장음표시 사용
151쪽
Iustitia originali oppositi , cdi c. III
cessario spectantia , & concur- inedia aliqua actione in prolis rentia ; nempe quod peccati oris ginalis transfusio in posteros Adam per naturalem descendentiam ab ipso,& hoc non quomO- documque : sed vi seminalis r tionis, ic naturalis propagationis ex ipso; ea tamen lege ut transfusio & contractio originalis peccati non in alia temporis differen. tia contingat, quam in primo instanti conceptionis propagatorum ex Adam : si inquam in haec
omnia consistant, saluum etiam consistet omne id quod necessario in hac parte, vel ex hoc capite ad Catholicam de originalis peccati transfusione in posteris
Adam veritatem attinens est. Nec
apparet unde suspicari possit,
quod non ubique, aut adaequa te salua non consistant omnia, quae pro exacta originalis peccati traS- fusione enumerata sunt; si dicatur , quod generatio activa nostis
sit productiva humanitatis, seu
naturae humanae in Petro, quia ex hac sententia nec per somnium quidem sequitur, exempli
gratia, non descendere ex Adam per naturalem propagationem ac seminalem rationem : nam hoc supponitur tanquameertissimum,& verissimum tantummodo inquiritur; an generativa seminis vis seipsa immediate, an vero productionem crumpat,illam qu ponat in cise . Negans Scotus in uniuersum actionem mediam inter absolutum in causa & absolutum in effectu, & uniuersaliter etiam affr-mans omnimodam immediationem inter absolutum in causa, &absolutum in effectu ; negat consequenter omnem actionem mediam inter absolutam seminis entitatem, & absolutam prolis cntitatem , & assirmat per consequens omnimodam inter absolutam utriusque entitatem immediationem a negat etiam absolutam seminis entitatem media actione erumpere in prolis productionem , & per eam velut pezformalem rationem agendi ponet.
re illam in esse ; & assirmat per consequens ad absolutam seminisentitatem immediatissime sequa absolutam prolis entitatem et i in
modam videlicet cxclusionen cuiuscunque nouiter ipsi superad ditar entitatis mediae, siue ab Iata, siue respectiva sit; non tameta per exclusionem activae potentiae
generandi, seu rationis seminalis, quam semen habet inesse quieto etiam antecedcnter ad sui decisionem ex Parentibus, quamquc sibi & si non sormulier rea icersit -
152쪽
r i 3 De sentia pereati originalis, si item identificat: huiusmodi si- quod flueret , esset entitas respe- quidem seminalis ratio, quae vi ctiua , vel absoluta; non respecti-I Thomas prima secundae quaest. ua, tum quia implicat entitatem S a. artic. asserit, nil aliud est , respectivam esse priorem natura- quamuis activa in genera tion Omedia est inter absolutum seminis , & absolu tum prolis . quia cum sit semini formalis ratio pro ducendi prolem, necessario ut in exercitio spectata, mediare debet ac mediat inter absolutum seminis & absolutum prolis:quia per ipsam ut in exercitio spectatam, absoluta seminis entitas erumpit in prolis productionem,ponendo videlicet in esse absolutam dumtaxat prolis entitatem.
Sed ne imagineris,quod quando distinguimus inter seminalem
rationem in esse quieto & in exercitio, seminalis ratio ut in
exercitio spectata aliquid nouarentitatis superaddat in esse quieto conceptae: nam una & omnino
inuariata est in utroque statu quietis de exercitij,quia nil aliud pen illis importat in ipsa exercitium, nisi solam absoluti effectus
positionem in esse ; non enim imaginandum est,quod eius eruptio in productionem effectus sit
aliquid velut emanans,aut fluens ab illa in essectus entitatem pOnendam in esse : nam crassa quidem de omnino falla foret haec imaginatio, quoniam vel illud
liter, aut extremis simultaneam
cum illis, vel altero ipsorum:tii in quia omnino otiose sueret in , gratiam cssectus producendi , sientitas respectiva adeo de genere sterilium est , ut forte nec in s sui ipsius quidem notitiam mere valeat intellectum ; non absoluta, tum quia daretur processus ita infinitum , nam cum huiusmodientitas absoluta esset quid noui ter positum in rerum natura necessario poni deberet per aliam.
entitatem absolutam tanquam per rationem formalem producendi in idipsum dicendum esset de alia, & de reliquis;& ita pro cessus in infinitum, tum quia vel esset formalis ratio producendi totalis diuersa ab ea, quam semen ac qi ais alia causa effectiva habet in esse quieto, vel esset partialis, quae superaddita de adiuncta alteri partiali praeexistenti in esse quieto integraret simul
cum illa totalem & adaequatam formalem rationem producendi effectum. Primum omnino implicat, quia sicut in sententia Scoti 8e secundum veritatem omnino implicat unum & omnino inuariatum effectum pendere
153쪽
nstula originatis ex pluribus causis totalibus; ita similiter implicabit, quod pendeat, & ponatur in esse a pluribus Qrmalibus rationibus totalibus , & a neutra essentialiter dependeret : quia altera per possibile vel impossibile circuoscripta, nihilominus poneretur in esse per alteram, quod etiam contingeret , altera similiter circumscripta Secundum etiam est omnino averitate alienum , tam quia non.
est facile explicatu quo pactono. ua haec partialis ratio agendi con. iungatur alteri antiquae partiali in semine praeexistenti , maxim Esi ponatur lubstantialis : qualis qua λ esset nouae huius substantialis entitatis unio cum antiqua substantiali seminis krmali rationi agendi cum ipsam et semi ne e dicant,explicent si possunt; tum quia est etiam dissicile explicatu, quo pacto causa productitia effectum transeuntem, immanenter, prius, erumpat in huiusmodi substantialem entitarem ἔ til miquia si ponatur , quod erumpat in cam,& dicatur entitatem hanc nouam permanere in agente,quot
bone Deus ement in Sole istarum entitatum numero, qui ab initio suae creationis. successive innumerabiles produxit in hisce
sublunatibus effectus quot i oppositi, Irynuelic diu creato innumerabit cuetiam temporis successiti diu crsos adtus producente z si ponatur transitoria, hoc est non durans ,.quot passim ponendae erunt in illax agentibus substantiales substantialium entitatiun istartim corruptioncs p cium nullatenus:
appareat per cuius corriimpendi principijs ponatur in esse ipsa rum decisio , & quando nequeat explicari quam a in alia substantia. lis entitas ponatur in esse loco ipsius ab agente corrumpente cuius. per se, ac primaria intentio e st construere: per accidens vero & secundaria destrii ere . Vt verum sit, quod corruptio unius. est alterius generatio, & econtra; deploranda quidem esset inmorum principiorum miseria , si toc pati debeant in seipsis. substantiales corruptiones,quot substantiales dimanant ab ipsismet ge
Nec potest dici , quod desinant esse se ipsis , sicut desinunt: esse partes entis silccessiiii, quia:
certissimum est entitates illas notae re partes temo otis, vel motu Si. ergo non uncis successui, ergo,
falsum est,. quod desinant esse seipsi S . Dicent fortass: non esse substantiales, sed accidentales . At si hoc dicant, nedum in suo r-bore
154쪽
Ia I De 6 emia peccati originalis , re persistent , etiam contra , sum ; cum non alibi, quam inshunc modum dicendi absurdata, termino, qui per ipsam produci- quae ex eisdem entitatibus si sub- tur, reperiatur actio sor maliter,utilantiales ponantur intulimus a. Aristoteles docet 3. Physicorum
verum etiam recurrent contra illum superitis insinuatae rationes , quibus in sententia Scoti probatur nullum penitus accidens quantiam uis absolutum di quantumuis etiam a concursu & influentia substantiare leuatum, posse ne instrumentaliter quidem
attingere sit bstantialis termini
Si tamen dicant ut si consequenter loqui volent , dicero debent actionum alias esse substantiales, alias vero accidentales sicut terminorum ; qui percos ponuntur in esse, alii sunt substantiales , alij vero accidentales . Tunc dicam ergo, quod
eadem semper recurrunt absurda respeetiue contra priores &posteriores actiones, si quomodolibet emanare ponantur ab agentibus terminos quomodolibet vel procedere, vel simul csse cum illis,& quomodolibet etiam
sorinales esse rationes eosdem producendi terminos.
omnes rationes praemissae procedunt ex falso supposito, videlicet qu5d actio sit formali ter in agente , quod tamen est omnino fal-
conceditur; tu in quia non per intrinsecam tunc, sed per extrinsecam dumtaxat denominationem agens diceretur action Oagere ; quia forma denominatiua , nempe actio non resideret
subiective in agente , sed in termino, qui propterea omnino dicendus esset formaliter agens per actionem formaliter existentem in illo , quod nedum falsitatem & implicantiam claudit : verum etiam sapit nescio quid, tum quia cum demento aduersariorum sit aliquid', vel
complens formalem agendi rationem in agente, vel quomo dolibet aliter necessario spectans ad eam agentis constitutionem , qua proxime & reipsacrumpat in productionem esse istus; necessarib per consequen sreperiri debet formaliter in ipso agente , alias non facit E constabit,quo pacto agens in eo constitueretur agendi statu per actio
155쪽
gnitum, ac proindὰ nec potest PROPOSITIO X. esse actio voluntatis, quae non
Discurritur Utrum, o quando originale peccatum
MONITU M.ACtionis humanae cognitio
a voluntario,& libero dependet: voluntarium est id,quod fit a principio intrinseco cum cognitione particularum, in quibus actio consistit ; ita Aristoteles primo Ethicorum, ubi voluntarium intelligit nomine sporanei, & ex S.Thoma prima secundae quaest. 5. artic. r. & alijs communiter . In allata definitione voluntarij dicitur a principio intrinseco, idest a voluntate, vel appetitu et dicitur autem a voluntate fieri non solum actus verus, & positivus, ut est verbi
gratia amare, velle bonum,odisia se ; sed etiam eius negatio, siue omisso , ut est v. g. non amare, non velle bonum &c. Et ideo etiam omissio saltem aliqua comprehenditur nomine voluntarij& eius definitionis , dicitur cum cognitione, ut significetur dependentia actionis voluntatis a cognitione : nil enim potest esse. voluntarium, quod non sit co- praesupponat aliquam cognitionem a qua dependeat; dicitur
cum cognitione particularum, si dest circumstantiarum intrinsecarum, siue quae pertinent ad substantiam & rationem actus; visi quis noetu occidat Patrem, quem putat esse inimicum suum,
illa actio homicidij dicitur u luntaria in ratione homicidij, quia sciuit illum esse hominem;
non tamen erit voluntaria in ratione patrici dij , quia circumstantia illa personae Patris,in qua circumstantia consistit actio patricidij , non fuit sufficienter coingnita . Et si esset excommunicatus, qui occideret Patrem ; hie
qui noctu occidit, non esset excommunicatione tali irretitus iratio est, quia ille minime inten- tebat occidere Patrem.
in voluntarili in directum , & in voluntarium indirectum et voluntarium directum est id, quod fiea voluntate sicut a causa operante ἱ v. g. si quis perforet nauem, ex qua sequatur submersio, talis submersio dicitur voluntaria directe ipsi perforanti nauem, quia ab illo fit sicut ab
operante. Voluntatium in directum est id,quod fit sicut a causa
156쪽
r Σa . IV Usemia peccati originalis , sa non operame,.quari men potest, & debet illud impedire , , v. g. submersio nauis secuta ex eo, quod nauta dormiendo O- misit illam gubernare, dicitur
esse nautaeivoluntaria. indirecte; quia est a nauta non gubernante nauem , quam tamen potest &debet gubernare a ne submergatur. Voluntarium directum subdiuiditur in voluntarium, quod
est volitum in seipso & inuolitum in causa: voluntarium in ,
seipso est, quod immediate vel
expresse intenditur, ut est homicidium, quando quis interficit hominem expresse intendebat interficere; voluntarium indirectum est, quod est volitum ex causa , ut quando vult & intendit causam alicuius effectus, lices non intendat expresse effectum , ut si quis per complosionem bombardς interficiat hominem , quem non intendebat interficere , licet praeuiderit illum facile posse interfici ex eadem explosione. Voluntarium diuiditur etiam
in voluntarium actu, & in voluntarium virtute,voluntarium actu
est illud, quod quis de praesenti
, intendens facere efficit r v. g. si Sacerdos dum consecrat hostia , habeat actu intentionem consecrandi , consecratio illa dicitur
aetu voluntaria. Voluntarium virtute est, quandcit quis etficit aliquid ex actu , vel determinatione voluntatis non quidem praesente, sed antecedente et quae
tamen determinatio per aliam contrariam intentionem reuocata non sit, ut si quis initio Missae
habuit intentionem consecrandi, nec eam reuocat per intentiO-.nem contrariam non consecratu
diς & postea suo tempore consecrat nihil cogitans de ipsa con secratione, talis actio conlecrandi dicitur voluntaria vii tute et sicut & consecrans dicitur habere tunc non actualem, sed virtualem intentionem consecrandi .
Agens liberum est illud,quod positis omnibus requisitis ad agendum potest agere , &.non fiagere; v. g. voluntas humana
respectu amoris Dei dicitur a gens liberum, quia Cadcin vOluntas positis omnibus requisitis ad amandum Deum ut est cognitio bonitatis Dei, ut alia huiusmodi potest Deum amare & non amare . Hinc habetur non esse liberum , sed necessarium agens illud , quod positis
omnibus praerequisitis ad agendum non potest non agere, ac proinde v. g. est agens necessa rium , quia positis omnibus ad comburendum praerequisitis,uita
157쪽
Iustitiae originali oppositi, dici Ia I
tutum approΣimatione re com- agendum aliquid, potest agerea bustibilis , v. g. palear & cius di- oppositum & contrarium , dicis positione ad combustionem , tur libertas contrarietatis , talis non potest non agere, vel com- est v. g. libertas ad amandum de
burere. Libertas agendi forma, odiendum obiectum aliquod. liter dicitur esse in voluntato, Aetio libera est, quae positis quia politis omnibus requisitis ad agendum potest agere & non
agere , velle & non velle: libertas autem radicaliter sumpta id- est originaliter , dicitur esse in intellectu, quia ex eo quod intellectus apprehendit , vel cognoscit in obiecto voluntatis ali. quam rationem boni,& aliquam rationem mali ; consequitur ut voluntas possit illud velle,& non velle . Quae doctrina,qua ratione veniat i intelligenda, ni it a nobis explicata in Tractatu de poenitentia , & in Tractatu de Fi
Libertas , ratione cuius v luntas positis omnibus requisitis ad agendum potest agere & non agere , dicitur libertas contradictionis , quia est liber tas siue indifferentia ad agendum & non agendum ἔ V. g. ad
quae sunt contradictoria . Liber
tas autem , ratione cuius vOIun
tas positis omnibus requisitis ad omnibus praerequisitis ad ea misessiciendam potest adhuc notisessici . Monemus voluntarium
& liberum inter se differre, Iiberum supponit voluntarium et sed non econtra, quia eo ipso quod actio est talis; ut positis omnibus requisitis ad ipsam faciendam possit adhuc non fieri, in quo consistit ratio libertatis
actionis , necesse est actionem,
procedere a principio intrinsecocii in cognitione particularum, sin quibus consistit actio , non c- contra I ac proinde est omnis actio libera etiam voluntaria, non tamen omnis actio voluntaria est libera .
Quamuis nomine actionis lim lmanae multa significari possint; proprie tamen loquendo actio humana est operatio hominis voluntaria & libera, colligitur ex S. Thoma prima secundar qu.
I. artic. I. Idem sentit Assorius
tom. I. lib. I. cap. I. quaest. I. ubi
docet actionem humanam eam esse, quae ex libera hominis voluntate originem habet. Actio humana.dicitur operatio homi Q. a nis,
158쪽
r a De essentia precati originalis ,
nis , quia tantum in homine re- & tenebatur eam audire , dici peritur. Item secundo dicitur tur transgredi, laedere, di violare, voluntaria, quia vere procedit ac frangere praeceptum de au- a principio intinseco hominis , dienda Missa : hinc infertur a- id est a voluntate praesuppositata, ctiones humanas proprie dictas cognitione inteluctus . Tertio dicitur libera, quia actio humana vel est actus virtuosus dignus laude & praemio, vel actus vitiosus & peccaminosus dignus vituperatione ac poena;& proinde actio humana debet esse libe.ra, & in nostra potestate.
in allata definitione accipi late, nimirum ita ut comprehendat non sollim operationem positi-uam hominis habentem praedictas conditiones , sed etiam omissionem operationis similiter voluntariam & liberam ; quia nimirum voluntas possit & teneatur impedire, talis enim o missio est aliquo modo actio mo. ratis siue humana, quia non solum modo humano & morali diacitur agere qui positive operatur : v.g. credit, sperat,amat &c.
sed etiam qui non operatur, &omittit agere, quod poterat de
tenebatur agere, ut nauta dicitur submergere nauem ἐ quia dormiendo omittit eam gubernare, unde oritur nauis sub memso . Similiter qui non audit
Missam in die festo , quo poterat
idem esse cum actionibus liberis
quod licet nonnulli distinguant,
ac dividant voluntarium & rationem,ut supra diximus; nihilo. minus tamen cum UasqueZ prima secundae dist. 26. num. a. &alijs et dicimus voluntarium ii communi primo diuidi in volun. tarium directum, siue expressu;& voluntarium indirectum, siue
directum siue expressum est illud, quod volitum est explicite vel expresse vel in se ; non tamen in causa v. g. si quis expresse velit occidere hominem,& emittendo sagittam occidat, homicidium illud dicitur voIuntarium directe seu expresse. VO-luntarium autem in directe seu interpretatiuum est illud, quod nec expresse, nec in se intenditur : sed tantum sequitur ex aliqua causa siue positiva, siue ne .gatiua ut est negatio , ut o mi Lilio &c. quamuis directe & in se intendit, & ex qua talis effectus sequi posse praeuidebatur sv. g. si quis iniiciendo sagittam
159쪽
Iustitia .riginalis oppositi, sci I a SIntendebat occidere, sed tantum ratio originis in isto : si qui dein praevidit posse occidi: talis occi omnino tunc confunderentur rasio dicitur voluntaria in directh& interpretatiue, quia licet non intenderetur in se , vel directe ;sequitur tamen ex causa , id est ex iactu sagittae , quia laetus intendebatur dire, te, & in se. Hinc sequitur voluntarium direetum siue expressum idem esse cum voluntario , quod est volitum in se ; voluntarium autem indirectum & interpretatiuum idem esse cum volito in causa, quod tamen non sit volitum in se. Monemus, quod originale peccatum quatenus originale formaliter illud includit in suo conceptu ut nulla ratione, & se. cundum activitatem physicam , nec secundum activitatem moralem sit voluntarium illi, cni inest proprium; quia eo ipso quod vel minimam includeret rationem voluntarij in contrahe te, iam non esset sibi originalis, sed actualis culpa dumtaxat: ex eo enim diuersificantur a se inuicem originale & actuale peccatum per ordinem ad voluntatem , quia respectu illius active, physice, vel moraliter; respectu vero istius mere passive se habet , nec posset ulla ratione salua consistere formalis ratio a
ctualitatis in illo , & formaliter
tiones illorum, si quomodocunque voluntarium per concursu propriae voluntatis admittatur
in posteris Adae originale peccatum ; & omnis praecluderetur nobis aditus ad distinguendum illud quatenus actuale formaliter, ab isto quatenus est originale formaliter. Illud tantilm importat originale peccatum squatenus Originale formaliter ut ad contradistinctionem ab actuali, quatenus tale formaliter dicatur, & sit peccatum originis ; scilicet traditum & contractum per originem, & naturalem propagationem , scilicet ut intelligamus hinc, quod quem admodum naturalis filius Adae omnino mere passive se habet respectu naturae , quae sibi per originem communicatur : ita similiter omnino mere passive se habet respectu originalis pecca- ti,quod per originem veluti per conditionem necessario non ex natura rei; sed ex Diuino decreto exactam communicatur, atque transfundit.
Et quod nullam peniths includat rationem voluntarij originale peccatum in eontrahentibus ipsum , declaratur ulteritis;
quia non per physicum influxum
160쪽
Ias De Usentia peccari origualis, voluntatis ipsorum in eo instan- lius etiam ut virtualiter in ipsori, quando contrahitur, ut liqui- crantenti, quia etiam sub ea vir-do patet. Tum quia originato tuali continentia concepti reip- peccatum nullatenus consistit in sa non existebant , & per con- actu , sed in sola carentia origi- sequens etiam sic erant purumnalis Iustitiae, & per consequens quilibet activus voluntatis influxus esset prorsus impertinens respectu illius ; tiim quia in instanti conceptionis non nisi miraculose possent habere usum rationis pC steri Adae, nec per nihil, seu non habebant esse . Sane miror, quomodo ex isto capite contendant nonnulli deducere,& colligere nescio quam rationem voluntarii in originali peccato per comparationcm ad contrahentes illud , tum quia concursum physicum, quo simul si haec ratio voluntarij esset vere cum Adamo influxi ssent in actuale peccatum illius per quem in- influxum demeruissent originalem Iustitiam , quia quando Adam peccauit, ipsi non existe- talis , & vere infunderetur in posteros Adam ex activo con- concursu in peccatum illius, qui competeret ex vi continentiae virtualis , tunc peccatum illud bant. Nec valet si dicas, quod esset potius actuale quam origi- continebantur virtualiter in A- nale in ipsis , ut supra insinuaui. damo, ut in principio propagativo, & consequenter ex vi talis continentiae etiam ipsi veluti facientes:vnum cum ipso Adamoios uxerunt in eius peccatum et nam hoc non valet,quia id quod virtualiter continetur in causa , licet dicat ordinem ad existendum ; tamen reuera hoc non sexistit, & per consequens est nimus : tum quia est omnino fictitia ea excogitata ratio voluntarij , quod deducitur euidenter
ex eo , quia nec continebat Adam posteros omnes immediate, ut patet ; nec continebat illos virtualiter totaliter, quia non secundum intellectivas animas illorum, & per consoquens
non secundum voluntates eΟ-hil : sicut igitur posteri Adar nul- rum, a quibus ut virtualiter con- latenus seipsis influxerunt in . tentis in ipso potuisset utrum- peccatum ipsius , quia tunc non existebant , hoc est quia erant nihil; ita similiter nullatenus in- suxerunt in transgressionem il-que de sumi,& effingi potius aliqua ratio voluntarit . Hoc argumentum est Scoti in a. dist. 33. quest. a. sub lit. C. ubi contendis