Aloysii L. B. a Locella Tria tentamina ad illustrandas leges 12. tabularum

151쪽

vero , simul atque reus obsequium abnuisset. sequebatur condemnatio: QUANTI EA RES ESSET. Ceterum retinenda iudicibus illa erat sententia, quae non a senioribus, dignioribusve, sed a maiori parte dicta esset. '' Quod si pares numero sen-I lenis

- - SECUNDUM

Aemathiam LIS TANTA DATURys Vid. PAuLLus in L. I 8. de dola malo. Et hoc illud est, de quo in hunc modum questus legitur PhiNIus Dis. II,

Ia. Pag. II 4. Nunurantur enim Jententiae enon Ponderantur: nec aliud in publico consilio

potes seri, in quo nitul es tam inaequale ,

quam aequalitas visa. Nam cum si impar PrudentIa, Par omnium ius es. Respexit quoque ad hunc morem PRUDENTIUS comtra Symmach. orat. I, Ner. 6O4. Seri'emus leges Patrias: infirma minoris Vox cedat mmeri, Psimaque in Parte siescat.

152쪽

136 DE VAn. RIT. VET. ROM. IVDIC.

tentiae, praeclare ad misericordiam inclinatio fiebat, favendumque reo veteres illi legum latores credidere. Cuius rei comprobandae gratia, en i particulam legis iudiciariae, qua id cauebatur.

QUOD . EORUM. IUDICUM. MAIOR. PARS. Huius rei testem dabo CICERONEM Pro Ouentio XXVII. ρM. Is 7. Edit. Graeν. 1699. In consuum inquit erant ituri iud ces triginta et duo: sententiis decem et sex amsolutio confici poterat. Cui congruunt quae habet PLUTARCHUS in Maris Pag. 4o8.

quamquam Primis diebus, multum sitis et M. rius in iudicio iactatus, atque malis iudicibus usus, Postremo tamen praeter ex'ectationem , aequantibus sententiis vel si mavis calcimii, st absolutus. Cons. sENECA Dist. LXXV.

153쪽

I. XVIII.

Rolata in iudicio sententia, Vel- ὼ n m

uti e tripode emistum oraculum, tam

neque revocari sustinuit; neque ul-μη -η lam porro mutationem subire. Nia ι is . .

hilo minus tria adhuc restabant iudicia. Vnum de reo . alterum de petitore; tertium de iudice. Ac reo quidem, qui se inique iudicatum querebatur , in promptu erat appellatio e

154쪽

138 DE VAR. RIT. VET. ROM. IVDIC.

aut certe si intra triginta dies iudicatum non fecisset, notissima illa in duodecim, rei addictio. Petitorem porro, iudicium calamulae, iudicem

ipsum inique iudicantem, fas iudi

Cium meritaque poena manebat. Sed de his omnibus neque vacat dicere', neque opuS est. Excurrerunt satis

haec observata; siquidem totam admodum iudicii seriem , i si haec ultima excipias, perstrinxisse mihi videor. Ad haec aurem vellit et admonuit reliqua opusculi pars, offerunturque alia quaedam ex XII. tabulis legum fragmenta, quibus dicendum sit cum

OUIDIO

Hos emitis clariae proxima cura

meae.

157쪽

QUO ALIA QUAEDAM .

EX XII. TABULIS LEGUM FB Α-

GMENTA AD TOTIDEM ACTI

CONSPECTUS.

Institati ratis. . Iegem Decemviralem Cap. I. Explicat Ie- .' de actione TIGNIgem Decemviralem I UNcTI in duplum. de actione FURTI Cap. IV. Explicat NEC MANIFEsTI legem Decemviralem in duplam. de actione de DI Cap. II. Explicat is- s TRAHENDIS RA. gem DecemSiralem TIONIBUs in du-

T I in duplam. Cap. V. Explicat Ie-Cap. ΙΙΙ. Explicat gem Decemviralem

158쪽

de actione norati, de de actione noxasi on

PAUPERIE QUA- FURTUM SERUI, DRUPEDIS . DAMNUM UE ABCap. VI. Explicat fio DATUM. Iegem Decemviralem

INSTITUTI RATIO.ΩUoniam rursum de legibus qui

busdam, quae in laudatissimis illis XII. legum tabulis sedem habuissis di-Cuntur, hoe ultimo tenuissimae industriae specimine explicandis illustrandisque, deliberatum fuit; eas in primiS, quorum auctoritate actio civilis, id est: ius quoddam ac facultas in adversarium intendendi remque suam secundum iudiciorum civilium ritus ac ordinem persequendi, Quiritibus tribuebatur, putabam esse seligendaS. Namque si celeberrimo CUI ACIo 1ides, recte miliores nostri monuerint,

diligentem nobis operam impendendam

159쪽

6st, titulo de actionibus; quia scilicetis, ambitu suo, complectitur omnes quaesiones iuris. Et vero, factu

rum me hac ratione operae pretium, eo credebam facilius, quo magis persuasum habeo, neminem fore Eruditorum, qui Romano iuri, quo hodie. dum utimur operam dantibuS, Veteris iuris notitiam neget multo praesidio ac emolumento esse. Quamvis autem cui ad instituti rationem redeam ) non pauca in XII. tabularum reliquiis existunt legum fragmenta, queis actioncs omnis generis stabiliuntur, tamen his omnibus nostram operam non locabimus; tum quod otium non suppetit, tum etiam ut siquis forte in aliis eiusmodi legibus eadem conari voluerit, haberet ali

quid

160쪽

quid operis residui. Itaque senis saltem legibus, ob quandam inter se similitudinem quodammodo conspicuis ac insignibus ' velut e turba

Nempe in eo est haec similitudo, quod prioribus quidem quatuor legibus,

totidem in dUlum actiones: posterioribus vero binis, duae item noxales actiones . nituntur. Ceterum , quamvis et dupli poena et noxae deditio, nonnullis porro legibus inest, tamen, non videbantur eae leges sibi isthic locum vendicare; ideo cumprimis, quod ex iis nullae Certae actiones proditae legantur; aut si quae suerunt, cito in desuetudinem abiere: ut adeo, de his, subindeian Digestorum libris, non perinde ut de nostris, memoria reperiatur. Enim Vero ut de . aliis taceam lex illa, quae impuberi alienas arbores clam caedenti, verberationis et dupli poenam statuit, non erat huc transferenda ;quandoquidem ex hac lege, partim publica, partim civili actione experiundum esse palam est: rectiusque adeo dixeris, actionem hanc ex criminali ut aiunt) et civili mixtam esse. Itaque Par erat, quum