장음표시 사용
341쪽
j11 Dd produclione Viro fuit desumpta,prouenit Vi- tum fuit illi , deducitur quod il-rurn e sse naturae humanae princi- la deficiente Adam extitit defe-pium, nec ullum etiam esse individuum illius, quod ab ipso principiatum non fuerit; veluti vero Dei dignitas apparet in eo, quod rerum omnium sit principium , quod etiam nil existat quod ab ipso minime proueniat& initium sumat; ita Viri dignitas proportionabiliter apparct in eo, quod naturae humanae sit
exordium; ergo congruum fuit, uod omnium mulierum primaeret ex aliqua viri parte, manifestandi gratia hominis dignitatem. Addas insuper hoc conducere, ut inter virum ac mulierem
facilius seruetur mutua dilectio: debet enim homo naturaliter in clinari adamandum seipsum ac omnem sui partem, clim vero mulier sit pars a viro desumpta, ad ipsam diligendam naturaliter inclinari debet; mulier etiam reciproce inclinari debet naturaliter ad virum amandum , cum sit pars ipsius. Fuit ergo Eua producta ex una costa Adae. Inseres, ergo Adam portentosus homo existit, quod duplicem habuerit costam . Dissicultas urgetur: sequeretur enim vel quod Ada plures haberet costas, quam nos habemus, & ita portentosus foret; aut si unica so-ctuosus. Propter illam dissicultatem Caietanus ait: Aedi cauit costam, quam tulit de Adam iumulierem es c. hoc metaphorice intelligendum est. Caietani se tentia displicet: Primo, quoniam hi storica est Moysis narratio ; ergo proprie sumi debet. Secundo, quia Sancti Patres fatentur una cum D. Augustino lib. 9. super Genesim cap. I7. F delitate credimus primam foeminam ex primo Viro factam esse. Dissicultati respondetur consequentia negando, seu Adam uin fuisse portentosuin : ratio est, quod Adam censendus non esset velut homo particularis, immo sicut uniuersalis humanaeque naturae Princeps; eapropter ista
opus erat illi costa. Vel si gratum non est istud responsum, cum Catherino aias Adam implures non habuisse costas: sed pro illa costa a Deo ablata per Euam, aliam ibi aedificasse
carneque eam imple iiisse iuxta illud: . .
342쪽
primorem parentis r 3ra ostenderet Deus Euam esse so-
2uomodo corpus Eua ex una sticosa formatum fuerit.
dum esse quantum ad principaliorum partem fundamentalem : nam deinde Deus totam machinam corporalem E- irae per creationem fortassis eia fecit, vel ex alia materia adiungendum ossa ad ossa, & carnem
Petes , ad quid Deus Euam ex Adae costa formauit, cum ex alia materia posset illam formare λ Respondeo multis de causis hoc factum : Primo, ut praefiguraret Ecclesiam ex latero Christi in Cruce oriendam iuxta illud ad Ephesicos s. ex verbis
Adae: Hoc nunc os ex opibus meis, ct caro de carne mea , ego autem
diob in Christo ct Ecclesia : eo vel maxime quia ex Adamo dormiente fuit formata Eua , se Ggurabatur Christus mortuus in Cruce,esto somnus ille non fuerit verus, sed potius extasis; nam ut ait Augiistinus : Vigilabat inuisse e Adam υidendo per reuelationem hoc altissimum . sterium Ecclesia in Ch ipo . Secundo, fuit Eua formata ex costa Adami, viciam Viro non vero Dominam
vel ancillam ; quod difficultaretur, si ex capite, vel ex pedibus esset effecta: Tertio, sic voluit Deus significare mulierem velut debilioris naturae esse debere sub tutela & protectione Viri , sicut costa manet sub tutela brachij. Adde si placeto non ex dextro, sed sinistro latere
fuisse formatam Eliam ἱ vicum, ex parte cordis producta fuerit, homo ad eam amandam veli mentius inflammaretur , & sic
indissolubile fieret Sancti Matrimoni j vinculum.
Probabilius est corpus Eua is a
cium ex cola Adae tanquam ex subiecto ira mutationis, quam
ex eafui se productum per trans obstantiationem.
aliquid fit, est in duplici differentia : nam alia est materia par iis, & est alia quae remanet in re producta tanquam pars eius intrinseca , sicut materia prima in corpore humano. Alia est materia transmutationis, & est illud corpus, quod corrumpitur
343쪽
ad productionem alterius, & in transsubstantiati remanet in co cuius materia introducitur noua pore Christi; ergo probabilius forma ; v. g. quando zX aqua ge- est corpus Euae fuisse formatum
neratur aer, materia transmuta- ex costa per transmutationem, ,
tionis in productione aeris non quam per transsili, stantiationem. est illa materia prima, quae prius 1ccedat altera. ratio , tunc ali fuit sub forma aquari & quae re- quid fit ex aliquo per transmu- manet sub forma aeris ; sed ipsa tatimnem , quando unum co aqua quae fuit corrupta, & i ,. rumpitur , & materia eius trans-
aerem transmutata .. mutatur ad. essendum in alio Secundo monemus; quod composito, ut pater quando ex
dum dicimus mulierem esse fa- aqua generatur aer, sed cum istam ex costa Adar, hoc polleo conueniens fuerit , ut aliquid intelligi dupliciter. Primo tan- Adami in Eua remaneret, prO- quam e X subiecto, & materia , babile est quod forma costae, &transmutationis. taliter , . quod per conssequens totum fuit des-sorma costar fuerit corrupta, & tructum & materia eius trania in eius materiam introducta mi- mutatae ad essendum sub forma
raculose forma corporis humani. corporis , . ut aliquid Adami in nullo agente naturali concurren- muliere remaneret; ergo proba.
te . Secundo potest intelligi cor- bilius est, quod Eua fuit facita pus mulieris fuisse formatum e X ex costa per transniutationem , costa, nempe per transsubstan- quam per transsubstantiatiotiationem taliter; quod costa nem ... fuerit transsubstantiata in corpus: Oppones, ut corpus fieret ex. mulieris , sicut. de facto, panis. costa per transsubstantiationem in altissimo Eucharistiae myste- non erat aliquid inconueniens ,rio transsubstantiatur in corpus quod illa fuerit. minor, ut patet Christi . . de pane, tui transsubstantiatiar in Nunc probatur nostra Propo.. corpore Christi, licet illo sit mistio : aliquid quod fuit in cor- nor: sed. vi corpus Euae fieret expore Adami debuit remanere in costa. per transmutationem , in-Eua, sed si fuisset facta ex costa. conueniens erat , quod illa esset per transsubstantiationem . nihil minor; . ergo cum ista suerit mi- ex ea in illa remaneret, sicut in i nor corpore mulieris, inconue- mysterio Eucharistia: nihil eania. niens: est quod ex ea. fuerit fa-.ctum.
344쪽
primorum cium per transmutationem , &proinde probabilius est fuisso
ex ea factum per transsubstantiationem. Minor probatur , maior non pote si seri conuenienter ex minori sine additione sed costa Adam i fuit minor corpori Euae , & conuenienter non debuit fieri additio materiae, quia sic non magis diceretur mulierem sui Te factam ex costa Adami , quam ex illa materia superaddita ; ergo ut corpus mulieris fieret ex colla per transmutationem , crat inconueniens quod ii la fuerit minor, & proinde non
est probabile ex ea fuisse factum per transmutationem , sed pertranssubstantiationem . Respondetur concedendo priamam maiorem , & negando minorem : nam licet fuerit minor minusque materiae habuerit, quam corpus Euae exigebat; illa tamen fuit a Deo supernaturaliter creata & multiplicat. ,
ut sussiceret ad formandum illud corpus in quantitate persecta exigita a virili aetate, sicut panes Euangelici in non inibus Christi fuerunt miraculose
Adam fuit productus extra Paradisum .PRaemittimus non conuenire
Doctores inter se, an Paradisus terrestris fuerit corporeus
Aliqui dicunt spiritualem , &methaphoricum: alij vero partim corporeum, & partim spiritualem. Communissima Theolo oorum & SS. Patrum sententia est, quod etsi Paradisus in sua significatione denotet locum, ubi foeliciter vivitur ; &in sacris litteris in erdum sumatur spiritualiter iuxta illud: Hodie mecum eris in Paradiso. Et hoc tripliciter : primo pro Para diso analogico, qualis est B a- torum aggregatio. Secundo allegorico , qualis est status Eccle. siae militantis . Tertio pro tropologico seu morali, qualis est
amoenitas virtutum in anima ,seti bona conscientia; aliquando vero sumitur corporaliter , &hoe dupliciter . Primo pro Paradiso corporali coelesti , ut est Empircum,sedes beatarum men.
tinm : secundo pro Paradiso terrestri, de qrio modo loquimur, qualis est locus quidam in quo Deus posuit Adam & hoei r a re-
345쪽
reuera eli locus in terra corpo- Paradisus voluptatis: sed volu- reus iuxta illud Genesic ς a. ptas est in mente; ergo Paradi ' πι- i Deus sus est mentalis, seu spiritualis. Paradisiim voluptatu, in 'ρ - Respondetur, quod dicitur Pa- hominem , quem formaue- radisus voluptatis effectiuε, prorat, o c. Pro lux true Deus de ut est locus quidam delitiosus , Mino omne liguum put brum Visu, nostris sentibus exterioribus val-
ω ad Ueyceu um Vr, si Vm de delectabilis . Habebat hic
Paradisium hunc fuisse corpo- chriora obiecta ,& animalia, ut reum demonstrant verba sacrae aues bene cantantes , & qua paginae, quae quando isti blusto- drupedia elegantiora : caeter rico lentu pollunt accipi , sunt vero non fuerunt adducta nisi intelligenda secundum propriam& usitatam significationem, nec est recurrendum ad sensus iniit,cos . EX rebus autem ibi actis in inisterio Angelorum, quando iuxta corti in proprietates Adam eis nomen imposuit, quibus impositos statim fuerunt eY
Vt est introdu*o, & expulsio pulsa.
Adami colligitur esse locum , Si vero petas de modo , quo corporeum, qui ob eximiam bo- ab Angelis tot animalia fuerunt
nitatem , amoenitatem, ac foe- adducta in Paradisum terrecunditatem erat hortus quidam strem. Sanctus Augustinus ait amornissimus, & tanquam Pa- lib. V. Genesis cap.r . quod An- R . . . geli posuerunt aliquid in imagi- Opponias, aquae dilutu) quin, natione ipsorunt, per quod stadecim cubuis ascenderunt a se tim cum mansuetudine illuc om tius quouis monte, & tamen ad nia faciliter veniebant ex omni Paradisum non attigerunt; ergo genere masculus & foemin . spiritualis , & non terrestris. Respondetur, quod ille aquarum ascensus fuit miraculosus, ad punitionem peccatorum Ordinatus ; ideo non accesssierunt ad Paradisum , in quo non erat peccatum puniendum . Dices,
ille terrenalis Paradisus dicitur
Alii Patres alia cxcogitant , ut
quod Angeli absque impressione ea conducerent: Alij varia,& diuersa dicunt. Quid nobis probabilius appareat,dicemus in subsequenti discursu , in filio
346쪽
Dis lata osseu Paradis. Ariae extant in hoc senten.
aliqui dixerunt Paradisum immenso pene Oceano distare a terra ; ut statim responderent cur hominibus foret inaccessus,& usque modo a nullo repertus.
Alij dixerunt Paradisum esse in loco altissimo & orbi lunari proximo, & hoc propter tres causas: prima ob salubritatem habitationis , locus enim Coelo viacinus est tranquillissimus , temperatissimus, & ad producendam vitam commodus ; quia a nullo extrinseco ortivo potest infici. Secunda , ut vindicarent Paradisum ab illo exitio viridersali diluuij, quod operuit Omnes montes . Tertia, ut ostendere possent, quomodo quatuor illa flumina irrigant terram nostram : si enim prope Coelum non essent , non possent flumina illa ita fluere per totum. Prima opinio nullum habet stabile fundamentum , cum cer tum sit non esse tale Oceanum, nec terra infra illud ; eo vel
maxim P quia Paradisus ponitur in Edon, quae regio procul di stat a Mesopotamia , vel Arabia . parentum. 377Secunda est incredibilis, nam
ille locus est in conuenientissimus habitationi tum propter vi. cinitatem Solis ac stellarum ., tum propter elementum ignis . Item dicit Ptolemaeus, quod interuallum inter Coelum Lunae , & terrae est fere septies ac decies maius diametro terrae , hoc est ipsius terrae longitudine :quae distantia computata in ordiane ad nostra milliaria, continet milliaria centum millia, &c. erigo si Paradisus culmine suo attingit Coelum necesse est ipsum habuisse pro basi uniuersae terrae longitudinem quod est ridiculum . Tostatus ex Alexandro dicit Paradisum esse in tertia
aeris regione, ut dicatur ex c-dere terminos huius nostri aeris
caliginosi, & turbulenti. Mihi improbabilis opinio ista ob dictas rationes , nulla regio est ineptior habitationi quam tertia ob nimiam siccitatem , ingentem ardorem; atque vertiginem Coelorum sphaerς ignis,&c. Quod dicunt de montibus altis Olympo , &c. fabulosa sunt; vel si verum est, patet esse ineptos habitationis propter acris
Oppones ; si Paradisus non ,suit in alto positus , tunc aquis diluuij fuisset perditus: nam CX- cessit
347쪽
cessit quindecim cubitis altissi- ramentum; non potuit ergo esse mos montes . Scotus dicit il- sub Aequinoctio . lam inundationem fuisse mi- Immo ille locus adeo conse raculosam , ac proinde non debuisse obruere Paradisum , qui immunis mansit, sicut in Iordane & mari rubro. Seraphicus Bonaventura ait
fui sie sub , vel non procul ab aequinoctiali; nam ibi est summa temperies ob aequalitatem dierum, ac noctium . Scotus impugnat, quia illa regio ob vicinitatem Zonae torridae Solis arudore vehementer infestatur, &in Hyeme est proximior ibi Sol, quam nobis in summa Aestate2, minusque aptus est locus ille humanae habitationi Concludunt aliqui propter rationes dictas, Paradisum esse, vel fuisse in ijs regionibus , quas Tigris & Eustates praeterlabuntur non longe a Mesopotamia , . Scotus ait Paradisum terrestrem csse conuenientissimum locum humanae habitationi, ex part sua nimis idoneum ad praeseruandum a corruptione. Patet, quia debebat esse voluptuosus cum aere temperatissimo, dulci, ac suaui, nec extreme calidus, neque frigidus , nec summe lita. midus , neque siccus : quae sunt qualitates primae, quae contemperatae faciunt optimum tempe- uatiuus ac nutritiuus est , ut Scotus dixerit Enoch & Eliam non miraculose, sed naturaliter ibi viuere usque in sino Mundi: si enim Adam , & Mathusalem extra Paradisum potuerunt tamdiu vivere naturaliter, cur illi non in Paradiso λLe quantitate, scilicet latitudin cr longitudine Paradis;
Et quare illum tam magnificum condidis Deus Θ
gnum , & amplissimum locum ; tum ex parte fluuij, qui cuna irrigabat, quem maXimum,& amplissimum declarant quatuor illa flumina , quae inde scaturiunt . Tum quia si Adam non peccas scri debebat esse domicili uin omnium hominum illius status; ergo propter tantam multitudinem debebat esse amplissimus. Alij,ut Tostatus, cuna valde angustant, nec longitudine fuisse plus duodecim milliarium ; quia non debebant ibi manere , nisi qui nascebantur
electi , & isti sunt paucissimi;
non enim erat locus bestiarum ad scecundandam terram , quae
348쪽
erat fertilissima. Quidam Ioannes Anglius apud Sibillam dicit
habere amplitudinem trium Insularum , Angliae scilicet, Sicili, & Sardiniae: sed cum res sit omnino incerta , dicant hi , qui
non fuisse locu madeo patentem& spatiosum , cum appelletur hortus in sacra Scriptura,& colia Iocatum dicat in regione Edon sad plagam eius orientalem,eius. que in medio fuisse lignum vitae scientiae boni ac mali .. Nec tam angustu in , ut censet Tostatus, sed esse tantae capacitatis quantat erat necessaria pro habitatione hominum illius status, qui rouera fuissent multi , & longami vitam vixissent sed credendum non est, semper omnes in illo Paradiso habitaturos. .
ctuare paradisum tam magniscum. condidit Deos: qui non debebat esse humano usui nL.
tiones. praecisas est quia omnium Creatori noni gubernat , ω disponit: secundumi praescientiam, sed secundum exi Parentum. 379
gentiam naturae & status; quoniam autem status Adami erat persectissimus, quando fuit sine peccato,. ideo debebatur locus. ei correspondens secundum exi.. gentiam sic dispositus, ac ordinatus . Quantumuis ergo Deus: praesciuerit Adamum' peccata rum, ac eo loco priuandum; vo .
luit tamen per illud breuissimum: ibi permanere , ut raperetur hinc inde ad contemplandum , quod si in terris erat aliquiae corporeum , & spectabile tam iucundum : multo fortius. i Coeli Paradiso esse iucundio
Cum. Paradisus sit corporeus, mae Dum quid videtur nullo a tempore a neminei ui se inuentam .
quia est extra nostram . terrami habitabilem D & vltrata. amplissimum , ac mortalibus in nauigabile. Oceanumi:: alij di cunt esse, inaccessuma propteri eius altitudinent , utpote qui tu narem orbem tangst .. Haeci abutalosa puto. Dicunt: alii se quit magisi s brie loquuntur: D tribus da causiss
349쪽
3ro De productione Paradisum esse inaccessum, &inaccessibilem. Primo propter altissimos,ac insuperabiles montes , qui illum circumeunt: Secundo propter inulas interpositas solitudines, ferocissimis atque coenenosissimis bestijs repletas ; tertio quia circumcirca quaedam sunt loca spiritum exhalantia quendam exitiarum , non solitin hominibus , sed superuolantibus etiam auibus la)thalem. Chri Estomus dicit ante diluuium notam esse Paradisi viam, sed inaccessum propter illam terribilem Cherubini custodiam; post diluuium vero illa inditia , seu viae aquis abrupta deletae prorsus rationem, seu modum illuc perueniendi
Occultarunt, ac abstulerunt. Secundum veritatem, Paradisus terrestris sua natura inaccessibilis est ; si enim sua natura inaccessibilis est, ad quid arcere hominem ab eius introitu,& adhibere sic munitam custodiam Sed cur requisitus , vel non repertus a quibus, si ab infidelibus nequaquam ; quia omnia ista dicunt esse fabulosa, ergo ad quid quaerere si a sidelibus nec etiam : nam ex fide habent tale iter esse hominibus interclusum , ac Paradisi locum adiri non posse ; tu ergo , &c.
De dominis homiris in statu in
modo potest exagitari quaestio de hominis dominio, respectu innocentiae , respectu animalium, respectu hominum,& respectu sui. Quantum ad primum dominium satis est notum ex sacra Scriptura hominem illud habere, statim enim post hominis creationem dixit ei Do minus : riae it piscibus, ct volatilibus Cili. Hic notandum est , quod primo loco posuit pisces ;videlicet quod homini omnium animalium minime dociles, mi nime humani imperi j capaces,
ac nostrae consuetudinis, atque
disciplinae participes esse videntur ; quod si eis praeest homo ,
quanto magis caeteris animalibus dominari credendum est ΘHinc non laudamus sententiam Theodoreti asserentis Caeles, ac Balenas pisces magnos prG-pter homines non esse factos, ac proinde ab hominis dominio
350쪽
prim3rum Parentum. 3a I praeesse animalibus est pruden- pter rationalis naturae excellentia , & mentis ratio , quam non . tiam , quam non perdidit hom o habet minus respectu aliorum, propter peccatum , quod non , piscium , quam Cariorum , & destruit , nec destruere potest Balenarum; & quamuis non po- naturalia dona et patet , quia fuit expresse Moyses , implicite post diluuium dixit Deus ; Tertamen intellexit sicut implicite ror vester , ac tremor sit super cunde caeteris bestijs terrae locutus est: & Iacob tertio habetur, omnem naturam bestiarum, volucrum , ac serpentum, &c.
Hic primo noto, quod duplex est dominium , seu potestas : una in actu primo, quae vocatur Ius dominij, ac potestatis; alia in actu secundo, quae vocatur executio seu usus domi nij. De Iure dominii non est dubitandum, quin in statu in no centiae non praefulserit homo ex
locis Scripturare non enim alia ratione cunctos animantes ad
Adamu in adduxit pro impositio. ne nominis , nisi quia exprimere volebat Ius dominij, & potestatis quod super eas sibi tradiderat ; eo vel maxime quia rectitudo ordinis naturalis , &ratio Diuinae prouidentiae id po. stulat , ut quae imperfectiora sunt perfectioribus subiiciantur,& inferiora per superiora regan
Potestas ista, seu Ius dominij etiam post peccatum remansit in homine; nam sibi debetur pro-cta animalia terrae . Accedit,
quia si per peccatum hoc Iureis dominij expoliatus fuisset homo , non liceret animalia capere occidere, & ad libitum facere , quod velit. Tota dissicultas est de usu , &executione huius potestatis,&imperii, & quidem ante peccatum , & in beato illo statu plenissimus erat , & amplissimus huius potestatis ac dominationis usus, nec ulla in animalibus repugnantia, minimeque laborio. sus aut dissicilis; quia nec ex parte hominis erat impedimentum, aut dissicultas. Pate nam omnes Sancti Patres dicunt in illum locum Genesis subiecta fuisse animalia homini illo sta- tu , sicut pars sensititia inferior intellectivae : sed tunc ratio plenissime dominabatur sensibus &affectibus, ita ut sine molestia eos retraxisset a suo delectabili obiecto; ergo similiter animantia sub perfecto dominio sibi
subdebantur . Signum huius d minij visum est quandoque in , Ss San-