장음표시 사용
191쪽
i titit, flentesque, projectae ad pedes Suoru in omnibus Precibus petierunt, ne se, et Co inmunes liberos, hostibus ad supplicium dederent, quos ad Capiendam fugam naturae et viri uni infirmitas impedir t. Ubi eos
in Sententia perstare viderunt quod plerumque in Summo periculo timor misericordiam non recipit, Coti Clamare, et significare de suga Romanis, coeperunt. Quo timore perterriti, Galli, ne ab equitRtu Romanorum Via praeocchi parentur, Consilio destiterunt.
XXVII. Post cro die Caesar, promota turri, directisque operibus, quae facere inStituerat, magno Coorto imbri, non inutilem hanc ad capiendum consilium tempestatem arbitratus, quod paullo incautius custodias in muro dispositas videbat, Suo quoque languidius in opere versari jussit, Ct, quid fieri vellet, ostendit. Legiones intra vinea in Occulto expeditu colloriatur, ut aliquando pro tantis laboribus ructum victoriae perciperent his, qui primi naurum adscendissent, praemia proposuit, militibusque Signum dedit. Illi subito ex omnibus partibus evolaVerunt, murumque celeriter Complevorunt. XXVIII. Hostes, o nova perterriti, mur turribusque dejecti, in foro ac lucis patentioribu Cuneatim
Constiterunt, hoc animo, ut, si qua CX Parte obviam Contruveniretur, acie instructa depugnarent. Ubi nenii nem in aequum locum sese demittere, Sed tot undique muro circumfundi, viderunt, Criti, ne umino
Spes fugae tolleretur, abjoctis armis, ultimas oppidi parte Continenti impetu petiverunt: parsque ibi,
quum angusti portarum exiturae ipsi premerent, a militibus pars jam gressa portis ab equitibus est intersecta nec fuit quisquam, qui praedae studeret. Sic et Genabens caede et labore peris incitati, non
192쪽
aetate consectis, non mulieribus, non insantibus e in PerCerunt. Denique ex omni eo numero, qui tui circiter XL millium, vix DCCC, qui, primo tumore audito, Se X Oppido jecerant, incolumes ad Vercingetorigem pervenerunt. Quos ille, multa jam nocte, silenti e fuga excepit, veritus, ne qua in Castri S EX eorum Concul Su et mi Sericordia vulgi seditio oriretur ut procul in via dispositis, familiaribus suis, principibusque civitatum, disparandos deducendosque ad SuOSCUruret, quae cuique civitati par Castrorum ab initio
XXIX. Postero die concilio Convocato, ConSOlatu cohortatusque est, ne Se admodum animo demit terent, neve perturbarentur incommodo : non virtute neque in acie vici Sse Romanus, sed artifici quodam et Scientia oppugnationis, cujus rei fuerint ipsi imperiti errare, Si qui in bello Onane Secundo rerum PrO- ventus X spectent Sibi nunquam placuisse, Avaricum defendi, cujus rei testes ipsos haberet; sed suctum imprudentia Biturigum, et nimia obsequentia reliquorum, uti hoc incommodum acciperetur id tamensu celeriter majoribus commodi Sanuturum tinna, qua ab reliquis Gallis civitates dissentirent, has sua diligentia adjuncturum atque unum Ora Silium totius Calliae flectur una, Criti colla en Sume Orbis quidem terrarum possit Obsistere idque se prope jam esse c- tum habere Laterea equum Sse, ut ii communis salutis caussa impetrari, ut eaStra munire instituerent, quo acilius repentino hostium ni PetuMSu Stinere pOS-
XXX. Fuit haec oratio non ingrata Gallisa maxime, quod ipSe animo non de se Corat, tanto accCpto incommodo, neque Se in Occultum abdiderat, et On-'
193쪽
Spectum multitudinis fugerat: plusque animo providere et i m sentire existimabatur, quod re integra, prinio in Cendendum Avaricani, POS dCSCrondum CC n-SUCrat. Itaque, ut reliquorum impcrutorum re ud-VCi Sue auctoritatem minuunt, sic uiuus o Contrario
dignitas, incommodo accepto, in dies augebutur. Si anu in Spem veniebant Hus affirmatione de reliquis adjungendi civitatibus primumque eo tempore Galli
Castra ianua ire instituerunt et Si Sunt animo Consternati, ii omine insueti laboris, ut Omnia, quae imperarentur, ibi patienda et perferenda existimarent. XXXI. Nec minus, quam est pollicitus, Vercingetorix animo laborabat, ut reliquas Civitates a lungeret, atque earum principes donis pollicitationibus- quo alliciebat. Huic rei idoneos homines deligebat, tuorum qui Sque aut ratione Subdola, aut amicitia, sacilli: me capi posset. Qui Avarico X pugnato, refugerant, armandos vestiendosque Curat. Simul, ut dominutae copiae redintegrarentur, imperat certum numerum militum civitatibus, quem et quam ante diem in castra adduci velit Sagittario Sque omne S, quorum erat permagnus in Gallia numerus, Conquiri, et ad se mitti jubet. His rebus celeriter id, quod Avarici de-Perierat, Xpletur. Intorim Teutomatus, Olloviconis filius, rex Nitiobrigum, cujus pater ab Senatu OStro amicu erat appellatus, Cum magno equitum Suorum numero, et quos ex Aquitania ConduXerat, ad eum pervenit. XXXII. Caesar Avarici complures die CommoratuS, Summamque ibi copiam frumenti et res liqui Commentu Ductus, Xercitum ex labore atque inopia
resecit. Jam prope hieme consecta, quum pS anni tempore ad gerendum bellum vocaretur, et ad hoStem ΤοM. I.
194쪽
proficisci constituisset, sive eum ex paludibus silvis- quo licere, Sive Obsidione premere posset legati ad
eum principe Aeduorum veniunt, rutum, ut muXime necessuri tempore Civitati subveniat summo CS-
Se in periculo rem quod quum singuli magistratus antiquitus creari, atque regiam Potestatem annum Obtinere, Consu OSSCnt, duo mugi Stratum gerant, et Seuterque eorum legibus creatum esse dicat. Horum esse altorum Convictolitanem, florentem et illustrem adolescentem alterum Cotum, antiquissima familia natum, atque ipsum hominem summae poten biae, et magna cognationis, cujus frater Valetiacus proximo anno eundem magistratum e Sserit: civitatem omnem esse in armis, divisum senatum, divisum populum in suas cujusque eorum clientelas. Quod si diutius alatur ControverSia, Ore, uti Pars cum parte civitatis
confligat id ne accidat, positum in ejus diligentia atque auctoritate.
XXXIII Caesar, etsi a bello atque hoste discedere detrimentosum esse existimabat, tamen, non ignoran S, quanta ex dissensionibus incommoda oriri CODSuCSSent; ne tanta et tam conjuncta populo Itomano civitas, quam ipse semper alui Sset, Omnibusque rebus ornusset, ad vim atque ad arma deScenderet, at quo ea pars, quae minus ibi confideret, auxilia a Vercingetorige arcesseret, huic rei praevertendum exiStimavit et, quod legibus Aeduorum, his, qui summum magistratum obtinerent, X cedere ex finibus non liceret, ne quid de jure aut de legibus eorum deminuissu videretur, ipse in Aeduos proficisci statuit, senatumque omnem, et quo inter Controversia esset, ad se Decetiam evocavit. Quum prope omnis civitas eo Convenisset, docereturque, pauci Clam OnVocatis,
195쪽
nlio loco ullo tenipore, ut lue portuerit, fratrem a fratre renuia Ciat una, tu uni lege duo e una tantilia,
vivo utroque, non Sol uni iugistratu creari Vctarent,
sed otiam in senatu esse prohiberent Cotum impcrium deponere coogit Convictolitanem, qui per Sacerdotes, more civitatis, interni issis magistratibus, CSSet creatus, potestatem obtinere jussit. XXXIV. Hoc decreto interposito, cohortatu Aeduos, ut controversiarum ac dissensionum obliviscerentur, utque omnibus Oniissis his rebus, huic bello Servirent, eaque, quae merui SSent, praemia ub Se devicta Gallia, exspectarent, qui tutumque omnem et peditum millia x sibi celeriter mitterent, quae in Praesidiis rei frumentariae caussa diSponeret, Xercitum
in duas partes divisit IV legiones in Senones Parisiosque Labieno ducendas dedit VI ipse in Arvernos, ad oppidum Gergoviam secundum flumen Elaver duxit. Equitatus partem illi attribuit, partem sibi reliquit. Qua re cognita, Vercingetorix, Omnibus interruptis ejus fluminis pontibus, ab altera laveris parte iter
facere coepit. XXXV. Quum uterque utrique esset exercitus in conspectu, fereque e regione CaStri CaStra poneret, dispositis exploratoribus, necubi effect ponte Romani copias transducerent, erat in magnis Caesari difficultatibus res, ne majorem aestatis partem flumine Dan pediretur; quod non sere ante autumnum Elaver vado trunsiri solet. Itaque, ne id accideret, silvestri loco castris positis, e regione uni u eorum Ontium, quos Vercingetorix rescindendos Curaverat, poster die cum II legionibus in Occulto restitit reliquas copias Cum omnibus impedimentis, ut consueverat, misit, captis quartis quibusque cohortibus,
196쪽
uti numerus legionum Constare videretur UiS, quam longissime possent, progredi fiSsis, quum jam X diei tempor Conjecturam Cuperet, in a Stra PerVentum, iisdem sublicis, quarum pars inferior integra reman Ebat, pontem reficere coepit. Celeriter effecto pere, legionibus quo transductis, ct loco castris idoneo delecto, reliquas copias revocavit Ver Cingetorix, re Cognita, ne contra Suam voluntatem dimicare Cogeretur, magnis itineribus antecessit. XXXVI. Caesar occo loco quintis castris Gergo Viam pervcnit; questrique proelio eo die levi acto, perspecto urbi Si tu, quae, Posita in altissimo monte, omnes aditus dissiciles habebat, de Oxpugnatione desperavit de obsessione non prius agendum Constituit, quam rem frumentariam expedisset. At Vor- Cingetorix, castris prope oppidum in monte positis, mediocribus circum se intervallis separatim singularum civitatum copia Collocaverat atque, Omnibus
ejus jugi collibus occupatis, qua despici poterat, horribilem speci cm praebebat principesque earum Civitatum, quos sibi ad consilium capiendum delegerat, prima luce quotidie ad se jubebat convenire, seu quid
communicandum, Seu quid administrandum videro tur neque ullum sere diem intermittebat, quin equestri proelio, interjectis sagittariis, quid in quoque osset animi ac virtutis suorum, periclitaretur. Erat rogione oppidi collis sub ipsis radicibus montis, gregie munituS ntque X Omni parte Circum Cisus: quom si tenerent noStri, Et aquae magna parte, et pabulatione libora, proli ibitur hostes vid bantur sed is locus pracsidio ab iis non nimis firmo tenebatur. Tamen silentio noctis Caesaris castris OgressuS, pri-μsquam subsidio ex oppido veniri posset, dejecto prae
197쪽
sidio, potitus loco, duas ibi legiones collocavit fossanaque duplicem duodenum pedum a majoribus cuStri ad minora perduxit, ut tuto ab repentino hostium
incursu etiam singuli Commeare POSSCnt.
XXXVII. Dum haec ad Gergoviam geruntur, On- victolitanis Aeduus, cui magistratum adjudicatum a
Caesare demonstravimus, sollicitatus ab Arvernis pecunia, Cum quibusdam adolescentibus colloquitur: quorum erat princeps Litavicus, atque ju fratres, anaptissima familia nati adolescentes. Cum iis praemium communicat, hortaturque, ut se liberos, et imperi natOS, meminerint: unam Osse Aeduorum civitatem, quae Certissimam Galliae victoriam distineat: ejus auctoritate reliquas contineri qua tranSducta, locum consistendi Romanis in Gallia non Ore esse nonnullo se Caesaris beneficio affectum, Sic tamen, ut
justissimam apud eum Caussam obtinuerit; sed plus communi libertati tribuere cur enim potius Aedui de suo jure et de legibus, ad Caesarem dis coptatorem, quam Romani ad Aeduos, venianc Celeriter adolescentibus et oratione Diagistratus et praemio deductis, quum se vel principes ejus consilii ore profiterentur, ratio perficiendi quaerebatur, quod Civitatem temere ad suscipiendum bellum adduci posse non confidebant. Placuit, ut Litavicus decem illis millibus,
qua Caesari ad bellum mitterentur, praeficeretur, atque ea ducenda Curaret, fratresque ejus ad CaeSarem praecurrerent reliqua, qua ratione agi Placeat, Onstituunt. XXXVIII. Litavicus, accepto eXercitu, quUm millia passuum circiter XX ab Gergovia abesset, OnVΟ-catis subito militibus, lacrimans, Quo proficiScimur, inquit, militos Omnis noster equitatus, omni no-
198쪽
bilitas interiit principes civitatis, Eporedirix et Vir duinurus, insimulati proditionis, ab Romanis, indicta
caussa, interfecti sunt. Haec ab iis Ognoscite, qui ex ipsa caede fugerunt nam ego, fratribu ut lue Onanibal naeis propinquis intersectis, dolore prohibeor, quae geSta Sunt, pronunciare. Producuntur ii, quos ille docuerat, quae dici vellet; atque eadem, quae Litavicus pronunciaverat, multitudini exponunt: in ne cquites Aeduorum intersectos, quod collocuti cum Arvernis dicerentur ipsos se inter multitudinem militum Occultu Sse, atque e media caede profugi SSe. Conclamant Aedui, et Litavicum, ut sibi consulat, Ob Secrant. Quasi vero, inquit ille, consilii sit res, aenon necesse hi nobis Gergoviam contendere C Cum Arvernis nosmet conjungere. An dubitamus, quin, nefario acinore admisso, Romani jam ad nos interfi- Ciendos concurranti Proinde, si quid est in nobis uni mi, Persequamur eorum mortem, qui indignissime interierunt atque hos latrone interficiamus. Ostendit cives Romanos, qui ejus praesidii fiducia una
erant. Continuo magnum numerum frumenti Ommeatusque diripit, ipsos Crudeliter excruciatos interficit nuncios tota civitate Aeduorum dimittit eodem mendacio de caede equitum, et principum, Per movet hortatur, ut simili ratione, atque ipse fecerit, suas injuria perSequuntur. XXXIX. Eporediri Aeduus, summo loco natus adoleScens, et summae domi potentiae, et una Virdu- muruS, pari aetate et gratia, sed genere dispari, quem
Caesar, sibi ab Divitiaco traditum, ex humili loco ad
SUunaiam dignitatCin perduXerat, in equitum numero Convenerant, nominatim ab e evocati. His erat inter se de principatu contentio et in illa magistra-
199쪽
tuum controversia, alter pro Convictolitane, niter pro Coto, Summis opibus pugnaverant. Ex iis Eporo di rix, cognito Litavici consilio, media fore nocte rem ad Caesarem defert; orat, ne patiatur, Civitatem Pruvis adolescentium consiliis ab amicitia populi Romani deficere : quod futurum provideat, si se tot hominum millia cum hostibus conjun Xerint, quorum Salili Cm DC-que propinqui negligere, neque Civitas levi montento
XL. Magna affectus sollicitudine hoc nuncio, Caesar, quod Semper Aeduorum civitati praccipia indulserat, nulla interposita dubitatione, legiones expedita I equitatumque omnem e Castris educit nec
sui spatium tali tempore ad contrahenda Castra, quod res posita in celeritate videbatur. C. Fabium legatum cum legionibus II castris praesidio relinquit. Fratres Litavici quum comprehendi jussisset, paullo ante reperit ad hostes profugisse. Adhortatus milites, ne necessari tempore itineris labore permoveantur, cupidissinat omnibus, progressus millia PISSuum XXV, agmen Aeduorum conspicatus, immisso equitatu, iter Corum moratur, atque impedit interdicitque omni-hus, ne quemquam interficiant. Eporedirigem, et Virdum arum, quos illi interfecto existimabant, inter equites versari, SuoSque appellare, jubet lis cognitis, et Litavici si aude perspecta, Iedui manus tendere, deditionem significare, et, projectis Irmis, Orten deprecari incipiunt Litavicus cum suis clientibus, quibus more Gallorum, nefas est etiam in extrema fortuna deserere patronos, Gergoviain profugit. XLI. Caesar, nunciis ad civitatem Aeduorum missis, qui suo beneficio conservato docerent, quos
jure belli interficere potuisset, tribusque horis noctiq
200쪽
exercitui ad quietem datis, castra ad Gergoviam O invit Medio sero itinere equites ab Fabio missi, quanto res in periculo fuerit, X ponunt: Summi copii SCRStra oppugnata demonstrant; quum crebro integri defessis succederent nostrosque assiduo labore defatisrarent, quibu propter a agnitudinem Castrorum perpetu esset eisdem in vallo permanendum multitudine Sagittarum, atque omni generis telorum, multos vulneratos ad haec sustinenda magno usui fuisse tormenta Fabium discessu eorum, duabus relictis portis, Obstruere Ceterus, Plute OSque ali addere, et Se in posterum diem Similem ad Casum parare. His rebus cognitis, Caesar, unam Studio militum, ante ortum soli in caStra pervenit.
XLII. Dum haec ad Gergoviam geruntur, C dui, primis nunciis ab Litavico acceptis, nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt. Impellit alios
avaritia, alios iracundia, et temeritas, quae maXime illi hominum generi est innata, ut levem auditionem habeant pro re comperta. Ona Civium Romanorum diripiunt, caedes faciunt, in servitutem ab Strahunt.
Adjuvat rem procili natam Convictolitanis, plebemque ad furorem impellit, ut facinore admisso, ad sanitatem pudeat reverti. . Aristium, tribunum militum, iter ad legionem acientem, data fide, ex oppido Cabillono educunt. Idem facere Ogunt OS, qui negotiandi caussa ibi constiterant. Hos continuo in itinere adorti, Omnibu impedimenti e Xuunt repugnantes diem noctemque Obsident multis utrinquebntersectis, majorem multitudinem ad arma concitant. XLIII. Interim, nuncio allato, Omne Corum milites in potestate Caesaris teneri, concurrunt ad Aristi una nihil publico factum consilio demonstrant: