Elementa metaphysicae mathematicum in morem adornatorum ab Antonio Genuensi .. Antonii Genuensis ... Elementorum metaphysicae tomus quartus De principiis legis naturalis

111쪽

Lgor NATURALI s. intelligunt huiusmodi socialitatis primas, Waltas rationes. Quod si quidpiam pronunciandum sit falsum, quod idiotae non intelligant, non video quid superest veri in scientiis sublimioribus. f. VII. Quod spectat ad alterum ossicia hominis adversus seipsum ex illo principio recte conrivantur si observaverimus bcialitatem ita demum posse coli, si quis ita sit Armatus , ut sciat cum aliis concorditer vivere . Sic vero sermari nequit , nisi in omnibus ossiciis, quae sibi debet, instructus sit ,

compositus. Quanquam si concedamus, quaedam esse adversus nos ipsos ossicia , quae non sicile ex illo principio derivare possumus, ut nec ossicia adversus Deum , non idcirco minus persectum erit Pusendor-ssianum opus Quum ille Iuris naturae , quo gentes continentur , praecepta explicare voluerit . Quum itaque totum opus Auctoris fini respondeat , persectum omnino censendum est

De Principiis Iuris naturalis ex Cumberlandi

mente

Meeta, quo in loco docebat, Corpus juris naturae, gentium vulgavit idest anno I 67 a. eodem prorsus anno Ricchardus Cumberlandus An tu edidit Londini Di quisitionem philosophicam de Legibus naturam, in qua etiam Elementa Philosophiae milianae refutantur. Eo libro summopere delectatus est Pusendo eus ipse ususque passim insequentibus sui operis editionibus Natus est Cumberlandus Anno 5 a. humili prorsus loco . Litteris operam dedi primum Londini , mox Cantab igiae versatusque est ad curatissime in Philosophicis praecipue. mathematicis disciplinis . Studiis attritus exintinctus est paralysi Anno II sq. aetatis suae 87. Opus

112쪽

de Legibus naturae novem continetur capitibus, o di neque geometrico compostium eii Bar iracius edi adit Gallic Anno i M. qua lingua legendum uinctor fuerim e habet enim latinum opus dictionem incomtam , atque asperam, plurimitque in locis Delio natatore indiget g. II. Cumberlandus igitur legem naturae land mentalem ex creatularum rationalium fine repete dam censet . Syllem illud omnium spirituum, seu

omnium creaturarum rationalium, mente comprehendit deinde ex fine huius systematis legem naturaesundamentalem perquirit . Ut omittamus quae ad totum systema intellectuale spirituum pertinent, quae hominis sunt propria prosequamur. Finis hominis enatura ipsa hominis intelligitur esse qualiscumque, cujus capax est, beatitudo. Beatitudo autem, quae ii mini in terris agenti contingere potet , in duobus posta est, ut corpus sine dolore is animus sine aegritudine sit ergo his duobus totus praesentis hominum vitae finis absolvitur. f. III. Iam is finis , quo natura ipsa nostra eo limus nolimus necessario tendit, non potest esse nobis propositus, nisi ab auctore generis nostri, idest Deo quae, enim naturalia insunt rebus ea Deum habent auctorem . Iam vero quum exploratum sit qui vult finem, velle media , praefertim si causa sit sapientissima dubitare non possumus, qui Deus velit adhiberi ab homine ea omnia media , quae eum in nem spectant, vetetque contraria Quumque Deus sit summus hominum Imperator, est haec ejus voluntas, qua raecipiat , qua vetet, suprema creaturarum a tionalium lex IV. Ut autem eius legis praecipuum sundamentum cosnoscatur, inquirendum in id est, quo servato , finis ille obtinetur, neglecto , longe ab eo abem ratur . Nam quum ad nostram felicitatem efficiendam ordinatae sint leges naturae, id certe earum omnium

ori fundamentum, quo post felicitas noltra obtineo tars

113쪽

LEGI IN TURALI s. Itur, ablato , amittitur. Id autem equenti ratiocinio perquirit. Ponamus omnes creaturas rationales , mi

tua sese benevolentia, quoad te ligunt, offunt, complecti, atque commune totius systematis bonum in omnibus suis actionibus spectare, ea ab iis habebitur felicitas, qua majorem nullam ipsae sibi praestare possunt; nam nulla earum alteri quidquam mali faciet in omnem , qua pollet, opem alteri feret . Ex gr. si ea hypothesis ad homines tantum restringatur, carebit vita humana iis malis, quae homini sunt ab homine, quae numero is intensitate

omnium sunt maxima, Me contrario fruetur omni

bus iis bonis, quibus praestantiora a nullis aliis cau-s sperare potest. Ergo dubitare non possumus, quia si omnia hujus systematis intellectualis membra mutua se benevolentia complectantur , eam hic elicitatem habitura sint, cujus ipsa sunt capacia ponamus item haec membra sese mutuo insectari , in mutuo esse bello inimicitia, nihil miserius eorum vita

excogitari poterit. Ex quibus conficit Cumberlandus. mutuam hanc benevolentiam primum esse fundamentum elicitatis uitae humanae , atque idcirco primum quoque fundamentum legum omnium naturalium quae hanc felicitarem spectant. Ita ratiocinatur Cap.Llaudati operis . IU. f. V. Neque vero aut arbitraria est ea hypothesis,

aut obscura Mignota mortalibus. Nam nulla eviden tior demonstratio proferri potest, qua ostendatur m sam aliquam esse veram, nisi haec , quod ea causa posita, effectus realis sequatur , ablata , auferatur Quum autem postin ea benevolentia , communi boni generis humani cura, singulorum nascatur felicitas, ablata, amittatur est ea causa realisis vera. Quinimmo quum non alia ratione finis ille obtineri must, uti per se perspicuum est; est quoque causa ne cessaria cita ratiocinatur eodem in cap. ' VII. . Quo modo regula solvendi geometrici alicuius problematis, quod uno modo solvi potest, vera quidem est,

114쪽

si ea adhibita problematis solutio sequatur: necessa ria, si nulla ejus solvendi alia supersit via. Deinde nemo est, qui non intelligat , totum hominum genus esse

corpus unum , quod nec sanum esse potest, nisi membra integra sint, sana, nec rite functiones suas peragere , nisi membra omnia harmonice conspirent in eundem finem . Nemo est, quem latere poisit , bonum totius hujus corporis in membra influere , nec proinde membra tranquilla esse posse , ubi totum sibi ipsi diisidet . Experientia quoque omnes docet , nec solitarios homines commode vivere posse imo ne vivere quidem nec in societate sine mutua hac benevolenti boni communis reciproca cura.

f. I. Ex ea doctrina potissima legum naturalium capita facile quivis deduxerit . paucis id praestat Auctor noster . XXIV ejusdem capitis. Principio quum

servari totum nequeat concisis partibus , inde equitur Lex illa, quae est totius Iustitiae humanae fundam eis tum, qua sublata, nullo modo vita humana consillere potest, neminem innocentem Deferiri; si feceris, in in tegrum restitue . Laeditur autem quisque quum quod suum est quocumque modo aut turbatur aut imminuitur, aut deterius efficitur. Suum cujusque adpellatur quodcunque bonum seu ingenitum, seu adquisii tum rite, aut ad mentem, aut ad corpus, aut ad utrumque , aut ad ortunam pertineat. Ex omnibus enim his bonis consistit illud quod Dum dici solet

Egregie haec explicat Henricus Koehi erus in disserta. tione prolusoria ad Elementa juris naturalis. Inno en tem autem dixi . nam quum laesio alicujus publici

boni ergo fit, quod contingit, quum puniuntur , qui alicui crimini nnoxii sunt, quod crimen in damnum societatis vergat , proprie laedi non dicuntur. Posterior legis pars ex priore consequitur : nam qui laesit,

nec damnum reparare studet, is laedere continuat.

f. VII. Deinde ut publica felicitas obtineatur non stissicit abstinere ab inserenda iniuriari nam vita humana non suis tantum bonis contenta esse potest

115쪽

LEGI NATURA Os. 73 sed communicatione indiget aliorum . Ergo ex illa

fundamentalis Cumberland nos etiam docet, ut quo cunque modo polsimus, seu consilio, seu viribus, ea operibus nolitis in commune consulamus , idest , ut caeterorum bona pro virili promoveamus,in quaecumque nobis fieri ab aliis volumus, id, altis nos faciamus . Dici non potest, quantopere humanae vitae mutua tranquillitas hac caritate promoveatur , quantumque in nos ex nostra erga alios eneri endia b num redundet. Nam quemadmodum quum corporis

membra alia aliis serviunt, singula bene & valide se habent ita quum homines alii aliis, quoad sciunt , possunt, opitulantur, nemini quidquam deest, quo esse, vivere polisit beatus. Vide uti Lib. I. de Legibus. 3. VIII Praeterea, qui bonum commune in omnibus suis actionibus spectat, is ita se componat Opor tet, ut praecipuis publici boni causis afficientibus , aut publicis rectoribus, in primis Deo , principibus , aliisque Imperatoribus supremis , eorumque ministris ita

ceat, quod fit obsequio, atque amore erga illos Accedit quod Deus supremus ille omnium Imperator nos in pense amat, id quod ostendunt innumerain continua ejus in nos beneficia animi, corporis, rerumque externarum ergo monstro simile est eum non rea mare . Hinc deduci possunt in Cumberland systemate ossicia omnia, quae Deo debemus, quae duobus continent ut OBSEQUIO, AMORE. Neque enim aliud est pietas

nisi Deum amare , elusque voluntati eis obsequentius naum quicunque enim Deum amat, ac Veretur caetera quoque ei ossicia, quum interna, tum exterinna libentissime praestat. Quid quod ille amor necessarius est ad nos rite amandosa Dissicile enim est se

mutuo fratres amare , qui communem patrem nor ament. Itaque amorin reverentia erga Deum Scit ut nos veluti ex communi patre prognatos, ac propterea fratres, diligamus , amemus , atque alii aliis ut iis Iesin benefici eis studeamus . Ceterum hanc pap.

116쪽

PRINCIPII stem Philosophiae Moralis paucis attingit Cumberla dus, velut qui aliud spectabat . Propositum enim illi erat leges societatis regendae explicare , mob.

besianam oppugnare Philosophiam, non vero religionis naturalis dogmata tradere. f. IX. Tandem ex eodem principio sequitur , ut quilibet sibi conservando, perficiendo, ornando , qu ad fieri potet salvo communi bono , studeat : cura enim totius consistere nequit ne cura singularum par tium . Et quo modo , si oculi cogitent , intelligunt nec oculos esse, vivere posse , ubi totum eorpus intercidita nec rursus corpus absolutum elle, ac perinfectum sine oculis, ac proinde oportere oculos duplicem in se curam suscipere, totius .partis, ita tamen ut altera alteri non adversetur eodem modo snguli homines,, toti generi humano contervando, atque perficiendo studere debent, certi, quod partes tranquillae esse nequeunt, ubi totum perturbetur sibi, quum nec quietum , nec persectum totum esse pomi sine singulorum persectione, quiete . Ea autem cura triplex habet objectum, animum, corpus , externa corporis ona ' nam ab iis tota nostri tranquillitas pendet. Supersedeo nunc ab iis enarran dis, quae Vir doctus super ea re disserit Merenturea apud Auctorem ipsum legi. Nam etsi nonnihil habeat Cumberlandiani operis lectio laboris , ob arctiusmam, pene geometricam ratiocinationum seriem; utilitas tamen qualemcumque eum laboreta non cominpensat modo , sed vincit.

117쪽

mineret Sasemata super rancipiis Legis

naturalis . .

I. I. D Lurima Cumberlando ac Samueli de Coo. cen debet Hetneccius quod ad hanc rem spectat, etsi vix ullam ille Cumberlandi me tionem habet . Hic igitur u in I. Libro Elein mentorum Iuris Naturalis mentium cap. III pr astigatis aliis opinionibus . tandem ut quid sibi rem omnem adcurate expendenti in mentem venerit, perspicue itendat, alte repevt . Principio observat Deum tanquam En infinitae sapientiae . bonitatis nihil aliud velle, quam ut homines, quos condId t. e re selices sint, ac beatissim . Quum enim ipse in quam En persectissimum nulla re indigeat homines qui soli ex rebus creatis nobis notis elicitatis cap ces sunt , non sui ipsus felicitatis causa condidit, sed ut eos verae elicitatis participes redderet Vult ergo ut homines libertate sua ita utamur, uti m elici tatem semper prae oculis habeant. Est autem Dei voluntas sons Iuris naturae , ac iustitiae. ergo Ius

naturae in hoc totum tendit, ut actiones hominis lia rae ad veram elicitatem regan tur. II. Iam vero felicitas in fruitione honi , aliae a te absentia consilit ergo leges naturae in id intenis dit supremum Numen, ut vero bono perfruamur, malumque vitemus. Quandoquidem autem hono per sui non postumus, nisi per amorem inde porro in seri , Deum lege naturae nos obligare ad amorem eumque amorem , principium Iuris naturae is

ejusdem veluti compendium esse ibid. . v. 3. Quod

mox confirmat Scripturarum Sacrarum auctoritate Nam Chri u Servator nolle aperte docuri, ex amo

re Dei super omnia in proximi sicut nostri . uniis vertam legem pendereri init. 12. . 37 I. Pacius vin

118쪽

ro charitatem vocavit summam legis , Getis impletionem Cad Romanos XIII. v. 9. o. pnem prascepti s i. ad Titum cap. I. v. 3. f. III porro amor ei est adpetitio Boni coniuncta cum voluptate ex ejus persectioneis felicitate e cepta odium vero aversatio mali , conjuncta cum voluptate ex eius infelicitate percepta. Itaque, inquit, ex ejus rei , quam amamus , praefantia is felicitate

voluptatem capimus, eamqlie rem , quantum in nobis est, amplificare vel conservare connitimum . Quod contra odio

pro equimur id infelicisimum potius , quam felix achentum esse cupimus 3. 8o. . Ex quo consequitur amantem nihil aegre velle facere et , quod amatra , nam id est odisse; sed valle potius omnia in id mna, quoad potest, conferre. 3. U. Objesta autem , quae amari a nobis posia sunt, tria omnino sunt, Deus Nosmetipsi Alii Deus amore devotionis amandus est: Nos amore amicitiae: Alii item amicitiae amore ut aequales. Qui itidem amor vel est justitiae, vel humanitatis, ac beneficentiae . Amor Devotionis, seu obedientiae, est amor Entis praestantioris, persectioriique , cuius praestantia ac felicitate ita delectamur, ut illud omni veneratione atque obsequio prosequendum censeamus Amor iustitiae est is amori amicitiae gradus , quo quem amamus nullo modo laedeare parati sumus Amor vero benevolentiae is amoris amicitiae gradus, quo quem amamus, quocumque modo possumus iuvare studemus. f. . Quibus definitis, tum progreditur ad propo-stiones fundamentales legum naturae naturalium officiorum expediendas . Ac primum Deus est Ens persectissimum in a quo toti pendemus pergo lex naturae iubet omnibus animi viribus colendum, eique perfectissimum , ac intimum quoque cultum praestalidum s. olo. quo ex axiomate omnia, quae Deo debentur, officia late deducit eodem libro Cap. U. Deinde nostrum ipsorum amor non potest aliter esse comaratus , quam

ut ad persectionem. selicitate inque nostram consequendama

119쪽

LT Is NATURALIS. 77dam in pro virili conservandam ' amplificandam obligemur, dummodo id facere possimus salvo amore, iuem De Waliis debemus. Itaque axioma , quo opcia omnia erga nos continentur eii, Homo nihil eorum, quae ad suam perfectionem, elicitatem adsequemdam , confervandam , ampli candam , pertinet, praetem mittere tenetur, dum id ne amoris Dei, proximi violatione feri pote1 ω . Ex eo vero Principio officia erga nos ipsos late prosequitur eodem lib. Cap. l. 3. I. Tandem quandoquidem homines omnes nobis

natura aequales sunt illa vero naturae aequalitas aequalia etiam amoris ossicia exigit consequens et , ut alterius felicitate non minus, quam nota delecta' ri oporteat, ac proinde ita alios amare , ut nos plos. Unde tertium extitit axioma , quo ossicia omnia erga alios continentur , Homo hominem non minus quam

se ipsum tenetur amare, nec alteri quod sbi feri non vult, facereo contra illi facere omnia quae sbi 3 Lrer feri cupit. Quae autem hujusmodi sint ossicia prolixe explicat novem sequentibus ejusdem libri capitibus

f. VII. Quilibet nune ipse per se facillime intel 'ligit, Cumberlandi, WHeinecci Systemata super legibus naturae unum idemque omnino esse ' uterque enim amorem Principium illud esse cognoscitivum ossi ciorum naturalium docet . Uterque praeterea demon serat, nos ad amorem obligari ex nostri fine, idest f licitate. Paulo latius eam doctrinam deducit ei nec- eius, atque altius etiam repetit: concinniorem trachati nem, Maciliorem adornat, quod in Cumberlando desideratur. Accedit id quoque discriminis , quod Cumberlandus systema nescio quod spirituum animo concipit, cujus partes omnes henevolentia mutua inter se connecti vult tum in Platonicorum quorundam notiones propendite quae duo aut non agnoscit ei neccius, aut diserte repudiat.

f. VIII.

120쪽

g. VIII. I iuerim viri docti dum giganteo more distere hujus diiciplinae Auctores perduum eunt , ut soli regnent, vim quaestionis non satis dilucide exoli. Ois mihi videntur , in primis et neccius . Itaque iis primum oppono , non hic quaeri an intum, quid nothra utilitas, quae recta ratione gubero natur . exigat in vita hac ducenda: nemo enim negaverit exigere nostri beatitudinem, eamque consi stere non posse sine communis honi cominum cura enam ipse id Hobbesius, quem ille oppugnat, docet qui idcirco de iure omnium in omnia demtum aliquid vult, quod eo iure, dum nihil in commune consulitur, singuli intercidunt . Sed non statim sequitur id

quod recta ratio e re nostra esse docet lege aeterna naturali praecipi , contrarium vetari quod nisi constet, nulla esse potest lex naturae in Cumberland systemate. Scilicet ex solo amare voluntaria sequi pocsunt officia , quae extorquere tanquam ex iure non liceat . At nominis ea natura est , ut non o luntariis contenta esse possit officiis exigit enim ea quae vel ab invitis praestentur set . Deinde quum

Uterque conetur probare , extare voluntatem Dei, qua henevolentia, aut amor praecipitur, adeoque lege naturae nos ad benevolentiam, & amorem obligari pabutroque quaeri potest, cadere sub lege po.sit amor , aut odium , quatenus affectus sunt Si sibi consentane esse volunt, nectabunt quum diserte fatentur, lege morali solas actiones humanas , idest liberas, non etiam mechanicasin necessarias regi posse sunt autem affectu omnes necessariae naturae humanae convmotiones coactionis impatientes, quas ratio luntas gubernare possint, non aut excitares, aut exincitatas cohibere, nisi honorum, aut malorum representatione, quod est a nobis demonstratum in secumda

a Vide mollem in exereitationibus de areis turae dissert prolusoria.