장음표시 사용
201쪽
quaestionem de bonis direptis decernunt Litavici
iratrumque bona publicant legatos ad CaeSam m Sui purgandi gratia mittunt. Haec faciunt re Cupcrandorum uor una Caussa sed contaminati facinore, et capti compendio ex direptis bonis, quod ea re ad inultos pertinebat, et timore paene exterriti, consilia clam do bello inire incipiunt, civitatesque reliquaS legationibus sollicitant. Quae tametsi Caesur intelligebat, tamen, quam mitissime potest, legatos appellat: nihil se propter inscientiam levitutemque vulgi gravius de civitate judicare, neque de sua in Aeduos benevolentia deminuere. Ipse, majorein Galliae motum X Spectans, ne ab Omnibus civitatibus circumsisteretur, consilia inibat, quemadmodum ab Gergovia discederet, a rurSus Omnem Xercitum Contraheret; ne prosectio, nata ab timore deiectionis, similis fugae videretur. XLIV. Haec cogitanti accidere visa est facultas bene gerendae rei. Num, quum minor in Castra operis perspiciendi caussa venisset, animadvertit Cossem, qui ab hostibus tenebatur, nudatum hominibus, qui superioribus diebus vix prae multitudine cerni poterat. Admiratus, quaerit e perfugi CauSSam, quorum magnus ad eum quotidie numerus Onfluebat. Constabat inter omnes, quod jam ipse Caesar per e X- ploratores Cognoverat, dorsum esse ejus jugi prope aequum, Sed Silvestre et ingustum, qua esset aditus ud alteram oppidi partem huic loco vehementer illos timero, nec jam aliter sentire, uno colle ab Romanis Occupato, Si altorum amiSissent, quin paene irCum vallati, atque omni exitu et pabulatione interclusi, viderentur : ad hunc muniendum locum Omnes a Vercingetorige evocatOS. TO M. I.
202쪽
XLV. Hac re cognita Caesar mittit complures O qui tum turmas e de modi nocte iis imperat, uti paullo tumultuosius omnibus in locis Pervagarentur. Prima luco magnum numerum impedimentorum ex Castris mulorunique produci, eque iis stramenta detralii, mulionesque Cum caSSidibus, equitum Specie aesimulatione, Collibus Circiana vehi jubet. His paucos addit equites, qui latius ostentationi CauSSu vagurentur. Longo Circuitu easdem Omnes jubet petere rogiones. Haec procul e oppido videbantur, ut erat a Gergovia despectus in Castra neque tanto Spatio, certi quid esset, explorari poterat. Legionem unam eodem jugo mittit, et paullo progressam inferiore Constituit loco, silvisque occultat. Augetur Gallis suspicio, atque omnes illo ad munitionem copiae transducuntur. Vacua castra hostium CaeSar Conspicatus, tectis insignibus suorum, Occultatisque signis militaribus, raros milites, ne X Oppidoranina advertes rentur, ex majoribus Castris in ni in ora transducit legatisque,
quos singulis legionibus praesecerat, quid fieri vel lot, ostendit in priniis monet, ut Contineant milites, ne studio pugnandi, aut Spe Praedae longius Progrediantur quid iniquitas loci habeat incommodi, proponit:
hoc una celeritate poSSe Vitari occasionis Sse rem,
non proelii. His rebus X positi S, Signum dat, et ab dextera parte ali adscenS eodem tempore Aeduos mittit.
XLVI. Oppidi murus ab planitie atque initio adscensus, rect regione, Si nullus anfractus intercederet, MCC passus uberat quidquid huic circuitus ad molliendum clivum accesserat, id spatium itineris augebat. At medio fere colle in longitudinem, ut natura montis serebat, ex grandibus suXis VI peduni
203쪽
naurum, qui noStrorum impetum tardaret, praeduxerant Galli atque inferiore omni spatio vacuo relicto, superiorem partem Olli us me ad murum oppidi densissimis castris compleverant. 3Iilites, dato signo, celeriter ad munitionem perveniunt, eamque tranS- gressi, trinis Castris potiuntur ac tanta fuit in castris capiendis celeritas, ut Teutoniatus, rex Nitiobrigum, subito in tabernaculo oppressus, ut meridie Conquie-Verat, Superiore Corpori PRrte nudata, Vulnerato equo, vi se ex manibus praedantium militum eriperet.
XLVII. Consecutus id, quod animo propOS uerat, Caesar receptui cani jussit, legionisque decimae, quacum erat concionatus, Signa Constitere at reliquarum milites legionum, non exaudit tubae Sono, qui id satis ni agna vallis intercedebat, tamen ab tribunis militum, legatisque, ut erat a CaeSare Praeceptum, retinebantur. Sed elati spe celeri victoriae, et hostium fuga, Superiorumque tem Porum Secundis proeliis, nihil adeo arduum sibi existimabant, quod non virtute consequi possent neque priuilinem Sequendi fecerunt, quam muro oppidi portisque appropinquarent. Tum vero ex omnibus urbis partibus orto clamore, qui longius aberant, repentino tumultu perterriti, quum hostem intra portas QSSejXi Stimarent, OSCAE Oppido decerunt. Matresfamiliae de mur vestem argentumque jactabant; et, pectori fine prominenteS, passi manibus obtestabantur Romanos, ut Sibi purCerent, neu, sicut Avarici fecissent, ne mulieribus quidem atque infantibus abstinerent nonnullae, de muri per manus demissae, sese militibus tradebant L. Fabius, centurio legionis VIII, quem inter uos eo die dixisse conStabat, excitari se AvaricenSibus praemiis, neque commissurum, ut priu quisquam murum adscenderet,
204쪽
tres suos nactus manipulares, atque ab iis sublevatus, murum adscendit eos ipse rursus Singulo exceptanS, in murum extulit.
XLVIII. Interim ii, qui ad alteram partem OPPidi, ut supra demonstravimus, munitioni causS COD- venerant, prim exaudit clamore, inde etiam crebris nunciis incitati, oppidum ab Romani teneri, Praemissis equitibus, magno On CurS e Contenderunt. Eorum ut qui Sque primus venerat, Sub muro OnSiSteb; it, Suorumque Pugnantium numerum augebat: quorum quum magna multitudo Conveni SSet, matreS- familiae, quae paullo ante Romanis de muro manus tendebant, suos obtestari, et more Gallico assum capillum Ostentare, liberosque in Conspectum Proser- re, Coeperunt. Erat Romani nec lo CD, O numero, nequa contentio simul, et CurS et pati pugnae defatigati, non facile recentes atque integros Sustinebant.
XLIX. Caesar, quum iniquo loco pugnari, hostiumque augeri copia videret, praemetuens Suis, ad T. Sextium legatum, quem minoribus C tris praOSidio reliquerat, mittit, ut cohortes ex castris Celeriter educeret, et sub infimo colle ab dextero latere hostium constitueret ut, si nostros loco, pulsos vidisset, quo minus libere laOStes in Sequerentur, terreret. Ipse, paullum e C loco Cum legione progreSSuS, ubi constiterat, eventum pugnae EXSPO Ctabat. L. Quum acerrime Comminus pugnaretur, OStes loco o numero, nOStri virtute confiderent, subit sunt Aedui visi ab latere nostris aperto, quos Caesar ab dextra parte alio adscensu, manu distinendae Caussa, misserat. Hi similitudine armorum vehementer noStro perterruerunt: ac tametsi dextris humeris ex-
205쪽
xertis ani in advertebaiatur, quod in Signe pacatis esse Consuerat, anaen id ipsum sui allendi caussa milites ab hostibus factum existimabant. Eodem tempore L. Fabius centurio, quique una murun adscenderant, circumventi atque interiecti, de muro praecipitantur. M. Petreius, jusdem legioni centurio, quum portas oxcidere conatus esset, a multitudine oppreSSus, C sibi desperans, multis jam vulneribus accepti S manipularibus suis, qui illum secuti erant, Quoniam, in
inuit, me una vobiscum Servare non POSSum, VPStrae
quidem certe vitae prospiciam, quos cupiditate glo- riae adductus, in periculum deduxi. Vos data fa- cultate, vobis consulite.' Simul in medios hostes irrupit duobusque intersectis, reliquo a Porta Paullum submovit. Conantibus auxiliari suis, Frustra, inquit, meae vitae subvenire conamini, quem jani sanguis viresque deficiunt. Proinde hinc abite, dum 'ost facultas, vosque ad legionen recipite.' Ita pugnans post paullulum concidit, ac suis saluti fuit. LI. Nostri, quum undique premerentur, XLVI centurionibus amissis, Cecti sunt loco : sed intolerantius Gallos insequentes legio X tardavit, quae pro
subsidio paullo aequiore loco Constiterat. Hanc rursus XIII legionis cohorte CXCeperunt, quae, X CuStris minoribus eductae, cum T. SeXti legato locum ceperant Superiorem. Legiones, ubi primum planitiem attigerunt, ni Stis contra hostes signis constiterunt. Vercingetori ab radicibus collis suos intra munitiones reduxit. Eo die milites sunt paullo minus DC desiderati. LII. Postero die Caesar, concione advocata, te-naeritatem cupiditatemque militum reprehendit, quod sibi ipsi judicavissent, quo procedendum aut quid a-
206쪽
gendum videretur, neque signo recipiendi dato, constitisqont, neque ab tribunis militum legatisque retineri potuissent e X posito, quid iniquitas loci posset, quid ipsa ad Avaricum sensisset quum, Sine duce et sine equitatu depfeliensis hostibus, X ploratam victoriam dimisisset, ne parvum modo detrimentum in contentione propter iniquitatem loci accideret. Quantopere eorum uni in magnitudinem admiraretur, quos non castroruit munitiones, non altitudo montis, non niurias ppim tardare potuisset tantopere licentiam arrogantiamque relarehendere, quod tu Se quam imperatorem, de victoria atque exitu rerum sentire existimarent ne minus se in milite modestiam cicontinentiam, quam virtutem, atque animi magnitudinem, desiderat P. LIII. Hac habita concione, et ad X tromum ratione confirmatis militibus, ne Ob hanc caussam animo
permoVerentur, neu, quod iniquitas loci attulisset, id virtuti hosti uin tribuerent eadem de proscctione Ogitans, quae ante Senserat, legiones e Castris eduXit, aciemque idoneo loco constituit. Quum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet, levi facto equestri proelio, atque e secundo, in castra exercitum reduxit. Quum hoc idem postero di se-eisset sutis ad Gallicam ostentationem minuendam, militumque animos Confirmandos, factum X i Stiman S, in Aeduos castra movit. Ne tum qui dena insecutis hostibus, iii die ad flumen Elaver pontem refecit, atque exercitum transduXit.
LIV. Ibi a Virdum aro at lue Eporedirige Aeduis appellatus, discit, cum omni equita ii Litavi cum ad sollicitandos Aeduos pro octum: opus esse et ip-SOS Praecedere ad confirmandam civitatem Etsi
207쪽
multis jam robus perfidiam Aeduorum perspectam habebat, atque liorum disce3Su admaturari desectionem civitatis existimabat tamen O retinendos non censuit, ne aut in serre injuriam viderotur, aut dare timoris aliquam suspicionem. Discedentibus his breviter sua in Aeduos merita Xponit quo et quam hunHlos accepisset, compulso in oppida, multatos agriS, Omnibus ereptis copiis, imposito stipendi O, Obsidibus summa cum Contumelia extortis et up m in fortunam quamque in amplitudinem deduxisset, ut non solum in pristinum statum redissent, Sed omnium temporum dignitatem et gratiam antecessisSQvideruntur His datis mandatis, eos ab se dimittit. LV. Noviodunum erat oppidum Aediloruiti, ad ripas Ligeris opportuno loco positum. Huc neSar Omnes obsides Galliae, frumentum, pecuniam Publicam,
Suorum atque exercitust inpedimentorum magnam partem contulerat lati magnum numerum equorum, hujus belli caussa in Italia atque Hispania Coemium, mi inserat. Eo quum Eporediri Virdumarusque venissent, et de statu civitatis cognovissent, Litavi cum Bibracto ab Aeduis receptum, quod si oppidum apud
eos maximae auctoritatis, Convictolitanem magistratum, magnamque Partem senatu ad Qtun OnVenisse, togatos ad Vercingetorigem de pace Ct amicitia concilianda publico missos non praetermittendum tantum Commodum Xi timaverunt. Itaque, intersectis
Novioduni custodibus, quique eo negotiandi aut itineri causSa Convenerant, pecuniam atque equos inter se partiti sunt obsides civitatum Bibracte ad magistratum deducendos curaverunt Oppidum, quod ab se teneri non posse judicat ant, ne Cui esset usui Romanis, incenderunt frumenti quod subito potuerunt,
208쪽
navibus avexerunt, reliquum flumine atque incendio Corruperunt: im ex finitimis regionibus copias Cogere, praesidia custodiasque ad ripas Ligeris disponere,oquitatumque omnibus locis injiciendi timoris caussa OStentare, Coeperunt: si ab re frumentaria Itomanos excludere aut adductos inopia ex provincia excludere possent. Quam ad spem multum eos adjuvabat, quod Liger e nivibus creverat, ut Omnino vado non posse transiri videretur. LVI. Quibus rebus cognitis, Caesar maturandum sibi censuit, si esset in perficiendis pontibus periclitandum, ut priuS, quam essent majore EO CORCta CO
Piae, dimicaret. nam, ut Ommutat consilio iter in Provin Ciam converteret, ut eram non tum quidem
necessari faciendum existimabat quum infamia atque indignitas rei, et Oppositus mons Cevenna, Vin-rum quo dissicultas impediebat tum maxime, quod Agendico, Labieno atque iis legionibus, quas una miserat, vehementer timebat. Itaque, admodum magnis diurnis atque nocturnis itineribus confectis, Ontra Omnium opinionem ad Ligerim pervenit; vadoque per equites invento, pro rei neceSSitate opportuno, ut
brachia modo atque humeri ad sustinenda arma liberi ab aqua esse possent, disposito equitatu, qui vim fluminis refringeret, atque hostibus primo ad Spectu perturbatis, incolumem exercitum tranSdu X ita frumentumque in agris et pecoris copiam nactus, replet iis rebus Xercitu, iter in Senonas sacere instituit. LVII. Dum haec apud Caesarem geruntur, Labie-nUS, O Supplemento, quod nuper e Italia venerat, relicto Agendici, ut esset nipedimenti praesidio, cum
1 legionibus Lutetiam proficiscitur id est oppidum Parisiorum, positum in insula fluminis Sequanao Cu-
209쪽
Jus adventu ab hostibus cognito, magnae ex finitimis
civitatibus copiae convenerunt. Sumna a imperii traditur Camulogeno Aulerco qui Pro P Confectu uetate, tamen propter Singularem cientiam rei militaris ad eum est honorem evoCatus. I S, quum animadvertisset perpetuam esse paludem, quae influeret in Sequanam, atque illum omnem I cum magnopere impediret, hic con Sedit, nostr OSque transitu prohibere instituit. LVIII. Labienus primo vineas agere, Cratibu atque aggere paludem CXplere, atque iter munire, Onabatur. Postquam id dissicilius confieri animadvortit, silentio e castris tertia vigilia egreSSus, eodem, quo venerat, itinere Melodunum pervenit. Id est op pidum Senonum, in insula Sequanae POSitum, ut paullo ante Lutetiam diximus. Deprehensis navibus Circiter , Celeriterque Conjunctis, atque eo militibus impositis, et rei novitate perterriti Oppidani S, quorum magna par ad bellum erat evocata, sine Contentione oppido potitur. Resecto ponte, quem Superioribus diebus hostes resciderant, Xercitum transducit, et secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit. ΙIostes, re cognita ab iis, qui a Meloduno profugerant, Lutetiam incendi pontesque ejus oppidi rescindi jubent ipsi, profecti a paludo, in ripis Sequanae, e regione Lutetiae, contra Labieni castra considunt.
LIX. Jam Caesar a Gergovia discessisse audiebatur jam de Aeduorum desectione, et secundo Galliae motu rumores asserebantur, Gallique in colloquiis, interclusum itinere et Ligeri, Caesarem, inopia
frumenti coactum, in provinciam Contendisse Confir amabant. Bellovaci autem, desectione Aeduorum Og-TO M. I. A a
210쪽
hita, qui ante erant per se iii fideles, manus cogero atque aperte bellum parare o perunt. Tun Labie-nUS, tantu rerum commutatione, longe aliud sibi capiendum consilium, atque antea Senserat, intellligebat: neque jam ut aliquid acquireret, proelioque hostes lacesseret, sed ut incolumem OXercitum Agendi cum reduceret, Cogitabat. Namque altera ex parte Bellovaci, quae civitas in Gallia maximam habet opinionem virtutis, instabant alteram Camulogenus parato atque instructo exercitu tenebat tum legiones a praesidio atque impedimentis interclusas maximum flumen distinobat. Tantis subito dissicultatibus objectis, ab animi virtute auxilium petendum videbat. LX. Itaque sub vesperum Consilio ConvOCato, CO- hortatus, Ut ea, quae imperuSSet, diligenter industrieque administrarent, naves, qua a Melodun deduxerat, singulas equitibus Romanis attribuit et prima Consecta vigilia, IV millia absuum secundo flumine silenti progredi, ibique se exspectari jubet: cohortes s quas minime firma ad dimicandum esse cxistimabat, castri praesidio relinquit V ejusdem legionis reliquas de media nocte cum omnibus impedi- montis adverso flumine magno tumultu proficisci imperat. Conquirit etiam lintre : has magno sonitu remorum incitatas, in eandem partem mittit. Ipse post paullo, Silenti egreSSUS Cum III legionibus, eum locum petit, quo nave appelli jusserat. LXI. Eo quum eSSet ventum, exploratores hostium, ut omni fluminis parte erant dispositi, inopinantes, quod magna subito erat coorta tempestas, ab nostris opprimuntur: Xercitus, equitatuSque equitibus Romanis administrantibu8, quo ei negotio praefecerat,