장음표시 사용
101쪽
habebat, praemittit, qui Videant, quas in partes hostes iter faciant. Qui cupidius noVisSimum agmen inSe- acuti alieno loco cum equitatu Helvetiorum proelium committunt; et pauci de nostris cadunt. Quo proelio a sublati Helvetii, quod quingentis equitibus tantam
multitudinem equitum propulerant, audacius S SiStere nonnumquam et D OVissimo agmine proelio nostros laceSSere coeperunt. Caesar suos a proelio continebat 4 ac satis habebat in praesentia hostem rapinis, pabulationibus populationibusque prohibere. Ita dies cir- sciter quindecim iter fecerunt, uti inter novissimum hostium agmen et nostrum primum non amplius quinis aut senis milibus passuum intereSSet. Interim cotidio Caesar Aeduos frumentum, quod 16 essent publice polliciti, flagitare. Nam C. aevereo chides a
trion1bus, ut ante clIctum eSt, POSIta eSt, had promised. non modo frumenta in agris matura non erant, Sed ne
pabuli quidem satis magna copia Suppetebat; eo sautem frumento, quod flumine Arare navibus sub-VeXerat, propterea minus uti poterat, quod iter ab Arare Helvetii averterant, a quibus discedere nolebat. Dium ex die ducere Aedui: conferri, comportari, 4 adesse dicere. Ubi se diutius duci intollexit et diom uein stare, quo die frumentum militibus metiri oporteret, convocati S e0rum principibuS, quorum magnam copiam in castris habebat, in his Divitiaco et Lisco, qui summo magistratui praeerat, quem Vergobretum appellant
Aedui, qui creatur annuus et Vitae necisque in suos habet potestatem, graViter eOS accUSat, quod, cum 6 neque emi neque eX agri8 Sumi poSSet, tam necessario
102쪽
temp0re, tam propinquis hostibus, ab iis non sublevetur, praeSertim cum magna eX parte eorum precibus adductus bellum susceperit; multo etiam graViUS, quod sit destitutus, queritur. 17 Tum demum Liscus oratione Caesaris adductus,
Liseus informa quod antea tacuerat, Proponit: Esse non-
a due to Dumnoriae nulloS, quorum auctoritas apud plebem
sint quam ipsi magistratus : hos seditiosa atque improba oratione multitudinem deterrere, ne frumentum 3 conserant, quod debeant: praeStare, Si iam principatum Galliae obtinere non possint, Gallorum quam 4 Romanorum imperia perferre, neque dubitare, quin, si Holvetios superaVerint Romani, Una cum reliquaue Gallia Aeduis libertatem sint erepturi. Ab eisdem nostra conSilia, quaeque in ca StriS gerantur, hostibus 6 enuntiari: hos a se coerceri non po8Se. Quin etiam, quod necessaria re coactus Caesari enuntiarit, intellegere SeSe, quanto id cum periculo fecerit, et ob eam cauSam, quam diu potuerit, tacui Sse. 18 Caesar hac oratione Lisci Dumnorigem, Divitia cist eo res Vith DR I m, d0Signari Sentiebat, sed, quod LiεοH. rt, pluribus praesentibus eas res iactari nolebat, celeriter concilium dimittit, Liscum retinet. a Quaerit eX Solo ea, quae in conventu dixerat. Dicit 3 liberius atque audacius. Eadem secreto ab aliis quaerit; repperit eSSe Vera: IpSum esse Dumnorigem, Summa audacia, magna apud plebem propter liberalitatem gratia, cupidum rerum noVarum. Compluris annos portoria reliquaque omnia Aeduorum vectigalia parvo pretio redempta habere, propterea quod illo
103쪽
licente contra liceri audeat nemo. HiS rebus et Suam 4 B. rem familiarem auxisse et facultates ad largiendum βmagnaS comparaSSe; magnum numerum equitatuS Suo uesumptu semper alere et circum Se habere, neque solum 6
domi, sed etiam apud finitimas civitates largiter posse, atque huius potentiae causa matrem in Biturigibus homini illic nobilissimo ac potentissimo collocaSSe, ipsum ex Helvetiis uxorem habere, Sororem ex matre 7 et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse. Favere et cupere Helvetiis propter eam affinitatem, 8 odisse etiam suo nomine Caesarem et Roman OS, quod eorum adventu potentia eius deminuta et Divitiacus frater in antiquum locum gratiae atque honoris sit restitutus. Si quid accidat Romanis, summam in 9 spem per Helvetios regni obtinendi venire; imporio populi Romani non modo de regno, Sed etiam de ea, quam habeat, gratia desperare. Reperiebat etiam in Ioquaerendo CaeSar, quod proelium equeStre ad Versum paucis ante diebus esset factum, initium eius fugae factum a Dumnorige atque eiu8 equitibus-nam equitatui, quem auxilio Caesari Aedui miserant, Dumnorix praeerat- : eorum fuga reliquum esse equitatum perterritum.
Quibus rebus cognitis, cum ad has suspiciones 19 certiScimae res accederent, qu0d per sines Sequanorum Helvetios traduxisset, quod obsides inter eos dandos cura SSet, quod ea omnia non modo iniussu suo et civitatis sed etiam inscientibus ipsis fecisset, quod a magistratu Aeduorum accuSaretur, Satis eSSe cauSae arbitrabatur, quare in eum aut ipse animadverteret aut civitatem animadvertere
104쪽
Α. Π. o. a iuberet. His omnibuS rebuS unum repugnabat, quod Divitiaci fratris summum in populum Romanum Studium, summam in Se Voluntatem, egregiam fidem, iustitiam, temperantiam cognoVerat: nam, ne eiuS
supplicio Divitiaci animum offenderet, Verebatur.3 Itaque prius, quam quicquam conaretur, Divitiacum ad se vocari iubet et, cotidianis interpretibus remotis,por C. Valerium Procillum, principem Galliae provinciae, familiarem Suum, cui Summam omnium rerum 4 fidum habebat, cum eo colloquitur; Simul commone- facit, quae ipso praesente in concilio Gallorum do Dumnorige sint dicta, et OStendit, quae Separatim 3 quisque de eo apud se dixerit. Petit atque hortatur, ut sine eius offensione animi vel ipse de eo causa cognita statuat vel civitatem statuere iubeat. 20 Divitiacus multis cum lacrimis Caesarem compleXus wM, plostd, fur ψ', 'pr I 0 'Pit, ne quid gravius in fra a Statueret: Scire se, illa e8Se Vera, nec quemquam ex eo ΡJUS quam Se dolori S capere, propterea quod, cum ip8e gratia plurimum domi atquo in reliqua Gallia, ille minimum propter adulescentiam 3 posset, Per se creVisset; quibus Opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem
suam uteretur. Sese tamen et amore fraterno et
4 existimatione Vulgi commoveri. Quod si quid ei a
Caesare graVius accidi8Set, cum ipse eum locum amicitiae apud eum teneret, neminem exiStimaturum, non sua Voluntate factum: qua ex re futurum, uti totiusue Galliae animi a se averterentur. Haec cum pluribus o. sardona Duri. Verbi8 flen8 a CaeSare peteret, Cadfarnorια. deXtram prendit: conSolatus rogat,
105쪽
snom orandi saciat; tanti eius apud Se gratiam eSSe B. c. Ostendit, uti ut rei publicae iniuriam et suum dolorem eius voluntati ac precibus condonet. Dumnorigem 6 ad se vocat, fratrem adhibet; quae in eo reprehendat, Ostendit ; quae ipse intellegat, quae ci VitaS queratur, proponit; monet, ut in reliquum tempus omnes suspiciones vitet; praeterita se Divitiaco fratri condonare dicit. Dumnorigi custodes ponit, ut, quae agat, quibuscum loquatur, Scire possit. Eodem die ab exploratoribus certior factus, hostes 21
sub monte consedisse milia paSSuum ab C. resolves to
Do furtia vigilia Titum Labienum, legatum pro praetore, cum duabus legionibus et iis ducibus, qui iter cognoVerant, Summum iugum montis ascendere iub0t; quid sui consilii sit, ostendit. Ipse de quarta vigilia 3 eodem itinere, quo hostes ierant, ad eos contendit equitatumque omnem ante Se mittit. P. Considius, 4 qui roi militaris peritissimus habebatur et in exercitu L. Sullae et postea in M. Crassi fuerat, cum exploratoribus praemittitur. Prima luce, cum Summus mons a Labieno teneretur, 22 ipse ab hostium castris non longius mille et quingentis passibus abesset, neque, ut μμ βο-ἰμr apostea ex captiVis comperit, aut ipsius adventus aut Labieni cognitus esset, Considius equo admisso ad eum accurrit; dicit, montem, quem a Labieno occupari voluerit, ab hostibus teneri: id se a Gallicis armis atque insignibus cognovisse. Caesar Suas copias in 3
106쪽
I. A. II V. ProXimum collem Subducit, aciem instruit. Labienus, ut erat ei praeceptum a CaeSare, ne proelium committeret, nisi ipsius copiae prope hostium castra Visae essent, ut undique uno tempore in hostes impetus fieret, monte Occupato noStros exspectabat proelioque 4 abstinebat. Multo denique die per eXploratores CaeSar cognoVIt, et montem a suis teneri et Helvetios castra movisse et Considium timore perterritum, quodue non Vidisset, pro Viso sibi renuntiasse. Eo die, quo consuerat intervallo, hostes sequitur et milia passuum tria ab eorum castris castra ponit. 23 Ρ0stridie eius diei, quod omnino biduum Supererat,
mrehes for πι- cum exercitui frumentum metiri opom
the AE teret, et quod a V1bracte, opp1do Aeduorum longe maximo et copiosissimo, non amplius milibus passuum XVIII aberat, rei frumentariae prospiciendum existimavit: iter ab Helvetiis avertit aca Bibracte ire contendit. Ea res per fugitivos L. Aemilii, decurionis equitum Gallorum, hostibus nunti-3 atur. Hel Vetti, seu quod timore perterritos Romanos discedere a se existimarent, eo magis, qu0d pridie superioribus locis occupatis proelium non commiSissent, Sive eo, quod re frumentaria intercludi posse
confiderent, commutato consilio atque itinere con-VerAO nostros a noViSSimo agmine insequi ac lacessero coeperunt.
24 Postquam id animum advertit, copias suas Caesar Idioties of α, in proXimum collem subducit equitatuma que, qui Sustineret hostium impetum, misit. Ipse intorim in collo medio triplicem aciem instruxit legionum quattuor Veteranarum, fita uti supra ; sed in
107쪽
summo iugo duas legiones, quas in Gallia citeriore proxime conScripSerat, et Omnia auXilia collocari, ac 3 totum montem hominibus compleri et intorea i in asin unum locum conferri et eum ab his, qui in superi0re acie constiterant, muniri iuSSit. and of the Η. 4 cum omnibus suis carris secuti impedimenta in unum locum contulerunt; ip8i, confertissima acie reiecto snostro equitatu phalange facta sub primam nostram
CaeSar, primum Suo, deinde omnium ex conspectu 25 remotis equis, ut aequato omnium peri- Thebatile.
culo spem fugae tolleret, cohortatus suos proelium commisit. Milites e loco superiore pilis missis facile sthostium phalangem perfregerunt. Ea disiecta gladiis 3 destrictis in eos impetum fecerunt. Gallis magno ad pugnam erat impedimento, quod pluribus eorum scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis, cum ferrum se inflexisset, neque evellere neque sinistra impedita Satis commode pugnare poterant, multi ut diu iactato brachio praeoptarent Scutum manu emittere et nudo corpore pugnare. Tandem Vulneribus defessi et pedem uereserre et, quod monS Suberat circiter mille passuum Spatio, eo Se recipere coeperunt. Capto monte et 6 succedentibus nostris, Boii et Tulingi, qui hominum milibus circiter XV agmen hostium claudebant et novissimis praesidio erant, ex itinere nostros latere aperto aggressi circumVenire, et id conspicati Helvetii,
qui in montem SeSe receperant, TUISUS inStare et proelium redintegrare coeperunt. Romani conVerSa Signa bipartito intulerunt: prima et Secunda acies, ut Victis ac submotis registeret, tertia, ut Venientes SuStineret.
108쪽
A. ir. c. 26 Ita ancipiti Proelio diu atque acriter pugnatum est. Aser L α β - Diutius cum Sustinere Π0Strorum impetus
steteo defereted. ΠΟΠ ΡΟSSent, alter1 Se, ut coeperant, in montem receperunt, alteri ad impedimenta et carrosa suos se contulerunt. Nam hoc toto proelio, cum ah hora septima ad Vesperum pugnatum Sit, aVerSum 3 hostem videre nemo potuit. Ad multam noctem etiam ad impedimenta pugnatum est, propterea quod pro Vallo carros Obiecerant et e loco superiore in nostros Venientes tela coniciebant, et nonnulli inter carrOS rotasque mataraS ac tragulas Subiciebant nos-4 trosque Vulnerabant. Diu cum eSSet pugnatum, im-5 pedimentis castrisque nostri potiti sunt. Ibi Orge torigis filia atque unus e filiis captus est. EX eo proelio circiter milia hominum CXXX superfuerunt eaque tota nocte continenter ierunt: nullam partem noctis itinere intermisso in fines Lingonum die quarto perVenerunt, cum et propter Vulnera militum et propior Sepulturam occisorum nostri triduum morati eos sequi 6 non potuissent. Caesar ad Lingonas litteras nuntiosque misit, ne e08 frumento neVe alia re iuvarent: qui si iuvissent, se eodem loco, quo Helvetios, habiturum. Ipse triduo intermisso cum omnibus copiiS eOS sequi coepit. . 27 Holvotii omnium rerum inopia adducti legatos de a Ti y surrender deditione ad eum miserunt. Qui cum
pedes proiecissent Suppliciterque locuti sentes pacem petissent, atque eOS in eo loco, quo tum eSSent, Suum 3 adventum eXspectare iuSSiSSet, paruerunt. EO BOSt- quam Caesar perVenit, ObSideS, arma, SerVOS, qui ad
109쪽
eos perfugi 8Sent, pop0Scit. Dum ea conquiruntur et 4 B. c. conferuntur, nocte intermissa, circiter hominum milia sex eius pagi, qui Verbigenus appellatur, Sive timore perterriti, ne armis traditis supplicio assicerentur, sive spe salutis inducti, quod in tanta multitudine doditiciorum Suam fugam aut occultari aut omnino ignorari posse eXiStimarent, prima nocte e castris Helvetiorum egressi ad Rhenum finesque Germanorum contenderunt.
Quod ubi Caesar resciit, quorum per fines ierant, 28 his, uti conquirerent et reducerent, si sibi purgati esse vellent, imperaVit: reductos in hostium numero habuit ; reliquos omnes ObSidibus, armi S, perfugi8 2 traditis in deditionem accepit. Helvetios, TulingOS, 3 Latovicos in fines SuOS, unde erant profecti, reverti iussit, et quod omnibus frugibus amissis domi nihil erat, quo famem tolerarent, Allobrogibus imperavit, ut iis frumenti copiam facerent: ipSOS Oppida VicOSque, quos incenderant, reStituere iussit. Id ea maxime 4 ratione fecit, quod noluit, eum locum, unde Helvetii discesserant, Vacare, ne propter bonitatem agrorum Germani, qui trans Rhenum incolunt, e suis finibus in Helvetiorum fines transirent et finitimi Gallia 6 provinciae Allobrogibusque essent. Boi08, petentibus 5 Aeduis, quod egregia Virtute erant cogniti, ut in finibus suis collocarent, concessit; quibus illi agros dederunt quosque postea in parem iuris libertatisque
condicionem, atque is Si erant, receperunt. In castris Helvetiorum tabulae repertae sunt litteris 29 Graecis confectae et ad CaeSarem relui Q, Boetimenta arequibus in tabulis nominatim ratio con tio,is, ιζ UA, secta erat, qui numerus domo eXisset
110쪽
summa erat capitum HelVetiorum milia CCLXIII, Tulingorum milia XXXVI, LatOVicorum XIV, Rauracorum XXIII, Boiorum XXXII; ex his, qui arma ferre pOSSent,3 ad milia nonaginta duo. Summa omnium fuerunt ad milia CCCLXVIII. Eorum, qui domum redierunt, cenSuhabito, ut Caesar imperaVerat, repertuS eSt numeruSmilium C et X. CΗ. 30 ΤΟ ΕΝD IIE GERMAN WAR.
30 Bello Holvetiorum confecto totius fere Galliae legati, Doputations of P in i PQ i it tum, ad Caesarem gratia a latum conVenerunt: Intellegere Sese, tametsi pro veteribus Helvetiorum iniuriis populi Romani ab his poenas bello repeti SSet, tamen eam rem non minuS ex uSu terrae Galliae quam populi Romani3 accidi 8Se, propterea quod eo consilio florentissimis rebus domos suas Helvetii reliquissent, uti toti Galliadbollum inferrent imperioque potirentur locumque domicilio ex magna copia deligerent, quem eX Omni Gallia opportunissimum ac fructuosissimum iudicassent, reliquaSque ciVitates Stipendiarias haberent. 4 Ρetierunt, ut sibi concilium totius Gallia 6 in diomcertam indicere idque Caesaris Voluntate facere liceret:
sese habere quaSdam TeS, quaS ex communi conSensus ab eo petere vellent. Ea re permissa diem concilio constituerunt et iureiurando, ne quis enuntiaret, nisi quibus communi consilio mandatum eSset, inter se