장음표시 사용
71쪽
1 8 CAPUT UI. IN URIAM, adversus liberos suos test,
mento inducunt: quod plerumque faciunt m signe circa sanguinem suum inferentes judicium, novercalibus delinimentis instigationi busve corrupti in I..D. Titulo eodem, &.TJphoninus in I. 22. eodem: INDIGNAE
O sui est, de cujus meritis agitur. NOAFla Ag passim vocant Jurisconsulti tum alii,
tum Ulpianus I. I 8. D. de Liberisqpo mis, qui & contra in I. 3. g. 2. D. defaegatis praesta j institutionem HONOREM ainpellavit cum Cicerone, Tacito, Fabio de aliis, conductis apud Barnabam Bristbnium lib. IV. Antiquitatum cap. I9. Cujus vestigia Joh. Fredericus Gmnovius in notis ad Senecam de Tranquillitate animi cap. XI.& Sibrandus Tetardus Siccama de Centumvirali judicio lib. II. cap. 6. legerunt. Enimvero actus ille, quo jus filii, ut extranei & inimici abscindebatur non levem apud viros honestos inducebat suspicionem vitiorum foedissimorum, quibus incensus
Parens animum induxerit, ut naturam ipsam
vinceret, & amorem illum penitus ejiceret ex animo, & patrem esse sese oblivisceretur; quod e magnis peccatis accidere potuisse non arbitror, ait Cicero pro Roscio cap. XIX. Expresse injuriam quoque Vocat
Valerius Maximus lib. VII. cap. 8. ubi de
72쪽
PAP. ELEG. ET UETusT. STUD. DAEbutiae testamento pleno furoris agit, quod Astania filia exheredata judicio convellere nolebat: .Eo se ipsa indigniorem LMPURLA. ostendens, quo eam aequiore animo sustinebat. Ad Veneres porro Papinianeas pertinet, quando bonorum possessionem Contra testamentum, in quacunque materia seriptum, contra lignum appellat in I. I9. D. de Bonorum possessione contra tabulas, ex Ve tere scilicet more in tabulis ligneis cera o ductis scribendi: unde & plurium tabul rum ConteXtus Caudex apud antiquos, &Juvenali testamentum inossiciosum eo ex vas appellatur Sat. X. e. Plauti,' Ovidii, Juvenalis testimoniis, quibus hanc signi significationem ornat Cujacius lib. XI. Observationum cap. I . accedat Apuleius . in Apologia: Porrige AEmiliano tabulas istas lignum Lipsius & Colvius Enum Ud --ret Ana, quae imp Fasunt, cognoscat. Et, qui prior nominandus fuerat, Propertius lib. III. Elegia a. I. .mis pro divitiis si a retenta velit p. f. III. Venio ad I. s8. D. de Legatis lib. t. ubi quid sit aedisciorum aetates exsiminare, valde disceptant interpretes. Quidam cum vulgata pro aetatibus legim quantitatibus: alii exManuscriptis suis Codicibus praeserunt qualitatibus: Fortarus lib. III. de Succetasionibus
73쪽
sionibus cap. 2o. n. 24. Statibus mavult Cujacius lib. VI. Observationum cap. 3. ae talem, aedificiorum quantitatem, amplitudinem & magnitudinem interpretatur. Sed hac ratione, inquit Iohannes Bodinus lib. IV. de Republica cap. 2. marmoreas aedes angustissimas vilius aestimari oporteret , caparibus horreis luto ac maceria putri confect m
Bodino iterum respondet C acius lib. XVIII. Obs. 38. ubi eum per anagrammatismum Andium e bono vocati. Simplicius & concinnius est, si cum Brissonio in voco 'aetas, & Fornerio lib. I. Selectionum cap. 2. vetustatem aedium intelligamus, ex qua arbitria parietum dc aedificiorum desumta fuisse Vitruvius docet lib. II. cap. 8. Neque etiam, quos ille ex copiae sitae cornu indicavit, hic autem auctore non laudato eX-
scripsit, Urbicus &Macrobius tantum, sed alii etiam hoc pacto locuti: Ualentinianus in I. Is . C. N. de Operibus publicis quae vi senio fatiscerent statim imisso
Ornamenta urbium ac decora marmorum , quas
in aliquo senium temporis sentiunt. Item A cadius dc Honorius in l. 4 . eodem: AEdes aetatissenio concussas. Cassiodorus lib. I. Uariarum et s. morum fabricis dedimus longi mani juventutem ut prisina novitate rei ceant quae jam fuerant v ernosa senectute
74쪽
fuseata. Et ne Papiniano posterioribus tantum niti videamur, Plinius lib. XXXV. Historiae naturalis cap. I . parietes sermaceos His durare scribit 3 & lateritios aeterina in vocat, si ad perpendiculum fiant. Ovidius lib. I. Amorum Elegia 8. . Labitur occulte, fallitque volatilis aetas, Ut celer admi s labitur amnis aquis.. -a nitent usu: vestis bona quaerit haberi e Canescunt turpi tecta relicta situ. . f. IV Hic quoque figurae ejus jucundisesmae, a C acio partim in Commentariis jam animadversae, non praetereundae sunt: ne quis in posterum minus ab his litteris i structus , cum in ejusmodi loca inciderit, morbi vitiive rursus damnet, quae sunt ad AEdilitium modium pura puta. Ecce enim, quam non sese deridendum praebuit ille, quem capite praecedenti nimium Papiniani verborum studium arrodentem explo simus , Vir Clarissimus, Ludovicus Russardus, ad . I9. D. Ex quibus caum majores in qua Papinianus duas unius vocabuli significatio . . Des miscens, ait: Possessiosme possessione non con it. Id quod cum illo non eaperet se nem mutat in usucapionem e Alioquin, inquit , inepte Sinconcinne videretur dixisse;
possessione nepossessone non conssuere. Quasi vero posiessionis vor initio idem significet,
75쪽
quam post. Initio est usucapio, sive d minii acquisitio per usum; post usiis rei, sive detentio affectione sibi habendi. Et
sensus patet et Usucapio sine usu rei non Conis sistit. Similis υλοκη est in ejusdem I. 27. D. de Contrahenda emitione, ubi uterque re provocans & proVocatus, emtor & venditor agere dicuntur: Sed quo casu agente emtore non valet pactum , idem vires habebit jure exceptionis , agente venditore. Vulgatum est illud Ulpiani in I. I 6. g. 7. D. de AEd filio edicto: Mulier, quae mulier sieri non rest. Aliorum : Num easti potuere capi Doli nonsunt doli, nisi astu colas. Bacchides non Bacchides. De quibus Vossius lib. V. In. .stitutionum Oratoriarum Cap. 2. adeundus. Ad hanc porro classem pertinet, quod noster in I. I 2I. f. I. D. de Verborum obliga tionibus, Nihil causis esse respondit, cur ex stipulatu, quae ex bonis moribus concepta fuerat, &c. Id est ex stipulatione: figura, quae ἀναρορα Vocatur, per quam elocutio non convenienter respondens, aliud refert occulte, ut apud Sallustium: Sed antea item conjuravere pauci in quibus Catilina, de qua,
conjuratione brevissime potero ,
cam. Naturali etiam verborum ordine neglecto, ornatus gratia, aliquando Hysterologia utitur, quod primum dici oportuit, secunda
76쪽
PAP. ELEG. ET VETUsT. STUD. 63 secundo loco ponens. v. c., cum in I. II .
I 2. D. ad Legem Puliam de adulteriis emam juris, quam faeti quaestionem momeri, respondit: pariter ac Bion apud Senecam, lib. I. de Tranquillitate animi cap. 8. dicit: Non minus molestum esse calvis, quam comatis, pilos velli. Plura exempla congesserunt Ρ trus Faber lib. I. Semestrium cap. 23. Fo nerius ad l. 8. D. de Verborum significatione. Nec obscura denique Ellipsis est in I. 3 2. g. I. D. de Donationibus inter virum θ' uxorem. verbis: inter maritos, id est inter conjuges, missi agitur. Maritam pro uxore dicebant Veteres, & foedus maritum, domus maritas. Similemque in modum p rentes PATRES vocantur apud Gruterum Pag. 6s6. 2. dc 7o . I. Haec autem dc pauca alia, s1 revelata fronte agamus, laudanda magis, an excusanda sint, nunc non di quiro: Gintiliano sane oratio, cui nil deest, optima videtur, dc per me licet, inter dulcia isthaec ponas vitia , quibus ipsi etiam ,
g. V. Ad ipsium Papiniani stilum quod
attinet, nescio uirrum in eo prudentiam, an verborum majestatem magis admirari debeam. Quemadmodum enim huic viro fuit excellens & inexhaustum ingenium, sic
re proprium dicendi genus inde, ut solet,
77쪽
64 ' i CAPUT UI. formatum est, in quo nihil plebem sapit
aut vehementiam, semper sibi simile, oratione pura & accincta. Cum Stoicis dc Scaevola suo brevitatem amat, atque a longioribus periodis omnique verborum minus utili abundantia abhorret; nec tamen minutissimis sententiis rerum pondus frangit, aut florem fucumque quaerit, plus nervorum ubivis, quam verborum ostendens. Frurunt, scio, qui Ulpiani sacilitatem & coia piam magis extollant; sed, ut moneta illa optima, quae plurimum habet in parva mole, sic sermo, qui sensius. Nonnunquam, fiteor, ablativi absoluti & enthymematicae . sententiae, quae cum dicto rationem dicti, simul includunt, eum reddunt obscuriorem sui cum donationem inter virum& uxorem, velut venali concordio factam, moribus im- , probandam scribit, in L 27. D. de Pactis δε- talibus, quae moribus prohibita & improbata erat. Quin ipse Iustinianus modum a Papiniano in l. m. D. M SCtum Trebelli num praescriptum, tanquam aenigmaticum,& tenebris involutum damnat, in NovellaCVIII. pr. g. I. ubi haec ejus sunt verba r. ἡ Novimus urtur apud Papinianum sapienti mum, dictum in decimo nono libro ejus sionum, ubi permittit alienationes in tali ea-
su: illud solum exstudio IN AENIGMAETE,
78쪽
prohiberi alienationes , cum ad seis um deicommissum , ex sudio, qui hoc oneratus es, ad alienationem venit. Accursim alibi aenigma speculum interpretatur ad Novellam 97. At vero nos e Graecis, Cicerone, &Gellio scimus, involutam & perplexam finitionem, quae sphinge Thebana, vel numero Platonis obscurior est, aenigma appetilari. Quo sensu idem Imperator Selorum' compendios aenigmata prohibet, & nudum ius Quiritium ab aenigmate nihil discrepare ait, in I. un. C. de Nudo jure Suiritium to lendo. Plures aliae Papiniani ldies sunt i Ira, ut Delio natatore opus esse videatur. Quis nescit varias Doctorum explicationes& emendationes legis s7. D. Mandati Z de qua ipse Augustinus lib. I. Emendationum
Cap. pronunciare non dubitat: in verum fateamur, eo capite priora posterioribus non cohaerere videntur. Quam non distrahit Cu-jacius ejus responsum in I. I 6. g. I. D. de His quae ut indignis, ut inde efficiat, Concubinatum vitrici cum privigna licitum esse, quod, ut temerarium & erroneum, merito
damnarunt Merillius, Pancimitus, Faber, sed qui ipse lib. VI. Conjecturarum cap. I9. tamen fatetur: mis horum verborum sensus Iu , quidape i Papinianus voluerit , non fa-
79쪽
66 CAPUT. VI.cile dici posse. Quae non portenta edunt in terpretes, ut Papinianum in l. 66. g. 3. D. de Legatis lib. 2. cum Marcello in I. 72. s. q. D. de Solutioribus in concordiam redigant 8 In illa Connanus & Britanius , in
hac Cujacius fulloniam exercent, Faber dissidium agnoscit: omnes, nisi nos nimio fallimur opere, praeter necessitatem l Et
quid non denique egit Arnoldus Vinnius in Selectis Quaestionibus, ut indebitum per errorem juris solutum condici posse ex ι. 7. D. de yuris θ' facti ignorantiaceret, in quibus similiter psmarium argu
mentum quaerunt Contrariae sententiae patroni. Otio abuteremur, si rei liquidae plura adgereremus exempla. God si tamen altius ascendere lubet, quas non ineptias ACcum
sit schola in dissicillimis Papiniani legibus
interpretandis, magno subinde conatumipenda diligentia, in illuni illa nodi e commisit p. Alciatus multis locis id docuit, pra sertim lib. ΙΙΙ. Paradoxorum Cap. I. in fine, cujus verba adscribemus. Sunt autem ista: Et hoc mori, Papiniani illa lex VII. D. S Iuto matrimonio exponenda est, quae tot fa sis interpretationibus intricata est , ut uno ma glossemata, variosque sensis dum Accumsur in eam descripst,. non alia de causa id egisse videri possi, quam ra multi quium,
80쪽
PAP. ELEG. ET UETusT. STUD. v tanquam olemum quoddam , suis gestis obsereret. Nisi grave, audiamus & C acium in librum V. Responserum Papiniani, adi. I . D. de Injusto rupto, aliquid memoratu dignum ena antem, quod diligentisi, mis etiam hodie ruborem injicere possit. ait enim: E gulare hoc re Uum, meo tamen judicio , in id, cum vim ejus N pol salem non bene percipiunt interseetes, Mani sermone imprudentia utuntur ue sunt verbo icu prolixi more suo, ut solent in re facili esse multi, in didiciti muti, in angusta dissus. Cujus rei ego sum optimus testis. In hoc autem responso non insumam, ut Dannes mola, plusquam XXX. columnas , quas vocat majores. Rusdem vero Papinianeae brevitatis optimi testis verba digna etiam sunt, quae hic legantur, ex Commentario ad lib. III. Responsorum , in l. 4o. de Pignoratilia actio. ne: Exheredatio aufert jusjnomen heredis, jus peculii, hoc , ut dixi, licet non dicat
Papinianus, ut omnia bene' conveniant, ponamus necesse est. Multa nobis Papinianus
subintelligenda'subaudienda reliquit , Nplus habet in recessu, quam in fronte, ut es comprehensone rerum brevis. Brevis igitur est, sed non inscitia & infirmitate ingenii, verum judicio & deloitu. Nec omnis dis- ficultas a brevitate. Totus in eo fuit P