장음표시 사용
141쪽
aperto loco serundum flumen paucae stationes equitum Jvidebantur. Fluminis erat altitudo circiter pedum
Caesar equitatu praemisso subsequebatur omnibus 19 coniis et sed ratio Ordoque agminis aliter Sudden α- να-
se habebat, ac Belgae ad Nerv108 detule- the ryri. rant. Nam quod ad hoStis appropinquabat, conSuetu- adine sua Caesar sex legiones expeditas ducebat; post seas totius exercitus impedimenta collocarat; inde duae legiones, quae proXume conscriptae erant, totum agmen claudebant praesidioque impedimentis erant. Equites nostri cum funditoribus sagittariisque flumen 4 transgressi cum hostium equitatu proelium commiserunt. Cum se illi identidem in silvas ad suos recipe- 5rent ac rursus ex Silva in nostros impetum facerent neque nostri longius, quam quem ad finem porrecta loca aperta pertinebant, cedentes insequi auderent, interim legiones Sex, quae primae Venerant, Opere dimenso castra munire coeperunt. Ubi prima im- 6pedimenta nostri exercitus ab iis, qui in silvis abditi latebant, Visa sunt, quod tempus inter eos committendi proelii convenerat, ut intra Sit Vas aciem ordinesque constituerant atque ipsi Sese confirmaVerant, subito omnibus copiis provolaVerunt impetumque in nostrosequites fecerunt. His facile pulsis ac proturbatis incredibili celeritate ad flumen decurrerunt, ut paene uno tempore et ad silvas et in suminoot iam in manibus nostris hostes Viderentur. Eadem autem celeritate ad Verso colle ad nostra 8
castra atque eOS, qui in opere occupati erant, contenderunt.
142쪽
32 MOMENTARI CONFUSION, THU FIGHT. DII.
Caesari omnia uno tempore erant agenda: vexillum confusion in Proponendum, quod erat insigne, cum ad
ς-P arma concurri oporteret, Signum tuba dandum, ab opere revocandi milites, qui paulo longius aggeris petendi causa proceSSerant, arceSSendi, acies a instruenda, milites cohortandi, Signum dandum. Quarum rerum magnam partem temporis brevitas et 3 successus hostium impediebat. His dissicultatibus duae res erant subsidio, scientia atque usus militum, quod superioribus proeliis exercitati, quid seri oporteret, non minus commode
ipsi sibi praescribere quam ab aliis doceri poterant, et quod ab opere singulisque legionibus singulos legatos
4 Caesar discedere nisi munitis castris vetuerat. Hi propter propinquitatem et celeritatem hostium nihil iam Caesaris imperium eXSpectabant, Sed per se, quae videbantur, administrabant. 21 Caesar necessariis rebus imperatis ad cohortandos
milites, quam in partem fors obtulit, decucurrit et ad legionem decimam dea venit. Milites non longiore oratione cohortatus, quam uti suae pristinae Virtutis memoriam retinerent neu perturbarentur animo, hostiumque impetum fortitor 3 sustinerent, quod non l0ngiuS hoStes aberant, quam quo telum adigi posset, proelii committendi signum 4 dedit. Atque in alteram partem item cohortandis causa profectus pugnantibuS Occurrit. Temporis tanta fuit exiguitas hostiumque tam paratus ad dimicandum animus, ut non modo ad inSignia accommodanda, sed otiam ad galeas induendas scutisque tegimenta detru-6 denda tempus desuerit. Quam quisque ab opere in
143쪽
partem casu deVenit quaeque prima Signa conSpexit, B. c.
ad haec constitit, ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret. In Structo exercitu, magis ut loci natura deiectusque 22 collis et Recessitas temporis, quam ut rei militaris ratio atque ordo postulabat, cum diversis legionibus aliae alia in parte hostibus resisterent, SepibuSque densissimis, ut ante demonstravimus, interiecti8 prO-8pectu8 impediretur, neque certa subsidia collocari neque, quid in quaque parte opus e8Set, provideri neque ab uno omnia imperia administrari poterant. Itaque in tanta rerum iniquitate fortunae quoque aeventus Varii Sequebantur.
Legionis nonae et decimae milites, ut in sinistra 23
parte acie conStiterant, pilis emiSSi S curSU Conduet of the
ac lassitudine eXanimatos vulneribu8que confectos Atrebates-nam his ea par8 0bVenera celeriter ex loco Superiore in flumen c0mpulerunt et transire c0nantes insecuti gladiis magnam partem e0rum impeditam interfecerunt. Ipsi transire flumen an0n dubitaverunt et in locum iniquum progressi ruri suS resistentes hostes redintegrato pr0elio in fugam coniecerunt. Item alia in parte diversae duae le- 3giones, undecima et OetaVa, profligatis Viromanduis, quibuscum erant congreSSi, ex loco superiore in ipsis fluminis ripis proeliabantur. At totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis 4 castris, cum in dextro cornu legio duodecima et non magno ab ea intervallo septima conStiti88et, Omnes Nervii confertissimo agmine duce Boduognato, qui summam imperii tenebat, ad eum locum contende-
144쪽
ι 5 runt; quorum pars aperto latere legiones cincumVenire, parS Summum castrorum locum petere coepit. 24 Eodem tompore equites nostri levisque armaturae Tue crevαto relio pedites, qui cum iis una fuerant, quos
a rebant ac rursus aliam in partem fugam petebant, et calones, qui ab decumana porta ac summo iugo collis nostros victores flumen tranSiSSe conSpeXerant, Praedandi causa egressi, cum respexissent et hostes in nostris castris Versari Vidi88ent, praecipite8 fugae sese 3 mandabant. Simul eorum, qui cum impedimentis Veniebant, clamor fremitusque oriebatur, aliique aliam 4 in partem perterriti forebantur. Quibus Omnibus rebus permoti equites Treveri, quorum inter Gallos virtutis opinio est singularis, qui auxilii causa ab civitate ad Caesarem missi Venerant, cum multitudine hostium castra compleri nostra, legiones premi et paene cim cumVentas teneri, calones, equites, funditores, Numidas diversos dissipatosque in omnes partes fugere vidissent, desperatis nostris rebus domum contenderunt; 5 Romanos pulsos superatosque, castris impedimentisque eorum hostes potitos civitati renuntiaverunt. 25 Caesar ab decimae legionis cohortatione ad dextrum cornu profectu S, ubi suos urgeri Signisque in unum locum collatis duodecimae legionis consertos milites sibi ipsos ad pugnam esse impedimento Vidit, quartae cohortis omnibus centurionibus occisis signiferoquo interfecto, signo amisso, reliquarum cohortium Omnibus fere centurionibus aut Vulneratis aut occisis, in
145쪽
his primipilo P. Sextio Baculo, fortissimo Viro, multis
gravibusque VulneribuS confecto, ut iam Baetitus badlySe SuStinere non posset, reliquOS eSSetardiores et nonnullos ab novissimis deserto loco proelio excedere ac tela vitare, hostis neque a fronte ex inferiore loco subeuntes intermittere et ab utroque latere instare et rem esse in angusto Vidit, neque ullum esse subsidium, quod summitti posset: scuto a
ab novissimis funi militi detracto, quod ipse eo sine
Scuto Venerat, in primam aciem processit centurionibusque nominatim appellatis reliquos cohortatus milites signa inferre et manipulos laxare iussit, quo facilius gladiis uti possent. Cuius adventu spe illata 3 militibus ac redintegrato animo, cum pro Se quiSque
in conspectu imperatoris etiam in extremis suis rebus Operam naVare cuperet, paulum hostium impetus tardatuS QSt. Caesar cum Septimam legionem, quae iuXta consti- 26 terat, item urgeri ab hoste vidisset, Bota resistunce
sese legiones coniungerent et conversa signa in hostes inferrent. Quo facto cum alius alii subsidium ferret, a neque timerent, ne aVerSi ab hoste circumVenirentur, audacius resistere ac fortiuS pugnare coeperunt. In- 3terim milites legionum duarum, quae in novissimo agmine praesidio impedimenti8 fuerant, proelio nuntiato cursu incitato in summo colle ab hostibus conspiciebantur, et Titus Labienus castris hostium potitus qui ex loco superiore, quae res in ΠOStriS rho 10th restioncaStri S gererentur, conspicatus decimam legionem subsidio nostris misit. Qui cum ex equitum 5
146쪽
697 et calonum fuga, quo in loco res esset, quantoque in periculo et castra et legiones et imperator VerSaretur, cognovissent, nihil ad celeritatem sibi reliqui fecerunt. 27 Horum adventu tanta rerum commutatio eSt facta, ut nostri, etiam qui Vulneribus confecti procubuissent, scutis innixi proelium redintegrarent; tum calones perterritos hostes conspicati etiam inermes armatis et OccurrerUnt, equiteS Vero, ut turpitudinem fugae virtute delerent, omnihus in lociS pugnarunt, quo Se
3 legionariis militibus praeferrent. At hostes etiam in
extrema spe Salutis tantam Virtutem praeStiterunt, ut, cum primi eorum cecidissent, proximi iacentibus insisterent atque ex eorum corporibus pugnarent; εαι Φαlour os deiectis et coacerVatis cadaveribus,t,e Ne ιη- superessent, ut ex tumulo tela ins nostros conicerent et pila intercepta remitterent: ut non nequiquam tantae Virtutis homines iudicari d0beret ausos esse transire lati8simum flumen, ascendere
altissimas ripas, subire iniquiSSimum locum, quae facilia Ox dissicillimis animi magnitudo redegerat. 28 Hoc proelio facto et prope ad internecionem gente
Their eos tete Domine NerViorum redacto, maioros de3tructio - natu, quos una cum pueris mulieribusque
in aestuaria ac paludes coniectos diXeramus, hac pugna et nuntiata, cum Victoribus nihil impeditum, victis nihil
tutum arbitrarentur, OmniUm, qui Supererant, consensu legatos ad Caesarem miSerunt seque ei dediderunt et in commemoranda civitatis calamitate ex Sexcentis ad tres senatores, ex hominum milibus LX vix ad quingentos, qui arma ferre POSSent, SeSe reda-3 ctos esse dixerunt. Quos CaeSar, ut in miseros ac
147쪽
supplices usus misericordia videretur, diligentissime o conservavit suisque finibus atque oppidis uti iussit et sultimis imporavit, ut ab iniuria et maleficio Se SUOS-que prohiberent. Aduatuci, de quibus supra scripsimus, cum omnibus 29
copiis auxilio Nerviis Venirent, hac pugna The Aduretuet. nuntiata ex itinere domum reVerterunt; cuncti S Op- apidis castellisque desertis sua omnia in unum oppidum egregie natura munitum contulerunt. Quod cum ex somnibus in circuitu partibus alti SSimaS rupes despectu8que haberet, una eX parte leniter acclivis aditus in latitudinem non amplius ducentorum pedum relinquebatur ; quem locum duplici altissimo muro munierant: tum magni ponderis Saxa et praeacuta S trabes in muro collocabant. Ipsi erant ex Cimbris Teutonisque pro- 4gnati, qui, cum iter in prOVinciam noStram atque Italiam facerent, iis impedimenti S, quae Secum agere ac portare non poterant, citra flumen Rhenum depositis custodiam ex suis ac praesidium sex milia hominum una reliquerunt. Hi post eorum obitum multos 5 annos a finitimis eXagitati, cum alias bellum inferrent, alias illatum defenderent, conSen Su eorum omnium paeo facta hunc sibi domicilio locum delegerunt. Ac primo ad Ventu eXercituS DOStri crebras ex op- 30pido excursiones faciebant PurVuli8que rho proeliis cum nOStris contendebant; postea PQβuistra; a vallo passuum in circuitu XV milium crebrisque castellis circummuniti oppido sese continebant. Ubi a vineis actis aggere exstructo turrim procul constitui viderunt, primum irridere ex muro atque increpitare vocibus, quod tanta machinatio ab tanto spatio in-
148쪽
deride theRomana: praeSertim homines tantulae staturae
nam plerumque omnibus Gallis prae magnitudine corporum Suorum breVitas nostra contemptui est tanti oneris turrim moturos sese confiderenti 31 Ubi vero moveri et appropinquare moenibuS Vide- treαt V pereee. Tunt, ΠΟVR atque inuSitata specie commoti legatos ad Caesarem de pace miserunt, qui ad hunc et modum locuti: non existimare, Romanos Sine ope divina bellum gerere, qui tantae altitudinis machina-3 tiones tanta celeritate promOVere POSSent, Se Suaque 4 omnia eorum potestati permittere dixerunt. Unum petere ac deprecari: Si forte pro Sua clementia ac mansuetudine, quam ipsi ab aliis audirent, statuisset AduatucOS e8Se conSerVandoS, ne Se armis des spoliaret. Sibi omnes fere finitimos esse inimicos ac suae virtuti invidere; a quibus se defendero traditis 6 armis non possent. Sibi praestare, Si in eum casum deducerentur, quamVis fortunam a populo Romano pati, quam ab his per cruciatum interfici, inter quos domitiari conSueSSent. 32 Ad haec Caesar respondit: Se magis consuetudine
Servaturum, Si prius, quam murum arieS attigisset, sedi dedidissent; sed deditionis nullam esse condicionem nisi armis traditis. Se id, quod in Nerviis fecisset, tacturum finitimisque imperaturum, ne quam dediticiis 3 populi Romani iniuriam inferrent. Re nuntiata ad 4 SUOS, quae imperarentur, facere dixerunt. Armorum magna multitudine de muro in fOSSam. quae erat ante oppidum, iacta, Sic ut prope summam muri aggerisque
149쪽
altitudinem acervi armorum adaequarent, et tamen circiter parte tertia, ut postea perSpectum eSt, celata atque in oppido retenta, portis patefactis eo die pace Sunt USi. Sub vesperum Caesar portas claudi militesque ex 33 Oppido exire iussit, ne quam noctu Oppi- Their treacheo. dant ab militibus iniuriam acciperent. Illi, ante inito, aut intellectum est, consilio, quod deditione facta nostros praesidia deducturos aut denique indiligentius seroturOS crediderant, partim Sumpti8, quae retinuerant et celaverant, armi S, partim Scutis ex cortice factis aut viminibus intextis, quae subito, ut temporis exiguitas postulabat, pellibus induxerant, tertia vigilia, qua minime arduus ad 110Stras munitiones ascenSus videbatur, omnibus copii8 repentino eX Oppido eruptionem secerunt. Celeriter, ut ante Caesar imperarat, 3 ignibus significatione facta, ex proXimis castellis eo concurSum eSt, pugnatumque ab hostibus ita acriter est, ut a Viris fortibus in extrema spe salutis iniquo loco contra eos, qui ex Vallo turribusque tela iacerent,
num milibus quattuor, reliqui in Oppidum reiecti sunt. Postridie eius diei refractis portis, cum iam defenderet 6 nemo, atque intromissis militibus nostris sectionem eius oppidi universam Caesar vendidit. Ab iis, qui emerant, capitum numeru8 ad eum relatus est milium quinquaginta trium. Eodem tempore a Publio Crasso, quem cum legione 34 una miserat ad Venetos, Venellos, O iη - Αρήη-rio,. mos, Curiosolitas, Esubios, Aulercos. Re- rdduoed.
150쪽
attingunt, certior factus est, omnes eas civitates indicionem potestatemque populi Romani eSSe redactaS. 35 His rebus gestis omni Gallia pacata, tanta huius C. staressor Παιν. belli ad barbaroS opinio perlata est, uti ab iis nationibus, quae trans Rhenum incolerent, mitterentur legati ad Caesarem, qui se Obsides daturas, et imperata facturas pollicerentur. Quas legationes Caesar, quod in Italiam Illyricumque properabat, initas proXima aeState ad Se reVerti iussit. Ipse, in Carnutes, AndeS, Turon OS, quaeque ciVitates propinquae his locis erant, ubi bellum gesserat, legionibus in hibernacula deductis, in Italiam profectus est. Ob easque res ex litteris Caesaris in dies quindecim supplicatio decreta est, quod ante id tempus accidit nulli.