장음표시 사용
161쪽
cietate obtinentibus . Ita autem agemus, ut capita
magis ossiciorum indicaturi simus, quo intelligant ad
lescentes quemadmodum ex naturae lege vivere ce beamus, quam ut rem longe lateque distulam plene hoe libello comprehensuri simus.
mi iis erga Deum. S. I. Amplissima est haec tractatio, praesertim - 14 Philosophus, quod omnino oportet, seehristianum quoque esse meminisse velit . Sed summa tros capita attingemus elementorum angustiis , ut dixi impediti. Fundamentum ossiciorum omnium, quae Deo debemus, est hoc, quod ab eo conditi sumus, conservamur, quod is supremus si nostri dominus , quod hon omnia animi, corporis , fortunae ei accepta rese re debemus, quod ab eo tantum veram beatitudinem sperare possimus. Itaque fit , quod alias dictum est ut primamin persectissimam ei amicitiam is servitutem debeamus , eaque omnia ossicia , quae ex ea amicitiais servitute proficiscuntur . Ossicia autem istae uno religionis nomine appellatur , quae com plectitur amorem , timorem , fidem , spem obed, endi propositum, invocationem, gratiarum actiones ,
quae his sunt amnia. f. II. Sed quonia ut praeclare observat Lactantius, non potes elisio a sapientia separari , quia idem Deus est, quem scire oportet, quod es sapientiae , idem,quem colere, quod es religionis prima omcia hominis
circa Dei cognitionem versari debent , ut nempe in telligat, Deum esse aeternum , independentem , simplicissimum , incomprehensibilem , omnipraesentem unum,
162쪽
reto DE OFFICII s. unum, intelligentem , sapientissimum, omni Eum, suturorum etiam praescium , omnipotentem , liberum veracem, ultum, optimum . Nisi enim intelligat haec omnia , perpetuo secum animo verset, o sibi firmi iasime persuadeat, in ossiciis suis erga Deum deficiat necesse est. Quare per spe fit idem Lactantius Lib. . prius es, inquit, cum scire, consequens colire Agno verunt id ipsum Ethnici philosophi Seneca Cap. 3. Primus es, inquit, Demam cultus, Deo credere deιuinde redd re sis majesarem suam, reddere bonitatem. Et
Epictetus in Enchyridi cap 38. Relisionis erga Deos immortales praecipuum illud esse scit , rectas de iis
here opiniones f. III. Primum ergo omnium oportet, ut homo
religiosus constituat, primarium in religione ossicium esse , intellisere Deum esse, in ejus attributa diligentissime inquirere, in ea potissimum, quae mai
rem relationem habent cum creaturis rationalibus deinde pervidere , quae ex iis attributis confectaria practica ad vitae honestatem sanctitatem pertinentia consequantur, ut ita scilicet secundum relationes, quas natura nostra cum Deo habet, vivere possit . Et
ad cognitionem Dei , eiusque proprietatum duplici via
ire postumus naturae,in revelationis dupliciter enim ad homines Deus loquitur, via naturae unde est illud Psalmistae , Coeli enarrant gloriam Dei, Quia pro phetiae . In primis philosophi operam dabunt scrutandae rerum naturae, ejus scilicet investigantes pulchritudinem, magnitudinem , ordine i rerum singularum fines Musus, ex quibus Dei sapientia, potentia, b nitas, praescientia intelliguntur . Quocirca studium historiae naturalis, Physicae , Astronomiae , tum
historiae humanae, cum summa hac utilitate conjunctum est ut nos de natura Dei instruat, atque ad OLficia adversus eum formet. Hanc partem Theologiae naturalis praeclare persequuti sunt rheam , Nieweii-titius
IV. Coniungat porro Philosophus Christianus cum
163쪽
que rerum , quae studio illi sunt necessariae . Ex eo studio non cognitionem tantum theoreticam consectetur , sed prasicam potistimum neque enim aliunde copiosus ' explicatius divina voluntas, quae ossici rum nostrorum prima ell, c suprema regula, patescit, quam ex literis divinis quippe quae non ob aliam rationem hominibus datae sunt, nisi ut brevitatem , imbecillitatem mentis nostrae sultinerent,in perficerent, ut perfillus scilicet esset homo Dei ad omne opus Bonum instructus ut loquitur Paulus Apostolus , ut in verbis Dei cor Dei scrutaremur , quemadmodum minnet Gregorius Magnus. g. v. Qui vero naturae perscrutandae pὸ res non sunt , ii saltem studium Scripturae divinae continuent. Atqui neutrum facere possunt, eos audire ex naturali ossicio debent , qui divinas huiusmodi veritates ex utroque sente depromta praedicant . Quicumque autem hoc primarium erga Deum ossicium transgrediuntur ii si ex ignorantia in ceteris , quae ex eo pendent peccent, crimini ea ignorantia vertitur, quum sit voluntariari nam eius, quod scire officium et , ignorantia voluntaria semper ii, quemadmodum superius de
3. I. Iam vero nullum est Dei attributum, ex
quo non aliqua, magna ossicia hominis adversus eum deducantur. Ex pr. ex immensitate Dei illud an primis prunciscitur ossicium , quod ad ormem vitam honeste transigendam vim habet plurimam
Scilicet quoniam nos perpetuo sub culis Dei versamur , in cujus conspectu ne Angeli quid m formundi , ut loquitur obus , non decet nisi puros sanctos esse. Quod si inter leges paganae Theologiae illa praecipue celebratur a Cicerone Lib. . de Leg. a Deo eas adeunto; quam repetunt saepe Seneca, Iuvenalic quanto nos puriores ella decet qui in conspectu veri, potentiis mi Numinis pero Petuo vivimus i Socrates parens ille philosophiae moralis
164쪽
et D E OFFICII s. ratis inter Graecos, quum templum intraret, hac precatione utebatur Pan , atque cetera Numina date quaeso ut intus ut her esciar. f. II. Praeterea ex immutabilitate Dei nici tuein nobis certit sima promissorum spes , si eius legibus conformem vitam duxerimus . Scilicet mutari
Deus nequit , ut de spe in illum dissidere pollimus . Itaque Paullus Apostolus quum dixi se . se vitam secundum decreta evangelica vixisse , addit puthae reposita es mihi corona justitiae , quam reddet mihi in illa die justus judex. Ex ejus quoque
sapientia, providentia nascitur interna illa animi quies, confidentia in sapientissimum nostri guber. natorem, quae nos in adversis mirifice solatur, quaeque in iis hominibus esse nequit, qui eo dementiae o impietatis devenerunt, ut aut nullum esse Deum suspicentur, aut nullam habere rerum humanarum procurationem , quorum idcirco tota vita miserrima sit necesse est. f. VIII. Ex omni scientia. omnipotentia existit item justus timor is cautio ne occulte quidem peccandi, quod occulta etiam, ut alia Omnia, etiam cogitata animi , aperta sint is nuda oculis eius . Ex iustitia et timor peccandi , ita cons latio , dum injuste ab hominibus vexamur : nullum est enim crimen, quod Deus aut cito , aut sero tandem non puniat, atque temporis diuturnitatem gravitate supplicii compensat. Ex imperio in omnia proficiscitur noltrum obsequium, servitus . Iustum enim est , ut in supremum Universi Imperatorem obsequentissimi simus . Ex eius incomprehensibilitate efficitur in nobis timor, reverentia , dum de ejus natura consiliis , operibus, disserimus , ut ne scilicet ultra fines suos vim rationis nostrae promoveamus. Praecla
re dictum est a Platone in Timaeo , Patrem O6frem Mundi inυenire discite duo liquam vero inveneris, eloqui vulv impossibile. Sed hoc ipsum corrigit S. Gregorius Nazianzenus, assirmatque multo dissicilius esse,
165쪽
Deum invenire, quam uisare. Atque idem de cete ris Dei attributis dici potest. f. X. Secundum haec curanda sunt alia ossicia practica. Ea sunt aut interna , aut externa Intem ad haec praecipua referri solent, amorem , timorem idem, spem, gratiarum actionem , obediendi propositum , invocationem, orationem . Externa sunt, primum non
loqui de Deo, deque rebus divinis , nisi honorificentissime, atque ne ioco quidem dicere male . Secundum , omnibus signis externis interna illa ossicia a. nifestares, ut alii ad similia excitentur . Tertium, veritates divinas alios studiose docere. Quartum , promovere Dei gloriam ' veram pietatem iis omnibus ar gumentis, quibus ejus attributa intelligantur . Posteriora haec ossicia practica per se ipsa manifesta sunt; de primis seu internis paullo copiosius dicemus. q. X. Principio Deum amare oportere, quidem super omnia ac purissimo amore quoad capaces sumus, naturae ratio omnibus dictat . Primo quia summe bonus est. Huc spectat quod Socrates dicere solebat, ipsam veritatem is pulchritudinem , si sui vultus nobis sine velo ostenderet incredibiles in nobis nammas accensuram . Secundo, quia Deus tantum summum nostri bonum est, in cujus fruitione beati et se possimus . praeclare S. Bernardus in tractatu de statu virtutum tomo M. Homo, inquit, nec per se es,
nec per se bonus est . . . . Deus enim per se est , per se bonus es . In eo autem, qui per se es, mucrse bonus es, mi nos e beatitudinis construitur ergo in solo Deo
g. XI. Tertio, quia is nos amat , ut ex tot in nos collatis beneficiis patet. Quocirca, tertiam hanc amoris speciem , qui est amor gratitudinis , ei debemus . Qui quum perpetua eius sint in nos beneficia, perpetuus quoque esse debet hic gratitudinis amor Quarto tandem , quin vult a nobis amari, cuius rei argumentum est, quod cum desiderio in suo summi ni nos procreat, quo veluti naturae quadam lege
166쪽
ad eum rapiamur. Praeclare Augustinus Cons. lib. t. cap. s. Quid, inquit, tibi δε- ut amari te jubeas me nisi faciam rasearis mihi is mineris ingentes miseriai Parvane ipsa eii , si non amem te Quum porro amari Deus nequeat, nisi de illo cogite
mus, ut perpetuo est amandus , ita praecipuum cogi tationum nostrarum objectum esse debet . Quare monstro simile mihi videtur, inventum hominem Christianum ne dicam pudor emcith, qui docere potuit lassicere homini semel saltem in vita actum amoris Dei concipere. Frontem hominis f. XII. Sed amandus quoque est Deus propter utilitatem maximam , quae ex ejus puro amore pro praesenti vita in omni hominum statu proficit citur Nam qui eum apienter sincero corde amant , ii& pacato animo vivunt in societate humana, ο nesti, iusti ac reliquorum ossiciorum observantissimi sunt. Familias quoque honeste tranquille regunt, publicae rei praepositi populorum felicitatem ex
animo promovent quum contra qui non amant, tristibus curis agitantur, inquieti semper sunt , omnia. turbant suae tantum utilitatis amator es, invidi, maligni, atque omnium scelerum architecti ut intelligamus, nihil esse posse ea republica turbulentius, in qua aut plures hujusmodi homines reperiuntur , aut tales sunt, qui publicis rebus praesunt . Quicumque historiam humanam vel primis labiis degustaverunt infinita habent hujus doctrinae exempla . Itaque Origenes in epistola ad om Lib. ix Cap. o. perspecte scribit, ego puto, quod omnis caritas, quae non es fecundum Deum , smulata st Enimvero ut argumento est , non vere diligere Deum , qui non diligit proximum , ut disputat Iohannes in Epist. r. ita non sncere, sed me a te diligere proximum, quicumque non recte, nec sincere diligit Deum . Maximum vero argumentum sinceri erga Deum amoris est studium ossiciorum, quae nobis, quae aliis , quae Deo an dem debemus mentiuntur enim ii , qui Deum se
167쪽
amare profitentur, horum autem Sciorum quasi im-Inc mores vivunt nam amor Dei a divinarum legum Obleruantia separari non potest.
β. XIl. Tum timendus est Deus. Duplex autem est timor . quo Deus timeri potest, Filialis QSemvν s. Filialis cum amore coniunctus est ex amo re alcuurra Servilis vero ab amore est seiunctus . naicitur a poena . Filiali timore timetur Deus, quia
amat in Servili vero , non quia veremur ut Patrem,
qui nos amat , sed quia sermidamus ut Dominum p tentissimum 'lui punire possit leverissime . Utroque timore Deus timetur utiliter, sed priori sanξtius nam qui posteriori modo timet , poenam magis timer, quam culpam : qui vero timet filiali amore , culpam magis, quam poenam veretur Apposite B. Augustinus epist nunc q3., olim I 44. quae est ad Anastasium
data , inimicus, inquit , usitiae es , Ni poenae timo.
re non peccat . Timendum autem esse Deum utroque timore brevissime demonstrari potest . primum Deus est amandus ut onus , ut Pater , ut Boneficus , ut ultimus noliri r is , quemadmodum demonstratum est autem ita Deum amat, timet quidquam is, cere, quod ille improbet, non quia punitur, sed quia Ueretur eum , quem amat , laedere . Deinde quum Deus potentissimus sit , eiusque voluntas immutabilis, certa est poena immutabilis , quam ille peccatori-hus minatur . itaque hac etiam rati ne jussus est Dei
timorqq. XIV. Praeterea quum sit Deus suprema ratio, atque summe bonus, quidem immutabilis, dubit re nullo modo possumus , ne nos decipiat ubi quidquam docet, aut promittit . Itaque si constet aliquid Deum docuisse , aut promisisse , etiamsi id minus ratio nostra assequitur , certissimum illud habere debemus nec ullo modo de eius veracitate, aut fidelitate subdubitare. Talis enim dubitatio nequit non esse coniuncta cum maxima Divinitatis injuria . Quare fit, ut certissima fides Deo praestanda sit.
168쪽
praecipuum ossicium eii. D mbus autem partibus constat hujuimodi pes . Pranaum sperare debemus elle eum remuneratorem Virtutum , quia Deus , qui iapientillii me munificent illime es omne gubernat, suum proculdubio constituit virtuti laemium, ne pro sua sanctitate in immutabilitate potet nos deludere. Et quamquam in ea nascuntur homines conuitione,
ut sine Dei gratia nihil me rei pollint , quod ad aeternam rueatitudinem spectat , ut Chri itiana docet Theologia meus tamen tam bonus eli, ut merita tua velut nolira coroneta, quemadmodum loquitur alicubi S. Augustinus. f. XVI. Alterum, quod sperare contiantissime de bemus est, Deum poenas ab hominibus celei iis immutabiliter exacturum , quia ut virtutem remunerari, ita vitia punire proprium ei lapientri limae prodidentiae. Nec si Deus diti erat , aut, si impios , pravos homines cumulare bonis terreiicibus videatur , minus sperandum It . Nam ut verbis nobili is mi lito ici R mani utar , consuescunt c, immortales , quo gravius homines ex commutatione rerum doleant , quos pro sole re eorum ulcisci velint, ιs fecundiores interdum res diuturnum impunitatem concedere Caesar de Bel Gall.
Lib. I. Cap. XIV. f. XVII. Obsequium erga Deum nascitur ex supremo eius iure , ac dominio in omnia e correlata enim sunt cominus servus, dominium .servitus . Tria autem complectitur hoc obsequium . Primum diligentem inquisitionem divinarum legum, quoad ciuiusque indoles is latus patitur . idem enim potest contemni Legislator ab eo , qui negligens est in ejus legibus addi endis. Secundum legum istarum ambrem invitam secundum eas institutam in timore: non enim obsequens Deo est, qui eum noscit tantum, sed qui secundum leges eius vivit . Tertium obedire Deo magis , quam hominibus , quippe qui supremus, est nostri dominus , cui Reges omnes obediant por
169쪽
XUII. Involandus cum Deus est, non qu s ignoret, quid nobis si usi. sed duas praecipue obirationes is quia id est argumentum nostri erga illum oblequit qui it animum nostrum ejus cianis excrpiendis praeparamus , quam rationem Precum,
quae Deo ab hominibus funduntur , Platonici constituunt, in primis Iamblicus . e terrifia autem sunt a Deo primum omnium bona aeterna , secundum ea, quibus honeste praesens vita substentetur. Μ et Pi to in precibus non individua petenda , sed generatim brandum Deum , quia plerumque nescimus , utrum quae petimus, sint vera bona . In quo cum dogmatianus christiana religionis consentit . Nam Christus D ntritu nolle diserte docet sic orandum Deum, fatv duntas tua,'ncrepatque ignorante homines, nescitis
ρηι petatis , porro oratio a toto quidem homine μ-cienda est , sed mente magis quain corpore non enim oratio est , quae labiis tantum fit, non etiam coiis Egregia sunt, quae super hac re disserit Augustinus duobus aureis libris de sermone Domini in monte. a si quoque meretur Moralis Christiana Floriotti X l X. Tandem quum beneficium is gratia rum actio ni inter se correlata , ut illo posito , haec sequatur Oserte ; nos ver perpetua a Deo Aneficia accipiamus perpetuas quoque illi gratias agere oebemus, et animum humilem ac gratum testificemur , ut nos dignos conservemus , quibus Deus bona tua cumulatius impςrtiat per illant ad actio.
ne gratiarum etiam externa quaedam signa gratiam mi in primis Sacrificia . Itaque recta ratio Deo sacrificandum praecipit, non quali terrestrium rerum in digeat, sed in argumentum nostrae adversus illum fer. vitaitis . Ueterum gentium maxima pars quum solius torporis sensu Qvoluptate otia perpenderint, Demque non celestem, sed humanum tribuerint sensum te
rena bona Gis suis Ferebant, istis mcessaria, mum
170쪽
M DR sp IC os .ra credentes esse , quae nobis, quemadmodum observat Lactantius Lib. VI. Cap. I. . Sedis Chtilliana doctrina in naturalis Natio aeque dictant, non haec terrena bona , sed animulet, innocentem in incoctum g neroso pectus hones Deo factificandum praeclare idem Lactantius eodem loco C p. I. nihil sancta , in gularis Majejias illa ab homine exigit , quam solam im nocentiam in Cap. I. haec es , qui , religio cele- sis, non quae consa ex rebus corrupt/s seu quae vim iuribus ammi , qui ritur e Caelo Hic erus V cultus, in quo mens colentis seipsam Deo immaculatam Geti. mam sit . Quid autem caulsae futile dicemus , cur Deus in veteri lege animantium lacrificia praeceperit Censet Theodoretus , haec sacrificia non fuisse piae. cepta in veteri lege , sed permilla talN. um , ne embraei, qui inter gentes idololatras educati erant in te renarum rerum acrificus ad ueti religionem sine ullis e ternis symbolis delere ent. Ac vero dissicile ii, nisi
tota humana natura commutetur , hominem , usus
maior pars sensus et phantasia, sola intelligibili religione Deo devincire ple enu suapte natura adsensum phantasiam statim dilabitur. Sed fuere certe sacrificia illa Hebraeis praecepta velut lymbola lacrificii Chri iti quod saepe memorat Paulus Apostolus Pertractat hanc qua est copiole Ioah Spencerus de legibus
D. Μιiis Hominis erga seipsum , ae primum de iis,
quae eum toti homini , tum cirpor debet.
s. I. iis , quae in superiori libro demon, L. irata sunt , constat , lege naturae nos obligari ad noliri amicitiam , custodiam is cultu'ram , ut ideirco quidpiam voluntati eruere nequeamus, quo deterior notara fiat natura, aut ea scientes, Myrudentes negligere , quae ad nostri custodiam ,