장음표시 사용
101쪽
LEOI NATURA LI s. 39cit introductum, ut is in Prol egomenis loquitur. g. II. In primis distinguit vir doctus ius Naturae a jure Gentium, eaque hoc discriminat, ut illud sit, quod ex natura ipsa humana, ratione profluit naturalici hoc ex consensu aut omnium , aut plerarumque Civitatum a . Primi illius uris matrem esse ipsam humanam naturam docet ea enim nos i qui , etiam si nulla re indigeremus, ad societatem mutuam adpetendam ferret Inter ea, pergit, quae homini sunt i Uri , es adpetitus societatis , idest communitatιs, non qualiscumque, sed tranquillae pro sui intellectus modo ordinatae cum his , qui sui sunt generis c). Haec autem societatis custodia humano intellectui conυeniens sons es ejus uris , quod proprie tali nomine adpellatur sitiumque tit talia principia in nobis eriserent , ras et luit, tale jus merito Deo adscribi potes e . Quae Grotii doctrina, si recte accipio, huc redit proprietates naturae humanae naturales, idest illi congenitae ac insitae ad Deum referri debent: inter proprietates autem hominum ingenitas est adpetitus societatis tranquillaeis pacatae hic igitur appetitus a Dei voluntate est. Voluntate scilicet Dei rapimur ad secietatem tranquillamis pacatam : vult ergo Deus, ut homine societatem hanc custodiant
atque quocumque possunt modo foveant , vetat vero quocumque subvertere possunt atque custodia
haec bcietatis universi Iuris fons est. Nam quod ille alterum statuit judicium recte conformatum , illud nisi ad primum hoc referatur, inutile est , quousque domonstretur, qua regula iudicium consormandum sit Id enim hoc in loco quaerimus , quaenam illa sit
102쪽
g. III. Alterum Grotii Principium Iuris naturis
cognoscitivum est consensus Gentium cultiorum: nam tibi multi diversiis temporibus, ae locis , idem pro certo
adormant, id ad causam universatim Oem debet quae in uiris quaesionibus a. es non potes , quam
aut recta illatio ex naturae principiis procedens, aut com
munis aliquis consensus illa jus naturae indicat: his Jus Gentium a . Enim vero phaenomen universalis, idest temporum, locorum omnium, causa esse debet universalis Quum autem aut nationes omnes, aut pleraeque idem pro iusto aut iniusto habent, phaenome non est universale non potest ergo a causa peculiari proficisci, sed ab universalio eius vero causa universi lis esse alia non potest, nisi aut rei ipsius evidentiae Naturae sonte manans, aut populorum in idem consensus quarum causarum prior us naturae , altera Jus Gentium, ita Grotio dictum, demonstrat, f. IV. Plura sunt huic Grotii doctrinae a viris doctis objecta, ouae paucis complexus est Hein cius in Elementis Iuris Naturae, Gentium lib., cap. Principio adversus primum Grinianum Iuris naturalis sontem opponit, quod ossicia erga Deum, nos ipsos pleraque locum stent habitura, si vel maxime homo solus, extra omnem societatem humanam in hoc terrarum orbe viveret ex quo conficit adaequatum Juris naturae principium illud non esse et L. Opponit praeterea Principium illud non esse evidens nam incertum est, utrum homines societatem ament, quia utilem experti sunt , an quia ad societatem a natura rapiuntur. Sane in societate adpetenda quilibet rei suae consulit non igitur constat illud, quod
103쪽
LEOI NATURALI s. rGrotius pronunciat, homines nullius etiam rei indi-gos ad societatem adpetendam rapi Accedit quod hominum adversus homines odia irae contrarium uidentur probare . Ad rem Libanius declamatione X. Nonne mite quiddam animal erborum tenus homo eji
fed rebus ius ero e rene . Nam quaenam
Leonum adversus Leonem expeditio Euod bellum inter
ejusdem generis belluas P Quod apud illos 1 perjuriam
Quae pactorum violati, Quae perfidia tanta , ---ritii Quod apud illos aurum Qui pecuniarum amor Quas commefationes, o crapulas noDerunt f. V. Duo potissimum adversus alterum opposue re . . Quod evidens non sit . O. Quod minime q-rum. Nam nec possibile est sententias veterum nationum, aut omnium , aut plerarumque super ossiciis hominum noscere, nec facile recentium. Illud , quia plerarumque nationum memoria funditus intercidit nec nisi Graecorum in Latinorum istaria extat, neq; illa omnium temporum, atque locorum . Hoc ero , quoniam qua a sunt nationes inaccessae, aliae qua 'rum non facile mores, instituta sciveris . Praeterea haec omnia a viatorum fide habemus , quae in plurimis suspecta esse debet, seu quod scire non o tuerint, quae narrant, seu quod insita quadam levitate mentiantur seu quod decepti decipiunt . Quod si ex sensu Graecorum o Latinorum de opinione omnium gentium iudicare velimus, sophismatis genus admittemus , quod Dialectici Scholastici vocant a s ndum quid ad simpliciter. His accedit, quod quae dam sint, quae ius naturae ex rotii ipsius sententia, vetat, quae apud plures nationes usitata reperias , cu jusmodi fueres poliandria, id est unius Demina cum
pluribus viris nuptiae simultaneae, nuptiae paren tum cum liberis, Murta, ultio, plurium Deo-Tum cultus, quorum exempla luculentillima protulit I)ufendoribus. f. UI. Non puto tamen haec tanti esse , ut propterea;ὰ ut minus vetam, aut sibi conliantem Crotii doctrinam
104쪽
or DE PRINCIO Iscensere de amus, praesertim si paucis additamentis illuliretur . I. illud argumentum, quod verbis Hei nec-cii propoluimus , rotii syitem non erit. Neque enim rotio constitutum erat, nisi de eo jure dicere, ex quo ossicia inter populos' populos, atque eorum Rectores proticiscuntur e nec ille neologiam naturalem moralem, aut Ethicam monasticam , destruae pertinet ad mores hominis solitari conformanos, spectabat. Nemo ergo ab illo exigere debet tale Iuris naturalis rincipium, ex quo officia quoque adversus Deum, aut adversus nosmetipsos explicentur
Quod qui seceres, ii Grotii propositum non videntur intellexisse . Eit ergo Grotiani systematis principium illud ad omne jus, quod inter homines, homines
intercedit, expediendum, adaequatum.
3. Ul I. Nec longa judiciorum serie indiget, ut conis siluatur, quum quisque per se ipsum intelligere possit,hominem nec extra societatem nasci nec educari posse vitalem ex quo vel idiotae concludere possunt, non pose se Deum non praecipere sanctissime societatem colendam , qui velit homines eis eis conservari . Uno emgo syllogismo tota ea demonstratio continetur . Nec brevior est ei neccii ipsius ratiocinatio , qua nititur probare, hominem ad amorem generis humani obligari, quem ille amorem principium esse contendit Iuris naturalis cognoscitivum evidens, verum,' adae
f. VIII. Quae vero adversus adpetitum societatis opponi solent, ex perturbatis , atque corruptis hominum moribus nullius sunt momenti adversus rotianum systema Principium enim cognoscitivum legum naturalium , quemadmodum superius observatum est non est de sumendum a qualitatibus ti vitiis naturae humanae adventitiis , sed a proprietatibus insitis ,
essentialibus . Ac petitum vero societatis anterio rem esse ad omne vitae humanae commercium
inde patet, quod , ut dictum eii , homo nec nasci vitalis possies extra societatem, nec existere
105쪽
Lgo I NATURALI s. aeonsemri . Idipsum comprobatur ex amore iniantium inter se mutuo, ex amore naturaliis necessario parentum in liberos, qui amor adeo omnem societatis experientiam praecedit, ut sit etiam in rutis illis, quae amore societatis non tanguntur; qua super re praeclara quaedam scribit Tullius in I. De Offictis. Videri potest ut totum hoc argumentum pertractat Pusendoissius de Iure naturae, gentium Lib. II.
f. IX. Quod attinet ad iterum rotii Principium,
qui eum oppugnant , non plane ejus mentem alle-quuti videntur. Principio Grotius in subsidium tantum confirmationem argumentis secundi illius generis utitur e ceteroquin fatetur, sentem hujus Iuris esse Societatis ingenio humano convenientis c fodiam Deinde non ignorabat rotius, aegre cognosci ab hominibus posse nationum omnium super variis vitae humanae ossiciis sententias sed recte tamen opinabatur, sicubi eae sciantur, magnum inde argumentum de sumi posse esse aliquid natura iustum, aut injustum. Laudat ille quidem Graecos tantum, Latinos Au-Etores, quod ii dumtaxat ex veterum memoria supersint. Caeterum quum constet, Graecos atque Latinos cultiores fuisse reliquis nationibus , merito his in rebus eorum judicium instar omnium haberi potest, aut caeteris omnibus praeserri. Quod spectat ad exemplum Idololatriae, in eo, quod est caput, unum esse supremum Deum, cui nullus alius sit par gentes omnes consenserunt, quod plurimis demonstratur a Cudworto in Systemate intellectuali cap. IV. Reliqua superstitio ad rem eam, de qua agimus , minime perti
f. X. Quae quum snt, intelligamus, praeter eas, in quas ipsi colvimus , Civitates, esse aliam totius generis humani, in qua omnes nascantur , non quam pactis conficiant, cujus omnes natura, non olun
106쪽
pus. Itaque quum Deus velit homines esse in conservari velle quoque , ut haec humani generis mutua societas cu: aiatur quoad scimus ac possumus foveatur . Praeclare Alexander Macedo ta-tans Tellurem Civitatem Dam appellabat, exercitum Vero , cui praeerat , ejus Civitatis arcam ha . Qua ex re sequitur . Hominem omnem operam dare debere, ut se dignum hujus Civitati civem reddat . II. Nihil facere iure posse advcrsus an societatem . III. Obligari ad ea omiaia agenda, sine quibus haec societas flare nequit. U. Par effeci nam id est boni cuuis omnia ea emcere, quae societatem litam facere possint beatiorem . Perspicua sunt haec , atque e n tura ipsa hominis sponte lua proficiscuntur.
o turae Gentium Cap. I. ut huic tractationi viam faciat, omnium primum ad demonstrandum adgreditur, hominis naturae non congruere , ut vivat exlex . Nam praeditus est libertate, qua ad sui, aliorumque perniciem abuti potet , nisi ea legibus regatur Et quum homo sit animal caeteris sanctius, mentisque capacius altae, cognationem ruandam cum Deo habeat requirebat profecto ipsius ignitas, praestantia, qua caeteris animantibus emiisnet, ut certam ad normam ipsius actiones exigerentur, quippe citra quam indo, decor in pulchritudo intelligi nequit U. Praeterea quum maior sit ingeniorum humanorum pravitas , quam brutorum quandoquulem ilia venter tantum is venus bilicitant, quae ubi placaveris , pacata sunt omnia , o
107쪽
minem vero affectuum, cupidinum brutis ignoto rum colluvies agitat, nec ad certum tempuq ut in illis, sed perpetuo eis nisi lege regatur qualis futura sit hominum vita Luporum, Leonum, Canum inter se decertantium turbam videres , imo insellius quid quum nullum si animans , quod homini plusquam homo nocere possit,in velit Ul. Accedit quod in homine longe major sit ingeniorum diversitas, Qvarietas, quam in ullo genere brutorum , quidem ut praeclare Horatius Lib. II. Sat. I. Quot capitum,iυunt, totidem sudiorum. Quae nisi lege composueris, ut a Musica, ubi pluresin diversae voces, faedus' ina maenus sonus ferit aures, ita hic summa vitae humanae confusio proventura sit f f. 77. J Tandem ceteris omnibus animantibus imbecillius animal homo est; cui nisi jureis lege subventum suillet, is etiam omnium miserrimus suillet fri. VIII. . Ex quibus consequitur, divinae fuisse providentiae, naturalem hominis libertatem intra certos concellos latis legibus continere. g. II. Quibus demonitiatis in cap. II in statum hominis naturalem inquirit . Status hominis naturalis is dicitur , in quo homo per ipsam nativitatem con flsitutus concipitur, prout abstratia intelliρuntur inυenta atque in lituta humana, aut homini diυinitus su quia quibus aliam eluti faciem induit ita humana a . Isitatus tum intelligitur clarius , si fingantur homines e
Tellure nati, quod veteres AEgyptii b Epicurei
docuere c). In eo naturali latu nunquam universum e vnus humanum simulo semel extitit, quum sciamus primos mortalium a Deo creatos, positoique in societate coniugali, qui inde nati lunt , sub imperio natos, commoda vitae a Deo doctos sei veteres Audiores ut, nonnulli recentes nullum dubio lo- Tom. IV. E cum
108쪽
ε PRINCIPIIS eum relinquunt, qui sequentibus temporibus plurimi
mortales a veteri vita desciscentes in statu naturali vixerint a . Tum adversus Spinoram,in Hobhesium disierit, ostenditque statum hunc naturalem non eis e belli, mimicitiae statum , sed pacisci repetendum nempe elle homines itatum non ab impetu, inclinationibus animae sensitivae, quasi nulla ellet in ,
mine ratio, sed a ratione , quae praecipua hominis pars est, quaeque habet in caeteras facultates regimen, quae ratio tantum abest ut fatum illum praeluserat ut amorem potius' pacem suadeat cibid. . . . Quod confirmari potest exemplo puerorum, earumque nationum, quae a veteri vitae simplicitate quae multum habet pueritiae nondum discesserunt, neque eo rum commercio depravatae sunt, qui rapere omnia , avare imperitare solent. Qua de re supra dictum est . .
3. III. Interim nihil eo statu miserius esse demonis strat Finge linquit lib. I. de Orscio Hom. Civ.
cap. III., 3. hominem citra omnem ab aliis hominiabus accedentem curam, culturam ad robuμι aeta
rem proventum, cui nihil sit scientiae, is quod ex proprio ingenio velut ultro tillulaυit, eundemque ob omni aliorum hominum ope atque com ortio in solitudinodestitutum sane mi miserabilius amma deprehendetur, elingue nimirum ac nudum, cui nihil aliud relictum quam herbas radicesque vellere, aut sponte natos fructus legereis stim fonte, fumine, aut acuna obesa e Dare e repellendis aeris injuriis antra subire, aut musco, gramineve corpus utcumque tegere tempus taediosissimum per otium exigere ad quemvis Brepitum , aut alterius
animantis occursam exhorrescere: denique , fame inuo re, aut per feras besias perire. f. IV. Quae uum sint, ut genuinum undamentum legis naturalis intelligatur, docet ipsam h minis
a Arsoteles Saepe, Cicero, Gratius.
109쪽
mini naturam , eonditionemque, inclinatione adcurate contemplandas ah His vero pensitatis facile patesccre, quae Cicero de Finibus Lib. III. de omni animante scribit, ea quoque in homine locum habere, simul nempe atque narum es animal , ipsum bi ncitiatur commendatur ad se conferυandum , ad suum fatum , ad ea quae conserυantia Mn ejus satus, diligendi alienutu vero ab interitu , iisque rein bus, quae interitum ideatur afferre . Ex quibus duo. bus , miseria nempe hominum in ita tu naturali positorum,' amore sui , undamentum iuris naturae eruit . O scilicet como animal, contem vandi iudi fissumum, pc se egenum sne sui milium auxilio cis erυari
ineptum, ad mutua commoda promoυenda maxime id neum o idem tamen sa e malitιotum ortulans, o facti irritabile, atque ad novam inferendam promptum , et alidum . Ei ulmodi igitur animal ut salvum sit bonisque fruatur, quae in ipsius o ditionem eadunt necessarium est, ut si SOCIABILE, id est ut coniungi cum suis milibus velit, adversus illos ita se gerat, ut ne illi ansam accipiant eum laedendi sed potius rationem habeant ei uidem commoda seris vandi promovendi. f. . His positas , pergit ille de Re homin &Civis Lib. II. Cap. III. . IX. ad piret undament lem legem naturalem esse hanc, euilibet homili um- twm in se colendam se, se in iam ODIALIT
TEM. Socialitatis autem nomine earum virtutum complexum ptelligit, quibus homines ita consormantur, ut in unum harmonicum corpus jungi quum e lint, tum polsint. Nam quemadmodum ut ex pluribus lapidibus fornix truatur, non quaevis lapidum figurae aptae sunt, sed eae tantum , uibus singuli
110쪽
quivis animorum habitus Mormae aptae illae suntra societatem ineundam Marcte continendam , sed eaeaantum, quibus facile alii cum aliis coeant Totum id socialitas est. Ex quo consequitur , ut quoniam qui vult finem , vult etiam media , sine quibus finis obtineri nequit, omnia quae ad istam socialitatem necessario, de
in universum faciunt, jure naturali sint praecepta rquae eandem turbant, aut abruὶpunt, vetita intelligantur . Reliqua autem praecepta tantum sunt , velut
subsumtiones sub hac generali lege , quorum evidentiam lumen illud naturale hominibus insitum insinuat . Ut autem probet ea praecepta vim legis proprie dictae habere , pergit eodem loco ostendere a Deo illa manare. Nam quum non Disit Deus non velle . ut homine iis viribus, quas sibi prae brutis peculiares esse sentiunt, ad naturae suae incolumitatem tantur, neque id obtineri queat, nisi servatis iis legibus, quae incolumitatem colendam dictant, inde
concludit, intelligi ab omnibus obligari homine ad
f. I. Quae adversus usendormum obiecta sunt, ad duo capita referri possunt. I. Non esse id principium evidens, ut etiam idiotae inde ossicia derivare possint. II. Nec esse adaeuuatum, quum ossicia hominis erga seipsum, Deum aegre ex illo deduxeris. Parum autem utrumque adcurate I. Quod exculti homines faciunt, quum ex artis principiis consequentia vitam spectantia deducunt, id idiotae velut habitu quodam naturae essiciunt vim nempe praeceptorum naturalium sentiunt, etsi principia ipsa disciplinae non intelligant. Quo modo Mathematicus ridiota quidquam cum proportione essicere polsunt, quamquam posterior proportionis regulas ignoret . Ita Zabaglia ille noster Mechanices vim istum tenere γ' tuit, non solum totius ignarus Mechanices, sed etiam litterarum omnium rudis Natura ipsa quivis sentit
hominem in ad utorium mutuum generatum esse, ut O-quitur Seneca Lib. I. de Ira Cap. V. Sed non omnes