장음표시 사용
241쪽
ao8 De compossibilitate peccati venialis in Adamo datam, nori apponendo diligen- censura , vel irregularitas. santiam ad illa impedienda , quan ces loco citato, Suares torn. a.do praeuisa fuerunt; quando au- De Religione lib. 3.de juramentem opus externum , est in seis to cap.8.num. 6.ubi docet huius- peccatum , eo quod libere sem- modi periurium non comprehe- per maneat in nostra potestato , di praeseruatione periurij , sed tunc non est satis aeuim inter- tantum comprehendi periurium, num voluntatis confiteri et sed quod in se est volitum.
ctiam amis externus manifestan- dus est. Sances lib. I. cap. 16.nu.
Adue te tamen , peccata illa ante ebrietatem , vel somnum ,
vel quando vitari poterant praevisa, suificiunt ad inducendum irregularitatem & excommunicationem, perinde ac si in vigilia contigissent ; etiam si voluntas , quae dedit illis causam, fuerit per poenitentiam interrupta . Ratio est , quia ad illa incurrenda scilicet excommunicationem ) satis est libere peccato causam dedisse , & effectum esse sitbsecutum. Assorius &Vas liter locis supra citati Sances etiam loco citato numer.q7.
Item nota hoc deficit sollim in peccatis oris,ac proinde excommunicatio lata in periurium,V. g. non incuritur periurio volito in sola causa , nempe in ebrietate vel usu iurandi inaduertenter . Ratio est, quia reuera illa non sunt in se peccata ; & culpae,quae fuit in causa, non suit imposita Notantur nonnulla de metu graui damni, o de eiusdem excusatione a transgressene
plicem: alter dicitur cadens in constantem virum, qui metus
appellatur probabilis & grauis;
tur aliquod malum graue, &timens non leuiter & vane, sed probabiliter & rationabiliter cre
dit illud sibi imminere: Alter
metus dicitur cadens in virum, inconstantem , qui etiam dicitur leuis , iniustus, improbabilis ac vanus. Fieri autem potest, ut metus qui respectu unius homi nis est cadens in virum constantem, non sit talis respectu ali rius, qui sortior, aut iunior altero non ita timidus : aliquis enim metus potest esse grauis respectu foeminae v.g. qui respectu viri non erit ita. Gregorius de Valentia &c. Item
242쪽
u tu innorantiae . 2O9 Item monemus metum esso coniungitur cum legis praeser- duplicem, quidam incutitur ab
intrinseco, vel a causis naturalibus , ut a morbo , tempestato,
feris vel besti; s ; dicitur autem ab intrinseco , quia non incutitur a causis extrinsecis siue extrinsecis. Alter metus dicitur esse ab extrinsecis, idest a causa libera extrinseca , ut cum quis minatur alicui mortem , vel aliquod malum grave. Adverte etiam , quod metus ab extinseco proueniens est duplex ; quidam est impulsus gratia extorquendi voti , v.g. Saravnoche havera υnfatello, si υνοι fare Religioso; resce dulla Religione, ι'altro gli minacria la morte. Alter vero ob aliam causam est impulsus , ut cum quis minatur malum , quod iuste inferri potest, ut iustam occasionem delicti. Monitum : Certum est apud
omnes transgressionem praecepti prohibentis rem intrinsech malam , ob nullum mortis periculum posse esse licitam ; ac proinde nullus metus potest reddere licitum mendacium , aut licitam fornicationem. Ratio est , quia impossibile est rem intrinsece malam in aliquo casu esse licitam. Certum est etiam , quando periculum mortis intrinseceuantia , idest quando Superior
propter maius bonum commune imponit legem vel praeceptum, cuius obseruationem vult esso coniunctam cum periculo mortis : certum est inquam talem legem vel praeceptum obligar cum vitae periculo , ut si Episse pus Parochis praecipiat tempore pestis adesse , ne fideles morientes careant Sacramentis , vel Dux militibus imperet , ut occurrant hostibus inuadentibus Ratio est , quia tota Communitas,& illius Rector potest singulas eius partes periculo exponere; si nimirum id postulet bonum
commune. Caietauus I. 2.quaest. 96.artic. .Valentia I. a. disput. 7.
quaest. s. punet. 6. Astarius tona. . lib. I. cap. II. quaest. I. Suarea S. tona. in tertiam partem disput.6.
An lex , UespraeceZtum humanum , cuius obseruantia per accidens coniungitur cum periculo mortis,
obliget in tali casι, ct cum illo
cum tali periculo . Ratio est, quia lex humana non cen-
243쪽
ν aio De campo sebilitate peccati venialis in Adamssetur procedere cum tanta seue- contemptum religionis , vel liaritate , ut obliget etiam ad sub- dei.
eundum periculum mortis coniunctum cum ipsa legis obseruantia. Ita Auctores supracitati , Item Scotus in . distinct. 22. quaest. I.artic. q. HenriqueZ lib.I.
Cap. 2I. num. a. Sances lib. I.Cap.
18. num. . & alij apud ipsum, . Adverte , multae aliae etiam sunt leges , siue praecepta Iuris Diui ni positivi & naturalis, quae non obligant cum periculo mortis et integritas enim Confessionis est de Iure Diuino positivo restituere alienum, votum implere,conferre eleemosynam in extrema
necessitate existenti, sunt de Iure Diuino naturali,& tamen non obligant cum periculo vitae. Ita expresse A sssorius cap. I I. citato quaest a.
CORO LARIA. COROLARIVM LSI quis alicui mortem mina
tur, nisi frangat praeceptum de ieiunio, vel de Missa audienda, vel de non faciendo opus seruile in die festo; is non peccat transgrediendo huiusmodi praecepta, dummodo minans mortem non intendat transgressonem eorundem praeceptorum in
COROLARIUM ILPRaeceptum de suscipiendo
Bipti sint Sacramento vel Consessionis , non obligat adultum cum discrimine vitae ad ea suscipienda. Ratio est,quia adultus potest sibi per contritionem
consulere, nec tenetur cum illo periculo media tutiora quaerere ,
donec possit absque huiusmodi timore illa recipere; quia cunia, non sit intrinsece malum huiusmodi Sacramenta non reciperi in aliquo casu, ut in praedicto , potest esse licitum . Scotus deis Iustitia lib. I. quaest. 6. art. . Co
duba in summa quaest. r37. dicto
. Aragonius 2.2.quaest.5.artic. 3. in primo dubio , cst contra Assorium tona. I. lib. I. cap. II. quaest.2.
COROLARIUM III. AD tuendam vitam licet ves
ci carnibus humanis. Ratio est, quia hoc non est intrinsece malum, ac proinde non est, cur in casu necessitatis extremae non liceat. Caietanus a. a.quaest. Iq8.artic. a. ad finem , Nauarrus cap-23. num. Iaa. Emanuel Sa
244쪽
verbo, comedere, num. I. Toletus lib. 8.cap. 5o. num 3. est contra Assorium tom. I. lib. I. cap. 33. quaest. q. Valentia 2.2. disput. 9.quaest. 3. puncto I. dicentes nunquam esse licitum comedere catanes humanas.
Monitum: Et si constitutus in extrema necessitate possit comedere carnes humanas , non tamen tenetur eas comedere,etiam
si alias sit moriendum . Ratio est, quia sicut nemo ad tuendam vitam tenetur pati cruris abscisionem ob grauissimos dolores
inde prouenientes , ita nec gratia tuendae propriae vitae tenetur comedere carnes humanas,quod est naturae adeo horrendum. Sances
cui in odium, vel contemptum praecepti aut religionis Christianas , nisi id praeceptum transgrediatur; tunc potius moriendum est,quam transgrediendum praeceptum siue Diuinum , siue humanum. Ratio est, tum quia ad hor obligat praeceptum Diuinum de tuenda Rcligionis existimatione, & repellendo ipsius coni cmptu . Tum quia contrarium esset negare iidem innocentia'. 2I Iaut vilipendere auctoritatem prpcipientem. Notantur aliqua de nonnullis alijs excusantibus a peccato , vel ab obligatione seruandi prae eptata, ἔμε
A, impotentia implendi totum praecutum excuset etiam ab obligatione implendi
Pllo solutione, moneo praecepta esse duplicis generis. Aliud enim praeceptum est de remoraliter indivisibili: aliud vero de re moraliter diuisibili. Praeceptum de re moraliter indiuisibili est illud, quo praecipitur aliqua res, quae non potest diuidi in plures partes, quae moraliter& in communi aestimatione faciant unam tantum rem praeceptam:tale est prsceptum de ieiunio unius diei, praeceptum do audiendo Sacro uno die festo;simile est etiam praeceptum de recitando Oricio, si illud praeceptum consideres respectu unius horae Canonicae, v. g. respectu Matutini, aut respectu Primar.
245쪽
Σ12 De campessibilitate peccati venialis in Adamo obligatio implendi votum , quo distincta: similis est obligatio ab- quis promisit recitaturum semel stinendi a carne die Veneris ; &Psalmos Poenitentiales, vel ter- ideo quoties quis uno & eodemtiam partem Rosarij, aut certum die Dominico facit opera serui- numerum precum ob unum cer- lia, vel die Veneris comedit car- tum mysterium , ut quinquies orationem Dominicam, & salutationem Angelicam in memoria quinque vulnerum Christi. Praeceptum de re moraliter diuisibili, est de re diuisibili in plures partes, quae moraliter vel in communi aestimatione sunt plures res praeceptς. Tale est praeceptum de recitando Diuino Officio absolute, praeceptum de ieiunio seruando quadragesimali; siquidem & Officium Diuinum est diuisibile in plures partes idest
in plures horas Canonicas, quae in communi aestimatione sunt plu. res res praeceptae : & ieiunium quadragesimale diuiditur in plura Diuina ieiunia,quorum singula moraliter, & in communi aestimatione sunt una res praeccpta, &omnia simul sumpta censentur plures praeceptae. Simile est etiam votum recitandi Rofarium, quod diuiditur in tres circulos virgianeos, quorum singuli censentur una res:simile est votum ieiunandi per tres dies in honorem Sanctissimae Trinitatis ; illi enim tres ieiunii dies secundum communem aestimationem , sunt tria
nes , toties peccat mortaliter .
Quodo pracepsum es de re moraliter intimi bili, tunc qui non pares facere totum, quo censeatur integre moraliter impler praeceptum , nec tenetur ad partem .
de re moraliter indivisibi. li, commode non potest diuidi; ac proinde nec impletio diuidi potest: & ita vel illi toti, vel nulli eius parti satisfacere ten tur ; ergo ubi quis non potest toti praecepto satisfacere , nec tenetur satisfacere parti. Sances lib. I. in Decalogum cap. 19
Monitum: Dixi in documento quando non potest implere id , quod moraliter censeatur implere praeceptum integre ;
quia si quis possit implere id,
quo moraliter integre censeatur implere praeceptum, licet non ,
246쪽
r, statu innocentia'. quae scienter & libere posset esse absque peccato mortali, omittit tunc temporis ad illud tene. tur , v. g. si quis possit recitare Primam, licet non possit recitare vltimam orationem, ut dirigere, satisfacere,&c.& Capitulum,adhuc teneretur ad illam recitan
COROLARIA. COROLARIUM LSJ quis posset ieiunare usque
ad meridiem, v. g. vel ad certam diei horam , non vltrRO, nulla ratione teneretur ea die ieiunare.
CORO LARI UM II. Si quis vovit tertiam partem
Rosarij, seu circuli virginei, vel Psalmos Poenitentiales pro una vice, nec possit totum recistare, nihil tenetur, & sic discurrendum de alijs praeceptis, & alijs obligationibus de re mores, ter indivisibili.
COROLARIUM III. Si quis non possit die sesto
Missae interesse usque ad consecrationem , is non tenetur
a II ad eam partem audiendam MAduerte tamen, licξt quis non possit audire totam Missam , sed tantum eam Missae partem, quae Praefationem subsequitur, non potest licite illam partem omittere . Ratio est, quia illa Missae pars , quae a consecratione usque ad consumptionem sacrificij protenditur, est maxime necessaria, & per se primo intenta a praecipiente audiendae
Missae, cum in illa Missae parte substantia sacrificij consistat:
reliqua vero sint accidentario annexa ad Missae persectionem , maioremque solemnitatemAuserius tom. 3. in tertiam partem
disp.88.sess.a. Sances loco supra
COROLARIVM IV. SI recitandum esset Matutinum nouem Lectionum,
& quis defectu Breuiarij , v. g. non posset recitare Lectiones , nec Responsoria; is nec Psalmos , nec reliqua seneretur recitare , licet eos memoria retineret . Ratio est , quia nouem Lectiones & octo I esponsoria omittenda , sunt notabilis pars Matutini , qua omi sa non satisfacit integre moraliter praecepto, & ideo praec plum
247쪽
α i De compagibili ate peccati venialis in Adamaptu in de recitando Matutinum ad nihil obligat in tali casu.
Sances lib. I. cap. I9. num. I 8. videtur esse contra Nauarrum in capitulo , quando de consecratione dillinet. I. cap. D.
Aduerte tamen , si recitandum esset Matutinum feriae , vel alicuius Sancti simplicis ;si quis possit recitare Psalmos, tenetur eos recitare, licet defectu Breuiarij, v. g. non possisit recitare tres Lectiones , ac Responsoria ut tria , vel duo . Ratio est , quia Lectiones &Responsoria requisita ad integritatem talis Matutini , sunt materia parua , siue leuis; ae proinde recitando reliquas partes illius eiusdem Matutini potest integre moraliter satis fieri praecepto deco recitando . Sances in loco iam cita.
Quando praeceptum es de re in aliter diu bili , nimirum in plures partes , quarum singulae in morali ct communi aes matione sunt 3lures res intetrae ;tunc, si pars praecepta , g aQ. quis pris implere , si certa sad eam impleMam tenetur , mi si defectu Breuiari, non positiquis recitare torum Officium : tunc tenetur ad recitandam quamcunqκe horam, quam putris recitare.
tio talis praecepti sim raliter diuisibilis,& constat com-niode posse impleri aliquam . partem certam, quae habet rationem unius rei moraliter int grae praeceptae; non est cur ab ea implenda quis excusatur,
248쪽
D GCUMENTUM III. DIFFIC VLTA S.
Si quis non possit implere totum praeceptum de re moraliter dia Abili , sed tantum eius partem squae non st cena , tunc seruanda est haec regula.
R E G V L A. MAior pars trahit ad se mi
norem, atque ita impotens ad maiorem partem,excusa. tur etiam a minori, ad quam fortasse est potens et econtra vero potens ad maiorem partem tenetur ad illam, non tamen tenetur ad minorem partem , ad quam est impotens. Constat, quia conforme est Iuri ut maior pars trahat ad se minorem. Ratio est, quia cum in tali casu pars, ad quam est potentia, non sit certa; non potest commode diuidi obligatio, quin multi exi. fiant scrupuli Je perplexitates indignoscenda quantitate , siue parte ad quam est potentia et cessabunt autem scrupuli & per-pleuitates , si talis regula scruetur . Nauarrus in capitulo , quando de consecratione di st. i. cap. t r.num. IJ.Sances loco cita
ia. id se quis pessi implere 3artem
aqualem praecepti diuis bilis ,
illam partem aequalem implendam, v.g. si quis vovit ieiunare per duos dies, nec possit nisi unum ieiunare, ad id tenetur; quia nulla est ratio ob quam excusari possit. Filiarchus de officio Sacerdotis to m. I. pari. I.lib. I .cap. IO.num. I. Sances loco ci
Adverte autem quamuis vale. tudinarij & infirmi debeant stare iudicio Medici prudentis circa recitationem Officii, & ieiunium quadragesimale : si tamen Medicum non possint considere,& reipsa constet ipsos non posse recitare maiorem partem ossicii, vel ieiunare dimidium Quadragesimae, crederem in tali casu posse eos uti illa regula , ut maior pars trahat ad se minorem; quia communiter in talibus casibus pars rei diuisibilis praeceptae, quam quis potest implere, non est certa, & ideb nisi tali regula uteretur, scrupuli & perplexitates existerent. Hinc Na.
249쪽
ri 6 De compossibilitate peccati v malis in Adamauarrus tom. I. lib. IO. cap. Iῖ.
quaest. 4. Filiarchus loco supra citato ; simpliciter docent, aegro, qui non pote si recitare maiorem partem ossicij, seruandam esse
Aduerte rursum idem dicendum est, de his qui ex graui dolore capitis , vel graui dolore
maiorem Oificij partem. DIFFICU LTA S.
Qua ratione, infantia, amentia ct insedelitas excusent a peccato, sue ab obligatio e implendi praecepta, vel legem EGIesiasticam.
I antes o pueri ante rationis usum nulla lege Diuina verhumana obligaripssunt
sint in ea aetate incapaces usus rationis , sunt etiam incapaces legalis vinculi , quod est quoddam praeceptum rationale. Paludantis in q. distinct. Is . quaest. I. artic. I. num. 7. Solus lib. a.de Iustitia quaestione 3. artic.6
Amentes pro eo tempore, quo sunt amentes, excusantur a frans gressione praecepto
RAxio est, quia amentia totitit libertatem es deliberationem actionis , ac proinde illum excusat a quacunque malitia morali. Sances lib. I. cap. I 2. num. 3. Aduerte autem qui simpliciter & in omni materia amentes sunt,pro tempore talis amen. tiar excusantur a transgressione cuiuscunque praecepti, qui autem in aliqua solum materia amentes sunt,& in caeteris fruuntur usu rationis, non excusantura legum obseruatione in ea materia , in qua sunt sui compotes, ut egregie probat Sances lib. r. de Matrimonio disp.8.num. 23.
DOCUMENTUM III. I, ei s ct Gibecumeni nullius
Ecclesie legibus tenentur , sed tantum praeceptis o legibus naturalibus.
Atio est, quia sunt extra Ecclesiae potestatem.
250쪽
busvis diebus porrigi carnes, &lacticinia etiam Sabbato sinoo ,
quia nullis legibus tenentur. Caietanus a. a. quaest. I 67, artic. 8.dub. t. Assorius tom. I.lib. 7.cap. 28.quaest 3. Sances lib. I. cap. I 8. num.9. doctrina haec est ex parte contra Toletum lib. 6. cap. g. num. q. dicentem esse licitum quocunque die porrigere infantibus lacticinia, non autem carnes . Adverte etiam , si alicubi non sit consuetudo porrigendi pueris ante usum rationis tales
cibos omnibus diebus remoto tamen scandalo poterunt illis porrigi. Ratio est, quia ut diximus, nullis legibus adstringuntur. Sances loc. cit. est contria Cordubam in summa quaest. 6o. dicto 4.
PVeri vis rationis carentes, possunt Diuinis assistere tempore interdicti sola assiste
tia humana, & rationalis interdicitur . Pueri autem ante usum innocenIiae . at7 rationis non possunt assistere humano modo, sed tantum ut bru.ta. SuareZ tom. I. in 3. partem disputia .sest. I.num.3
pueri peruenerint ad usum ratio-Dis, nec ne. Respondeo, si tale dubium contingat antequam illi sint septennes, tunc possitne interesse Sacris tempore interdicti,& possitiit illis porrigi lacticinia& carnes quocunque tempore ἔsi autem illud dubium contingat , quando septennes pueri sunt, tunc ea non licebunt. Ratio est, quia cum usus rationis communiter accidat septennio completo, non praesumitur itia dubio ante id tempus accidisses, secus autem postea. Sances lib.
usu omnino destituti,possunt tempore interdicti interesse Diuinis ossicijs , quia non possunt humano modo interesso , sed tantum ut infantes . Sances
Monitum : Nec infantes, nec amentes tempore inter dieti ponsent in loco sacro sepeliri; quia locus interdictus nullum corp potest admittere. Suarςs tom.