장음표시 사용
271쪽
a 38 De compossibilitate peccati venialis in Adam tu innocentiae de leuioribus, nisi
COROLARIUM III. CVm quis facile excommunicationis absolutionem consequi potest , non tenetur ad illam procurandam, ut possit a u.
dire Misam in die festo ; est rescci ta , & fere communis apud omnes. His Cmnibus praernillis, reuertamur ad solutionem disia putationis , unde sit.
P Robatur; nam ex D.Thomatertia parte quaest. I. articulo q. in corpore; Diabolus, non statim tentat hominem spiritualem de grauibus , sed paulatima levioribus incipit, ut postmodum ad grauiora perducat. Ibidem notat Angelicus Doctor, quod cum tentationis ordinem seruauit Diabolus, quando tentauit Christum Dominum in deserto , & quando tentauit Adam in statu innocentiae ; subinfero, ergo Adam potuit peccare venialiter in statu innocentiae. Con,
sequentia inde facili negotio liquescit, quia nunquam Diabolus prius tentasset Adam in stacertus extitisset potui me cadere Adam in leuiora peccata. Adquid perditio illa tentationis videlicet de leuioribus si sciuisset Daemon sicut sine ulla controuersia sciuisset perfectionis status innocentiae incompossibilia extitisse leuiora peccata ZAccedat altera ratio, pro cuius intelligentia notamus,quod petacatum veniale potuit contingere tunc ; nedum ex eo quod omissiue, & commissue inordinari potui siet circa illa, quae eX genere suo non sunt mortalia,sicut sunt utilia tantum ad salutem, videlicci opera for*m superrogationis sed etiam circa operi praecepta, quae ex genere suo sunt mortalia: non tantum transgrediendo praeceptum secunda omnem ipsorum latitudinem, , includendo videlicet etiam vitinatim illorum gradum, in cuius
transgressione consistit isthalitas, sed infra gradum supernum, ubi
stat venialitas dumtaxat Exempli gratia, si tota latitudo praecepti obseruandi sit ut octo,nunquam in eius transgressione reperitur isthalitas, nisi transgres.sio sit eius ut octo ; si enim esset ut septem , esset venialitas. Cur igitur Adam eX libertate sua ne quiuisset remisse agere circa
272쪽
praeceptum occurrens, & transigredi illud ut unum , & duo , &non ut octo Quanto fuisset A dam hoc modo libcrior, & Deus cur ipso indulgentior quam restringere, & limitare illum ad mortaliter dumtaxat peccandu . Cur necessario deliberatio debuit esse plenaria ; nonne ex libertate sua potuisset semiplene
deliberare Et esto quod plenarissime deliberasset ; unde
et una debuit praestare consensum, quando in potestate sua erat praestare nullum alias pri-m Um peccatum non potuisset esse omissionis ; sicut ergo potuit non praestare consensum, ita potuit praestare tantum vel tantum , & ita peccate venialiter . Dico ergo,quod primum pecicatum Adae poterat esse veniale saltem ex obiecto: Ita Scotus in a. dist. ΣΙ. quaest. I. Probatur primo, quia Eua cum primo locuta est serpenti, non videtur mortaliter peccasse ; ergo videtur venialiter peccasse. Cons quentia patet, quia illa locutio non fuit actus indiffercns , nec mortaliter malust tenebatur enim Eua aduertere , quod serpens sorte ad eam decipiendam alloquebatur , ac proinde tenebatur quaerere virum , ut eam, innocentiae . a 39 defenderet, vel non admittericolloquium . Urgetur ratio; quia se exponens periculo peccandi mortaliter, peccat ad minus venialiter . Facit ad hoc, quod Adam poterat iure optimo arguere Euam , quod locuta erat cum serpente ; ergo illa locutio erat mala, non mortaliter, ergo venialiter. Item Adamus potuit habere hoc iudicium; dicere mendacium iocosum est malum,non tamen auertens a Deo,& hoc iudicio stante potuit Adam dicere mendacium ioco
Dices Deum hoc non permissurum : contra, Adam libererat, & non ostenditur reuelatio ; quod uti non posset sua libertare ad veniale, licui ad mota tale. Item iustitia orietinalis non potuit efficere, quod Adam non peccaret mortaliter, quod est maius; ergo nec quod non venialiter, quod est minus. Item Augustinus & glossa in Timotheum secundo aiunt Adamum fuisse deceptum , quod putauit commissum peccatum fuisse ve niale ; ergo Adam putauit se , posse venialiter peccare. Respondet D. Thomas sumi veniale pro peccato facile remissibili, licet sit mortale : Contra, violenta glossa est explicare
273쪽
α o De composibilitate peccari venialis in Adamare veniale , scilicet mortalo. a venialibus , nec id debet vide-Item ex eo quod Adam putauit si inconueniens ; quia nec Chri- peccatum Euae fuisse leue, ipse sus meruit praecise abstinendo
consensit in peccatum; ergo pu- a peccato non enim potuit non tauit suum peccatum ita Jeueis, abstinere dicet meruerit volun- quod non redderct ipsum mise- tate positiua , quia voluit absti-rum, & Dei hostem: alias enim nere a peccato . Contra primo ;non incitaretur ad peccandum ergo Christus non meruit elicae leuitate peccati . Item Augu- ciendo actus bonos. Consequestinus et q. de Civit. ait primos tia patet, quia non potuit no homines permansuros in foetici- abstinere ab eis, sicut non potate, si non commisissent iniqui- tuit non abstinere a peccato. tatem , qua damnationem acci- Item datur pura omisso mala , , perent; ergo supponit iniquita- ergo & pura omisso bona. Contem committi potuisse, quae non sequentia patet, quia non potuit damnaret, ac proinde potuit non abstinere ab eis , sicut non primum Adae peccatum esse ve- potuit non abstinere a peccato. niale. Item datur pora omissio mala; er Sit altera ratio: Adam mere- go & pura omisso bona. batur abstinendo a venialibus ; Respondet Irisqueet aliquem iergo veniale potuit committi . mereri posse abstinendo a malo Consequentia patet; quia nemo, ut patet in Christo licet non meretur, nec demeretur Oinit- possit facere malum; quia nece tendo illud, quod facere nequiti sitas, quae interuenit, est conse- Antecedens probatur , quit , quens , quae libertatem non lη- quando demeritum est in com- dit. Contra quod nisi Vasques missione, meritum est in omic ostendat reuelationem sibi fasione opposita; & econtra. Oam de non permittendo pec- Respondet Eumel quod prς - cato veniali in Adamo, semper
determinatio, quae tunc inter- voluntarie loquitura non enim
ueniret, hoc impediret nec lae- quaerimus, quid potuisset fierideret libertatem. Contra hoc de potentia Dei absoluta ; sed rotum gratis dicitur, quis enim disputamus de facto, unde dis- hoc illi reuelauit cursus Vasquesius nil habet con, Respondet Salaet , quod A- tra nostram Propositionem. Itemdam non mer retur abstinendo cum gratia sanctificante de facts
274쪽
In flatu innocentia. 2ψ rcompatitur peccatum veniato , ergo etiam compati poterat cu Agratia originali. Probatur consequentia; quia excessus , quem habet Iustitia originalis, in ordine ad gratiam non consistit in
hoc , quod cum ista possit simul
stare peccatum veniale, non autem cum illa. Respondet Vas-queZ totam rationem repugnariae prouenire ab extrinseco, scilicet ex speciali Diuina prouidentia vel lege, qua ordinatum fuit ; quod si primus Parens a Iustitia originali non excideret,
teneretur Deus ab omni alio peccato eum protegere.
Contra, quia si status innocentiae non expostulauit protegia Iethali aduersitate peccati statum illum Delicissimum destrue tis; cum magis expostulauit protegi a culpis venialibus praedictum statum non excludentibus ρ Huius certe nulla potest assignari disparitas cum fundamento ; ergo responsio risqueet
est omnino chimerica . Respondent alij, peccatum veniale duobus tantum modis
posse contingere. Primo, quia mens aduersa est ab ultimo fine . Secundo, quia potentiae inseri res non perfecte subduntur potenti js superioribus: sed ante
ab Adamo, iustitia perfecte iub.
debat mentem Deo, ut non possset esse aduersa ab ultimo fino ,& ex alia parte perfecte quoque subdebat corpus animae, & vires inferiores rationi ; ergo nullo modo potuit in statu innocentiae
esse peccatum veniale . Contra est, quia quantum ad primum caput, non erat necesse ad peccandum venialiter, mentem esse aduersam a Deo ; quia ut ex superioribus constat, stante ordine necessario ad finem , potest destrui ordo non necessarius, sed utilis tantum ad finem: sed quamuis non possit quis auerti a mediis necessarijs ad finem , quin a fine avertatur , lbtane tamen potest esse aversio a
medijs non necessarsis sed utilibus, quin a fine avertatur ; cr-go etiam si mens non sit aversa a Deo in statu innocentiae,adhuc potest ibi esse peccatum. veniale. Quantum ad secundum caput dico , quod neque concludit, quia tunc solum probaret, quod
in parte inferiori, & ratione illius in parte superiori ; hoc autem est falsum, quia in parto superiori potest elise immediate
peccatum veniale, ut velle dicere mendacium ossiciosum.
275쪽
r et De composibilitate peccari venialis in Adams sectionem illius status pertine- tionis, ut mendacium ossici bat nil posse hominem velle nisi Dira , verbum otiosum &c. cum ex perfecta deliberatione ; pec
perfecta deliberatione in parte superiori, semper est peccatum mortale , & ita non potuit es rveniale .
Contra , quia haec responsio solli in militat contra peccata venialia per accidens ex desectu
deliberationis , non autem contra veniale ex genere, quod potest fieri cum persecta deliberatione , absque eo quod evadant mortalia . Deinde probandum est contrariis hominem in illo statu nil posse appetere , nisi ex plena deliberatione, cum Sc tus in a. dist. 2I. Ad secun m , id neget his verbis : E . verum sit, quod in inferioribus viribus 8 iuerit esse deordinatio, nisipraefuisset in superiori; tamen dico , quod
non omnis deordinatio in virtute operiari est peccatum mortale: nam leuis motus de opinione aliqua
circa artivulos fidei es deordinatis in portione operiori , ct tamen leuis metus est ibi peccatum tantum veniale . Sed adhuc dato nonis posse esse ibi peccatum veniato ex imperfecta deliberatione; negari tamen nequit dari alium actum inordinatum solum venia. lem ex plena deliberatione ra- t
talis actus nullo modo repugnet rectitudini illius flatus ex proximo modo, quo secundum Sc
tum non repugnat peccatum veniale esse cum summa gratia , , vel cum actu maxime merit
rio , & excellenti, quem absque repugnantia comitari potest aliqua vana gloria, quae sit peccatum veniale.
Proponumur motiua adue sariorum.
secundae quaest. 79. art. tenet non potuisse hominem ilia
statu innocentiae peccare primo venialiter. Idipsum docet etiam de Angelo viatore in subsequemti artic. q. docet etiam idipsum de homine adulto existςnte in , solo originali. Verum quamuis Angeliciis Doctor impossibilitatem hanc peccandi primo veni ii ter uniformiter tribuat Adamo, & Angelo originaliter ii nocentibus , ac homini etiam adulto, atque solo originali existenti; id tamen non ex eodem ssed ex diuersis principijs , quae non communia , sed propria
276쪽
Insam innerentia. a 3 Ratio , cur memoratam im- rior duplicem habeat actum cis. possibilitatem tribuat Adamo o- ca obiectum proprium, simpli-riginaliter innocenti, est , quia cena alterum, alterum vero dc- in statu innocentiae vires inferio. liberatum: secundum simplicem res fuissent adeo firmiter, ac in- tamen non consulit regulas , &fallibiliter subordinatae in ope- leges aeternas, sed secundum rando supremae in anima rationi,
seu portioni existenti tamen &contentae sub Deo, seu Diuinae voluntatis imperio) ut nunquam
in proprias operationes erumpere potuissent, nisi ut praeuentae, pia motae dictae & regulatae a praedicta animae portione suprema. Infallibilem autem, firmitatem huiusmodi subordinationis inseriorum iurium ad
illum deducit prima parte quςst.
93. artic. I. in corpore, ex recti.
tudine in qua in eo statu productus fuit Adam : nullatenus igitur inquit potuit perseuerante in suo esse integritate , & rectitudine illius status contingere deordinatio in iuribus inferioribus , nisi secuta prius deordinatione in dicta superiori portione, huiusmodi tamen deordinatio, cima carentiam dicat ordinis, &conformitatis ad Deum eius in anima portionis , quae summa &suprema in ipsa est, nequit esse nisi lethalis, cuius ratio a priori
est secundum ipsum prima secundae quaest.7q. artic. 1 o. quia
quamuis memorata portio supe- deliberativum dumtaxat , secundum quem solum per consequens mouet, dirigit, & regulat inferiores vires in proprias earum operationes;& cum in simplici actu , & intuitu nequeat esse lethalitas, tum quia ut Caietanus explicat in I. a. quaest.89. artic. 3deadem potentia ut simpliciter operans inserio est sibi ipsi deliberative
perans, & per consequens quatenus subordinata superiori impossibilis deordinari, nisi deordinata Superiore. Tum quia quantumuis operari posset sine praemotione superioris, necessisset in simplici eius intuitu lethalitas, quia ex eo quod subitanehproductus, non esset plenarie
voluntarius, cuius tamen oppositum requiritur ad lethalitatem actus. Cum igitur inquam nequeat esse lethalitas in simplici operatione , & ut subordinata potentiae deliberativae, ad quam iam quatenus talem spectat
consulere regulas , & leges arternas , ac immediate percon se.
277쪽
r De compossibilitate peccati venialis is Adam
quantum ad plenarium usum li- Impugnant aliqui nostra zbeitatis ipsa etiam sola, & Propositionem, & probant quod
sola ipsius operatio capax est omne peccatu tunc fuisset mor- lethalitatis, & per consequens tale. Fundamentum eorum cst,
si contingat , quod facta consul- quia sine ignorantia & passioneistatione de obiecto, de quo fa- fieret: friuolus discursus ; quip-cienda est ab eo deliberatio, & pe datur veniale ex gencce suo ferenda finalis sententia per ne- sine ignorantia , vel passione .gationem conformitatis ad re- Secundo alii probant , quias
gulas, & leges aeternas deord, tunc omne peccatum expelleret natur , quia talis deordinatio eκ gratiam, & iustitiam. Friuolia. vi deliberationis esset plenarie est haec probatio , est etiam comvoluntaria , necessario etiam tra bonitatem Dei, qui iuxta esset lethalis . commune axioma punit citra
Vis igitur & esseacia praemise condignum, & praemiat citra , si discursus , quo D. Thomas condignum. contendit probare Adam in sta- Tertio alii probant, quia tune tu innocentiae non potuisse pec- non posset ene veniale ex imcare primo venialiter,in eo prim persectione actus, quia nulla encipaliter consistit; quod sola de- set surreptio: nam appetitus &liberans ratio sit suprema portio imaginatio in nullo i rationem in anima, & quod non est talis, anteuerterent, & non datur d nisi quatenus deliberans, & liberatio intellectus sine defectu quod quatenus dumtaxat deli- in appetitu, vel imaginationi , berans est immediate subordina, ita Eumel & alij,sed contes,quiata Deo in operando; sed quate- quando intellectus a somno sol-ntis immediate subordinata Deo ueretur, posset aliquid ita imfirmiter, & invariabiliter subde- perfecte cognoscere, quod non bat sibi omnes inferiores vires esset deliberatio sufficiens ad in operando; ergo sola ipsa po- mortale. tuit tunc primo deordinari, cu- Valeat quantum potest 'haeeius tamen deordinatio, & qu argumentatio, saltem nihil protenus immediata auerso a regu- bat de peccato veniali ex obi lis, & legibus aeternis, & qu, eto. tenus plenarie voluntaria, ne- Quarib alii probant; quivice gario fuisset lethalis . Deus statuit conseruare homi
278쪽
In flatu innocentiae . a snem in illo stitu sine omni malo obiicies : si potuit Adam insanimatiquanditi ipse statum conseraaret. Suadent hoc : Primo, quia tunc nullum fuisset malum corporis ; ergo nec anime. Secundo, quia teste Augustino Iq. de Civit. p. Io.& I .in illo si tu , nil poenale esset. Tertio, oporteret esse Purgatorium,quo venialia purgarentur . Consequentiae istς nil conui cum contra nostram Propositionem . Ad primam, Patres &Scriptura testantur, quod non essent mala corporis; tamen domato animae nil dicunt. Ad s cundam, Augustinus illo capit. Io. ait, quod ibi non erat mors, nec mala corporis valetudo .Ad
de, quod deuitatio illa tranquiuia in statu innocentiae bene potest explicari de peccato mort li; quia hoc tantum est simpliciter peccatum, vel voluit quod ibi non erat surreptio ad peccandum , idque colligitur ex sequentibus , ubi ait non fuisso ullam perturbationem. ODI Augustinus tantum agit de nuditate primorum Parentum, qua
tertiam, nego necessitatem Putagatorii pro eo statu, remittere tur enim venialia per actus bonos, sicut sorte modo ante mortem remittuntur, statu innocentiae venialiter peccare ; sequeretur, quod potuisset habere errorem iuxta illud: Errant, qui operantur iniquitatem; sed hoc est falsum , quia error est poena supponens culpam.Respondetur negando maiorem: sicut enim de facto primus homo peccauit mortalliter absque errore vel ignorantia , sed ex electione; ut docet Scotus in a.dissiet a. ita etiam potuit ex electione absque errore vel ignorantia , tantum, peccare venialiter. Ad
illud Scripturae dico, quod vel
loquitur de errore aut ignorantia tantum consequente , quae
ut sie est poena peccati, vel quod
sensus est: omnes illos, qui operantur iniquitatem , erraro γscilicet deviare a Diuina lege. Oppones : si esset veniali in statu innocentiis sequeretur , quod edi reiteratione illorum generaretur habitas vitiosus, qui
postea generaret facilitatem ad malum & difficultatem ad bonum : sed lperfectissimus status
innocentiae nullam patitur difficultatem ad bonum, quinimmo prorsus includit facilitatem. Reis spondetur, esto eX peccatis venialibus replicatis posse generari praedictus habitus vitiosus pariens aliquam dissicultatem ad
279쪽
r 6 De compasibilitate peccati originalis in Adams bonum; quia tamen in statu in- mum . Supponit prim5: Gn- nocentiae plures alij ponuntur clusio per usum rationis non in. habitus boni, hinc de facili pos- telligi nudum intellectum sim- set vinci illa difficultas orta ex venialibus replicatis.
Peccatum veniale patest reperiri cum sta peccato originali .
Solutio praesentis difficultatis
totaliter pendet ex solutio. ne alterius difficultatis ; an scilicet pueri cum primo perueniunt ad usum rationis teneantur soconuertere ad Deum ultimum
finem; taliter quod si praedictam conuersionem non habeant peractum dilectionis ultimi finis, peccant mortaliter. His difficultatibus per duas subsequentes conclusiones fiet satis. Sit prima : nullum datur prς-ceptum obligans adultum ad se coii uertendu meritorie in Deum ultimum finem in primo instanti usus rationis. Ita P. Vulpes, Felix, Suareg , Vasquea & alij recentiores impugnantes in hoc Angelicum Magistrum asseren- tem cum suri lectatoribus , puerum primo peruenientem ad usum rationis esse obligatum sub poena lethali ad se conuertendum in Deum finem vitipliciter intelligentem , nec nudam voluntatem simpliciter vo. lentem; sed intelligi intellectuna discurrentem, & discernentem inter bonum honestum, & malum oppositum : Similiter intel
ligi voluntatem agentem ex cle..ctione,& deliberatione,& utram. que potentiam sic sumptam comsti tuere usum rationis. Supponit secundo praedictum usum ra.
tionis in homine interdum esse ligatum vel impeditum, ut patet in amentibus , dormientibus &in pueris : Huius ratio est, quia cum intellemis pro hoc statu de pendeat a sensibus non sol in quantum ad abstractionem specierum intelligibilium; sed etiam quantum ad intellectum, cum nil possit intelligere nisi per connexionem ad phantasmata iuxta illud Aristotelis : Oportet intri ligentem phani mala speculari. Hinc fit, ut impeditis sensibus interioribus & exterioribus, impeditur etiam usus intelle. tus, &voluntatis; & quia in pueris pro nimia humiditate cerebri imp ditur perfecta operatio sensuum interiorum : nam ex illa abui dante humiditate pueri, ut infirmiter accipiant, species illas
280쪽
retineant , & infirmiter iudicent de his, quae apprehendunt;hinc quoque sensus interni non habent firmum iudicium de sensi.
bilibus , nec etiam in intellei tit& voluntate reperitur perfectus usus rationis; hinc loquitur comclusio de pueris adultis peru nientibus ad usum rationis ; in illo scilicet primo instanti no habere praeceptum conuertendi se ad ultimum finem . Accedant probationes. Sit prima : quia tale praec plum se conuertendi ad Deum ultimum finem in primo instanti rationis, vel est id praeceptum diligendi Deum super omnia a svel distinctum. Si secundum , deberet necessario in sacra Scriptura reuelari a Deo, ne vias a. lutis sit nobis incerta, de dubia , quia ut docet Scotus in a.quaest. Prologi in calce, Deus in sacrita Scriptura sussicienter nobis re uelauit Mathaei ir. finem vitismum nostrum supernaturalem ,& media ipsum consequedi iurata illud : Si os ad vitam ingredi, herna mandata ; & Lucae a. Hoc fac, o vives . Ergo praedictum praeceptum distinetum a praecepto charitatis debuit nobis a Deo reuelari, ne via salutis fuisset nobis dubia, & incerta: at in sacra Scriptura praeceptum no
innocentia. a This non reuelatur, cum multi Viri doctissimi negent praedictu praeceptum reperiri, quia si comstaret, haereticum esset negare ἔergo praeceptum conuertendi se ad Deum in primo instanti usus rationis non datur ut aliquod distinctum a praecepto charitatiS . Quod nec praeceptum conuertendi se ad Deum , ut est idem praeceptum charitatis, obliget pro primo instanti usus rationis . Probatur , quia praecoptum charitatis obligare pro primo instanti rationis, non constat
ex sacra Scriptura, quia boc est in controuersia apud Theologos; ergo non est de fide. Adde,quod apud Theologos est controuetasia in quonam determinato ten Pore Pr ictum praeceptum obli get , quando quidem aliqui alia firmant solum obligare in motatis articulo. Alii cum magnum beneficium a Deo recipitur. Alij semel in anno, scilicet in sumptione annuali Eucharistiae. Alucum Scoto docent obligare in diebus festiuis, in quibus praecipitur abstinentia a seruilibus, ut
omnia ; ergo certo nobis notis
constat ex Scriptura praedictum praeceptum Charitatis obligar pro primo instanti usus rationis.