac moderatus prout denique ventus qui hunc calorem comitatur modo aliquis H N.
comitetur Magis aut miniis vehemens est. Et ita frons nubis exterior, qualem videmus ad Z veli, talis postea evadit, qualem videmus ad O et Q S singulae glaciei particulae ex quibus constat, figuram exiguae rosae aut stellae affabre factam repraesentant.
270쪽
vi II Ne autem me haec fingere vel ex levi tantum conjectu- i scribere putetis, referam ea quae proxima hyeme anni Vi ., 163s, Amstelodami, ubi tunc eram, circa hanc rem innis pestM observavi. Quarto Februarii, quum dies admodum fri-
λ gida praecessisset, vesperi paululum pluviae decidit, quae
tuo quasi in glaciem vertebatur simul ac terram contingebat post - Ο shquuta est grando exigua, cimus grana, qua ejus ma-
nitudinis erant quam repraesentatam videmus ad H,
posito cir ejusdem pluviae guttas in aere gelatas arbitrabar Ta- ι, men loco illius figura accurate rotundae, quam sine dubio is guttae ante habuerant, notabiliter abilia quam ab altera parte phniores erant ita ut figuram fere similem haberent, parti oculi nostri, quam vulgo crystallinum humorem dicimus. Vnde ventum, qui tum temporis validissimus Ec frigidissimus erat, tantum 'rium habuisse didici, ut figuram illam guttarum inter glaciandum potuerit immutare. Sed omnium maxime admira-H Rhar quaedam ex his granis, quae postrema deciderunt, parvos sex dentes circa se habere, similes iis qui in hor logiorum rotis, ut videmus ad I Ethidentes qui candidisi