장음표시 사용
81쪽
Si nullus onerit. I adventum autem iustitiariorum si uultus venerit, querens Oo illo
in misericordia. Si autem illo de tui, queritur venerit ei querens non, querens ei plegii erunt in misericordia et ille ite suo queritur Octod
sine die, nisi querens s velit osson in re, lurali Oii Picii Ohit. O lolii 'rens nil aliud breve Consi inite si volu ril. recuDOrabit. Si nutem querens Venerit
Pi lius tu in plegii de ni in Ohini non to Ortini in misericordia, et ipso similiter si fuerit attachiatus, et capieturis isti Dor desaltam ut infra. Si autem nulla Pars Venerit, nec querens nec ille de quo queritur, quod per iudicium s. Se bl Curi: qui eli recedant, omnes in misericordia, scili et principales person: et logii. Item in adventu iustitiariorum aut omnes veniunt, tam querens quam ille de quo queritur, secundum quod fuerint plures Vel unu S. quo RSu statim pro edatur ad assisain, nisi sorte de gratia iustitiariorum in casu lieito velint transigere vel pacisci. In quibusdam vero casibus nihil aliud erit nisi quod querens se retrahat, vel illo de quo queritur cognoscat disseisinam. Et qui si ita in principio sine aliqua λεCausa iusta simpliciter retraxerit, sive in assis disseisinae sive in alia qua Cumque aSSisa vel la Cito numquam ad Consimile breve recuperabit. Si autem incepta suerit assis vel placitum quo leumque et error sortesuerit in impetratione, ita quod breve stare non possit sed cadit tamquam Vitiosum, sive querens ient quod sequi noluerit breve illud, vel se simpliciter retrahat vel ieentiam recedendi petat Vel alio quocumque modo, ad aliud breve recuperare poterit quod non sit Vitiosum, quia ad notionem
non reSPondetur ne Contra a Ctionem excipitur, sed Contra breve propter
vitium et errorem, et notio in Se integra est et non inCeptu. Et unde cum nihil in iudicium deducatur nisi exceptio contra breve, si simpliciter se retrahat a brevi, non tamen se retrahit ab aetione quae in iudicium non deducitur, nisi expresse dieat quod se retrahat ab utroque De errore vero brevis infra dicetur de exceptionibus, sed quieumque et qualiterCumque se retraxerit simpliciter, sive dicat retraho me brevi lato, vel recedo, vel nolo amplius sequi, Vel alio modo, impune non recedet, δ' quia ipse et plegii de prosequendo erunt in misericordia. Cum autem petant licentiam recedendi et eis yy gratis concedatur, impune reCedet. Si autem breve Competens sit, ety' nihil sit quod excipi poterit contra breve ne contra personam, si res et actio in iudieium deducantur et non sit error in quantitate rei petitae, si tunc petat licentiam recedendi, simpli iter re edit δ' ab utroque et numquam ad aliud breve consimile recuperabit. Item dicitur retraho me versus talem sorte quia nihil tenet, in quo casu nihilominus ad
82쪽
aliud breve recuperabit Versus alium qui tenet, licet Versus eum qui non tenuit recessit ab utroque Sed est quod ille versus quem se retraxit iam de novo inceperit possidere, competit contra illum consimile breve non obStante exceptione quod se retraxit prius, quia iam incipit ' competere inCtio VerSus eum quae* Prius non Competebat. Et unde semper videndum erit utrum se retraxerit de brevi tantum propter vitium brevis, vel de brevi et assisa, expresse vel a Cite, et Si eadem sit persona et eadem res vel diversa, et utrum actio primo non competiit quia tenens non tenuit, et postea competere inceperit quia tenens de novo inceperit possidere. Sed quaerendurn si per primum breve posset' agere cum iam pervenerit in eum casum a quo incipere Potuit. Sed re vera non, quia temPore
impetrationis nulla subfuit causa impetrandi, quod perpendi poterit per datam. Istud locum habet infra de exceptionibus, ubi quis excipit quod totum non teneat vel quod omnino nihil. Item est quod aliquisse retrahat de brevi cum tenens salso dicat quod non possideat cum
possideat re vera, et idem tenens alias Conveniatur ab eodem per consimile,' non habebit talis Φ tenens exceptionem ' quod se retraxerit
petens in odium menda ii, sed sine iudicio propter mendacium f. 183 secundum . de Eboraco spoliandus erit vel si curn dixerit aliquando tenens in iudicio quod nihil clamat in tali re, si postmodii
Velit de eadem re versus eundem petentem defendere e Per XCeptionem,
vel si ad hoc agat quia nihil petit nisi quod uti possit iure suo et seisina, qua re alius eum inde inquieta vel impedit, non audietur quasi sibi ipsi contrarius, sicut dici poterit in iure advocationis, ut si quis dicat se nihil habere in iure advocationis, si postmodum Velit agere Contra Primum petentem quare impedit, quia in hoo Contrarius est sibi, si dicat primo quod nihil teneat et postmodum quod ad ipsum pertinetius praesentandi, quia Simul stare non possunt in Una persona et eodem
tempore. Si autem talis quia dicebat se possidere cum nihil possideret et Postea ex causa possidere inceperit, vel ex Causa donationis Vel emptionis vel quia sorte vocatus est ad arantum, hic poterit se defendere vel ex tali nova causa agere, nec habebit exceptione quod alius se retraxit cum nihil possideret. Si quis autem se retraxerit a iudiei ubi iudieium erit et a brevi, non poterit agere Postmodum Per ConSimile. Item si semel sic in iudicio se retraxerit dein brevi de recto, postmodum
83쪽
ad inferiori descendere non poterit. Si autem tantum ii brevi hi nullum iudicium, bene poterii descendere ad inferiora, ubi tenens nihil tenuit
vo mentitus sui dicendo se non fenere cum teneret siem si sui negaverit quod seossederit, ' agere non poterii nec se defendere erga sectentem cui mentitus est, x aliquo iure vel causa pro 'cedente mendacium, ex
causu subsequenti bene potest. Si autem ille qui dixit quod nihil tenuit quando talis se retraxit, incipia postmodum defendere si ut tenens hyeth potui iudi tu in de petente qui dicit φ se possidere, si ipse sit in pos-SCSSion . e quo uia petiit, quia propter hoc quod petiit dixit se esse
Verbi gratia est quod aliquis dicat se ius habere in aliqua advoCatione,
et ei petenti per breve de recto respondent tenens quod advoCationem non teneat, sed alius talis, et quod nihil iuris Clamat in eadem, et petens sic retraxerit se de brevi et non perquisiverit sibi versus eum de quo dicitur quod sit in seisina, sive hoc Verum Sit sive non Saltem ad Convincendum mendaeium XCipientis, si postea contingat ecclesiam illam vacare et uterque Storum promentaverit, tam ille qui se retraxit k quam ille qui dicebat se nihil tenere neuter illorum δ' aliquid consequeturλη ut videtur, petens quia per O quod petiit dicebat Se esse extra possessionem, et postea se retraxit' et nihil sibi postmodum perquisivit. De tenente ergo*' videndum utrum mentitus fuit excipiendo vel k verum dixit. Si verum, et ille qui re vera tune tenuit ius suum postmodum ei recognovit et remisit, vel sorte ei praesentanti* non contradixit,' Valet praesentatio tenentis. Si autem mentitus suit, adhuc Valet praesentatio et remanet menda tum impunitum, eo quod nullus sui proseeutus ad illud con- Vincendum, et si de novo incipiat petens agere si confidati de iure. Si autem ille de quo queritur privsens disseisinum cognoverit, mittendus
est gnotae eo quod iniuriam cognoVerit quae St Contra pacem Praesente siquidem querente et praesentibus recognitoribus omnibus, Cum disseisitor Pro Sen non fuerit, ne per se ne per ballivum suum nee per alium
s. 183b qui pro se verba iacere possit, procedat assis et recognitio per desaltam quia nulli parcendum est in hac parte, maiori nee minori, nec differenda erit assis pro aliquo, ne etiam ipse recesset eXPeCtanduS si in veniendo esset ad portam. In casu tamen isto erit querens diligenter examinandus et iuratores diligentissime instruendi ad veritatem dicendam,
84쪽
assisam et dicere quare remaneret, et ideo querens diligenter examinandus est quod doceat qualiter sit suum liberum tenementum et quem ingressum habuerit in tenementum illud, secundum quod inferius plenius β dicetur de interrogationibus a iustitiariis aciendis. Et quo Casu, si iuratores male iuraverint, Convineendi sunt de periurio, SiVe male iuraverint de articulis
assisse sive de circumstantiis quae SSisam non tangunt, quia Capitur assis in modum assisse et non iuratae de Partium ConsenSu.
De interrogationitus faciendi cum partes comparuerint in iudicio. PARTIBUS etiam ' in iudicio comparentibus, et audito brevi per quod iudex habeat cognitionem et confirmata persona eius, audito brevi et ' querela, oportet inquirere imprimis a querente Si habeat querelam quod possit
esse pars in iudicio. Et ideo videndum est de officio iustitiarii officium
autem eius est diligenter Causam examinare, et non solum diligenter
immo diligentissime, secundum illud beati Job qui dixit, Causam quam
ignorabam diligentissime aeaminabam Interrogare enim debet partes tam aetoris quam rei, aetori id est petentis vel querentis de iure sive querela ut sciri possit per hoc si habeat actionem vel querelam, et etiam ut per hoc sciri possit utrum reCognitio procedere debeat in modum assissae vel iuratae. Item debet interrogare illum de quo queritur ut scire possitan ei competat XCeptio et qualis, et si actio realis fuerit docere oportet petentem quod sua intersit petere, ut infra de causis proprietatis plenius. Eodem modo oportebit querentem ostendere quod sua intersit conqueri,
quia non sufficit alicui dicere quod aliquis disseisiverit eum de libero
tenemento Suo, si proponendo intentionem, nisi illam fundaverit aliqua ratione probabili vel praesumptiva, ut si dicat quod talis disseisiverit eum de tali tenemento quod ei descendit ex causa successionis vel donationis vel ex causa dotis vel ex aliqua alia iusta causa adquirendi, ' et unde fuit in seisina per tantum tempus done ipse de quo queritur eum inde iniuste dissesivit, vel quod tenementum illud, qualemcumque ingressum haberet, tenuit per tantum tempus quod sine iudicio non debuit disseisiri. Quia cum quis agit ut possessionem alicuius rei adipiscatur, docere debet de iure suo per quod probet illam rem ad se pertinere, alioquin su Cumbet quamvis ad detentorem ' res illa non δ' pertineat, ut C. de edendo L. qui accusare, et C. de rei Vindicatione L. penultima, et II. Q. V. C. I. Item qualitercumque in seisina esset et per quale- Cumque temPUS, SiVe e longum sive per modicum, non pertinuit ad illum querentem disseisire, eum nullum ius haberet vel iuris scintilam s. 184 eiciendi nec aliquam actionem in causa proprietatis. Quia qualitercumque quis fuerit in seisina sive per disseisinam sive per intru-
85쪽
DE ASSIS NOV V DISSEHim usionem, ei si non nomine alieno sed roprio sicet re vero nihil iuris babeat quantuni ad verum dominum, bubo tamen statim ei sine intervallo liberinia tenementum quantum ad omnes qui sunt extri 'ossessionem
querela et si data, tunc demum descendendum erit ad recognitionem ut
S iri Possis iitriun Omnia ii quod roponitur vel non. Igitur si ita nudete in superficie sero datur, sicui quidam faciunt qui dicunt, statim studii brevi, si ille de suo queritur aliquid sciat di Cere contra assisam, indiscrete agitur quasi querela manente indis ussa, quia nescitur adhue
utrum OmPetat assis vel iurata, nec etiam scitur utrum ibi sit transgressio vel disseisina. Igitur si ut ne esse est quod petens doceat in Causa
Proserietatis quo iure petat, Cum non sufficiat per se dicere quod ius habeat in re nisi doceat de iure, ita non sumet proponere querelam nisi querenS doceat ius queret D et quo iure ad ipsum pertineat. Et ideo ut certa res in iudicium deducatur et certi reddantur iustitiarii et instruantur iuratores, oportebit iustitiarios interrogationes sacere ad cautelam, scilicet imprimis de quo tenemento querens fuerit disseisitus. Item de qualitate, utrum scilicet de terra vel de redditu, ut si de terra inquirendum est utrum propria fuerit vel communi S. Item publiea Vel res sacra. Item si terra sive tenementum sit hereditas descendens vel perquisitum ex aliqua iusta causa adquisitionis. Item in feodo vel ad vitam quo umque modo vel donec sit provisum, ita quod ad minus praesumi possit quod possit eSSe suum liberum tenementum, et quamvis alienum quod tempus sumet atquod sine iudicio eici non deberet. Et ideo de tempore eisinae quaerendum est quicumque fuerit in seisina et sine iudicio disseisitus, ut frater post- natus Vel antenatus, ut bastardus vel etiam omnino Xtraneus. Si autem redditus, tunc inquirere oportet si redditus ille sit qui domino feossatori debeatur, vel redditus qui Con edatur de aliquo tenemento annuatim per ipiendo ut tenementi eossato. Item utrum sit de Camera tantum percipiendus ad vitam, vel in eodo de heredibus sine aliquo tenemento de quo debeat provenire. Item si sine tenemento et de Camera et inseodo vel ad vitam, si detur pro aliquo tenemento vel pro aliquo iure habendo vel libertate in fundo alieno. Item inquirere oportet de quantitate tenementi, utrum sit ibi plus vel minus, ut sciri possit si plus querens
posuerit in visu suo quam recuperare debeat per assisam, et ut Seiri Possit utrum recuperare debeat totum vel partem vel omnino nihil. Item ne querens plus usurpet in SeiSina quam reCuperavit Per assiSam, quod si socerit et inde fiat querela declarabitur postmodum Per aSSiSam. βΙtem inquirendum est utrum omnino eiectus fuerit vel quo minus uti
86쪽
possit seisina sua, vel quod alius uti Velit contra suam Voluntatem, et sic de qualitate disseisinae. Item inquirendum est de modo, scilicet utrum facta suerit disseisina de nocte vel de die, utrum cum armis vel sine. Item utrum cum oberia vel sine, et de Singulis cireumstantiis. Item quaerendum, quamVi querens iustum non habeat initium, ut si per disseisinam s. 184b vel intrusionem vel per donationem a non domino de re aliena, per quantum tempUS OSSederit, per longum Vel per breve, et quis eum eiecerit, extraneus qui ius non habet omnino vel verus dominus vel seossator suus, et ho Propter Commodum possessoris, cum ille qui possidet, licet ius non habeat, meliorem habeat condicionem eo quod in possessione est quam ille qui nihil iuris habet et est extra possessionem, quia talis qui ita est in possessione statim habet liberum tenementum
erga eossatorem Suum et Xtranea Personas sine aliquo tempori inter-Vallo, Contra Verum dominum non sine temporis intervallo quod sufficere
possit pro titulo, ita quod possidens eici non possit sine iudicio. Item
talibus non competit aliqua exceptio Contra assisam, nec de tenera seisinane de libero tenemento Feossatori de re aliena non competit propter suetum Uum, Xtranei Vero non quia nullum ius habent Vero domino
non Propter tempus, quia post tempus disseisivit sine iudicio. Quibus de causis etiam proximo praenotatis inquirendum erit a disseisitore, cum taliter possidens absque iusto initio iniuste et sine iudicio, vel licet non iniuste per se tamen iniuste quia sine iudicio disseisitus fuerit, qualem ingressum ille de quo queritur habuit in illud tenementum, ut videri possit utrum ei competat XCeptio vel non. Et si querens nihil docere possit quod habeat liberum tenementum vel quod iniuste deiciatur, tamen oportet quod ille de quo queritur doceat contrarium quod iuste, scilicet quod iustei' posuerit se in seisinam et non iniuste, scilicet vel cum iusto iudicio vel alio modo incontinenti in causis praenotatis. Item si dicat
tenens quod iuste et de voluntate querentis, hoc non sufficit quia potest de voluntate intrare sed postmodum iniuste et contra voluntatem se in seisina tenere multi modis, sicut per Vim ut Contra Conventionem. Factis interrogationibus a iustitiariis a querente, inquirendum erit a tenente si aliquid sciat dicere quare assisa debeat remanere. FACΤ1 igitur interrogationibus ut medietum est quod non est fatuum neque PraeSUNIPtUOSum, tune primo quaeratur a tenente si aliquid velit vel sciat dicere quare assis debeat remanere. Ex interrogationibus Vero praecedentibus dabitur ei materia respondendi. Sunt tamen qui interrogant a tenente si aliquid sciat dicere contra assisam, quod non est in primis quaerendum, sicut paulo ante dictum est. Et cumὲ ita inquisitum
87쪽
tuerit, si te non vult vel nescit aliquid dicere quare assisti debeat re-
Duin re sed statim negando quod disseisin niti non sociori se Donit simplicitur in assisam, ei sic sero editans isti in tu, hianissisu . O tun sero daturni assisam capiendam si iuratores 'roesentes sint, omnes vel pro maiori 'arte usque ad septem ad minus contra quos excipi non olori t. Sis. 85 nut in rivsentes non suerint, differntur assisa usque ad alium diem, ut tunc veniant et procedat assisa. Cum auteIn Venerint eXCi Di poterit contra iurator es multis inodis. Eisdem ni in modis amoveri possunt a Sacramento, quibus et testes amoventur a testimonio Repellitur autem a sacramento infamis, scilicet qui alias convictus fuerit de Deriurio, quia legein amittit, et ideo dicitur quod non est ulterius dignus lege, quod Anglice dicitur, II nis noeth thesinor the the is ne stili ofothbreche. Item repellitur quis a Sacramento Pro0ter inimi ilium magnam et non levem, praesentem et non illam quo aliquando fuit et non modo cum producitur. Item repellitur propter amicitiam praesentem Sicut propter odium. Item repellitur si quod ius clamaverit in re de qua iurare debet. Item repellitur servus absque Sapramento iuratorum et oesimplici verbo protestantium si fuerit in possessione servitutis. Item repellitur propter nimiam familiaritatem et non levem. Item propter consanguinitatem et affinitatem praesentem quia sere paribus passibus
incedunt, et hoc nisi eadem familiaritate vel consimili coniunctus sit alteri parti. Idem vero dici poterit supra de amicitia, amiliaritate et inimicitia. Item repellitur si fuerit Cum eo pro quo iurare debet om- mensalis vel de eius amilia. Item si sit ita sub eius potestate quod eii 'possit imperari vel noceri, ut si in angerio, i vel ita sub eius manu quod
possit per eum in aliquo gravari, Vel ratione eetarum, Servitiorum Vel consuetudinum. Item si iurator vel aliqua partium sint in eadem Causa vel Consimili. Item repellitur si fuerit consiliarius alicuius partis vel advOCatus. Item notandum quod Causae SuSPleionum quando Ue PraeSentes Sunt quandoque praeteritae, et ea quae fuit et non est locum non habet. Quia praesens causa debet allegari et probari, Praeterit autem non, quia quae sui non est, et de loeum non habet ne probari debet. Item causa non sumet quae dudum fueratk nisi praesens sit Vel recens, Cilicet ante hesternum diem vel nudius tertius iurator et aliqua partium inimici erant, et licet modo non sint, tamen ista causa recusationis probabilis
eS Prope reCentiam Plures autem aliae sunt causae/ recusandi iuratores in procedet, B, A, B, Μ. venerit, A CE: veniant, M. y etiam, V;
Om. OB, A, B Om. quibus . . . a saeramento, M. ε m. OB, A, B, Μ.
88쪽
de quibus ad praesens non recolo, sed iam enumeratae sufficiant exempli causa. Et sciendum quod si Semel de consensu partium eligantur, ulterius recusari non possunt nisi ex nova et re enti CauS SUPerveniente. De forma sacramenti in assis non disseisinoe. CUM autem partes in iuratores consenserint, tune procedet assis et
statim iurare debent in hac forma et primus per haec verba Hoc auditis iustitiarii quod peritatem dicam de assisa ista et tenemento de quo risum feci
per princeptum domini restis, Vel te de tenemento unde ualis redditus provenit. Item si fuerit Communa pasturae tune sic de pastura et tenemento k underisum Dei. Item si aliquid fiatδ' ad nocumentum indundo unius quod noceat fundo alterius, ut δ' si murus levetur, tune dicatur primo de eo quod nocet et postea de tenemento k Qui nocitum est, sic de muro et tenemento, Vel huiusmodi, unde visum feci, etcetera. Et ita generaliter de omnibus ratione quorum Capiuntur assisse prin ipaliter, et tunc et pro nihilo omittam quin s. 185b veritatem dicam, sic me deus adiuret et hinc sancta. Et postea omnes alii iuratores iurabunt per ordinem quilibet per se et hoe modo Pale Sacramentum quale ille talis primus hic iuravit tenebo eae parte mea, Sic me deu8, etCetera. Et notandum quod possunt plures assisse capi sub uno et eodem Saeramento, sicut plures novae disseisinae de tenementis, et tune sic sellicet,
quod peritatem dicam de assisse istis et tenementia de quibus risum feci. Item de assisis istis et tenementis et similiter de tenemento unde talis redditus
provenit. Item si communa pasturae adiungatur tunc Sic de talibus tenementis et communa pastur et tenementis de quibus risum feci, et etera. Item si nocumentum adiungatur tunc repetitis omnibus δ' ut prius dicatur defossato, muro et hava, et huiusmodi, et de tenemen is et unde risum feci, etcetera. Et sic fiat de omnibus aliis assisis sicut ultimae praesentationis, mortis antecessoris, et aliis. Item sicut plures disseisinae terminari possunt per unam iuratam, ita possunt plures disseisinae urgere ex uno saeto, et terminari per unum assisam vel per PlureS, Ut infra. a Ct autem aera mento ut praedietum est tunc legat protonotarius virtutem brevis ad instructionem iuratorum hoc modo: Vos dice is per sacramentum quod
fecistis si talis . ' iniuste et sine iudicio disseisinit talem* de libero tenemento suo in tali rilla post ultimum reditum regis Henrici, etcetera, vel non. Nihil aulo dicent iustitiarii in hoc casu ad instructionem iuratorum, quia nihil dicitur vel excipitur ab initio contra assisam Faeto autem Si SaCramento SeCedant iuratores in aliquem' locum secretum et habeant ad invicem inter se colloquium de hoc quod eis iniungitur faciendum, ad quos
89쪽
DE A WA DV Emi EISI E T: etiam nullus habeat accessum nec cum eis colloquium donec suum dixerint veredictum, nec ipsi signo verbo relicui inanifesten quod suori ut, eis dicendum. Contingi multotiens quod iuratores in veritate dicenda sunt sibi contrarii, ilii quod in unam declinare non possunt sententiam. Quo casu de consilio curis nil orcietur assim ita quod apponantur illi iuxta numerum maioris Hartis quo dissenserit, ' vel saltem quatuor vel sex et adiungantur aliis, vel etiam per se ipsos sine aliis do veritate discutiant et
iudicent et Per se resPondeant, et eoruni veredictum allocabitur ei tenebit cinny quibus ipsi convenerint, sed alii Dropter hoc non erunt convicti sed quasi pro transgressione amerciandi, quia adhuc bene poterit esse quod ipsi veritatem dixerint et alii me lacium quia adhuc convinci poterunt de
Periurio. Cum autem post sacramentum suum dixerint veredictum sive pro Una arte sive Pr alia, Seeundum eorum di in proferetur iudicium,
nisi aliquid dixerint obseurum propter quod iustitiarii inducantur ad examinandum et vel adiudicabitur seisina querenti vel ipse tenens quietus recedet cum seisina sua. Et aliquando Continget ' quod utraque pars in misericordia remanebit vel unus δ' tantum. Et eodem modo plures nominati disseisitores quidam cadunt in poenam disseisime et quidam quieti recedent. Et si pro tenente dixerint querens tantum in miseri ordia et non plegii, quia Prosecutus est, licet iudicium habuerit contrarium Possunt etiam reCognitores totam rei veritatem brevibus et paucis verbis iustitiariis exponere, si omnia plana sunt et aperta et nihil in obscuro. Sed si talis oriatur dubitatio vel obscuritas quod solutio dissicilis existat tunes. 186 cogantur ea quae obscura sunt manifestius et apertius declarare si hoc eis sit possibie et iustitiarii secundum dicta eorum pro edant ad iudicium. Sed si illud obscurum vel dubium declarare non possint aliquo modo, scilicet nec ipsi recognitores in nec alii qui fuerint ad hoc vocati pro afforcia mento, tune tutius erit quod partes inducantur ad concordiam si fieri possit, vel ponatur iudicium usque ad magnam curiam ut ibi de consilio curis
terminetur negotium. Si autem omnia lana sunt qui in recordo Continentur, tun Seeundum eorum diei erit procedendum. Et si bene iuraverint, Stabitur eorum vere licto, si autem male locus erit convictioni. Si
autem obseura dixerint et dubia ubi unica oratio duplicem habere possit intellectum, vel si partes minus plene fuerint examinatae, locus erit certificationi, ut infra dicetur. Videndum erit igitur utrum Certum dixerint vel inCertum, clarum vel obscurum, Vel utrum dubitaverint in vere licto suo vel omnino ignoraverint. Item utrum dixerint aliquid Contra personam
90쪽
querenti quare assisam Portare non POSSit, vel Contra Personam tenentis quare Contra SSiSam XCipere non possit, vel quod dicant quod propter errorem breVe stare non Possit, Vel respondent Secundum ea quae ei iniunguntur et quae pertinent ad assis tantum. Si autem certum dix0rint de iis quae pertinent ad assisam et non Contra breVe, tune aut Verum aut salSum. Si Verum, Stabitur eorum vere licto, nec erit timenda convictio. Si autem salsum, tune aut scienter aut ignoranter. Si Scienter, committunt periurium. Si autem ignoranter, ut si fuerint aliquo iusto errore ducti, de gratia excusantur. Si autem incertum dixerint iudex examinare debet, ut de incerto faciat certum, de obscuro Clarum, de dubio Verum alioquin anceps et periculosum erit Sacramentum et inde sequi poterit saluum iudicium. Si autem iuratores omnino factum ignoraverint et nihil de veritate sciverint, adiungantur eis alii qui sciverint veritatem. Si autem nec adhuc sciri possit Veritas, tunc dicere oportebit de credulitate et de conscientia ad minus. Et in quo Casu non committunt periurium quia Contra Conscientiam non vadunt, ut inferius plenius dicetur de Convictionibus. Item si contra PerSonum, querentis diXerint quare non competat ei assisa, vel contra personam tenentis quod X ipere non possit. Si salso hoc dixerint, committunt periurium et in idunt in Convictionem quia capitur assis in modum RSSisse, quod quidem non esset si caperetur ut iurata, ut si huiusmodi ex-Ceptio, SCili Cet CauSa, status Vel conventio Vel condicio vel huiusmodi a parte Parti opponeretur, et utraque pars de hoe se sponte poneret in iuratam Cum aliam forte non haberent probationem. Item si dicant iuratores quod breve inepte Coneeptum est quia λ' erratum est orto in pomitatibus, in nominibus villarum, in nominibus personarumve cognominibus, Vel etiam nominibus dignitatum vel huiusmodi, non erit de hoc multum curandum, quia hoc ab initio non fuit a tenente excipiendo obiectum De nomine' vero comitatus λ et villarum non refert dum tamen de loco constiterit, nec etiam de nominis. 186b bus personarum dum tamen constiterit de personis. Et quia tenens ab initio si vellet excipere posset contra breVe et non eXCePit, X quo e Statim in assisam posuit errorem dissimulans breve tamquam alidum approbavit. Et etiam quamvis iuratores in hae parte erraverint, Periurium non committunt eum non consentiant falsitati, quia ille qui errat non Consentit. Item stetit ad iustitiarium pertinet diligentissima examinatio, ita pertinet ad eum iusta sententiae prolatio. Sed ante iudicium examinare debet factum et dicta iuratorum ut secure possit procedere ad iudicum. Et cum sacramentum tres habeat in se comites, veritatem
scilicet, iustitiam et iudicium, veritas habenda est in iuratore, iustitia et