장음표시 사용
141쪽
nio clamore insecuti, quasi parta jam atque explorata
victoria, turre testudinesque agere, et cali vallum adscen clere, coeperunt. At tanta milit uni virtus atque en Praesentia uni nai suit, ut, quum undique flamna torrerentur, maximaque telorum multitudine pro-mcrentur, Suaque Omnia impedimenta utque omnes
ibrtunas confli grare intelligerent, non modo demigrandi caussa de vallo decederet nemo, sed paene ne respiceret quidem quisquama ac tuni Omnes Cerrime fortissimeque pugnarent. Hic dies nostris longe gravissimus fuit sed tamen hunc habuit eventum, Ut eo die maximus hostium numeria vulneraretur, atque interficeretur, Ut se sub ipso vallo ConStipavorant, recessumque primis ultimi non dabant. Paullum quidem intermissa flamma, et quodam loco turri adacta,
ct contingente vallum, tertiae cohortis Centuriones X eo, quo Stabant, loco receSSerunt, SUOS JUO Omne removerunt nutu OCibusque hostes, Si introire velloni, VOCare Coeperunt quorum progredi a USu est nena O.
Tum ex omni parte lapidibus conjectis deturbati, turrisque Succen Sa St.
XLIV. Erant in ea legione sortissimi viri, centuri ο-nes, qui jam primis ordinibus appropinquarent, T.
Pulfio, et L. Varenus. Hi perpetuas inter Se controversias habebant, quinam anteferretur; omnibuSque annis de loco summis simultatibiis contendebant. EX iis Pulfio, quum acerrime ad Iamnitione pugnaretUr,
Quid dubitas, inquit, Varenes aut quem O Cum Probandae virtutis tuae specta. hic dies, hic dies donostris controversiis judicabit. Haec quum dixisset,
procedit extra munitiones inuaque par hostium Onsertissima visa est, in eam irrumpit. Ne Varenus quidem tum SeSe vallo continet, Sed omnium veritu CX-
142쪽
istimationem, subsequitur Mediocri spatio relicto, Pulfio pilum in hostes mittit, atque unum X multitudine procurrentena tranficit quo percuSSO et eXani-rmato, hunc Cutis protecunt hostes, in illum tela universi conjiciunt, neque dant regrediendi saeuitatem. Transfigitur scutum Pulsioni, et verutum in balteo defigitur Avertit hic casus vaginam, et gladium Educere conanti dextram in Oratur manum impeditum hostes circumsistunt. Succurrit inimicus illi Varenus, et laboranti subvenit. Ad hunc se confestim a Pulfione omnis multitudo convertit illum veruto transfixum arbitrantur occursat ocius gladi comminusque rem gerit Varenus, atque, Uno interfecto,
reliquo paullum propellit dum cupidius instat, in
locum dejectus inferiorem, concidit. Huic rursus Circumvento seri subsidium Pulfio atque ambo incolumeS, Compluribus intersectis, summa cum laude sese intra munitiones recipiunt. Sic fortuna in contentione et Cortamine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio Salutique esset, neque dijudicari poSset, uter utri virtute antes rendus videretur. XLV. Quanto crat in dies gravior atque asperior oppugnatio, et maxime quod magna parte militum Consecta vulneribus, res ad paucitatem defensorum Pervenerat, tanto Crebriores literae nunciique ad Caesarem mittebantur quorum pars deprehensa in On- Spectu OStrorum militum Cum cruciatu ne abutur.
Erat unus intus servius, nomine Vertico loco natus honesto, qui a prima obsidione ad Ciceronem persu-gerni, Suamque ei fidona praestiterat. Hic servo spe libertatis magnisque persuadet praemiis, ut literas ad
Caesarem des uat. Ius ille in acuto illigatas offert, et Gallus inter Gallos sine ulla suspicione versatuS,
143쪽
ad Caesarem pervenit. Ab eo de periculis Ciceronis
legionisque cognOSCitur. XLVI. Caesar, acceptis literis hora circiter XI diei statim nuncium in Bellovaco ad M. CraSSum quaestorem mittit, cujus hiberna uberant ab eo millia passuum XXV. Jubet media nocte legionem proficisci, celeriterque ad se venire. Exiit cum nuncio Crassus.
Alterum ad C. Fabium legatum mittit, ut in Atrebatium fines legionem adducat, qua sibi iter faciendum sciebat. Scribit Labieno, si rei publicae commodo facere posset, cum legione ad fines Nerviorum veniat: reliquam partem Xercitus, quod paullo uberat longius, non Putat EXSpectandam equite circiter C ex
proximis hibernis cogit. XLVII. Hora circiter III ab antecursoribus de Crassi adventu certior factus, e die millia passuum XX progreditur. Crassum Samarobrivae praeficit, legionemque ei attribuit quod ibi impedimenta exercitus, obsides civitatum, litera publicas, frumentumque Oinne, quod e tolerandae litemis caussa deveXerat, relinquebat. Fabius, ut imperatum erat, non ita multum moratus, in itinere cum legione Occurrit. Labienus, interitu Sabini et caede cohortium cognita, quum omnes ad eum Trevirorum copiae veniSSent, veritus, ne, Si ex hibernis fugae simileni pro sectionem fecisset, hostium impetum Sustinere non Posset, praesertim quos recenti victoria efferri sciret, literas Caesari remittit, quanto cum periculo legionem exhibernis educturus esset rem gestam in Eburonibus perscribit; docet omnes equitatus peditatusque copias Trevirorum II millia passuum longe ab suis castris consedisSe.
XLVIII. Caesar, consilio ejus probato, etSi, Opi-
144쪽
Dione III legion una dejectus, ad II redierat, tamen Unum communis salutis auxilium in Celeritate ponebat. Venit magnis itineribus in Nerviorum fines. Ibi ex captivis cognoscit, quae apud Ciceronem gerantur, quantoque in periculo res sit. Tum cuidam ex equitibus Gallis magni praemiis persuadet, uti ad Ciceronem epistolam dei urat. Hanc Graecis conscriptam literis, mittit, ne intercepta PiStola, nostruis hostibus consilia cognoscantur : si adire non POS- Sit monot, ut tragulam cum epistola, ad amentum de-lligata, intra munitiones castrorum abjiciat. In litoris scribit, se, Cum legionibus profectum, Celeriter ad re hortatur, ut pristinam virtutem retineat GulluS, periculum veritus, ut erat Praeceptum, tragulam mittit. Haec casu ad turrim adhaeSit, neque ubiOS- tris biduo uni ni adversa tertio die a quodam milite conspicitur demta ad Ciceronem defertur. Ille perlectam in conventu militum recitat, maXimaque m nos laetitia asscit. Tum fumi incendiorum procul videbantur quae res omnem dubitationem adventus legionum X pulit. XLIX. Galli, re cognita per exploratoreS, Obsidionem relinquunt, ad Caesarem omnibu Copiis contendunt. Cae erant armatorum circitor millia LX.
Cicero, data saeuitate Gallii in ab eodem Verticone, quem Supra demon Stravi mili , repetit, qui literas ad Caesarem reserat; hunc admon Ot, iter caute diligenterque suciat porscribit in litoris, hostes ab se disces
Sisse, omnemque ad eum Iultitudinem convertisse. Quibus literis circiter media nocte allatis, CaeSar suos suci certiores cosque ad dimicandi uia animo confirmat. Postero die luce primu movet CaStra et Cir citer millia passuum IV ProgreSSUS, ran Vallem mag-
145쪽
nam et rivum multitudinen hostium conspicatur. vat magni periculi res cum tantis copiis iniquo loco dinaicare. Tum quonium obsidione liberat uni Cice-rODC in Sciebat, eoque inii in remittendum de celeritate Aistimabat, consedit, et, quam aequiSSimo O-test loco, Castra communit atque haec, etSi or intexigua per se, vix homin uni millium VII, praesertim nullis cum impedimentis, ante unguStii viarum, quam iaXime Potest, contrahit, eo OnSilio, ut in Summam contemtionem hostibus veniat. Interim, speculatoribus in Onanes partes dimissis, XPlorat, quo Commodissime itiner vallem transire POSSit.
L. Eo die parvulis equestribus proelii ad aquam factis, utrique sese Suo loco continent Galli, quod
ampliores copias, quae nondum Onvenerant, eXSPeC-tabant; Cacsar, si sorte timoris simulatione hostes in suum locum licere posset, ut citra vallem pro CaStris proelio contenderet Si id efficere non posset, ut, OX ploratis itineribus, minore cum periculo vallem rivumque transiret. Prima luce hostium quitatus ad CaStra accedit, proeliumque cum nostris equitibus Committit. Caesar OnSulto equite Cedere, Soque in castra recipere, jubet Simul, X Omnibus partibus castra altiore vallo muniri, portaSque ObStrui, atque in his administrandis rebus quam maXime OnCurSuri,
et cum simulatione timoris agi, jubet. LI. Quibus omnibus rebus hostes invitati, copias transducunt, aciemque iniquo loco constituunt; DOMiris vero etiam de vallo deductis, propius accedunt, et tela intra munitionem ex omnibus partibus conjiciunt praeconibusque circummissis pronunciari jubent, Seu quis Gallus, seu Romanus velit ante horam teristiam ad se transire, sine periculo licerea post id tem-TOM. . Q
146쪽
runt, ut, Obstructis in specipia portis singulis ordinibus C spitum, quod ea non posse introrumpere vide bant iii , alii vallum manu scindere, allii OSSas complere, inciperent. Tun Caesar, omnibus portis eruptione facta, equitatuque emisso, Celeriter hostes dat in sugam, sic, ut Omnitio pugnandi Caussa resisteret nemo magnumque X et immerum CC idit, atque Omnes armis CXSuit.
LIL Longius prosequi veritus, quod silvae paludesque intercedeba ait, neque etiam parvulo detrimento illorum locum relinqui videbat, omnibus suis incolumibus copiis, eodem die ad Ciceronem pervenit. Institutas turres, testudines, munitionesque hostium, admiratur producta legione, CognOScit non decimum quemque esse reli tum militem sine vulnero. Ex iis omnibus judicat rebus, quant Cum Pori Culo, O quanta cum virtute, re Sint administratae Ciceronem pro Hus merito legionemque Collaudat centuriones singillatim tribunosque militum appellat, quorum egregiam fuisse virtutem testimonio Ciceronis Ognoverat. De casu Sabini et Cottae certius ex captivi Cognoscit. Postero die, Concione habita, rem gestam Proponit, milites consolatur, et confirmat quod detrimentum culpa et temeritate legati Sit acceptum lio aequiore animo ferendum docet, quod beneficio deorum immortalimai, et virtute eorum X piat in Commodo, C-
quo liostibus diutina laetatio, neque ipsis longior dolor relinquatur.
LIV. Interim ad Labienum per Remos incredibili celoritato de victoria Caesaris fama perfertur Ut, quum ab hibernis Ciceronis millia passuum ab Sset circiter LX coque post horam IX diei Caesar perve-
147쪽
Ia isset, ante mediam noctem ad portas castrorum clamor oriretur, quo clamore significatio victoriae, gratulatioque ab Remis Labieno fieret. Hac sum ad Treviros perlata, Induci Omarus, qui poStero die castra Labieni oppugnare decreverat, noctu Profugit, CO- piasque Omnes in Treviros reducit. Caesar Fabium Cum legione in sua remittit hiberna ipse cum III legionibus circum Samarobrivam trinis hibernis hiemare coii Stituit et, quod tanti motus Galliae exstiterant, totam hiem is ipse ad exercitum manere de Crevit nam, illo incommodo de Sabini morte perlato Omnes fere Galliae civitates de bello consultabant, nuncios legationesque in Omnes partes dimittebniat et, quid reliqui consilii caperent, atque unde initium belli fieret, explorabant, nocturnaque in locis desertis consilia habebant neque ullum fere totius hiemis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit, quin aliquem de consiliis ac motu Gallorum nuncium acciperet. In his ab L. Roscio legato, quem logioni XIII praefecerat, Certior est factus, magnas Gallorum copias earum civitatum, quae Armoricae appellantur, oppugnandi ui Cau Sa Convenisse neque longius millia passuum II ab hibernis suis afuisse Sed nuncio allato da victoria Caesaris, discessisse, adeo ut fugae similis discessu videretur. LIV. At Caesar, principibus cujusque civitatis ad se evocatis, alia territando, quum se Scire, qua fierent, denunciaret, alia cohortRndo, magnam partem Galliae in officio tenuit lamen Senones, quae eSt Civitas in primis firma, et magnae inter Gallos auctoritatis, Cavarinum, quem Caesar apud eo regem On-Stituerat, cujus frater Moritasgus adventu in Galliam Caesaris, cujuSque majore regnum obtinuerant,)
148쪽
interficere publico consilio conati, quum ille prassen-
Sisset, C profugisset, usque ad fines in Seguli, regno domoque X pulerunt; et, misSi ad Caesarem satisfaciendi caussa legatis, quum is omnem uilis Sennium ventro jussisset, dicto audientes non fuerunt. Tantum apud homines barbaros valuit, OsS repertos
aliquos principes belli inserendi, tantamque omnibus
voluntatum Commutationem ttulit, ut, praeter Aeduo et Rem OS, quo Praecipuo Semper honore Caesar h9buit, ulteros pro Ctere a perpetua erga POpulum Romanum fide, alteros pro recentibus Gallicibolli ossiciis, nulla sere civitas fuerit non Suspecta nobis. Id tu adeo haud scio, mirandumne Sit, quum compluribus aliis de causSis, tum maXime, quod, qui virtut bulli omnibus gentibus praeserebantur, tantum 5e ejus opinionis deperdidisse, iit a populo Romano imperia perferrent, gravissime dolebant. LV. Treviri vero atquc Induci omarus totius hiemis nullum tempus intermiserunt, quin trans Rhenum degatos mitterent, civitates Sollicitarent, pecunias pollicerentur magna parto Xercitus nostri interfecta, multo minorem superesse dicerent partem neque tamen ulli civitati Germanorum persuaderi potuit, ut Rhenum transiret, quum se bis X pertos dicerent, Ariovisti bello, et Tenchtherorum transitu: non esse implius fortunam tentandam. Hac spe lapsus, Indu-ciomarus nihilo minus copias cogere exercere, a finitimis equo pararo, exsules damnatos lue tota Gallia nanis praemiis ad se allicere coepit ac tantum sibi jam ii rebus in Gallia auctoritatem ComparavCrat, iit undiq11 ad Cum togationes concurrerent, gratiam atque amicitiam publice privatimque peterent.
LVI. Ubi intellexit ultro ad se veniri, altera X
149쪽
parte Senones Carnutesque conscientia facinoris instigari, ultera Nervios Aduatucosque bellum Ronianis parare, neque ibi voluntariorum copias dei re, si exsinthus suis progredi coepisset armatum concilium indicit, hoc more Gallorum est initium belli quo lo-ge Communi, Iuno Puberes urniati convenire Consuerunt: qui e ii novissimus venit, in conspectu naultitudinis omnibus cruchitibus assectus necatur. Inoo concilio Cingetorigem, alterius principem licti O-niS, generum Suum, quem Supra doni Onstravimus, Caesaris secutum fidem, ab eo non discessisse liostem judicat, bonaque ejus publicat. His rebus Conisectis, in concilio pronunciat, arcessitum ei Senonibus et Carnutibus, aliisque compluribus Gallia civitatibus, huc iter facturum per fines Remorum, O rumque agro Populaturum a prius, quam id faciat, Labieni castra oppugnaturum. Quae fieri velit, praecipit. LVII. Labienus, quum et loci natura et manu munitissimis castris sese teneret, de suo ac legionis periculo nihil timebat; ne quam Occa Sionem rei bene gerendae dimitterest, cogitabat. Itaque, a Cingetorige atque ejus propinquis oratione 1nduci omari Cognita, quam in concilio habuerat, nuncios mittit adfinitimas civitates, equitesque undique evocat iis certum diem conveniendi dicit. Interim Prope quotidie cum omni equitatu Induci Omarus Sub castris ejus
vagabatur, alias ut situm Castrorum Cognosceret, alias
colloquendi aut territandi caussa : equite plerumque omnes tela intra vallum conjiciebant. Labienus suos intra munitiones continebat timori Sque Opinionem, quibuScunque poterat robus, augebat.
I. VIII. Quum majore in dies contemtione Indu-
150쪽
Ciomarus ad caStra accederet, nocte una intromissis equitibus omnium finitimarum civitatum, quo arceS-Sendo curaverat, tunt diligentia omnes suos custodiis intra castra continuit, ut nulla ratione ea re C- nunciari, aut ad Treviros perserri, OSSet Laterim, ex consuetudine quotidiana, Laduci Omarus ad castra accedit, atque ibi magnam partem diei consumit: quites tela conjiciunt, et magna cum Contumelia Verborum nOStros ad pugnam evocant. Nullo ni nostris dat reSponSO, ubi visum est, Sub vesperum dispersi
ac dissipati discedunt. Subito Labienus duabus portis omnem equitatum emittit praecipit atque interdicit, proterritis hostibus atque in fugam conjectiS, quod bre, sicut accidit, videbat unum Omnes Petant Indu Ciomarum neu quis quem Prius Vuli Oret, quum illum interfectum viderit, quod mora reliquorum spatium nactum, illum effugere nolebat magna proponit iis, qui occiderint, praemia submittit cohortes equitibus subsidio. Comprobat laominis consilium fortuna, et, quum unum omnQS peterent, in pSi suminis vado deprehensus, Induci Omarus intersi Citur, Caputque Hu refertur in castra redeunte equites,
JUOS POSSunt, Consectantur atque occidunt. Hae recognita, omnes Eburonum in NerViorum, quae On-UOnerant Copiae discedu it paulloque habuit post id factum Caesar quietiorem Galliam.
I. ULTIS de caussis, Caesar, majorem Galliae motum X spectans, per M. Silanum, C. Antistium