장음표시 사용
331쪽
3Oa De virtutibos homiriis Ietitur cum isti nullam inordina originali , ct longε vivent, underam volitionem tribuerint in isto statu,sequitur; quod nulla tristitiam interiorem habebunt. Alias rationes si quis desiderat , legat Scotum : virlim vero habeant pueri aliquam poenam in intellectu , & quantum ad cognitionem ; subinfert Scotus a Et si
quaeratur de eis quantum ad cognitionem e alsertione potest concedi, quod cum non habeant intellectum impeditum corpore corruptibili in tantum, quantum no ster intellecyus impeditur in isto corpore, nec etiam erit impedimentum per tormimia,scui habebunt damnati; poterunt
habere cognitiouem naturalem rerum, o hoc de nouo acquisitam , quia hoc non repugnat immobilitati
spiritus eorum et cum hoc nou repugnet etiam immobilitati status Bra torum , quod de nouo intelligat aliqua facta contingentia , Citur a
ili non repugnat infirmitati su-
ius eorum , quae est in videndo υerum , quod de Aouo intelligant aliquod verum necessarium, d ita posist addiscere aliqua vera neces furia de necessariys in genere proprio . Huc usque Scotus &c. Ex his verbis habetur, quod status illorum erit medius, quo ad vires intellectus , inter statum innocentiar, & statum nostrum nunc: carebunt enim Iustitia poterunt prosicere ; carebunt etiam corruptibili corpore, vidi. xit Scottis , nimirum corpore aggravante Sc deprimente,quale est nostrum nunc propter peccatum , patet ergo Scotum non , discordare a nostra doctrina . Notandum unum pro corolario,
quod mens humana in statu naturae integrae secluso omni dono speciali non potuisset cognosce- Te omne verum collective pertinens ad ordinem naturae; ita ut omnium speculabilium simul in particulari habuisset notitiam, quia omnes veritates speculatiuae sunt ei proportionatae diui- sim non coniunctim , eo quod est virtus limitata possibilis diuerti a cognitione unius propter cognitionem alterius &c. Dixi in particulari; quia in ethaphisice & in uniuersali non est, ne que impossibile, nec inconueniens, citin talis cognitio sit aliqualis tantummodo &c. Fatendum est igitur ; quod vires humanae mentis attenuatae sunt ad cognoscendum verum spectabi-l e infra ordinem naturaliter speculabilium causa peccati. R deamus ad nostram Propositio
Pro cuius explicatione praemittenda est eadem distinetio, quam
332쪽
Inflatu innocentiae . yzyquam supra proposuimus. Aliud bere possunt. Secundδ, quia
est cognoscere omnia, quae ad homo suapte natura est rationaveritates morales,& earum actus
pertinent; quod scilicet qua uis posita earum prosequendum,vel fugiendum sit.Aliud vero unam,
aut aliam veritatem cognoscere,
quod alijs verbis dicitur : aliud est cognoscere singulas veritates diu istuc, aliud vero collective. . Monemus de his veritatibus duplicem posse habeti cognitionem , aliam imbecillem & imperfectam permixtam I quae magis dubitationibus, qualis non est sussiciens ad induendam efficaciter voluntatem erga honesta, nec efficaciter euitandam,
ab inhonestisi. Alia est perfecta,& constans, quae certo & cssicaciter sine dubitatione aliqua indicat de honesto & turpi Dicimus ergo qi: od homo in natura lapsa potest aliquas veritates practicas suis viribus cognoscere . Primo quia dato opposito, sequereturqu5d intelle ctus humanus ex peccato primi
Parentis non esset. infirmatus , sed prorsus abolitus & extinctiis, consequens est absurdum; ergo&c. Sequela patet οῦ nam qui aegrotantur , licet grauiter ;possunt tamen aliquas operationes eXercere ,- soli enim mortui
sunt, qui nullam actionem halis & politicus ; ergo ex viribus proprijs saltem diuisiue potest
habere sufficientem cognitionem moralem ad instriictionem rationis. Item quia etiam in natura: lapsa cognoscit homo has veritates s quod tibi non vis, alterine feceris: mam est prosequendum, malum vero fugiendum ,
sed ex his principijs moralibus potest colligere S inferre ; ergo
modo non est adulterandum, ergo nec alienum retinendum , &sic de reliquis, ergo &c.. Item ex opposito nostrae Proposirionis sequeretur ,, quod homo non
peccaret , si nec diuisiue posset
cognoscere veritates morales, hoc ostendo ; quia nemo peccat
in eo, quod inculpabiliter ignorat :. sed homo inculpabiliter ignoraret, quid esset agendum; ergo &c Probatur etiam 'nostra haec Propositio ex Scripturis .. Primus locus est Psalmi 1 .. Quis e- pendii nobis bona signatum es δε-
per nos lumen vultus tui Domine ;scilicet lumen rationisi. ut explicat Cyrillus lib.r- in Ioan.cap. Secundus locus est Pauli ad Romanos I. Inuisibilia Deio sacreatura mundi per ea , qu acta sunt, intelucta conseiciunturi sem
333쪽
3o De virtutibus hominis piserna quoque eius virtus es Diui- ptum in cordibusquis, & ita ex. nitas, ita is sint isexcusabiles, plicando explicat Chrisostomus, quia cum cognoui sent Deum , non & Theodoretus hic , S. Cypria- sicut Deum glorifauerunt . Vnde nus lib. I. ad Quintum cap. 19. sic arguo: Philosophi eκ D. Pa Augustinus lib. de Spiritu & li-lo cognouerunt cognitione naturali aliquam veritatem practicam ; ergo saltem aliquod verum practicum cognosci potest sine auxilio gratiar. Antecedens
Deum esse glorificandum cognitione naturali; dicit enim Paulus a Creatura Mundi per e , , quae facta sunt &c. & cognitione practica:dicit etenim Paulus propter hoc esse ineκcusabiles; quia scilicet Deum non glorificauerunt,cum iudicalem esse glorificandum. Datur ergo aliqua cognitio naturalis veri practici . Tertius locus est ad Romanos a. Cum enim gentes , quae legem non habene naturaliter ea, qua
legis suut, faciunt, eiusmodi legem non habentes Usibi sunt lex , quisendunt opus legis scriptum in cor dibus Dis. Haec Paulus; unde
omnes Gentiles naturaliter ea ,
quae legis sunt facere, quod saltem debet intelligi quo ad aliqua praecepta legis . Quod si
naturaliter, ergo ex naturali dictamine rationis , quod explicatur magis per verba sequentia ;qui ostendunt opus legis scritera cap. 19. Hieronymus in s.
Monemus tamen nostrum intellectum minus posse viribus proprijs inquirere veritates practicas , quam speculati uas ; ac proinde in illis lincurrit maius periculum , quam in istis . Est
me doctrinae Scoti , qui quod-
lib. I 8. docet; quod bonitas iam moralis, quam naturalis est aggregatio omnium , quae ad talis
esse integritatem requiruntur ἔbonum enim ex integra causaetas,
non est ergo bonitas aliquod sin plex non loquimur de passione entis sed aggregatio naturalis
bonitatis in actu dicit conuenien tiam cum ericiente, fine, obi cito & forma . Bonitas moralis dicitur aggregatio eorum, quae conueniunt actui non absolute ;sed secundum rectam rationem. Legatur ibi Scotus .. Accedat Ratio pro hoc nostro asserto . tunc dictamen est simpliciter rectum & verum practice , quando complete dictat omnia, quae faciunt ad integritatem moralem actus hic, & nunc; sic enim erit
334쪽
voluntati. Si deficiat in uno,nonis est rectum nec verum ex solis principi, practicis, nec ex Conclusionibus , quarum veritates sunt euidentes intellectui ; ergo non est tanta securitas non errandi in praeticis, quanta in speculatiuis. Minor probatur, quia prima principia sumuntur a toto fine ; intellectus autem solum sillogizatur tantum a fine ad me. dia, seu ea quae sunt ad finem
ut recte Scotus in a. dist. 6.qu. I.
istud docens prudentiam procedere a fine ad media : sed rectitudo completa moralis non est a fine tantum , nec ex his quae sunt ad finem ; ergo quantumcunque dictamen possit esse re-etiim circa finem & media,potest
adhuc contingere error circa formam actus circum stans vi teriores &c. Veritates autem speculatiuae non dependent ab huiusmo li extrinsecis, sed solum apriticipijs & terminis rite disia positis. Adde quod dicta meita
morale est circa materiam virtutis exercendae , quae in arduo
consistit, atque dissicili repugnantibus concupiscibili & ita- stibili, ex quarum passione facile turbatur ratio circa bonum in particulari, atque circumstan-DNeentia. 3ο stias , quae ex principijs finis non habent euidentiam; ergo potest
contingere error ex inconsideratione omnium , quae ad rectitudinem operis faciunt, ex mutabili conditione tam operantiS, quam circumstantiarum 4 vndu oritur varietas, & inde fit, ut ea quae in uno loco & tempore conueniebant, alijs non conueniant. Nostrum ergo dictum maxime verificatur in prosecutione boni, in fuga autem mali miniis reperitur; quia undecumque ostendatur rationali, sufficit ut intellectus sine errore dictet esse abstinendum ab opere simpliciter,quantumuis aliquae conditiones eius ignorentur, siue bonae, siue malae.
Oppones probando hominem pro isto statu non posse sine speciali Dei auxilio aliquam veritatem moralem cognoscere. Primo , quia homo per peccatum traxit ignorantiam rerum agendarum , & non potest eam a repellere viribus proprijs ; ergo indiget speciali Dei auxilio, ut cogi scat quid fugiendum sit,
quid ero prosequendum. COH- sequerula patet : Antecedens vero probatur ex D. Augustino lib. I. retractationum cap. 9. dicente : Hd miseriam iustae damn tionis pertinet ignνramia difficu
335쪽
3 6 6 De Urtutibus hominisias , quam homo patitur ab ense telligentiam. dis natiuitatis sua , nec ab isto m. Moneo , quod homo pro stalo qui ua liberatur e Dei gratia. tu naturae lapsae non potest sin Ide docet lib. 6.contra Iulianu,& noua gratia, ct noua illustratio- lib. de Baptismo paruulorum
cap. r. Respondeo infirmitatem naturae in eo consistere , quod non omnes veritates collective
potest attingere ; & ideo petimus a Deo, ut sua gratia suppleat , quod natura ipsa praestare praecise nequit. Quare argu. mentum probat non posse hominem suis viribus sine speciali au. xilio certum habere iudicium ,& directionem de eo , quid faciendum sit in omni euentu circa mores : Nihilominus potest homo lapsus diuisive verum aliquod morale cognoscere. Ad argumentum dicendii, quod truquitur de intellectu pro ut subij-citur prudentiae, quae supponit
in appetitu virtutes omnes morales et nam virtus huius prudentiae est fixe se habere ad appetitum rectum , & haec explicatio est Caietani ut supra ; cum ergo per peccatum appetitus factus sit rebellis , pariter intellectus ignorantiam incurrit & destitutionem habet cognitione directi-ua sue in exequendo & operando : hinc est , qudd non potest aliquando non errare in tali cognitione . Ad pleniorem imne Dei habere certam & constantem cognitionem Omnium veritatum, quae ad vitam studiose dirigendam pertinent. Itaque non potest homo habere directivum iudicium quid faciendum sit, quid vero fugiendum in
omni re ad veritates morales pertinente ; atque adeo non potest omnes illas collective cognoscere . Hanc defendit Durandus , Aegidius, D. Bona uentura. Legatur noster P. Vega
super Concilium Tridentinum, cap. Ir. & II. fauet sacra pagina nostrae dominae , ut euidenter patet ex illo Sapientiae 9. Cogitationes mortalium timidae , o incertae prouidentiae nosrae o c. hoc est nostra iudicia de moralibus rebus agendis sunt nobis incerta & ignota : & reddit continubrationem , dicens; corpus, quod
corrumpitur , aggravat animam .
Et Ecclesiastes i. Cunctae res dij siciles,non potest eas homo explicare fermone. Quibus testi inonijs Sapiens aperte dicit iudicia nostra incerta esse &fluctuantia errore& falsitate permixta, ius causa ,
est commercium anime cum corpore , & falsitatis rebellio con-
336쪽
D stam inraco . 3 7 eontra rationem: rauet ratio, stam esse in hoe, ut assigneturo uia ad non errandum indiget disserentia inter verum specula-
homo diligentia non parua , & tiuum & morale: nam cum ordinatione appetitus; & licet utrumque sit verum naturale,at in singulis operibus possit atten- que adeo intra obiectum potendere, non tamen omnibus col- tiae naturalis non videtur maior lective : laxatur enim animus, ratio,cur potentiae naturalis pol.& distrahitur pluribus intentus, sit tendere in multorum sen- ergo moraliter est impossibile , , tentia) in omne verum specu- ut homo aliquando non decipia- latiuum, & non ponit in omnetur , immo hoc est vuInus igno- verum practicum. Quae cinerantiae, quod incurrit homo per rentia ut assignetur, suppono moriginale peccatum. Confirma- tellectum practicum dici pertur. quia in hoc differt homo ordinem ad praxim, scilicet ad
sanus ab aegroto, quod ille po- actionem, unde fit ut a volun-test suum munus integre & per- tate, cum obiectum non est eui. fecte exercere,hic vero minime: dens, magis inclinetur ad unam sed munus intellectus huiusmo- partem , quam ad aliam: nam, di in unaquaque re agenda sine quod voluntas inclinetur ad errore videre & cognoscereis , aliquem finem, aliqualiter trahit quid bonum sit aut malum; ergo etiam intellectum ad assensum icum intellectus pro hoc statu in qu5d talis finis sit prostequencer sit & infirmus,sequitur quod dus - In quo sensus est axioma per se non potest integre & per- Aristotelium , qualis quisques,
secte hoc officium exercere, at- est, talis ei finis videtur; scilioue adeo indiget speciali Dei cet iuxta propriam inclinatio- auxilio. nem. Iam probetur nostrum di- Nec potest homo in statu na- ctum. turae corruptae cognoscere sino Iudicium practicum rectum
auxilio gratiae omne verum mo- pendet maximae a rectitudin rale, docet Bellarminus tom. q. voluntatis, quae inteIlectum iu
lib. a. de gratia & lidiamitti cap. 3. ea propriam inclinationem non in responsione ad quartam ratio- deflectat a vero: sed haec rectinem. Curiel hic dub. a. LTertio. tudo voIuntatis haberi non P Vt res plane percipiatur. test, saltem in omnibus sinu ac Suppono totam difficultatem xilio gratiae; ergo iudicium pra-
337쪽
sie patet disparitas inter verum, speculatiuum & practicummam primum non pendet a voluntate, di etiam voluntate deuiante ad malum , potcst intellectus per se loquendo versari circa bonum speculabile , quod parum resertad voluntatcm; an ita se habeat.
contra vero non potest circa omne verum practicum , quia clim hoc ordinetur ad praxim , seu actionem imperandam a voluntate ; max: me pendet a bona inclinatione voluntatis , quae haberi non potest in omnibus sine
Oppones secundo, quod ni cti petunt a Deo, ut illos illuminet , petuntque huiusmodi cognitionem iuxta illud Psalmia 2. Notam fac mihi viam,in qua ambulem . Et II 8. Da mihi in-ullectum , vs Hsam mandata tuacte. Et Sapientia: 9. Da mihi δε- dium tuarum asi ricem sapien-riamo si ergo non potest illam viribus naturae homo cognoscere , alias frustra illam peteret homo. Simili argumento utitur Augustinus contra Pelagium.
Aespondetur esse donum singulare, quod Deus suo speciali auxilio hominem adiuuet ad cognoscendas veritate. natur les ; ut certi lis & expeditilis, &absque erroris consortio veritates omnes cognoscat. Quapropter S. Thomas I. par. quaest. I. artic. i. ostendit fuisse necessarium , ut aliqua quae ratione naturali possunt cognosci, nobis proponerentur per fidem credenda , & Diuina nobis reuelatione innotescerent; ut certius , cspcditius,& absque erroris periculo veritates cognosceremus. Oppones tertio, non potest
homo cogitare sine speciali auxilio aliquod bonum secun cum illud Pauli a. Corinthior. 3. Non fumus susscientes cogitare ali Oid
ex nobis. Et ad Romanos 2. PLrisus adiauat in semitatem nostram, ergo gratia non posumus coago cere quid volendum , vel no-ὐκ omst. Eodem utitur Augustinus lib. de gratia Christi, &de peccato originali; & praecipue confirmatur ex insigni testimonio Augustini ad Sixtu Presibyterum dicentis: Rem velle,rti re sapere , recte intelligere nemo potes ; nisi habherint spiriturus idnita is intellectas. Respondetur testimonia illa intelligi de bere de veritatibus supernaturalibus; videlicet de cognitione,& cogitatione conducente ad finem supernaturalem . Vnde Concilium Mausicanum ait: Si quia
338쪽
In statu innocentia. 3o9qnis dixerit per natarae vires ho- 3. vel possunt etiam intelligi tmMem cognoscere aliquod verum , non de cognitione alicuius veri vel bonum quod pertineat ad via diuisiue : sed de cognitione totam aere nam, haeretico fallita pia tius veri collective, ut patet e X-ritu; Dia non intelii tur illud presse ex ijsdem Conciliis , de Ioan. 6. Sine me nihil potestis face- eandem solutionem habet sere. Et idem nouissime in Conci. cunda confirmatio ex Diuo Aulio Tridentino sess 6. cap. r. a. & gustino .
339쪽
a Deo , ex quadam mixtura terra , ct aqua.
textu, ubi leguntur haec verba :Formauit igitur
Deus hominem aer lima terrae ; & verisimile foret , quod uniuersorii Creator corporis humani simulachrum prius effecerit , postea vero susilauerit in eo spiraculum vitae , rationalem dumtaxat creando animam, itaque luteum corpus illud prius extitit carneum , quam anima fuerit infusa , idque totum in ipso temporis momento. Verisimilius est mihi, quod Angeli,
concursum haud habuerint ad humani corporis efformatione , licet aliquo functi fuerint ministerio ; sicut exempli causa terram hinc inde colligendo, voluti quoque continget in carnis resurrectione, cineres nimirtim colligendo ut homines resurgant. Inferes Adamum eiusdem, fuisse speciei reliquis cum hominibus: at homines isti ex quatuor componuntur Elementis; ergo & Adam. Respondetur, Adam etiam in facto esse ex qua tuor componi elementis, veluti de facto componuntur homines caeteri, etiamsi in fieri sic minime fuerit: id vero haud foret ne cesse,sicut ait Scotus in a.dist. I 8.lit. K. per Diuinam enim virtutem mixtum produci valet vitiaco ex elemento; itaque solum ex aqua pisces fuere producti. E limo terrae fuit aequum formari corpus Adami, quia medium adhibere quoddam coueniebat ad elationem reprime dam ac superbiam , qnam habere poterat Adam ex innumeris naturalibus nec non superna curali-
340쪽
r e productime primorum Varentum. III turalibus bonis, quibus a Deo ponatur, ad maiorem haud condecoratus extitit. ducit perfectionem aut eius no-Poteris opponere: si ex niti, bilitatem , neque ad minorem: lo corpus A dar productum fuis- nam corporis nobilitas, a ma-set, in illius productione magis teria non prouenit, sed forma a appareret omnipotentia Diuina, lapis enim & aurum eiusdem ra- quoniam maiori opus est virtu- tionis habent materiam siquite ad productionem rei ex nihilo , quam ad productionem rei ex praesupposito subiecti ; ergo Adami corpus ex nihilo produci magis conueniens erat, quam ex terrae materia. Antecedenti concesso, consequentia negatur:
etenim quamuis ad producti dein cunctis in sublunaribus eiusdem speciei est materia &nihilominus eiusdem non sunt nobilitatis : unde cum eX vn parte corpus humanum fieri ex materia corporis coelestis, ignis, vel alterius corporis perfecti ris , ad maiorem illius nobilitanem corporis Adar ex nihilo , lem minime conducat ; ex alte- magis apparet omnipotentia Di. ra vero parte ad humiliandum uina, quoniam ad maiorem omnipotentiae Diuinae manifestationem ex una parte haud opus crat ex nihilo producere corpus Adae, cum sussicienter in animarrationalis productione satis manifestata fuerit, & congruum fuerit ex altera parte illud fieri
ex terrae materia, ergo &c. Inquies caeterorum corporum nobilissimum esse corpus humanum, cum ad sormam ordinatam sit nobilissimam, rationalem videlicet animam; igitur conueniens fuerat ex nobiliori materia fieri, non autem e terrae limo . Antecedens concedendo,
negatur sequela ; quod enim ex hae,vel illa materia,corpus com- quia omnium mulierum prima a Viro hominem, decebat ipsum fieri climo terrae, licet persectissimum sit corpus: magis attamen conueniebat ex ea materia terrae , ipsum efformari, quam ex alterius perfectioris corporis
Congruum erat ex aliqua parte Viri , mulierem fieri.
Veritatem , quia exinde hominis dignitas demonstratur ;ergo capropter congruum fuit. Probatur antecedens ex hoc ,