Aloysii L. B. a Locella Tria tentamina ad illustrandas leges 12. tabularum

181쪽

Enimvero, dum sic existimat vir do. otissimus, mihi quidem dicere fas est dupliciter labi videtur. Primum scilicet, quod inficiari idem putat esse, atque negare se depositum accepiς se; ''o deinde vero, quod actionem

depositi, quae inficiatione solum in duplum crescit, et serius multo introducta est, cum hac nostra petamiscet. Quin potius, eo tempo-

L a re,

sibi discipulum FRANC. PITHORUM. IS enim in eadem sententia est, in notis ad COLLAT. G. M . et Rom. X. Pag. 4a. Diti Paris I 689-

φ) Quippe in expositione ad libros IV.Codicis tit. deposui Pag. 986. tom. X. haec habentur: Vertim hodie cactio depositi) uno tantum casu es in dulum, et quidem ex inficiatione , id est δε abnegaririt dePositum, s dixerit Uud se rem non es depostam. Attamen non videri genuinam hanc vocis infi- clari interpretationem , infra scholio I a. i 3 9tabimus. t Q. O 2 1 ri

Nimirum haec probant ea quaestbo-

182쪽

re, quo haec nostra lex adhucdum obtinuit, actionem in quadruplum , adversus eum, qui iudicio damnatus nihilo secius depositum non redde

bat, cis enim depositum inficiari dicebatur concessam fuisse, apud

- QUIN lio 9. inseruimus. Prosecto serius induactam inventamque esse hanc actionem pro- , havit sCHULTING Iurio I. anteiει. mg. TI. Quid enim clarius his QUINCTI LIANI Decum. CCXLV. pag. 435. Ins turies de 'olitum nolle solvere. Itaque ne actio quiadem haec dari Po est, mri adνersus eum quidam tus surrit. Eodem quoque modo verbo inficiari usus est cic ERO Dr osti iis III, I 6. Pag. 333. quum scripsit: - ex XII. tuta' bulis jam esse eu Pra part quae e Pnt tingua nunci Pata, quae qui inficiatus esset si 'li 'oe' nam 'diret. Enim vero, quum inficiari plerumque non pro iudiciali inficiatione,' Id est, contumacia Α sed pro simplici nega- tione sumatur ς pronum erat labi CUI ACI-uΜ, qui hunc Quinctiliani locum non vi-

183쪽

QUINCTILIANUM reperio. Ac huius quidem actionis, nemo adhuc iure consultorum, quod norim, mentionem fecit. Neque erat cur solliciti essent, quod haec omnia, suo more, subinde mutavit Praetor; concessa solum in simplum adtione, praeterquam si res tempore tumultuS ,

i a. Scilicet huiusmodi textus extat in Delamat. CCXLV. pag. 4 4. QUI DEPO

SITUM INFICIATUS FUERIT QUADRU

PLUM SOLUAT. Inficiari es depostum nolle somere itaque ne actis quidem haec dari potes,nis adversus eum qui iudicio damnatus fuerit.

Eo enim tempore quaeratur necesse es, an habeat Pecuniam et an inficietnr: neque omnino

quadruplum Disere debet nissmui comictus quare s hanc tantum negasset aliquando , et '. Postea obtulisset, non tamen Poterat νideri qηadruplo obligatu mitto cetera, qupe sibi ruoniam vetustate detrita sunt parum conisant. Sane satis probant superiora ver-ha, suisse actionem quandam in quadruplum, si quis depositi iudicio damnatus, adhuc non redderet.

184쪽

incendii, ruinae vel naufragii de possita, miserabile depositum vocant negata esset; quo casti, veterem dupli poenam retinuit. 'b Aliarum quoque actionum

Eni edictum Praetoris ex L. I. D.

depos. QUOD NSQUE TUMULTUS N E- - QUE INCENDII, NEQUE RUIN R, NEQUE NAUFRAGII CAUSSA DEPOSITUM SIT, IN SIMPLUM : EARUM AUT AM RERUM, QUAE SUPRA COMPREHENS E SUNT, IN IPSUM IN DUPLUM, IN HEREDEM EIUS, QUOD DOLO MALO EIUS FACTUM ESSE DICETUR, QUI MORTU- US SIT, IN SIMPLUM: QUOD IPSIUS, IN DUPLUM IU DICI UM DABO. Harc assorem separatio causarum ait ULPIANus ind.' L. I. 3. 4. iustam habet rato nem: qui me cum quis fidem elegit, nec depositu/nredd Itust, s tentus esse debet Iimplo. cum νero extante noee state d ponat, crescit Pestiae crimen, et Rinis bla a Militas eoercenda es, innicandae re ρα-- 'blicae cause. Patet sane ex his verbis, poenae in duplum statim locum esse, cum depositum miserabile non redditur; minime - Vero accedente demum iudiciali inficiati one, quod existimabat EoΗMERUS IDMI.

185쪽

eXemplo, praetoria depositi actio, inficiatione iudiciali, sive contumacia, in duplum crescit iure recentiori. J J Praeterea illud quoque hic oportet L s mede action. II, 8. 23. Pag. 339. Mit. Francos 1 4s. s. Vide et6. R de action. qui explicandus et corrigendus est ex textu P ULLI R cepi. sent. I, 27. ubi sic habetur: Quaedam actiones s a reo infrientur DPlantur, νύlut indicati, depens, corrigit optime CUI AC Ius deposti legati per damnationem relicti, damni iniuria legis Aquilliae, item de modo agri cum a νenditore emtor decePlus es. Non dubium est melius intellexisse Paullum, quid sit inficiari, quam qui Institutiones iuris composuit, Tribonianus nimirum, iam toties ab Criticis, ob ignorationem veterum Vocabulorum, reprehensus. Ait enim Paullus: f actiones

instientur, quod sane aliud nihil sonat, quam postquam quis iudicio damnatus est, adhuc nolle solvere; quod ipsum scilicet est insi tari depostum, ceu supra scholio I a.

docuimus.

186쪽

r o EXPLICATIO ALI R. QUO RVND.

meminisse, dolum depositarii ex noustra hac' lege, non quidem, ut quidam existimant, duplicibus fructibus; sed dupli eius rei praestatione, quam quis custodiendam tradiderat, puniri. Formula autem actionis, huiusmodi fere videtur fuisse: AIO TE

TUM. Ceterum, cum qui hoc de-

muni actionum personalium intentione :tum ex ipsa actionis natura et verbis legis. 7 Vid. L. I. L. 6. 3. 6. de his qui not. infam. Nae idipsum quoque vult CICERO Pro Q. ROGO UI. pag. 24o. Si qua inquit sunt Priνata iudicia summae existimationis, et poenae dicam capitis tria haec sum: FIDUCIAE , tutelae , societatis. Ubi sub verbo stducia , Omnem contractum, in quo vel maxime fides spectatur, velut martilati, Pssin ris et d*ositi, subaudiendum csse, docti monent scholiastae.

187쪽

positi iudicio condemnatur, Ob dolum damnatur; consequenS est, eum non minus ac in furto infamem fieri.

CAPUT III. 'Explicat legem Decemviralem de acti

one δε TIGNO I UNCTO in duplum.

MAgnam curam habuere Veteres Romani urbis suae, atque adeo aedificiorum cumprimis et Vinearum. Eius rei testimonium esse po- test lex quaedam in duodecim, quae' tignum alienum, aedibus vineisue iunetum vindicare ac solvere prohibuit, ne aut aedificiis hac ratione dirutis deformaretur urbis aspectus , aut vinearum utilissima sane cultura impediretur. Itaque in eum qui convictus erat alienum tignum aedibus iunxisse, in duplum actio fuit consti

tuta.

188쪽

I 2 Ex PLICATIO ALIOR. Quo VND.

tuta. Verba legis ex tabula sexta huiusmodi fuisse videntur.

Verba haec apud FEsTUM XVIII. Pag. 569. superiunt, eaque hoc modo I Os. sc ALIGER restituit, a quo Vel CUI ACI- UM in Rurat. D. de tigno iuncto dissentire puduit. ConcaPes autem reposuit Scaliger, pro veteri scriptura concapet: quippe con- capes ait suisse in vineis, quod in aedibus tigna: quod haberent caput suum cum Capite vineae comistum. Unde, quemadmodum a capite veniunt biceps, triceps, ita et concapes; quasi iunctum caput. Eam emendationem reiicit IAC. GOTHO FREDUS , atque inauditum verbum Comminiscitur, subiicitque pro concape S, con et quod prisce positum putat pro rindicet, nullo auctore. Equidem Scaligeri lecti onem lubens retineo.

De dupli poena innumera, Ut ita dicam, sunt testimonia. Vide sis igitur L.

189쪽

Id est: tignum, stive omnis materia aedibus aut viveis iuncta, ne boatur: sed qui iunxerit dupli poevavi praestet. Un-

I. D. de tigno iuncto. L. 23. 3. D. de rei νindic. L. 6. D. ad exhibend. L. 36. D. de donat. int. νim et uxor. L. T. f. Io. D. de ab quirend. rer. Gm. L. 98. D. de Diat. et liber. Hinc iure merito dixeris, celeberrimam esse hanc legem in iure nostro; nullius enim perinde crebra extat memoria. a Haec auctore PE s To XVIII. Pag. 569. 'ubi sic scribit: Tignum non Iolum in aedij ciis quo utuntur Vellatur, sed etiam in Nineis. Clarius tamen GAIus in L. 62. D. de U. S. Tigni appellatione in lege duodecim tabularum omne genus materiae, ex qua aedificia constant 'istatur. Et u LPIANUS in L. I. 3. I. D. de tign. timct. ait: TIgm UPHLIione contin tur omnis materia ex qua aediscium con et νineaeque necessaria. Uriae quidam aiunt di i gulam quoque et lapidem et testam, ceteraque, si quae aed sciis sunt utilia. Tigna enim a tegem o dicta sunt. Hoc amplius et calcem et areis nam tignorum VPellatIone contineri. Conser L. T. D. ad exhib. L. T. f. IO. D. de aquiri ren

190쪽

Unde hanc legem sumserint Decemviri non satis constat; attamen ViXest ut ex iure Attico derivetur. AC nisi e Regiis legibus, aut antiquis moribus sit; certe finitimis Italiae populis, quorum quoque iura scrutati sunt Decemviri, originem suam debet. Quidquid ea de re sin solliciti non sumus, sed ad legis sententiam progredimur. Hic primum istud extra contro Versiam est, de eo ti- gno intelligendam esse legem, quod sine voluntate domini iunctum fuerit. Ambigitur autem, utrum de

fur PAuLLus in L. 63. D. de donati θλint. Vir. et uxor. haec notat: De quod uxoris in aedisium viri ita comunitum os, ut detractum alicuius usus 6st y t, dicendum esagi Pose, quia talia aditio es ex lege duod cim tabularum: quamvis corrigo quod Ddeemviros non si credibile de ius sense se, quin

rum νoluntate res eorum in alieniam aedificium comunctae essent.