장음표시 사용
181쪽
Aeduorum expugnatis, cuncta G. illi deficeret, quod
nullum inicis in eo praesidium videret positum esse; sin maturius ex hibernis educeret, ne ab re frumentaria duris subvectionibus laboraret. Praestare visum cst tamen omnes dissicultate perpeti, quam, tun tu Contumelia accepta, Omnium suorum voluntate alienare. Itaque, cohortatus Aeduos de Supportando commeatu, praemittit ad Boios, qui de suo adventu doceant, hortenturque, ut in fide nianeant, atque hostium impetum magno animo sustineant. Duabus Agendicilegionibus atque impedimentis totius exercitu relictis, ad Boios proficiscitur.
XI. Altero die quum ad oppidum Senonum Vellaunodunum venisset, ne quem post se hostem relinqueret, quo eX peditiore re humentaria uteretur, OP-
pugnare instituit, idque biduo circumvallavit tertio diu missis ex oppido legatis de deditione, arma proserri, umenta produci, DC obsides dari jubet. Ea qui
conficeret, C. Trebonium legatum relinquit ipse, ut quam primum iter faceret, Genabum Carnutum proficiscitur, qui, tum primum allat nunci de oppugnatione Vellaunoduni, quum longius eam rem ductum iri existi murent, praesidium Genabi tuendi caussa, quod eo mitterent, comparabant. Huc biduo pervenit castris ante oppidum positis diei tempore excluSUS, in pOSterunt oppugnationem disteri, quaeque ad eam rem usui sint militibus ini perat; et, quod Oppidum Genabum pons fluminis Ligeris continebat, verituS, ne noctu e oppido profugerent, I legiones in
armis excubare jubet. Genabenses, paullo ante mediam noctem silenti eX oppido egresSi fiunt en tranSire coeperunt. Qua re per X ploratore nunciatu,
Caesar legiones, quas eX peditas Sse jusserat, portis
182쪽
incensis, intromittit, atque oppido potitur, perpaucis ex hostium numero desideratis, quin Cuncti vivi ca- Perentur, quod pontis atque itinerum angustine multitudini fugam intercluserant oppidum diripit, atque incendit, praedam militibus donat exercitum Ligerim transducit, atque in Biturigum fines pervenit. XII. Vercingetorix, ubi de Caesaris adventu Cognovit, oppugnatione destitit, atque Obviam Caesari proficiscitur. Ille oppidum Biturigum, positum in via Noviodunum oppugnare instituerat. Quo EX oppido quum legati ad eum venissent, oratum, ut ibi
ignOSCeret, Suaeque vitae consuleret ut Celeritate reliquas res conficeret, qua pleraque erat OnSECUtUS, Brma proferri, equos produci, obsides dari jubet. Parte jam obsidum tradita, quum reliqua adminiStrarentur, centurionibus et paucis militibus intromissis, qui arma umentaque conquirerent, equitatus hOStium procul visus est, qui agmen Vercingetorigis anteces-Serat. Quem simul atque oppidani Conspexerunt, atque in spem auxilii venerunt, Clamore Sublato, urna a
Capero, Porta Claudere, murum Complere, Coeperunt.
Centuriones in oppido, quum ex significatione Gallorum novi aliquid ab his iniri consilii intellexissent,
gladiis destrictis, portas Occupaverunt, SuOSque Omnes in Columo receperunt.
XIII. Caesar ex castris equitatum educi jubet, proeliumque equestre committit: laborantibus jam sui Germanos equites circiter C submittit, quos ab initio secum habere instituerat. Eorum impetum Galli sustinere non potuerunt, atque in fugam On-jecti, multis amissis, se ad agmen receperunt: quibus profligatis, rursus Oppidani perterriti comprehen-SOS COS, quorum opera plebem concitatam existima-
183쪽
hant, ad Caesarem perduxerunt, seseque ei dediderunt. Quibus rebus consectis, Caesar ad oppidum A- Vari Cum quod orat maximum ni uni tisSimumque in finibus Biturigum, atque agri sertili SSima regione, Profectus Si quod eo oppido recepto, civitatem Biturigum se in potestatem redacturum confidebat. XI Vercingetorix, tot continuis incommodis Vellaunoduni, Genabi, Novioduni, acceptis, Suo ad concilium convocat. Docet longe alia ratione esse bellum gerendum, atque antea Sit geStum : Omnibus modis lauic rei studendum, ut pabulatione et commeatu Romani proli ibeantur id esse facile, quod equitatu ipsi abundent, et quod anni tempore Subleventur DPabulum secari non posse necessario dispersos hostes ex aedificiis petere lios omnes quotidie ab equitibus deleri posse. Praeterea, salutis caussa rei familiaris Commoda negligenda vicos atque aedificia incondi
oportere hoc pati a Boia quoquo VerSUS, quo pabulandi caussa adire posse videantur. Harum pSi rerum Copiam Suppetere, quod, quorum in finibus bellum geratur, eorum Opibu subleventur Romanos aut inopiam non laturos, aut magno Cum periculo longius ab castri progreSSuros neque intereSSe ipsosne interficiant, impedimentisne exuant, quibus amissis bellum geri non OSsit. Praeterea, oppida incendi oportere, quae non munitione, et loci natura, ab omni sint periculo tuta neu suis sint ad detractandam militiam receptacula, neu Romanis PropOS ita ad Copiam commeatus praedamque tollendam. Haec si gravia aut acerba videantur, multo illa gravius aestimare debere, liberos, conjuges in servitutem abstrahi, ipsos interfici; quae Sit necesse accidere victiS. XV omnium consensu hac Sententia probata, uno
184쪽
die amplius XX urbes Biturigum in conduntur. Hoc idem fit in reliquis civitatibus. In omnibus partibus
incendia Conspiciuntur: quae etsi magno Cum dolore omnes ferebant, tamen hoc sibi sollitii proponebant, quod Se prope e X plorata victoria, Celeriter amissa re- Cuperaturos confidebant. Deliberatur de Avarico in communi concilio, incendi placeret, an desendi. Procumbunt omnibus Gallis ad pedes Bituriges, ne pulcherrimam prope totius Galliae urbem, quae et praesidio et ornamento sit civitati, suis manibus Suc- Cendere cogerentur facile se loci natura de sensuros dicunt, quod, prope ex omnibus partibus flumine et palude circum Iuta, unum habeat et perangustum aditum. Datur petentibus venia, dissuadente primo Ver- Cingetorige, post concedente et precibus ipSorum, et
misericordia vulgi. Defensores oppido idonei deliguntur.
XVI. Vercingotorix minoribus Caesarem itineribus subsequitur, et locum castris deligit, paludibus silvisque munitum, ab Avaric longe millia passu uni XVI. Ibi per Certos e X ploratores in singula diei tempora, quae ad Avaricum agerentur, CognOSCebat, et, quid fieri vellet, imperabat omnes OStra pabulationes frumentationeSque ObServabat, diSpei SOSque, quum longius nece Ssari pro Cedorent, adoriebatur, magnoque incommodo assiciebat etsi, quant uni ratione provideri poterat, ab nostri occurrebatur, ut
incertis temporibus diversisque itineribus iretur. XVII. Castris ad eam partem oppidi positis, Caesar, quae intermissa a flumine et a palude, aditum, ut supra diximus, unguStum liabebat, aggerem apparure, Vineas agere, turre duas Constituere coepit nam
circumvallare loci natura prohibebat De re frumen-
185쪽
taria Boios, atque Aeduos, adhortari non destitit:
quorum alteri, quod nullo studio gebant, non multu ni adjuvabant ulteri, non magnis facultatibus, quod civitas erut exigua et infirma, celeriter, quod habuerunt, ConSumserunt. Summa dissicultate rei frumentariae affecto exercitu, tenuitate Boiorum, indiligentia Aeduorum, incendiis aedificiorum, Squo eo, ut complures die milites rumento caruerint, et, e CO-re e longinquioribus vicis adacto, extremam sameni Sustentarent; nulla tamen vox Si ab iis audita, populi Romani ita estate et superioribus victoriis indigna. Quin etiam CaeSar quum in opere singulas legio-ile appellaret, et Si acerbius inopiani errent, se dimissurum oppugnationem diceret universi ab eo, ne id faceret, petebant: sic se complures annos, illo imperante, aerui SSe, ut nullam ignominiam acciperent, nunquam insecta re discederent hoc se ignominiae laturos loco, si inceptam oppugnationem reliquissent:
Praestare omne perferre Cerbitates, tuam non Civibus Romanis, qui Genabi perfidia Gallorum intoris-Sent, Parentarent. Haec ad ea centurionibus tribunisque militum mala dabant, ut per eos ad Caesarem desurrentur. XVlII Quum nrn muro turre appropinquaSSent, ex captivis Caesar cognovit, Vercingetorigem, On- Sumto pabulo, CaStra movisSe Propiu Avaricum, at-ilue ipsum cum equitatu, expeditisque, qui inter equites proeliari consuessent, insidiarum Caussa CO Prosectum, quo nostro PO, ter die pabulatum venturo arbitraretur. Quibus rebus CognitiS, Die diu nocte Silentio Prosectus, ad hostium Castra Diane pervenit. Illi, celeriter per exploratores adventu Caesari cognito,
carros impedimentaque sua in arctiore silvas abdide-TO M. I. X
186쪽
runt Copias Omnes in loco edito atque aporto instruxerunt. Qua re nun Ciata, Cue Sur celeriter sarcinas conserri, arma, X pediri jussit. XIX. Collis erat leniter ab infimo acclivis. Hunccx omnibus sere partibus palus dissicilis atque impedita cingebat, non latior pedibus L. HOC Se colle, interruptis pontibus, Galli fiducia loci continebant, generatimque distributi in civitates, omnia vada ac saltus his paludis certis Custodiis obtinebant, Sic animo parati, ut, si eam paludem Romani Perrumpere conarentur, hausitantes premerent, loco Superiore : ut, qui
propinquitatem loci videret, paratOS prope aequo Marte ad dimicandum existimaret qui iniquitatem conditionis perspiceret, inani simulatione sese Stentare cognosceret. Indignantes milite Caesar, quod Conspectum suum hOStes erre possent, tantulo spatio interjecto, et Signum proelii XPOSCenteS, edocet, quanto detrimento et quot virorum sortium morte noceSSe Sit Constare victoriam quos quum Si animo paratos videat, ut nullum pro Sua laude periculum recuSent, summae se iniquitatis condemnari debere, nisi eorum vitam sua salute habeat cariorem. Sic milites consolatus, eodem die reducit in Castra reliquaque, quae
ad oppugnationem oppidi pertinebant, administrare instituit. XX. Vercingetorix, quum ad suo rediSSet, proditionis instimulatus, quod castra propius Roman OS movisset, quod cum omni equitatu discessisset, quod sine imperi tantas copias reliquisset, quod ejus discessu Romani tanta opportunitate et Celeritate venissent: non haec Omnia fortuito aut sine consili accidere potuisse regnum illum Gallia malle Caesaris Concessu, quam ipsorum habere beneficio tali modo
187쪽
accusatus, ad haec respondit: Quod castra movisset, factum inopia pabuli, etiam ipsis hortantibus quod propius Icomano accessisset, PersuaSum loci opportunitate, qui se ipsum munitio ii defenderet equitum vero operam neque in loco palustri desiderari debuisse, et illic fuisse utilem, quo sint prosecti Summam imperii se consulto nulli discedentem tradidisse, ne is multitudinis studio ad dimicandum impelleretur ;cui rei, propter animi mollitiem, studere Omne videret, quod diutius laborem ferre non possent. Itomani Si casu intervenerint, fortunae; si alicujus indicio vocati, huic habendam gratiam, quod et paucitatem eorum e loco Superiore cognoscere, et virtutem despicere, potuerint qui dimicare non ausi, turpiter Se in castra receperint. Imperium se ab Caesare per proditionem nullum desiderare, quod habere victoria posset, quae jam esset sibi atque omnibus Gallis explorata quin etiam ipsis remittere, Si sibi magis honorem tribuere, quam ab Se Salutem accipere, videantur. Haec ut intelligatis, inquit, a me incere pronunciari, audite Romanos milites. Producit servos, quos in pabulatione paucis ante diebus exceperat, et fame vinculisque excruciaverat. Hi jam ante edocti, quae interrogati pronunciarent, milites se esse legionarios dicunt fame et inopia adductos, clam ex castris exisse, Si quid frumenti, aut peCoris, in agris rein perire possent Simili Omnem exercitum inopia premi, nec jam vires Susticere Cuiquam, nec ferre operis laborem posse itaque Statuisse imperatorem, si nihil in oppugnatione oppidi profecisset, triduo Xercitum deducere. Haec, inquit, a me Vercingetorix beneficia habetis, quem proditionis insimulatis cujus opera, Sine vestro Sanguine, tantum Xercitum victorem
188쪽
fame paene Constanti una videtiM; quem turpiter se ex hac fuga recipientem, ne qua Civitas Suis finibus recipiat, a me provisum St. XXI. Conclamat omnis multitudo, et Su mor armi concrepat, quod facere in eo Consuerunt, Cujus orationem approbant summum esse Vercingetorigem
ducem, nec de rius fido dubitandum, ne majore ratione bellum administrari posse. Statuunt, ut decem millia hominum, det octa X Omnibus Opiis in Oppidum Submittantur, nec solis Biturigibus communem salutem committendam Censent; quod pene eos, Si id oppidum set inuiSSent, summam Victoriae Constare
intolligebant. XXII. Singulari militum nostrorum virtuti ConSilia cujusque modi Gallorum CCurrebant, ut CS Summae genu Sollertiae, utque ad omnia imitanda tessicienda, quae ab quoque tradantur, Pti Ssimum. Nam et laqueis sulcos avertebant, qua quum de Stinn-verant, tormenti introrsus reducebant: et aggerem cuniculis subtrahebant, eo Scientius, quod apud eos
magnae Sunt ferrariae, utque omne genus uniculorum notum atque uSitatum est. Otum autem murum ex omni parte turribus Contabulaverant, utque has coriis intexerant. Tum, crebris diurnis nocturnis luceruptionibus, aut aggeri ignem inserebant, aut milites,
occupatos in opere adoriebantur et OStrarum turrium altitudinem, quantum has quotidianu agger CX- preSSerat, Commi Ssis Suarum turrium malis, adaequabant, et apertos cuniculo prROUSta et praeacuta materia, o pice servefacta, et maXimi ponderi Saxis, morabantur, moenibu8que appropinquare protribebant.
XXII l. Muris autem Omnibus Gallicis haec scrosorma est Trabes directae perpetuae in longitudi
189쪽
nem, paribus intervallis, distantes inter se binos pcdes, in Solo collocantur hae revinciuntur introrsus, Ct multo aggere vestiuntur. Ea autena, quae diximus, intervadia grandibus in fronte saxis effarciuntur. His collocatis et coagmentatis, alius insuper Ord adjicitur, ut idem illud in torvallum servetur, neque inter Se contingant trabes, sed paribus intermissa spatiis, singulae singulis saxis interjectis, arcte Contineantur. Si deinceps omne opus contexitur, dum justa muri altitudo expleatur. Hoc cum in speciem varietatemque opus deforme non est, alternis trabibus u Saxis, quae re Ctis lineis suos Ordines servant tum ad utilitatem, et de sensionem urbium, sum uiam hal et Opportunitatem, quod et ab incendio hipis, et ab arioloniateria defendit, quae perpetuis trabibus pedes quadragenos plerumque introrSu revinctu, no que perrumpi
neque distrahi potest. XXIV. Iis tot rebus impedita oppugnatione, milites, quum tot tempore luto, frigore, et assiduis imbribus, tardarentur, tamen continenti labore omnia haec superaverunt, et diebuS XXV aggerem, latum pedes CCCXXX, altum pede LXXX, eX struXerunt. Quum is murum hostium paene contingeret, et Caesar ad opus consuetudine e X cubaret, ni ilitesque Ohortaretur, a te quod omnino tempus ab Opere intermitteretur; paullo ante Ii vigiliam est animadverSum, fumare aggerem, quem uniculo hOSte Succenderant eodem que tempore toto muro Clamore sublato, duabus portis
ab utroque latere turrium erupti fiebat. Alii faces, atque aridam materiem, de muro in aggerem minus jaciebant, picem, reliquasque reS, quibus ignis excitari potest, fundebant ut, quo primum Ccurreretur, aut cui rei serretur auxilium, vix ratio iniri posset.
190쪽
Tamen, quod instituto Caesaris duae semper legionegpro castris X cubabant, plureSque partitis temporibus Orant in opere, Celeriter factum est, ut alii eruptionibus resisterent, alii turre reducerent, aggeremque interscinderent, Onmis Ver e castris multitudo ad
XXV. Quum in omnibus locis, consumta jam reliqua parte nocti S, Pugnaretur, Semperque hostibus spes victoriae redintegraretur, eo magis, quod deustos pluteos turrium videbant, nec facile adire apertos ad auxiliandum animadvertebant, Semperque ipSi recentes defessis succederent, omnemque Galliae salutem in illo vestigio temporis positam arbitrarentur accidit, inspectantibus nobi S, quod dignum memoria visum, praetermittendum non cXistimavimus. Quidam ante
portam oppidi Gallus, qui per manus sevi ac picis traditas glebas in ignem e regione turris projiciebat,
scorpione ab latere dextro tranfectus, cXanimatusque, concidit: iuncis proximi Unus jacentem transgressus, eodem illo munere fungebatur: eadem ratione ictu scorpionis exanimat ultero, successit tertius, et tertio quartus nec prius ille Si a propugnatoribus vacuus relictus locus, quam reStincto aggere, utque Omni partu submotis hostibus, finis est pugnandi factus. XXVI. Omnia experti, Galli, quod res nulla SuC-ceSSerat, Postero die On Silium Ceperunt ex oppido profugere, hortante et jubente Vercingetorige. Id
silentio noctis conati, non magna actura suorum Sese
effecturos sperabant propterea quod neque longe ab oppido castra Vercingetorigis aberant, et palus perpetua, quae intercedebat, Romanos ad insequendum tardabat. Jamque hoc facere noctu apparabant, quum matresfamiliae repente in publicum procurre-