De sanctissima Trinitate : summa praelectionum

411쪽

In Deo sunt relati0nes reales ad intra. 405

fusionem hyp0stasium intr0dueat h0e eontra eriminui 0r0s responde mi , 08 sic naturam diversitatis exp0rtum e0nfiteri, ut 0n 0gemus disserentiam, qua Unu priueipium est, alius a prinei pi0, quippe qua Solium moti alterum ab itero

naturam denotent, Sed mutuam inter g personarum relationem a sexistendi m0dum' De de l. l. e. 10.). tres latini eandem doctrinam proponunt et urgent. 19. Audiatur . . Hilarius: N0 hab0 fides ap0stolida duos deos, quia nec du0 Patres habeat nee du0 Filios. 0ustendo atroni e0nfessa Filium est credens in Filium er0didit et in Patrem quia et n0men atris hab0 in s Filii

n0men . . . 0n demutatur autem per nativitatem natura, nose eundum similitudinem generis Sui eadem Sit . . . Naturam

diversam seputet ad utrum quo qui neseia Pati sim et Filium quod in unum pra0dieat 08 . . . Ne du0s 008 ρ ρ D00 verita perfidit nee singularsem Deum Dei patitur nativitas

neenon unum sunt, qui invicem sunt. Invidom aut0m Suut,

eum unus ex uno est ' Dd Trinit. l. i. n. l.). - 0piose in hac doetrina xp0nsenda et neu leunda versatur imprimis Augustinus in libr0 5. 0 Trinitate, ex quo ha0 adnotare suffieit: In 00 autem nihil quidem s0eundum edid0n dieitur, quia nihil in se mutabile sest nee tamen nari quod dieitur, 80eundum substantiam dieitur. Dicitur enim ad ah quid sie ut Pat0 ad Filium sit Filius ad atrem, qu0d 0n est aestidens quia et ill0 0mp0r Pater et ili s0mper Filius et non ita semper quasi X qu natus est Filius, aut ex L0qu0d nunquam desinat ess Filius, Pater non desinat is dis Pater sed I 00, qu0d semp0r natus est Filius, nee 00pit unquam sesse Filius. Qu0d si aliquando 0880 00pisset aut aliquando sessu sesineret Filius seeundum aestiden disteretur. Si ver0 qu0 dieitur ator, ad seipsum disteretur, m0n ad

412쪽

406 De S. Trinitate. Thesis 13.

Filium; et qu0 dieitur Filius ad Seipsum disteretur, n0n ad Patrem se eundum substantiam disteretur sit illo ator, set illsi Filius sod quia et at0r 0n dieitur ater nisi ex eo, quod est i Filius, o Filius n0n dieitur nisi sex eo, quod ab set

Patrem non se eundum SubStantiam haec di euntur; quia n0nquisque eorum ad SeipSum Sed ad invicem atqu0 ad alterum ista dicuntur: seque se eundum aestidens quia et qu0 dieitur Pater et qu0 dieitur Filius a0ternum atque ine0mmutabile est eis. Quam0brem quamvis diversum sit atr0m esse tFilium esse, 0n est tam0n diversa substantia; quia h00 0nseeundum substantiam dicuntur, Sed Seeundum relativum: quod tamen relativum n0n Si dei dens, quia non St mutabile L. e. e. 5.). - Denique . Anselmus hae notat:. Hae sola au8a pluralitatis si in D00, ut ator sit Filius et Spiritus Sanetus diei 0 p0ssi ut d invi eum, sed alii sint ab invidem, quia du0bus m0dis est Duus d Deo. Quod totum p0tos diei relatio nam quoniam Filius existit de De na- seendo, set Spiritu Sanetus pr000dend0, ipsa div0rsitat nativitatis et pr0e0ssi0ni relaruntur ad invicem ut diversi talii ut invido in Liber se pr0e0ssi0n Spiritus Sanet e0ntra Gra0e0s e. 1.). Et alibi: Nihil pr0hibet dicer duas e

s0nas, Patrem et Filium es8 duas r08, si tamen intelligatur euiusm0di sint 08. 0n enim si sunt Pater et Filius duasirsis ut in his duabus rebus intelligatur e0rum sub Stantia, Sed earum relati0nes' De si de Trinit. . . i. Quibus uinibus iusti m0niis, stelati alii multis, sive e plieit affirmatur sive implieit includitur vel Supponitur, relati0nsis divinas immanente 0SS omnino realeS. 20. 4. Ex conciliorum cle Iarationibus. - Eandem doctrinam ex e0nethorum qu0 quo declarati0nibus sertissimam esse, iam ex ii8, quae supra ad dueta Sunt, Satis donStat. Quare pauca tantum hie expresse ad due sero Satis est. Itaque iam Concilium Toletanum XI. 6ib. declaravit . In relativis . . . perS0narum n0minibus Pater ad Filium Filius ad Putrom, anetus Spiritu ad utr0sque refertur quae eum relative tro personae die autur una tamen natura vel Sub Sinutia eruditur . . . Qu0d enim 'ater est, n0n ad e, Sed a

413쪽

In Deo sunt relationes reales ad intra. 407

Filium est; et qu0 Filius est, n0 ad se sed ad Patremost similiter et Spiritus Sanetus n0 ad se, sed ad atrem et Filium relative refertur in e0, quod Spiritus atris et

Filii praedicatur ... In relati0ne enim per80narum numeruSeernitur; in divinitatis ver substantia, quid numeratum sit,n0n 0mpr0h0uditur. Ergo in hoe solum numerum insinuant, qu0 ad invicem sunt, et in h0 num ero carent, qu0 ad Se sunt.' Concilium autem Florentinum expressis verbis el0herrimum principium Stabilivit: Omnia sunt unum, ubi non obvia relati0nis p p08itio' Deeret. pr Iae0bitis). Itaque exeoneiliorum doetrina nanis numerus et mnis distineti in Trinitat ex parte relati0num est eum igitur numerus et distineti realis sit, prose et etiam relati0nes reales Sint oportet. I. Ex unanimi theolosso 'um consen- - Cum 21. traditionis d0etrina hac in re tam manifesta Sit, an mirum non est qu0d etiam theol0gi penitus consentiant. Sie S. Thomas deelarat: Sentsentiam fid0 sequent0s portet didere in divinis relatione reale eSSe.' D0 0t. q. . a. 1. es. S. h. l. p. 9. 28. a. 13. Et Toletus: In De Paternitas et alia relationes originis sunt reales. Hae e0nclusio est o de.' In 1. p. l. e.). Item Suareae Inter catholico extra e0ntrover8iam est, ess inter erg0na Trinitatis relati0nes reales.' L. 5. e. 1.D. 1.3, Necn0 Rui declarat. err0rem esse dicere relationes

rei dilueidationsim et e0nfirmati0nem argumenta quaedam Sol Vere uulit qua in opp0situm fieri p0ssunt:

I Cum omnia creata eae interna sua ratione relativa sint, Deus essentialiter absolutus est ita, ut praecise in oppositione ad creata ipsum absolutum vocetur atqui ipsum ab-εolutum omnem relationem aecludit ergo in Deo relationes reales esse nequeunt. - . Deu ipSum abSolutum est, qua-

414쪽

quid qu0d sit xtraneum ab ipso nihil tam sen prohibet quini dilatatur ad liquid intra ipsum .' S. Thomas, d P0t. q. R. 1 ad 10.).

23. 2 Si in Deo reliationes reales sunt, aliae non erunt nisi relationes originis. Atqui origo creaturarum eae Deo nullam ponit relationem realem in ipso, utpote qui per creationem

non mutatur; non magi autem ac per creationem Deus mutatur per generationem vel pirationem ergo sicuti creatio non ponit in Deo relationem realem, ita nec generati ne spiratis. - . . paritatem quae prosecto uanino deest

Et0nim si eut inuis esse eius ad causam suam, ita reaturaθmaxim ad Deum rea liter roseruntur, utp0te a quo magis quam ullus effectus ab alia ausa Setheet 0eundum totum Suum SSe et perpri, SSentialiter se pendent. 0us autem ad er0atura non realiter refertur, quia nullo stet ad hune esseetum ex natura Sua ordinatur seque hune esse etiam produco nil uti in id p0rsistitur vel mutatur. liter Ver pr0rSusi 0 s habet in pserationibus divinis immansentibus etenim Deus Pat0 naturali 000ssitat g0n0rat Filium; et utor eum Fili parit0r x 000ssitate natura spirat Spiritum Sanetum: at tu id 00 quamvis senerali 0 spirati in D 06 0n inserant

pr0pter aliquid qu0d sit in D00 sed s0him se eundum id qu0d sit x parte er0aturae. Sed Vorbum producitur ut 00ssentiale ipsi D00, ut de secundum id qu0d in De est, refertur Deus

415쪽

Relationes ab essentia virtualiter, inter se oppositae realiter distinguuntur. 409

De Iaratio. I. De variis circa hanc quaeAtioνὶem errorib/ιs i. atque opinionibus. - Demonstrata et vindieata xistentia relati0num ad intra earum rati interna vel habitudo imprimis ad ossentiam divinam ne en0 inter se explieanda venit. Cire hanc auton qua08ti0nem decurSi temp0rum varii err0r0s et is pinationes diversae pr0p0Sitae Sunt.

Et primo quidem notandus est error eorum, qui contenderunt, relationes divinas ab essentia realiter distingui citra omnem mentis considerationem. Atque hune err0rem pr0ssessus esse videtur libertus Porretanus, d0een pers0nas

divinas singulas non deitatum esse, Sed deitata Deum S80 qua d0etrina pers0nas divinas ab ipsa natura divina realitor distinxiss v stetur: X 0cirilia enim Si intelle et Sstne qua- tornitas in divinitat e insequitur qu0 Gilb0rt theologi op-p0ner solebant, maxime S. Lernardus, ut v. g. his verbis: ἡ Ν0 08 sergo in De0, ni Si Deus. Quid inquiunt P0rrρ-tani n0gasi dum habere divinitatem N0n, sed qu0d habet, h0 est. Negas divinitate Deum 8803 Non, 80d 110 alia quam qua ipse St. ut Si tu aliam invenisti, adiuvet mo Trinitas Deus adv0rsu illam tota me e0ntumaei erio'0. Quaternitas orbem disterminat, n0n signat deitatem Deus Trinitas est. Deus trium Iingula pers0uarum. Si quartam

416쪽

410 De S. Trinitat0 Thesis 14.

divinitat0m adlidere piaest, interim ego hanc, quae Deus non est, orsuasi, mihi minimo adorandam.' De c0nsiderat. l. 5.2. Ad hune errorem secundo quadantinus accedit opinio Durandi, qui essentiam divinam et relationem . g. paternitatis ab invicem realiter distingui 0ntendit tamquam rem et modum eius. Ipse suam Sententiam ad haec capita rev0eat Primum est, qu0d di Grentia essentia et relati0nis in divinis n0n est pure et praecise Secundum rati0nem. Secundum St, qu0d 0n est distendum simplieiter, qu0 differant se aliter. Tertium est, qu0d 0e0ssarium est die ere, qu0 diffserant aliquo m0d realiter, Saltem se eundum quid et eum determinatione. Qualis autem sit hae det0rminati dedistrat 0rbis:

d. 33. q. 1. D. 23. S. 3. Necnon tertio cognata esse videtur etiam opinio coli.

Scilie et hi th00l0gus statuit inis essentiam et relati0nes in-t0reedere distineti0nem, quam Vocat 0rmalem. Quaenam Ver0 huius distineti0nis Drmulis rati interna sit, ita dedistrat: -Batio, qua larinaliter Suppositum est ine0mmunieabile et rati essentia ut essentia habent aliquam distinetionem praecedentem omnem etiam intellectus reati et in ereati' In 1 d. . . .). Cum vero nihil0mitius de ment Se0ti irea hane distinetio uom formalem dubitetur, a schola eiusdem ita Oxplicatur, ut virtuali quidem distinetione mai0r, reali autem minor ad 00que media inter utramque inv0niatur. 0alis enim distineti exstat quand distinet extra mentem constipientem reipsa aetu distineta sunt virtualis aut0m distineti n0n est nisi in intolleetu 0neipient0, fundamentum autem habet in re, quia qu0d 0ipsa unum idemque est distinetis aut qui n0tionibus eo neipitur, ne diversa virtute e0ntinet. Iam ver Se0tistaselarinaliter distineta a distunt, qua in ipsa re citra omnem mentis e0nsid0rati0nem et quidem diStineta Sunt, neque tamen ut res a re, sed ut 0rmalitas a Drmalitate disserunt.

3. Quarto deniliι notandus est error Arianorum et no-maeorum, qui opinationibus modo recensitis e diametro opponitur. Etenim hi mnia, qua de De praedicantur, se et

417쪽

Relationes ab essentia virtualiter, inter se oppositae realiter distinguuntur. 11

rati0n idem esse ass0ruerunt atque de Omnem tiam Virtualem distineti0nem inter essentiam et relatione V. g. paternitatis negaverunt. Quare realem diStineti0nem quae Secundum fid0m cath0li eam inter ors0nas vel relati0nes divinas viget ad diversitatem essentia seu naturae transtulerunt atque de ipsum mysterium Trinitatis e medi tulerunt. Certissime nim n0gata omni distinetion stiam virtuali interessentiam et paternitatem iam sine aperta e0ntradietione asseri nequit Filium unum Deum eum atre atqu0 nihil0- minus realiter ab 00dem distinetum esse. Quod manifest0 apparet ex h0c argum sent Arian0rum, quod haereticorum circem ac murum appellavit Greg0rius Nag. 0r. 31. n. 23 )et Augustinus validissimum machinamentum D Trinit. l. 5.c. 3.) Ongenitum sesse nulla rati0n a deitat distinguitur; ergo ut 0n est ing0nitus, Deus non est atqui Filius n0nest ingenitus ergo Filius n0n Si Deus. - Quare S. Patres ad vertendam hane haereticorum streo in suis contra Arian0s libris hane rationis distincti0nem opi080 exp08uerunt atque Strenue defenderunt, ut V. g. Gregorius Nag. l. e. et in aliis orati0nibus Basilius t Gr0g0rius Nyssenus in libris e0ntra Eun0mium Epiphanius haer. 6. Cyrillus . in h0saur0; Augustinus de Trinit. . . praesertim et alii ses. Petavius d Deo l. l. e. - 11. de Trinitate . . e. 1-3.).2. Doctrin catholica. Inter has m ne Opi-ι. ni0nes vel err0r08 Sibi opp0 sit08 atque se invicem destruentes media intercedit oetrina ath0hea, quae distineti0nem

liter ab invidem distingui asserit. Ad hane d0ctrinam declarandam et recte uncipiendam e0nserunt, quae Petavius circa aridem eontra Arian0s et nomaeo notat: Tametsi

aliter in De ros habeat, atque eam e0gitando e0ncipimUS sitque unum quiddam et simplieissimum qu0 multipliei noli 0n partimur n0ri Sunt tamen Uni undendi invicem ae promiscuo habendi sel int0ri 0res illi 0neseptus animi vel aevoe0s quibu a B0bis explieantur. Etenim quamvis una sit ademque aes in Deo, m0n solum divinitas et iustitia. 30l

418쪽

412 De S. Trinitate. Thesis 14.

miserie 0rdia sit iustitia, sed etiam divinitas et paternitas, vel eum sitat Filii propristias qua siliati dieitur nem tam oneum paternitatem intolligit se voeabulo exprimit divinitat0m

qu prinei p0m 80eta et pini0nis un0mium, par eximium fratrum Basilius t rogorius Nys80nus ne utenta orati0 ne disputant. Qu0rum ill0, qua vis sit int0lligentia ae noti0nis, qua se in eandem in plura e0gitando dividimus, erudite X-

nihil aliud os nisi illud ipsum qu0 intelluetus de De e0neipit vel ropra0s0utat; se breviter est ipse eoneeptus bieetivus. Secundo ne rati in pS De est, non aes ipsa n0Stra c0ne optio sit extra animam n0Stram, Sed in quantum extra animam nostram si aliquid in D00, qu0d resp0ndeteoneepti0ni anima sicut significatum Signo. Tertio rati0nes igitur illa 0bieetive diversae, 08Sentia et relationes, revera sunt in se tamquam in bi0cto, qu0d eminenter easdem

veri fidat vel quatenus iisdem in De aliquid resp0ndet ipsis repraesentatum Quarto denique Moe eadem ae it de De0

419쪽

Relationes ab essentia virtualiter, inter se oppositae realiter distinguuntur. 413

maxim plures rati0nes obieetive diVer8a constipere p088umVS quia de re aliqua, ieet una 80lum perlaeta, plures tamen p0ssunt s80 similitudines vel repraesentationes imperseetae. Quare fundam qntum distineti0nis rationis simul est sex parte Dei et x part intelloetus nostri. Ista pluralitas rationume0ntingit ex h0e, qu0d res quae Deus est, Superat in tollec

eeptione diversos m0d0s perlaetionis aesti pere tum quia Xereaturis e0gniti0nem aecipit in quibus sunt iusti si m0di perlaeti0num se eundum diversas s0rmas tum quia hoe, qu0dinio est unum sit simpl0x plurifieatur in intell0etu n0str0. Et rati ulteri0r est quia ips Deus nostrum intell0etum ex dedit. Qu0 autem Deus Iesedat intelle etiam nostrum est ex parte ipsius D0 pr0pter plenitudinem p0rsecti0nis eius, et ex parte intellectus ti0stri, qui desidi senter se habet ad ame0mprehendendam. Unde patet, quod pluralitas istarum rationum non tantum est x parte intell0etus n0stri, sed tiam ex parte ipsius Dei in quantum sua seriecti Superat unam quamque eone optionem nostri intellectus. Et ideo pluralitati istarum rati0num respondet aliquid in re, quae Deus st: n0n quidem pluralitas rei Sed plena persecti0, ex qua Ontingit, ut 0mnes istae e0nesepti0nes ei aptentur' S. Thomas l. J s. etiam de se un0, h. 12. Iam haud d0etrina int0gra seeundum diversas sua parte f;. in hae thesi pr0banda se dessendenda st ut in 1. quidem thesis parte probatur, nullam quam eunque di 8tinetionem rea isem intere0dero int0 0880ntiam atque relationes ad intra: in . partu sisenditur, viger distinetionem rationis rati0ei- natae sive virtualem, atque euiu ind0lis Sit magis explicatur: in . denique parte demonstrandum est, resationes divinas, quatenus sibi pp0nuntur, realiter ab invidem differr0. Demonstratio.

i. p. multa est quaedunqne realis distinctio inter essentiam divinam et

relationes.

I. Probatur ex Concilio Lateranensi IV. I. In h0 enim e0ncilio e0ntra abbatem Ioaehim hae definiti0

420쪽

414 6 8s Trinitate. Ihesis 14. edita est: Una quaedam summa r08 S . . . quae eraeiterest alsi sit Filius et Spiritus Sanetus tres simul pers0nsteae singulatim quaelibsit arund0m; et de in De s0lummodo

Trinitas est, non quaternitas, quia quaelibet trium pers0narum est illa res videli est substantia, essentia seu natura di

eedens, 80 08 Pater qui generat, et Filius qui gignitur, sit Spiritus Sanetus qui pro dedit, ut distineti0n08 sint in per-s0nis et unitas in natura. Licet igitur alius sit ater, alius Filius alius Spiritu Sanetus, n0 tamen aliud, sed id quod sist atqr, est Filius et Spiritus Sanetus idem mnino ut secundum orthodoxam et ath 0li eam fidem e0nsubstantiales

0880 eredantur. μ8. Nimirum primo si relati0nes divina ab sissentia sialiter distingu0rentur in )00 0nsequeretur quaternitas vel etiam mai0 pluralitas rerum distinctarum sellie0t qaliter distinetas ess0nt ab invidem essentia, paternitas, filiatio, Spirati passiva nee non spirati activa atqui in De solumm0d Trinitas

est realiter distinet0rum ergo. - Praeterea eum Ssentia.

dieatur esse Pater se Filius et Spiritus Sanctus, impossibilo est relationes paternitatis, filiationis, spirati0nis passivae abessentia divini realiter distinguantur ratione ulla nam ustorali 0ue quaelinque realiter distinguntur Sive realiter adaequato identie n0 sunt, do invidem praedieari non p0SSunt.

9. 2. Ex Orincipio in hac a Trinitate αoctrinaceIebrato. si priueipium Patribus soll0mne et a conciliis sanetium: In Deo omnia sunt unum, ubi non obviae relationis oppositio atqui nulla est oppositi inter essentiam divinam et relati0nes divinas erg0 8ssentia divina eum quReutique selati0n divina ualiter unum si adeoque relationes divina ab essentia divina r0aliter n0 distinguuntur. 10. 3. Ex auoratione Pro letatum Perctoncilium. Est argumentum S. Thomae: Omni reS, quae n0 est divina 880ntia est reatura. sed relati realiter competit Deo. Si erg0 0n est divina ess0ntia, erit reatura; et it ei 0 erit ad0rati latria exhibenda, contra qu0 in praefati0ne iantatur; Et in pers0nis proprietas et in essentia