De sanctissima Trinitate : summa praelectionum

241쪽

Spii itus Sanctus tertia persona divina est. 235

tantum SSeiuerunt. Sed etiam uariis argumentis demonstrarunt, quae praetermittenda n0n Sunt euna tum ad eonfirmanda argumenta seripturae Supserius prodiaeta tum ad int0lligentiam mysterii iuvandam valeant: Itaquρ primo divinitatem Spiritus Sanet ex eo probant,

quod a Putre eundem procedere divinae litterae oeeant.b tonim quomodo a Patr0 0n quidem reari, verum ita pro-eedero posset, ut sit eiusdem Spiritus nisi a Patre quidem distinetus eiusdem tamen eum ipso natura es80t Quo ar

rillus A. D Spiritu Sanet i): Didymus lex. D Spiritu

Saueto l. 2. in The0d0retus Haeret sub l. 5. ap. de Sp. S. . Pro omnibus audiatur Paschasius: Quia ergo Spiritu Sanctus a Patre pr0e edit tria in eo privi logia deitatis ostendit, id est, ut in per80na sua subsistere, et in ullo semporis spatio e mansere et omnino ex substantia atris probotur existerρ' Do Spiritu Sancto . . e. 2. i. Deinde S. Patres argum seu tum dueunt eae formula bap 41. tismi, utp0te is qua Spiritus Sanctus ita cum Patre et Filio coniiunieratur ut in eius mentione et efficientia baptismus non val0at. Quare consortium Spiritus nitet eum a tr et Filio ad meiqndam gratiam et reg0nerationem exhibetur; et eum insuper baptismus sit aeramentum dei eiusque Di mula fundamentum et initium christianae pr0sessionis, item eonsortium dignitatis signifieamus eum fidem profitemur in Patrem et Filium et Spiritum Sanetum. iusm0di autem consortium in meientia et dignitate non e0nvenit nisi personae, quae sicut Pater et Filius venis Deus st. Apposite Theodoretus: Si reatum naturam habero Filius aut sanctissimus Spiritus non utique cum reatore Deo numeraretur. Aedusant enim illos divina litterae, qui servierunt creaturae praeter reatorem. Propterea et unigenitus Dei Filius homo sactus est, ut ab hoc error liberaret homines ac Dei tereaturae diserimen d0eeret. 0rro cum adorationem creaturae Sustulerit, non utique ereatam naturam rurSu adorare iussi88et.

Absurdissimum os senim, 40minos ab iis, qui vero dii 40n

242쪽

23 De S. Trinitate. Ihesis T. Sunt, avostare, 0Sdemque rurSUS ad eorum, quae acta sunt,

80rvituto in otii psellere l. in). Et Basilius: Si a divinitato alioniis si Spiritu Sanetus, quomodo Spiritia annumeraretur 3 set si p0st aliquanta temp0rn ad ni r0m et Filium ne eqssit,

Patris aliud n0nien Filii, aliud nom0n ni ritus Saneti quia unus Deus; non plura n0mina, quia n0n duo dii 110n tres dii D Spiritu Sanet l. 1. e. 14.). filiae Faustinus: Et bene, quod unum Omen posuit dicens: In nomin Patris et Filii di Spiritus audii, ut una priueipali alae toritas rederotur indivisibilis t pri0eta Trinitatis. - Denique confr-

maut argumentum atque imprimis urgens pol e0ntemplation qua

operis, ad qu id sui risendum est ,ssarium rhi , Utur onsortium Spiritus auet eum atro ut Filio; ut . . Athaliasius: Quid Trinitat aliquid Oximit, et ita sol Patris n0mine baptigatur ut in s0l nomine Filii aut in Spiritu in ali 0 e Filio, nihil aeeipit, ρd inanis au in initiatione an ' tam ip80. Uani qui tril visere id0tur. Nam in Trinitas initiati 0 perlaeta onsistis. Ita, qui Filiunii a Patre dividit aut Spiritum ud reaturarum e0tidi fi0n0m dotrahit, nequ0 Filium habetileque Patrem; sed thuus si se insideli det 0ridi quidvis p0iiu8, quam christianais' I p. ad 0rali.). Praeel'ro stiam Basilius: Salutis u0stra caput et ursis e tu de uitat traditi ad baptigat0rum sanetiliention0m in eo consi Stit ut ap- tigetur in nomin Patris et Filii sit Spiritus Saneti. Qu0dautqui iisd0m iu divitiis pstribus saneta Trinitas gl0rifieatur unius divinitatis si testim0uium, quoniam se sin Fili agit Pater nec tuo Spiritu Filius' C. Eunom. l. b. e. 10.). Denique Gregorius Naz.: Si non Sset Deus Spiritu Sanctus. Sicut blasphernat auretidus nunquam in baptismo, ubi Salus generis humani agitur Patri et Fili eo pia laretur Carin 3. J.

- Tandem fertium quoque mominatum supra dictum S. Putres

in sorma baptismi urgo ut selli det qu0 fides, qualia φ r0sitoinur in Patrem et Filium t Spiritum Sanetum, eorundem

243쪽

Spiritus Sanctus tertia persona divina est. 23

su pari dignitate eon Sortium arguit. Audiatur . . Atha nasius Ut unicus Si baptis nius qui in atro et Fili ut Spiritu Sanet e0nsortiar se nn fidos est in ipsum, ut ait Apost0lus, si saneti Trinitas in seipsa eonsistens et in se unita nihil absit in s saetarum rerum. Hapsi storinitatis individua unitas set in eam fid0s una' l. ). Similit0 iterum Basilius: Ne tu Trinitas man0 Trinitus uti ueti Spiritu, set si initum aliquid e reaturis adiungatur univorsa reatura simul intr0duesitur, et atri Filioqu0 umi morabitur. Nam quid diei pr0hib0t er0dimus in Patr0m t Filiuin et in m nomereaturn m Si enim in reaturae partieula in ei sedere seligi0Sum St, multo religi0Sius est, ersenturam universam in si stipi 0ssessi unum in eludere ' Hom. 22. . Opponebant fiuidem e0ntra eiusmodi argumenta n0u 42. matomaehi lutei dum in seriptura De ereaturas adiungi uti Tim. 5. 21. Ex0d. 4 31. Sed in 'rit responderunt

tor' diserimen im ver ultimo Joe apposito servi id aper . 3de 'hirari. Quod ver 1. 0r. 10, 2. iii 0ysen si tigati s raelita distuntur, id Basilius reet enarrat iu 0gem ut professionem Moysses qua rati0n otiam et. 5, 21. io 'essario int0l Iligitur. Quibus dili 0t0st 0lat ad . Tim. 3, 21. aliud esse divinis di sonis reaturam adiungi in testi si eati0 ne aliud in dignitat et saneti fidati0u0. tenim servia quidem

de servo pStari, non vero servus servum libertat donare p0teSt neque servus eum Domin paris dignitatis si Spiritus Sanetus autem eum Patr0 t Fili in ea peratione Sodiatur, qua ii eueati servitute s0lvimur atque a mortu ad vitam sed uel mur atque insup0 in pari dignitate cum Patro et Filio delatur. Sittit t0r tiam reatura quidem et rea bubant redimus. sed in solum se iam redimus; quia redere

in seum signis eat in dum redend tendere tamq:i9m in Hum, qui ut pri in , prindipi et fini ultim penitus ubi steti sumus es. S. h. l. 2. q. . . .). Tertium argumentum inst dueunt S. Patres qu0 Spi 43. ritus Sanetus profunda Dei scrutetur Ita v. g. Fulgentius: ἡIStatii quippe plenitudinem e0gnitionis, solii possidet unitas

244쪽

238 De S. Trinitate. Thesis . naturalis p0r riam si sest 00 Spiritu eius, ut unus sit

cum illo naturalitor Deus ' Resp. ad inquisit Ferraudi). t Paschasius: Si ni in hominis eculti eognoscere divinitatis eSt pr0prium, quanto magis Seutat' prosurida Dei summi in pers0n Spiritus Sancti, mai0statis insigne est ' De Spiritu Saneio . . e. 1.). Et Cyrillus A. . Si mnia Sunt ex D00. stetit Spiritus o nihil hie ant0esellit illis, qua saeta sunt

cur n0n quae vi natiira creata. Siquidem omn0 ex De esse

dicuntur, en qua D0 Suuf, 0vit profunditque D se serutatur Cur non per omne sed per S0lum Spiritum revelat Deus Cum igitur ceteris qua saeta sunt, per Spiritum sat revelati0 Spiritus autum ipse pr0sunda Dei serutetur utp0te X erit et in o naturaliter xisti,ns Sicut ii manum ni inq; nati i- festum prus eiu est, Spiritum esse Deum qui pr0prie t naturalit 31 9 00 ritur, dum reliqua quite fi et Sunt, improprie e 00 nempe iam quum a saet ire t opifie esse se euntur Thes. l. 3.).44. Quarto Spiritus Sanet divinitatem sex o quoque colligunt, qu0d sanctitas eidem ut essentiale attributum adscriabitur atque ipse non ut auetissentus Sed ut omnis sanctiscationis auctor eaehibetur. Certe idem Cyrillus A. ex 00, qu id omni per Spiritum Sanetis 'antur, non semel dem0n-

adventitia qualitate persustini' es thes ass. 4.). Et alibi signitieuut0r tu disserit: Suuetus est ergo Spiritus ipsius non partiei patiosi n0qu sext0rna ud Fili uni habitudine sed naturi et veritate. Nam ut stupidum et ius uisum est, li0miuem appellari revera quidem 10minem, tamen aliud quid- dum ab e intelligi, ita stultum adm0dum sest Spiritum quidem auetum nominar Spiritum, et tamen ipsum xeluderont, eo, ut natur: sit saueius, et absurde aliam in naturanie,trudere. Non uiui gl0ria aut sexcellentiae moduli aliquem nomen istud illi significabit, quum adm0dum haee, principatu et tironus a dominatio qua iis tribuuntur, quae ab illo sunt e0udita. sed substantialem potita qualitatem exprimet, v0luti n0m et illud Putor Patri et Filius Fili 0. est 1 tremae stultitiae eertum illud ista argumentum, 10mi-

245쪽

Spi litus Salictus tertia persona divina est. 239

tum ' Dial. . de Trinitat03. Et lorum alibi: Qu0modo saetus est Spiritus si per illuni Dei parti ei pos essennur Ν0n enim p0 erstaturam erit in n0bi participati Dei. Sed dicant, i uetu unus Sanetorum angolorum esset in n0bis num parti ei pes 880mus divina natura03 Sed 10 non est

verum. Unde seu in nobis por dum Spiritum ' In opi id me dial d Spiritu studio). Quibus gemina sunt haste S. Athanasii: Si ex praesentia Spiritus, ni nobiseum si officimur eons0rte dixi une natura0. insanierit pros0eto siquis hoc dieat fieri per spiritum creatum se non per Spiritum sei. Ob nim eum causam in h0minibus sest, et ii in quibus si dii metuntur. Qu0d si ille d00 saeiat, ambiguum Sse non pot0St, quin huius natura sit st natura'

Αd erat . . Quinto denique, aliis sepositis Spiritum Sanetum esse 45.

Deum inde probant, quod nos templum eius simus. Pro Omnibus uittatur Augustinus: Si religi0nem qua colitur Deus. sicut dignum St, cogitai HS multo plus SSe cernereS, quod habet Spiritus Sanetus templum, quam si eum legere adoratum. Et homines enim. Si eut supra oeul a fluetis novi- Inus adoratus. Templum vero non est saetum ab hominibus

nisi aut vero D00, sicut Salom0u Deit aut iis, qui pro diis hab0ntur, Si eut sentes quae ign0runt seum. Spiritus autem Sanetus, quod eum magno h0nore de De dietum est, n0n in manufactis templis habitat, sed corpus nostrum temphim est Spiritus uneti Et ne corpora n0stra e0nti milRS, membra sunt Christi. Qualis ergo est Deus eui templum aedisieatur, et a D00 ut 0 0mbris Dei Cont. Maxim. . . . .). Et prius in e0dem opere hae iam eripSerat: Nouu Si templum aliqui saneto angol exestilentissim de lignis et lapidibu faderemus, uuathematigaremur a seritat Christi et ab eclesia Dei, quoniam reatura exhiberemus e m Servitutem, quae ui tantum sbetur D00 Si in saeri legi essu

246쪽

est Deus verus eui non templum adimus, Sed nos ipsi tem - pllim Sumu83 Ιh. l. 1. e. 1.3. Ad hase Augustini verba Erasmus inepte quid se hane n0tam dioeit, nune quibuslibutdivis tum pia fiseri. sed ne quo nune aueti per se et praΗ-cipue tum pia eoBSρ erantur neque unquam eonSeerat Slint, sed semper uni Deo dedieantur quamvis iisdem etiam sanetorum se moria redolatur et gl0lia seleb letur.

Seholion. 46. obiectiones quaeuam melluntur. - Adversarii divitii tatis Spiritus Saneti multas e0ntra am bieetione imprimis ex Scriptura e0ngesSerunt Verum omnes levioris Subsellii sunt; quare aliqua tantum pedi minis ausa referre sati erit.

t Apostolus de Spiritu Sancto scribit Ipse Spiritus postulat pro n0bis gemitibus inenarrabilibus R0m. 8 26.):

iamvero Deum orare non convenit nisi creatae naturae rgo Spiritus Sa=hctus Deus non est. - . eum S. Augustino:

ἡDietum est interpellat quia interpsellare nos faei nobisque intorpoliandi et omendi inspirat asso etiam si e ut illud in van- gesto Non enim nos estis, qui loq/iamini, ε Spiritus Patris ve6tri, qui loquitur in vobis . . . De hoe qu0quo Spiritusas sertius alibi dieit . . . Accipietis Spiritum adoptionis iliorum, in quo clamamus Abba Pater). est hie non dixit, qu0d ipso Spiritus elamet 0rand0, Sed do clamamUS . . . Ali tumen l0e ait: Quoniam Filii Dei estis, misit Deus Spiritum Filii sui in corda ne stra clamantem Abba Puter). Ep. 94. n. 16.)47. In saera scriptura Spiritus unctus hominibus donari in eos infundia, ab eis participari dicitur: tqui haec

de person divina dici posse non videnti r ergo. - .

Nihil repugnat qu0minus Spiritus an ei us h0minibus pr0pri idonari dicatur; qua sero rati0ne hae d0 nati fiat, inserius explicatur; sed Do niaiestati ho non repugnaro iam nunc in- tolligitur utp it qui Abrahae et omni iuSt dixit Ost . um ... merces tu Gen. 15. l.). - Deinde effundi Spiritus auetus

247쪽

Spiritus Sanctus tertia persona divina est. 24Idicitia per metaphoram, quatenus dona eius n0bis insuli-

diuitur; hae ipsa vero metaphori Spiritus Sanet divinitas significatur quatenus id, quod similitudin exprimitur soli

Deo e0nvenit seis eo liquor effusus in ipsam rerum substantiam petietrare Solet Apposite Paschasius Diaconus: ἡS0lus autem Deus in laeturam vel angelieam vel humanam virtut ine0rporeae divinitatis illabitur . . . Anima animae

aut ang0hius angelo e0niungi assi eiu et tactu potest insundin0n potest ' D Spiritu sueto l. 2 e. 2.3. Atque Didym-: Apsum effusionis n0men inerstatam Spiritus Sanei substantiam probat. 0que enim Deus, eum Angolum mittit aut etiani reaturam Effutidam diei de angsei m00' D Spiritu Sancto, . . s. S. Ambrosius, de Spiritu Sanet l. 1. c. 7.). Denique simili rati0n Spiritus a uetus parti ei pari dieitur: seisieet vel participati ad metus Spiritus Sancti refertur vel tiam de ipsa persona diei 0test eum in seriptura fideleη etiam dieantur paclicipes Christi effeti quin amen iud iniserri queat Christum pers0nam divinam non SM. 3 Apostolus I. Tim. 5, 2I haec habet Testor coram Deo 18. et Christo Iesu et electis angelis, ut haec custodias his

verbis conseqisi videtiΓr, Spiritum Sanctum unum 38 eae n-9el0mιm numero, siquidem Apostolus eundem post Christum non commemoria nominatim. sed ad angelos statim traniat.

R. Iam Athanasius ad Serap. hane obieeti0nem multis Scripturae locis refutat, ex quibus onstat, quand0que etiRm Deum Patrem et Spiritum Sanetum n0 minari praeterit Filio, ut IS. 45 et Agg. ., quandoque autem Deum et hominem aliquem praeterit Fili set Spiritu Saneto ut Exod. 14. et Lue. 18. neque tamsen inde onsoquitur, aut 'illium non Sse etiam Deum ut omnino nihil sso praeter Deum t hominem. Neque igitur p0stolus Spiritum auctum ad augel0rum r-dinem pertinur illic significat si alieubi praeter angel08mqnti0nem eius non adit et ineptum est, ut AthanaSiUS notat, secessitatem velle Ap0stol imp0nere, quare non id et cur B0 potius ita vel ita seripserit. Paeterea forte diei potest, vocabulo Deus tres persona significari nomine vero Christus Iesus Redemptorem oeundum humanam naturam Speetatum.

Maia ei, o Sanetissima Trinitate. 18

248쪽

242 Deras Trinitate. Ihesis T. 4s. 4 Zach. 4, 5. dicitur Et respondit angelus, qui loquebatur in me et dixit ad me ete. sed Spiritus Sanctus tilia, qui in Propheta loquebatur Spiritus Sanctus igitur an- gelvi est. - . iam Athanasius in p. ad Serap. lim e n- geliim, qui in Laeliaria Secundum visi0uem quanda ni 0que batur, reatum angelum et ministrum quendam Spiritus Sancti fuisse, non ipsum Spiritum Sanetum. Qui, munifeste patet ex ipso sernione quem habet hi ad gaeliariam Propli iam hie do in ungelus intor alia enim dieit me est verbuiu Domini ad Zorobabel non in eaeerciau, nec in robore, sed in Spiritu meo dicit Dominus eaeercituum. Ex quibus verbis patet, hune angelum de Deo et de Spiritu Sancto ius tamquam utriusque ministrum ad Laeliariam esse l0etitum. 50 5 Scriptura de variis ejectibus gens sive naturalibus sive supernaturcuibus diversimode eosdem proeedere signi- fecit eae Patre et Fili et writu Sancto sollicet de mire utitur praepositione eae, de Filio per de Spiritu Sancto in: tumuero eiusmodi diversitas operationis diuersitatem naturae significut ergo cum Pater sit Deus Filius et Spiritus Sanhtus Deus non sunt. - . Multis et obviis exemplis e0nstat a seriptura lias partieulas promiseu de tribus 90rsonis adlii-beri quod iam S. Patres ineuleurunt. Apposite . Ambrosius: Nos st0ndimus, ita ex Deo atre SSe omnia, ut nou miserit pus Pater quod vel per ipsum et in ips0 omnia sint . . . ita quoque per Dominum Filium esse omnia ut non privatus sit o. quod ex Filio sitit omnia i in ipso sint omnia; et ita omnia esse in Spiritu ut 0eeamur. mnia esse per Spiritum t mnia ess do sex Spiritu D Spiritu Saneto . . . .). Verba autem Apostoli: Eae ipso et per ipsum et in ipso sunt omnia, si quidem noli de solo Fili , sed de Deo trino intelligenda sint, qu0 alii ponunt alii negant, ita merito exponit S. Thomas: Omilia Sunt eae ipso, fellide Deo sie ut ex prima oporatri de potentia; mnia Sucit per ipsum, in quantum omnia sudit per uum sapientiam, omnia sunt in ipso, si eut in unitat consservante. Haec autem tria Se potentin sapientia et honitas, e0mmunia Sunftribus personis unde hoe, quod dicitur eae ipso et per ipsum

249쪽

Spiritus Sanctus tertia persona divina est. 243

et in ipso possest attribui uilit, set trium personarum; sed iam ei potentia, quae habet rationem principii appropriatur Patri qui est linei pium totius divinitatis sapientia Filio. qui pro edit ut Verbum quod iiihil aliud est, quam sapientia genita bonitas appr0priutur Spiritui Saneto qui proesedit ut amor euius obisectum est bonitas. Et id00 appropriando die repossumus ex ipso Selli det sex Patre per ipsum selli est per Filium in ipso sellii et in Spiritu auet omnia sunt Ep.

ad Rom. e. 11. eet. 5.).6 De Spi,itu S tuet i, scriptura dicitur: Non loquetur 51. semetipso, e quaecunque audiet, loquetur; et iterum Deme accipiet et annuntiabit vobis Ioan 16 13. 4.). Insuper diuersis loris mitti dicitur. Iunivero 3us eae propria scientia loquitur et propria auctoritate docet neque mitti diei potest. Ergo Spiritus Sanctus Deus non est. - . primo cum S. Thoma: . Spiritus Sanetus est Deus de Deo prodo-dens unde oportet, quod essentiam suam ab ali habeat,

stetit o do Filio Dui di etiam os supra et si eum in Deoo seienti sit virtus et poratio Dei Sit eius ess0ntia, omnis Filii sit Spiritus Sancti seientia o virtus et operatio est ab alio, sed Filii a Patre tantum, Spiritus aut6m Sanet a Patruo Filio. Quia igitur una de operationibus Spiritus Saneti est, qu0 loquRtur in sanetis viris propter hoc dieitur quod

non loquitur a semetipso, quia a se non operatur. Ipsius autem audire est accipere seientiam sicut et essentiam a

Patre et Filio C. g. l. 4. e. 23.3. - Deinde vero petaona divina miti dieitur quando vel novo modo in mundo externo apparet, quemadm0dum Spiritus Sanetus in peeie orporalieolumba in Christum deseendit necnon sub specie linguarum ignitarum super Apostolos, vel novo modo in homine esse sive Secundum novum enetum supernaturalem in eo habitare incipit, quemadmodum in omnibus qui iustifieationemaeeipiunt se in ea er0scunt, de doeente eontigit. Cum autem operatio illa qua novo modo Spiritus Sanetus se manifestat

vel in homine inhabitat sicut ipsa essentia divina ei a Patreo Fili est, ideo ab iisdem mitti dieitur. - Quae eum ita sint adduetis scriptura estatis et similibus demonstratur qui-

250쪽

241 Do S. Trinitate. Thesis dem pii ἰtum Sanetum re Patre is Filio prodedere, nequaquam uisim quiadsi Patri et Fili minorom isse vineitur. 5e. Contra Ἀθmonstrutionem superius inde institutam, quod Spiritus Sanctus in scriptura Deus socasur, hunc in modum opponitur: Diam Ioyses, iudices aliique homines

in scriptura nomine Dei nossuluntur cum tamen creaturae

sint ergo Zae illa denominatione Spiritus uncti in scrip

tur occurretite ei/ιsdem divinitas non probatur. - . Haec

obieeti soluta ess intelligitur per ea, quae ei rea eandem animadversa sunt in raelatu de Verbo instarnat 1. p. h. . n. 25. s. ubi do divitii late Christi agitur.

Declaratio. i. I. Arst ι mentum hulit re sequentis meAis. In sequentibus th0sibus iam ipsa Spiritus Sancti prodest,i0 demonstranda atque explieanda est. Porro Spiritum Sanctum a Deo Patro prodedero ommuni christian0rum pro sessio est, utpote qua fidei veritas nimis elare et diserte in Scriptura proponitur Ioan 15, 26.3; verum eundem a Filio quoque pr0eetiere graeci Sehismatici inde a Photii praesertim aetate pertinaetior infitiati sunt atque h0diedum infitiantur. Quaro

hae quaestio speetali cura traetanda est, praeSertina, quia inde a Leone XIII. eoque auetor magis iterum invaluerunt ematus ad inveteratum schisma riental magnam partem illa dissension eire Spiritus Saneti pr0e0ssion0m ortum et nutritum κndem aliquando abolendum. Quae eum ita Sint in praesenti thesi ex seriptura demonstratur, Spiritum Salietum non a atro solum, sed a Filio quoque pr0cedere insequ0nti ver idem d0gma ex Tradition tum dei dentali tum oriontuli vindieatur. 2. 2. Notitia historica e controversia Dite ' -- tino atque GD aecos circa processionem vi uus Sancti ex multi saeo tis assi citra Ad statum