De sanctissima Trinitate : summa praelectionum

371쪽

Spiritus Sanctus per operati0nem voluntatis procedit. 365

quo nomine quaediuia Vitalis in itio et ina pulsi designatur prout aliquis ex am0re dieitur ni0veri vel impelli ad aliquid

fudiendum. S. h. . . q. 27. . . es. e. s. 19. . . . Nimirum si 'seneratio desiit tur origo viveuris a vivente coniuncto in similitudinem naturae termittit in similitudine uinaturae Ormnliiser accipi sendus St. ita n generatio sex pr0pria

sua sit distinctiva ratione tendat ad aliquid qu0d seriise tam sui prinoi pii similitudinem exhibeat. Iam vero intolloetio sex

propria sua et distinetiva ration terminatur ad verbum ium- quam ad periisetam obieet sui repra080ntatio noui 0 simili tu dinsem utentiouulem ita, ut . . quando 10m SQ pSum intelligit v0rbum sie format lim quodammodo sit nitor ipso. Verbum quid qui creatum mi illum Ofiei ii seriise tu similitudin se, quia esse tantum intenti0ualo et aecidental hab0t. Verumtauisen quo seri stetior est int0ll0etio eo Hrseetius X ipsa natura set usita sentientia uitis pei uti ouis urit verbum quarii mer insistendi in ipsa linea iiii ollo eluulis i 0 ressionis, iiit lleoli, iussu ita prodii tot si hum in sinit pori tum in ipsa ration i 09raeso ututionis vel si iiii litudinis, V0rbum igitur n0iiae 'id seu tale soli substantiale noli esssentia divorsum ah hiseet et priueipio intelli etionis. sed iusdem sessentia se atque substantiao ita ut i 0late ad utina bis etiam i ii iii ulpiu in Sit verse ait serum ipsi in non tali tum in sentio ualiter sed se initi rea liter: quai tu verbo quod divinuo intelle eti0uis terminus est, esse ut0utiouul se irentu uuialii idemque Sint nρe0SS0 St. Quae euin ita sint. Vorbi in divinum x pi , prin et distinetiva rati0no intelleeti6nis in similitudin0in naturae ies atre i oeed0ro satis manifesto utolligitur Aliter vero iii uin re Se habet, qu id proceSSionent in voluntate altili et Eloiij in v0lutitas ex sor- mali sua ration nequaqua in hie eli quod iniit, in se inli-litudin0m pr0dueit vo umor nou ut imago vel sepraesentatiore amatae, Sed ut totus in ipsam rem illatam pr0esedit. Amor igitur relate ad suum bioetum se principium non ut alterum pSuiu prodedit quare manendo in liti ei amoris pro-es,stentis nult paeto ornitur rig0 qua in si utilitudiuem

natura sit. 0rminus igitur amoris Patris et Filii andsim quidem eum Patro et Filio habet naturam divinam, quia iu

372쪽

I 00 lilii L quod laeeidens sit, immanentem Prodedere potest: Sed nou procedit pr0eessione, quae e propria sua et distinutiva ration es in similitudinem naturae 'ndat: irgo Spiritus

10. Alian adhue eiusdem rationis e licationem proposuit S tare hunc tu ιodum, Ipsa uel ualis intelloetio est quasi formale oristi itivum maturae divinae Vorbo uisem divino formatissimo e0mmunientur ipsa int0ll0etio divina ut inisellectio sest quia per intelleeti0nem tamquam Verbum proeedit ergo Vorbo serina litor communieatur matura divina praseelse sub ration naturae x vi suae pr0eeSSi0nis atque ideo genstratur. Ex altura vor parte amor divinus non est 0rmalo constitutivum natura divinito Sed ad eam e0nstitutam eonsequi e0neipitur. quamvis realiter cum eadem ridsentieus sit. quaru Spiritus Sanetus, utpote qui talia quam Amor proeedit ex visuae prodessionis nou aeeipit naturam divinani sub serinali ratione naturae atque ideo m0n generatur Verum haecoxplienti merito impugnari videtur a Ruic disp. 8. Seet. 54s.):

quia intelloetio non magis os formal eonstitutivum naturae divinae, quam volitio vel amor: scilicet utraque potius nitributum est divitiam sessentiam vel naturam eonS0 lite uS. GOnferantur, ita in laeta tu dis Deo uno se sessentie Dei si physi est disputata ulit

turne pr0eudit, quia tamquam amor divinus inanianenter procedetis noeessari naturam divinum habet. Et confirmatur,qnia reata generatio a qua eoneeptus divinae generationis ab8 raetu sest. sempor in utur. quaild0eunque substantia vi-

373쪽

Spiritus Sanetus per operationem volimtatis procedit. 67

vρns a vivente vitali modo procedit. Ergo. - . SpirituqSanetiis pro 'sedit qui dein Simili in natura priueipio su0. 0uauipua in similitii dinem natura procedit ut in in letum est atqu0 solum deii eo non generatur. iiiiirum Spiritus sex neeessitat naturae divinae quidem proeedit e0usubstantialis prinoi pio sito quia iri divinitate, itominus quidquam edid0u- talo se tutum finitum immanenter proeliint plutio repule nat x seria nitamon quod eun Sub8tantialis Suo priuei pii procodit, id nequaquam est per modum proprium t 90 dialem proe0Ν- si , uis uae, quo ne in se Drmalit0r c iustituitur 6 ab aliis distinguitur: sed relate ad hune noduli se libui quodammodo malisi inliter: nam amor procedens ut est formaliter unior non dicit Similitudinem cum suo priueipio. Itaque

tum iu siroesession Filii tum in ea Spiritus a ueti serminus productus prinei pio eonsubstantialis est ideoque divinum

naturam e impr0hendit, sed lior et alis torminus sub linet ulla ratione ab neti uno produeente attingitur atque h0o sumeti ut altera et altera productio alia ni t alium rationem sormalem habeat. Quod Suar0 exemplo ex retituris Sumptoupie illii strat . Eadem sentitas formae v. g. 0test fieri per generutionem et per reationem sub diversa formalitat0: nam illa sunt aetiones diversae se ad illas consequuntur in re prodii et divorsa relationses ut tumen utitus ne in adquaest. Di Stinguuntur ergo retioni S, qui ii iura di 'itur attingerΡ0n8 in quantum iis, alia in quantum tute tis set de magis pqr se sit per unam illarum aetiouum ipsa rati sentis, quam Per tiam quamvis tuo non distinguantur ali 0 uti set

talis uiis. Quid sergo miris in quod in divinis prodessionibus lut iligi 0ssit disti uetio similis quasi formulis ex form stlitai Θ

vivente vituli modo procudit generatio quidem St, Sed Simuletium progessio tu similitudinem nutura exsisti. Si vero hae forulatissima ratio similitudinis sex vi ipsius pr0 gessionis consequens sorte ab honiiuibus non aliqudatur vel si tamquam se strabilis ab illa substautia viventis ex vivent vi-

374쪽

tali pro tussi0110 0u e igito sentur id scis uti otium propoSitalia ligquaquam in pstdit; t0nilii tune ad Summum illuu 0nsequeretur conceptum generationis simili ratione per revola-uonom redditum ess ' perseetiorem, tin per 'andem re VBla- timueni perseetus est s0enudum plurium Saltem ili holog0rum opinionem done0ptus hypostasi vel perS0uaρ. 4110 v. g. Cardinalis Frangulin ii eoueeptii generationis plause assdrit et urget. I b. l. ab initio. 13. Secundo opponitur Dia urgetur rue cedens dis cultas: Si militudo no sue ad am0rom. si iam ad tu selle trionem pertinsere videtur ot0nim amor inter amηnt m et amatum eonvsententium quandam infert natura soli indolis in Do igitur, in quo umor summam seri stetionem assequitur, linei conveni 'titia perseeta similitudo id seo tu identitus natura se sit oportet. Ιmo oro nil quamvis productionem pHetat ut quod producitur, in si inititudinem sui principii pro eo lat num miro liguus agit similo ibi. Ergo nullum e0nstitutivum senes utionis in pr000sSi0n Spiritus Sancti deficit id00qui guuserari die sentius est. - . ad primum, sellidet similitudiuem p fetur seti uti si amorsem, cuin S. Thoma: Similitudo alii 'r portiti se ad verbum et liter ad amorem num ad Verbum pertinet in quantum ipsum Stquaodam similitudo r. intellectae sieu genitum est similitudo generantis; sed i ii mor0m pertin0t. iton qu0d ipsis amor sit similitudo. sed in quantum similitudo si priueipium ratio amandi. Unde u0n SHqititiar quod inor it Ρnitus, sed quod genitum Sit prinei pii in amoris.' Ibid. iiii 2. Alterum ver0, nimirum: unino gens git simit sibi, ad principium ausalitatis pertino ideoque ad proe sessiones diuiuas plieari nequit utpote quae vera elystetione non Suut 0-que igitur causam, sed principium solum hab0nt. Iusuper etsi omnis effoetus suae causa aliqua rati0n similis sit op0rtet, neque tamen omnis Metus u prinei pi Secundum speetem vel naturam similis est id autem siqui ad fuerationem requiritur, ita in prostessione mori de Sideratur. Apposit iterum S. Thomas: Cum autem SiqnSum it, quod Rinatum in amante non Et Secundum similitudinem pedi0i, sicut intelledium in iniselligo ute, omne fiatem quod procedit

375쪽

Si,iritus Sanetus per operationem voluntatis pr0dsedit. 369

similitudinum sui obi peti prostedit, utpoto euius si uisentionalis xpressi 0 hae autum similitudo in ei staturis pr0pt0rstarum imperseeti0nem se limitati insem perseeta Ss nequit: Verbum igitur divitium ex pr0pria sua ratione in perseetam similitudin0m pro dedut 0e0ss est haud autem perflaeta Si

militudo in divinitat n0unisi similitudinem ut identitatoria

naturae dieser polost. Am0 vero in t0t eomprehensioni sua rati0nis propriae se formalis nulla ration diei assimilationem amori pro studentis ud priueipium suum. Erg disserotitia essenti lis inter v 0rbum et am0rem notata omnino subsistit. Quarto opponitur: 0 meu procossionis generale Si Si 15. igitur Spiritus uneti proe0ssio a ratione g0nerationis desidere dicitur alia ad quam portineat speeios indieanda erit. Iam-

vero nulla speei pr0eossi0nis ommunientur uatur nisi generation0. Erg0. - . iterum eum S. Thomae Detim n0- minare n0n 0ssumus nisi se ereaturis. Et quia in reaturis commutate alio natura non est nisi pes generationem pr0-

eqssi in divinis non ab set proprium v0 890eial nomen nisi

mansit in spuetali 0mine; sed pot0St 0minari Spiratio, quia est proe0ssi spiritus. Ibi d. ad 3.3Quirit denique opponitur Iutolloetus t voluiitas in De 16.n0ii distinguuntur nisi virtualit0r Spiritus Sanetus autem a Fili realit0 distiuguitur org ratio ob quam Spiritu Sanetus n0 generatur . in se poni nequit, Ru0 per voluntatem. Fi-

Μd Iler, De Sanctissis a Trinitato 24

376쪽

370 Do S. Trinitate. Thesis 2.

lius alii se in or ut0listet uni proeedat. - . Natura di inaunum a quo Siniplex prindipium est, quo a Deo euneta pr000dunt tum intra tum extra ipsum. Attamen in eadem natura divina se eundum oriam qua proe0dunt diversitatem diversa attributa tamquam diversa prinei pia formalia re et dis- eernimus. Si v. g. natura divina quatenus mi Serieordia est, principium est formule, quo misseretur et v0niam impertitur: quatenus autem iustitia si impios punit et iustos remunserat. Iam vor si horum attribitorum distineti virtualis suffieit, ut

osse eius realiter distinet ab eis prosted aut pari ratione R intolluetu i 0luntat divina virtualiter solum distinetis p0rsonae realiter distineta procedere p0ssunt quod nisi c0nee

datur, ipsum mysterium corruat nee 0SSO St.

Corollaria quaedam. 17. I. AHi uiscrimini intre senerationem et processionem a theologis Otreta nauis secun-aaria sisnt atque re essentia Iem merenti mea inlicatam acceαχιut. - ra0ter differentiam essentialem explieatam plura alia praesortim tria diserimina inter I roesess 0nsem Filii ut tu eam Spiritus Sanet a S. atribus set th00logis n0tata sunt etiam ad xplieandum eur Filii quidem processio rationem generationis habeat, non autem ea

Spiritus Saneti. Qua diserimina roviter eonsideranda sunt. Primum igitur discrimen . Thonicis refert his verbis

,. SieUt pr0deSSi0, quae est per modum naturae, non praeexigitaliani pr0cessionem, ita nee prodessi quae Si per modum intelleetus pr0e0Ssi autoni, qua j st 0r 0dum v0hantati S de neceSSitate pra0exigit pr0eessionem qua est per modum intell0eius.' I 0 0t. q. 10. . . ad 11. - Sane ex h0e diserimine luesti quid ρm, prodessionem p0 voluntatem eatenuSdefidere a ration se onerati0uis, quia sociis ad haec aliam pr0ceSSiouem lapponit insuper etiam Stenditur, proceSSi0nem Filii in aliquo uni generatione e0nvenire. Se ilicet in eo qu0d illa stetit ite aliam pr0cessionem in eadem re non prae exigit; verumtamen hae ratione proprietas essentiali vel con8titutiva Ἐρnerationis moti ixhibetur quia etiam creati 0

377쪽

Spiritu Sanctus per operatiouerum luntatis pri dedit. Ti

intulligi didit, eur Spiritus unetus noti dieatur natus esso .Hie te unque etiam illud intelligitur quantum a talibus quales nos vivus, ut selligi potest cur non distatur natus es80, 80d 0tius pr0eedei Spiritus Sanetus quoniam si ot ipso Filius die6retur ani borum uti iii Filius die0rsetur, quod absurdissi uitam est Filiu quippo nullus est duorum nisi patris in utris Absit autent, ut inter eunt atroni t quin Filium aliquid talo suspieu inur. D Trinit. l. 15. e. 2 i. n. 48.

Ide tu diserimon tin et S. Anselmus oenon . Thomas notant . Proesessi naturae est tantii in ab uno sicut ab agente. si sit periis etiam agens. eo b Stat quod in animalibus g0neratur aliquid ex duobus, sellii et x patre se matre. Nam Solus pater ag0us, mater vero alietis. Sintiliter autem prodessio intellectus os ab uno solo: sed amistitia, qua ostam0 mutuus, procedit ex du0bus ad iuvicem se amantibus. μ L. o. - sed tium h0 diserimen internum set ussontialem differentiaria inter generati0neiu et pr0cessio item non assistit. sed potius iudieiuna est ulterum quidem ess alistram Pro non SSe generationem. 0que lit0r hoe diseri insen 0 et iroseitati intellexisse videntur. Tertium discrimen notatur ab Alexandro Hali iis atque is ii ipso aliisque adhibetur ad roddendii ni rationem ab illam prima quid ρm 0n aut sui alterii pro 'ossi in divinitat ration qui senerationis abseat. 0 diserim fit in seu St, quod Filius deipit eo minutile atani a Patre naturam divinam adhue

Filius quid qui in simili iuditiem nutui a proe0dsere ide0que generari intelligitur n0n oro Spiritus Savetus. - tia in oedi Serim se redi sane sex hibori atque in re subsistor intelli gitur verum tam eii seque ipso Asentialis vel eonstitutiva proprietas senserati0nis xhiboliar. Etenim primo Ῥ0n clum

378쪽

372 D SS. Trinitate. Ihesis 12. generatione natura s00eunda eo ni municatur, Sed etiam reatione B aeferent si amor pro 'edens stetit Verbum ex sormali

sua et propria ration imago xpressa sui priueipii esset. sin dubio et ipso generari serito distersetur, quamvis tinnitune naturam divinam iam n0n eommunieabilem acet peret Denique tiam illud prae eulis hab0audum si Filium naturam divinam adhuc e0mmunieabilem quidem aestipere, Ommunieabilem vero n0n enseratione, Sed alia prodeSSione generati0ne autem creata communieatur uatur Deeunda iterunt generatione. Quare etiam hoc tertium discrimen magis Secundarium et externum est. Ita tu hau tria discrimina subsistunt quidem ut oete notantur; attamen ad essentialem differsutiam e cedunt se eundaria uni neque proprietate constitutivas generati0nis attingunt.

20. 2. Spiritus Sanct ι non est Patri HIiique

asso. Rationem assertionis duplicem reddit S. Thomas, alterum positivam se sexternam, alteram int0rnam ex naturaro derivatam Primo e Doetorses Graecorum communiter

dicunt Spiritum Sanetum ess imaginem Patris et Filii sed d0d toros Latini soli Fiblio attribuunt nonasti imaginis. Non senim invenitur in renoui ea seriptura nisi de Filio dieitur enim C0loss. 1, 15. Qui est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis creaturae; et admeb. I, 3. Qui cum sit splendor gloriae et Aura substantiae eius ... Secundo e Sie ut

Spiritus Sanetus quamvis sua pr0esession accipiat naturaui Patris, sicut et Filius n0n tamen digitur natus ita eo ue-eipiat speetem similem Patris, n0n dieitur imag0 quia Filius procedit ut Verbum, de euius rati0n est similitud sp0eiei ad id a quo pro dedit; non autem se ration se amoriS; quamvis h0 eonveniat am0ri qui si Spiritus Sanetus tu quantum est amor divinus.' S. h. i. p. q. b. . . 21. Itaqu0 ratio eadem est, propior quam a ratione Filii defieit Nimirum eum imag0, ut supra th. 5. n. 32. iam X-plicatum est proprie sit perseeta similitudo ad xemplar expreSSa X vi etionis vel quasi-aeti0nis, qua exprimitur, piritus Sanetus u0n si imago Patris set Filii quia non vi ipsius Suae pr0eessi0nis imi maliter xstat similitudo perflaeta

379쪽

Spiritus anesus per operationem voluntatis procedit 373

Patris et Filii proeedit enim tamquam am0 Patris et Filii;

amor autem ut letum St, ex pr0pria sua ratione non didit

assimilationem, sed impulsiana. Erg0. Quod autem Patres graee Spiritum Sanetum oeant imaginqui Patris et Filii 0n saei spriam dissiduitatem: tonim

muniter utuntur n0mine imaginis pro perlaeta similitudine.' Ibid. ad 1. Reipsa hune sensum prae se serunt tostimonia Ρatrum graestorum a etavi hae in quaestione allata. I. T. e. z. 3. In Deo processiori es reaIes tantum auae 22. sunt nec plures Ase Osctunt Faeile eonstat de duplici asS0rtione qua in h0e orollario p0nitur

1 Duae sunt in Deo processiones reales. - Hae M-

serti ad fidem spectat, utp0t qua eonstat Filium a Patres Spiritum Sanetum a Patre Filioque pr000dere. Atqui processio, quae ab una 80la per80na est sane distinguitur ab ea quae est a duabus. Praeterea altera proe0ssio est per intel- leetum alisera vero per v0luntat0m. Ergo duae sunt in Deo

prodessiones tum realiter tum formaliter distinetae. Et quidem realitor distineta sunt, quia ad terminos realiter distinetos tendunt. Deinde autem etiam sormalito distinguuntur, i . . in ipsa rati0u proe08sionis distineta sunt, eum altera sit g0neratio vera et proprie dieia, altera vero ab hae ration deficiat. 29 Neque possunt esse plures, quam duae. - Quam 23.a880rtionem S. Thomas sic probat: Prodessi0nos iu divinisaeeipi non possunt nisi secundum stetiones, quae in agente manent. Huiusmodi autem uetions in natura intρlloetuali tdivina n0n sunt nisi dua sellieo intelliger o vello. Nam sentire, qu0d tiam videtur esse perati in sentionte, est extra naturam intoll0etualem, neque totalliser est romotum a genere actionum, qua sunt ad extra nam sentiro perficitur per actionem sensibilis in sensum. Relinquitur igitur, quod nulla alia processi p0ssit esse tu Deo, nisi Vorbi et Amoris.' S. h. l. p. q. T. a. 5. - eque ver possunt 8Se plures pr0eessiones si vo per intelleetum sive per voluntatem. quod

380쪽

pliei petu omnia int0lligit et similiter omnia vult. Undo in

utius amor persectus et in hoc ius perseeta sudeunditas manifestatur.' Ibid. ad 3. 24. Opponi tamen potest ho mod0 P0 tinnia divitia infinita

est atque intra Deum necessario operatur; potentia vero iustiit neeessari 0 2rans etiam noeessario inlinitum pr0dueit; ex quo consequitur in Deo unam tantum prostesSionem esse, eum infinita vis se infinitum terminum exhauriatur. Si autem nihilominus proe0ssiones multipli eantur. iii infinitum multipheantur ne eeSSe St. - . primo Hai e ratio, Si valeret, etiam probaret, processione in De supp0sita nihil iam reari p0880 ergo nimium ideoque nihil probat. Praeterea vero per processi0ne imma uento in D00 0n aliud se aliud infinitum vel non altera et 0rtia substantia pro dedunt, sed al-t0ra et tertia str80na quae 90r80nae pro dedente . ideo infinitae sunt, qui eandem numero substantiam in sui tam aecipiunt. Persona autρm divina plures esse pos8unt, quia in eadem substantia r0lation uni opp0sition constituuntur se ab invidem distinguuntur qu0 luserius aesturatius explicatur. Nequis autom plures quam duas procedere possunt ex ratione deelarata. 25. 4. Processiones clivinae non sunt inhineia te notur se per infelIectum et 'ollιntretem. Ut iam supra die tum est Durandus e0ntra e0mmunsem theologorum consensum eo Diondit processiones divinas esse immediat a natura divina non vero per intell0etum et voluntassem. Quae opinio Durandi merito a th00l0gis notatur tamquam temeraria Saltem atque orrori proxima. Et reipsa eandem alienam 0do loquendi si ripturae a doetrina atrum atque Doet0rum id seoque salsam 880, ex t0ta prasecedentistraetation satis e0ustui soli tiam rationibus theologi eis resutatur atque t0tam oeconomiani mysterii psit uorse Sisen