장음표시 사용
201쪽
eem verborum gerunt , circumvenire , decipere , Noue idcirco laedere is qui id essicit , reparare lae. Donem debere . Generalis est ejus regulae ratio cum ex lege naturae primari , quae jubet , ut neminem Ledamus , tum ex fine sermonis , eorum signorum , quae vicem sermonis gerunt , ut cilicet ne illis utamur contra receptum sensum . Mendacium ergo , idest abusus vocabulorum ad alterum decipiendum , atque ita laedendum , jure naturae primario prohibitum est . Ob eandem rationem jure naturae prohibitae sunt omnes aequi cationes o reficietiones mentales , ut vocant , ex quibus alterius ius persectum aut imperfectum laeditur . Quare ii iram est quum huiusmodi aequivocationes damnaverunt Gentiales ipsi Philosophi , inprimis severissime Cicero , imventos esse Philosophos Christianos , qui eas defende re potuerint, atque viam aperire infinitis modis alios ludificandi, defraudandi. g. XXVII. Laeditur autem alter sermone menda ci , quum eius ius aut persectum, aut imperfectum violatur . Principio omnes Reipublicae administri ius habent perfectum a nobis exigendi , Qui loquamur . ne mentiamur, vel aequivocemus in iis r bus , quae ad publicum regimen pertinent . Itaque si nostris mendaciis , vel aequivocationibus eos luditacemus , indeque damnum quodcumque in societate
nascatur , contra naturae legem peccam damnum resarcire tenemur . Praeterea omnes homines
cum quibus in naturali societate positi sumus , jus habent perfectum, ut ne a nobis in contractibus Conventionibus , promissis , laedantur . Quare si his modis laesi sint , iure ipso naturali reparationem exigere possunt . Ad haec omnes homines ius habenterfectum , ut nullo modo quibuscumque in reus fallaci oratione circurri veniantur , ex qua quid
uam damni eorum animo , ita , bonis exteritis amae inferri possit . Quare si hujusmodi damna illata sint , reparare tenemur . Tandem omnes homines
202쪽
ut quocumque modo scimus, possumus eos juvemus t si id detrectemus facere aut mentiendo , aut aequivocando fossicia humanitatis violamus XXVIII. De mendacio ossicioso .ut Vocant
disputatum est olim acerrime, hodieque disputatur inter doctos . . Augustinus ad Colantium hanc quaestionem vocat latebrufam inter doctis alternantem.
Grotius Epist. CCXVIII. hac in re se valde aestuasse scribit . Est mendacium ossiciosum , quum verbis utimur aut contrario , Ut diverso sensu , quam quo recepta sunt , ut alteri prosiimus , nullius ius lae. dendo . Recentiores quidam scriptores 1 adiloquium appellant , atque in eo distinguunt a mendacio , quod mendacium semper coniunctum sit cum violatione j ris alterius . Sed in dicitur mendacium officiosum, tit Vulpianus in L. r. f. q. f. de dolo malo memirat apud antiquosis dolum bonum intum veteres inquit , dolum etiam bimum disebant , o pro solertia
hoc nomen accipiebant . Nam dorum malum defin eodem loco Labeo , omnem calliditaetem , fallaciam, machinationem , ad circumveniendum , fallendum , deci-iendam alterum adhibitam quae eadem locum ent in doloso mendacio.
f. XXIX. Sanctus Augustinus in laudato loco negat mendacia ossiciosa esse licita . Eum sequuti sunt Theologi ferme omnes occidentales . Duplici ratione
utuntur . Prima , quod in scripturis sacris omne omnino mendacium prohibeatur . Altera , quod mene cium etiam officiosum cum Dei veracitate pugnat quae autem cum di Uinis persectionibus pugnant vitia esse constat . Accedit tertia ratio , quod pugnat cum sinceritate viri boni , quae cum sit nobili isima virtua, necesse est , ut quod ei adversatur sit vitium. Praeterea quaeritur , utrum cum mendacio ossicioso iurare possimus P Quum id num amrmaverit , concluditur , his mendaciis conscientiae dictamen refragari
f. XXX. Grotius vero ' Eendacius, a qui.
203쪽
dam ex Theologis nostris , in contrariam abeunt senistentiam, putantque nullo nec naturam, nec positivo iure hujusmodi mendacia prohiberi Principio , inquiunt, ne que jura cujusquam laedunt, neque amori aut erga Deum, aut erga nos , aut erga alios adversantur , quinimmo amorem erga proximum continent magnum . Deinde verba sunt instrumenta societatis ς ergo licet iis uti in societatis beneficium , quocumque tandem modo adhibeantur, dum nullum nec Dei, nec hominis ullius ius laedunt. Accedit, quod non videtur potis damnare tot hominum honestorum exempla , ut Medicorum QAdministrorum Reipublicae, qui ut secreta tegant,
ad hujusmodi falsiloquia saepe confugere tenentur . Tandem veteres aliquot is doctissimi Patres inprimis . Iohannes Chri soliorcus in Libris de Sacerdotio , non audent haec falsiloquia damnare - . XXXI. Quod pertinet ad argumenta partis opinpositae , primo respondent, prohiberi in scripturis mendacia perniciosa , nec ullum eis in iis verbum ex quo possit intelligi, prohiberi etiam falsiloquia officios . Argumento vero a veritate Dei desumto reinponunt , nimis illud probare probat enim mendacia. quoque iocosa esse contra legem naturae, quae tamen ipse Augustinus non audet damnare . Praeterquamquod regula , inquiunt, actionum humanarum, quae efficiei uita hone ita , est lex a Deo lata , non vero Dei natura . Nam homines quantumcumque cona tu , nunquam possunt actiones suas ita componere ut toti Dei naturae omnibusque Dei proprietatibus sint consentaneae . Quod pertinet ad tertium argumentum , aiunt sinceritatem tum esse virtutem , quum dissimulatio vel salsiloquium sunt contraria officiis quae Deo, vel aliis, debemus: alioquin aliis omnia nostra secreta propalare esset virtus , quum ut plura' mum magnum it stultitiae vitium j. XXXII. Quarto tandem argumento respondenr, iuramentum non homines tantum spectare , sed praeterea obsequium Deo debitum . . in veru Deus i r Tom. IV. . L ira s
204쪽
timas quoque cordis cogitationes intueatur , ne is est falsiloquium iurejurando confirmare. f. XXXIII. Ego in quaeitione ancipiti intelligo satius esse , ut ab iis quoque mendaciis vir bonus is abi ineat : neque enim dubitari notet , quin iis uti levitatem quamdam contineatis sinceritatis virtuis terra laedat . Nam licet in posteriori sententia olus vide tu probabilitatis intrinsecae, plus et in priori exirm lecae LVidetur enim aliquid concedendum tot vitis doctis o honestis . qui priorem sententiam amplexi sunt Ceterum hi quis ea falsiloquia ad xmserit , putandum non elicia per se levem culpam
Lsipio Uae mei hypothetiea diei solent , ea 'M Zomtvxie duplici serme fonte derivanisive domirnos γ& sermone. De Officiis, quae ex ser mona proficiscanuino superius disia uimus t Ergo urigerest ut hoc sis loco de iis disseramus Q quae ex rerum dominio nascuntur , quae longe lateque patent, in quibus Oea et hominum ''capi duas iaepius pec eamus , Prius vera quam id effetiamus, de natura ipsa domini eiusque acquirendi modis secundum naturae leges dicemus .f. II. Dominium Philosophi atque Iuristonsulti
distreparnibus definitionibus defini Uerunt , iuperque e re non minus contentiose concertarunt , quam supet ipso rerum dominio inter mortales cohcertari solet
Quoniam vero riusmodi concertationes ex iure civiali magis quam ex naturali oriuntur in subtilitates iuris civilis natura serme ignorat; huiusmodi disputationes missas faciemus Placet igitur hae definitio ius, seu facultas alios , praeteνquam se Dum, usu rei exHi dem
205쪽
elthdecidi . Ut autem ho in Ioco pro omnem omnino utilitatem capere politum est diagae fit ut domi.
nium in duobus juribus positum sit , utendi in exeludendi a-Q g. III. Dominium autem est ves proprietatis , uremmumonis o vae illud est ius onms alio praeternos ab u. rei excludendi . Hoc vero jus excludend eteros praeterquam pauco . In illo res in unius sunt positae ratestate di si et in hoc sunt in usu
potestate paucorum Hoc . c. apud veteres quasdamnationes Obtinuit, quae arata rem rerum partem in comis munione putaua habuerunt, quales Germani quidam Populi , de quibus Tacitus de moribus Germanorum, Whodie apud nos inter Monachos obtinet. Quae eis
r res ita lantes medio amibus emositae , ut ussi sit ius ullum in earum usia excludendi , eae ia tiva communione positae esse dicuntur. Vide uioris de aure naturali, Gent lib. . cast
hac communione si quis ius habeat rebus communiis bus utendi, nullum vero habeat jus alios excludendi. dominium non dicitur habere . quo circa duo sane necelsariarii ut dictum est , ut quis rei alicuius integrum habeat Dominium, jus sciue et utendi in ut excludendi omnes alio ci alterum sine altςro rum ciertum dominium non sa cit est, IIII. N igitur demonstrari possit , Immine damnium qrum Telluris', in qua nascuntur δε
me habere polis , ostendendum et primum . Os ha here a natura pia jus iis utendi , Deinde habere inius quasdam res ita in usum suum traducendi , uta earum contrectatione iure polsint ceteros exclusere. Utrumque perfacile iactu est . Principio Dem y littu homines coti ruentur , quandoquidem vult ut astant . Quum autem ex sit bominum Munditis om externarum indigeant, quei. aut nutriantur, alat sontra ea, quae ipsorum compagem est rei pus usu.
muniantur 3 prosccto eao omnes affuciendi id timet ad
206쪽
vitam conservandam in tutandam utendi ius a Deo habent : alioquin frustra Deus & hominibus vitam dedessit,in huiusmodi res , quarum pars majorum nul lum alium habet usum, produxisset , earumque genera perpetuo conservaret . Consule uisendoris de olficio homini civis lib. I. cap. 2.3. V. Deinde quod possint homines res quasdam
exhausti usus ita in potestatem suam redagere', ut ab earum usu iure alios arceant , sequentes rationes demonstrant. Prima quod quarumdam specierum individua , aut sui exiguitate , aut brevi curatione, non
possint nisi uni aut paucis ussicere; ergo dum harum rerum aliquam occupavi , ius habeo utendi , excludendi alios , quum non possit pluribus esse satis.
Secunda, quod quaedam rerum genera sunt quae, nisi industria humana excolantur , aut nullius sunt usus, aut admodum exigui . Si igitur earum partem aliquam ita ego excolui, ut fructus mihi necessarios, vel utiles produeat', habeo ius eteros excludendi , quiadem natura ipsa fit , ut quod ex me tantum est meum s . Tertia quod utcumque communio negativa inter paucos homines commode, pacate serva ri possit, in tanta tamen humani generis multitudine sine continuis discordiis servari nequit; quas discordias Proculdubio non amat Deus , cuius leges omnes ad pacem , unitatem , in publicam felicitatem tendunt. . I. . Quoniam ergo homines legitimum dominium bonorum Telluris habere possunt , illud superest perquirendum , natura ne in rerum domini is turali sint , vin pactionibus a communione negati v , sed secundum naturae leges, in rerum domimium venerint Melioribus uti naturae interpretibus placuit , primos homines in communione negativa creatos fuisse , atque in ea mansisse , quamdiu genus humanum intra paucos extitit . istius serme solus in ommunione positiva primos mortales procreatos opinatur , ut ceteri post illos modis tantum derivativis rerum dominium acquisiverint . Sed prior sente tia
207쪽
. s. 6qtia probabilior profecto est, nisi ab altera soli vocabulis aiscordet . Eiaim vero quum Deus res Telluris in omniure hominum usum effecerit , non est credibile, ita primis duobus hominibus earum usum dedisse , ut ius quoque dederit ceteros omnes excludendi , piae sertim , quum illud necessarium non fuerit. Vere ergo Cic. Lib. 1 de ossic cap. 7. scripsit. Sunt rivata
nulla natura , sed aut eter occupatione , ut m quondam in ama venerunt, aut vis oria, lege c. S. sic quoque Ambrosius lib. I. de ossic cap. I 8 natura, inquit, omnia omnibus in communi profudit sic enim Deus generari jussit omnia , ut usus omnibus communis esset o terra foret quaedam possessi communis . Natura igntur jus commune fecit , usurpatio jus fecit privatum, Cooteratur uisendorff. Lib. . de iure naturae
f. II. Nec vero dubitare possumus , qui in hoc statu homines per aliquod temporis intervallum permanserint. Est hoc conserme primatevae hominum naturae, magna veterum consensione firmatum. Nam principio non est verisimile paucos homines anguine primaeva charitate coniunctos, quuia bona Telluris non solum sufficerent, sed abundarent, atque nec dum luxus is ex luxu cupiditas, avaritia natae essent, ab ea communione voluisse discedere . Accedit e dem, quod post diluvium veteris illius communionis vestigia quaedam reperiamus in familiis Patriarcha rum . Sed reperimus inter barbara ac efferatas gen-Ies utriusque continentis, quibus nil dum proprii nisi quod manu cepere . Tandem idem tradidere plu-Ies veterum lcriptorum, praesertim Plato , huci-dides, Aristoteles, Horatius, Iustinus, Seneca, Willi qui seculum aureum descripserunt . Huc pertinet locus Uirg. Lib. I. Georgicorum vers. 23.
Nec ignare quidem , aut partiri limite campum Fas erat e in medium quaerebant : ipsaque Tellus Omnia liberius mulo poscente ferebat.
208쪽
i65 DK ops I cIdv. VIII. Quibus autem ex caussis, primaeva teterum ommunione discessiim sit , pluribus edillarunt Crot de iure Beli. QPac. in usendori . Lib. 4. Cap. a. Nec vero id explicatu dissicile est: nam iure naturae, quod permissmuris dicitur, potulisse homines, ubi illa rerum ommunio Mnime apta estat vitae pacate eransigendae, ab ea discederes, nitrii est quod dubit: 'mu : istius enim iuri, naturae finis , ut laepe dicturn est M putila Hieitate, tramuillitate coni
Netur et communionem autem rerum adulto humano
genere publicae concorahae, tranquillitati adversiri , praesertim ut sunt hominum mores, affectus depravatissimi , cuum per te manifestum est , tum
harbarae illae nationes probant , quae in statu naturae viventes, in mutuo etiam ac perpetuo sunt bello.
Ergo jure suo homines ab illa communione dilaedere
f. X. Iam modi, quibus olim dominium privatum inductum est,' potest etiamnum induci, in orin rios derivatitos eundum Grotinm dividi solent. Primi sunt occupatis , re neces . Seeundi vero disias , sis , traditio Milieet velis communione reis Tum negativa usurpatione ad dominium transitur , reddus acquirendi dominium dkitur ecupatiose vel re-hi occupatis natura et industria aliquid adiungit, appellatur aere o. At res , quae in domini sunt, vel sunt in omni,hione positio. vel , proprietate Sa primum ad proprietatem devenire licet dies ne ines ne e s alterum traditione . Pasticis haec nunc
sunt explicansa , ut quae ex dominis nascuntur miseia adversus alios, intelligiis dimetiri possint. Et in hoc quidem eapite modos originarios expediemus cinsequente de Heri inviae ditaremus. ' f. X. Ex iis, quae dicta sunt, patet, licere sub dominium nostrum conferre , quae vacua sunt , hoc est in medio posta is usus finit . a dicitur o
eupatio . Iusta autem estis secundum naturae se Occupatio IeIum aut nullius , aut derelictarum
209쪽
amiuar vel abducta furit, rapina, incendi , vento, flumine 'raptu serae , vel invite projecta , nulla occupatione nostra fieri potest non thum enim domi-Nus ammum eam possidendi abiecit , nec propterea laeua est Contra vero , li vel animi gratia projecit,
u Polycrates annulum in marei, uel amissam sciens
territoriis iam occum is , sicubi tanta sit serarunis,
piscium, aut auium multitudo , ut tussicere Omni huῖ uideantur . Nam sum Peae rerum species sunt ita
copiolae, ut inexhausti sint ulus , semper in mediopolitae censendae sunt praesertim sx nullis locis cor Iuberi possint. Contra vero si sint tales rerum species, quae non omnibus sumere Hssint Phaeque adcirco Milint , jure occupari possunt , nec in piscatio , aucupium locum amplius habere potiunt , ii quum ita valerint e custodia , ut nulla dominora amplius spes recuperandi f. XII. Quae titur hoc in loco, an Mare possit - paria Quae stio istae acerrime inter Grotium, rae
denum, aliosque Belgasin Anglos , saepe quoque inter principes serro, im , diseeptata est . ivs
Controversiae historiam contexuit Baeclerus ad Grin.lib.
a. de iure Beli. pae cap. - . 3. Placuit quibusdam mare non posse occupari , quia eorporali posseus One retineri nequit nam occupatio animo simul corpore facienda est . Id risum Mineptum iure censet Pusendorm . Nam rvare navibus 'pbrtubus , pr zΠ eulis , praesertim ad freta Hmontoria nomus atque Tellus, corporali possessume occupari test. Distinguendi ius sunt 3 -rinmissus, quorum alter est navigatio, alter: piscatio seiuni alia sumque exhausti ulus cetorum geministin in tria 4 Inus
210쪽
mus usus natura liber esse debet e natura enim humana exigit , ut inter plures nationes commercium intercedat . Atque inde factum est , quemadmodum praeclare observat Crotius , ut non omnibus erat omnia Tellus , quo nationes dissitae necessario commercio inter se iungantur. Hunc usum occupare velle contra naturae legem est . Id tamen non vetat
quin si alicuius nationis navigatio possit esse infesta, vel pernkiosa alteri , possit haec altera illam impedire , on jure occupationis maris , sed jure defensionis , quod ita nationibus adversus nationes convenit, ut hominibus singulis adversus singulos . Alter vero usus, idest piscatio , quum est rerum finiti usus, jure naturae occupari potest , nec licet adversus eos , qui semel occupaverunt , depugnare , ut de possessione
f. XIII. Illud etiam quaeritur, an occupatio bellica ex iisdem principiis iusta demonstrari possit ' Ex
quo tempore Martis furor homines adversus homines Rrma' i , captis urbibus , aut direpti , capientiumaexistimata sunt non tantum verbes ipsae is agri Verum quoque homines , ditana humanaque omnia creditumque justas esse hujusmodi occupationes . Historici omnes , quum ea narrant , jure belli , jure Gentium ea omnia fieri victorum diuunt . Quum nul-Ja occupatio iusta esse queat , nisi rerum vacuarum, aut non iure occupatarum , ut demonstratum est, res vero in bello captae nullo modo dici possrn vacuae, quinimmo quaedam , ut homines , ne per fictionem quidem esse possint nullius sequitur earum rerum omnium occupationem non posse esse iustam ex eo principio , quod sit rerum vacuarum . Laborant igitur viri docti, ut tale inveniant principium iuris naturae
quo hujusmodi bellicas occupationes defendere possinta surto' rapina. f. XIV. Pusendorff. de Iure Naturae, Gentium lib. q. cap. 6 3. 4. sc rem componere sudet . In bello res hostium in ordine ad alium hostem red