D. Ioannis Molani, s. theologiae louanii professoris, ... De historia ss. imaginum et picturarum pro vero earum vsu contra abusus. Libri 4

411쪽

Lrn. III. GAp. XXIV. quos nihil teinere hic fecisse non dubita

balia. Ab eo autem benignum & eruditui responsum accepi:. in codice Vaticano omnino ita inueniri, ut Gen tianus Her uetus in tomis Aloysii transtulerat, nulla Lctis facta mentione. Non aliter in Granisco, quam in Larino legi,apud Simeon ena Metaphrastem , qui iuxta nomen suum, quaedam de suo saepius intermiscuir. V rum autem & purum Chrysostomi sermonem exstare in peruetust o codice variorum eius apud Illust. Cardinalem Sirletum , virum non minus affabili lis manitate , quam eruditione, clarum. In eo autem libro sermo allegatus eo; dem modo legitur , ut in Romano B reoario , nis quod librariorum errore scriptum videatur, super modum , pro super mel. Graeca enim sic habent, Πολ

υρνῖσθαι Q τ ρονόαιρων. Animaduersum est

ab eodem Grauio lac profluere in decollatione, quae exstat Romae in stotcio porticus diui Petri. Beato Hieronymo scriptum Neronis gladium albo cruore accipi pocruor & lae ex collo eius profluxerint.

Nain martyrio Pauli, quod lano Potifici

412쪽

rdi D E H I s G S. IMA s. martyri inscriptum est, legitur, de corpore A postoli unda lactis in vestimenta militis exsiluisse, & pollea sanguis

paulus quibus de caussis sepe a dextris Petri pingatur.

Estat nunc quaestio, dudum agitata, an Pauli Apostoli Imago recte id extris Petri collocetur. Hoc enim a prisca vetustate ad haec usque tempora

obseruatum est in Apostolicarum litterarum sigillis , & in Pontificio sacello. Alibi etiam in picturis, & marmo ubus, in saepius obseruare licet. Vt igitur hanc quaestionem, qua possim breuitate, expediam : Constat in primis Petrum recte Paulo praeponi'. Hoc enim a diuersis Pontificibus obseruatum fuit, & etiamnum hodie obseritatur in Romana moneta. Idemque perspicuum fit ex antiquissima tabula, Constantini, ut aiunt, rempore depicta, quam ipsius Diui Petri Basilicae Canonici diligenter custodiunt. Exstantque pro hac pictura diuersae rationes,quarum nonnullas refert Mucantius': plures verb Paris Crassus, olim Pisauriensis Episcopus, & cerimoniarum praefectus,

413쪽

praefectus, decimo Leoni scribens seruod vero e contra Paulus Petro, qui dignior . lco est , aliquoties praeponatur , perquam absurdum videretur, nisi in eius de sen

sionem pulcerrima occurrerent argu menta . Quae septem referemus. ex eru

ditisiimo tractatu, quem de Imaginibus- Petri & Pauli, ad Gregoriuxta l. scripsit Franciscus Mucantius Romanus I. C. α Cerimoniarum magister. Neque tamen putandum foret priscis illis patribus . rationem. defui sse etiam si illi , nobis ignoraretur. Nam & in rebus maioris momentiti ut in Ecclesiasticis traditionibus, desiunt nobis aliquando liquidae rationes : iniquibus locum habet quod sub finem Ecclesiasticae Hierarchiae scribit San 'us Monysius: Non nostra scientia diuina omnia circumicribi , multaque eorum quae a nobis ignorantur, causas habere Deo dignissima; quas nos quide

ignoremus, cognitas autem habeant nobis superiores Ordines. Sed ad rationes veniam usi , quarum prima ab, antiquitate rumitur . Hanc primo loco urget Petrus Damianus,Carindinalis, Episcopus Ostiensis, qui ante annos soo. scripsit Desiderio abbati, Occurrit mihi, quod ipse 1 me quaesti Ono Mutriti proposita ne penumero requisisti, cur Videlicet in Imaginibus picturarum per

414쪽

366 , DE H I s T. S. IMA O .vnhiei sis Romae adiacentes prouinciau, Petrus , qui primus est, ad sinistram,

eo apostolus autem eius Paulus', convstituatur ad dextram cum iuxta vulgarem

sensum hoc rerum ordo deposcat , ut Petrus qui Senatus Apostolici Princeps est, dextrum Dom1ni latus, Paulus Vero qui minor est, sinistrum iure possideat. Sed durum est valde ut opinemur quia iam egregium, tamque famosum Apostolicae dispositionis ordinem , inConsulte atque inconsideratὸ, deuota Deo ac religiosa vetustas admiserte. Neque enim credendum est; ut Constantinust

Imp. imo Papa Siluester, totque posti

eos Prineipes de sacerdotes, ita Ecclesiasticae disciplinae cura peruigile atqueso tertes, hunc ordine ramorum principum negligendu ducerent,si increpatione aliqua dignum existimarem.II. ratio. Quia Benjamin Latine sonat, filiu dextrae. Co-

stat aut e Paulu non tantu de tribu Bej

min suisse, sed & ipsu Benjamin postremum inter filios lacob, Pauli typum gus fisse. Itaque recte Paulus, filius dexterae. 1

dextera collocatur, cui Deus dexterae stagvirtutem, plus quodammodo quam alijs est impartitus : quique contra gentes per fortem dexteram dimicauit. I II. ratio . Quia dextera significat vitam coelestem sinistra autem temporalem. Vnde

415쪽

L is. III. C Ap. XXIIII. 3ογVnde non immerito dexter locus Paulo tribuitur, qui vivens adhuc ad coelestia raptus est. Vbi arcana audiuit, quae non licet hominibus loqui, & ad Apostolata vocatus est, Deo ia glorificato. IIII. ratio. Quia Petrus potissimum fuit Apostolus circumcisionis, Paulus autem gentiu:quet relicta synagoga ad dextera Dei ponedae sunt.V. ratio. Per Petrum,praesens activa vita figuratur: ideoque ei copetit sinistru Iatus , quo actualis vita exprimitur. Has quinque rationes iradit Mucantius, ex epistola Petri Damiani, ad Desiderium abbatem. Mediam autem siue tertia, tradunt etiam Innocentius 3. sermone do Euangelistis , Thomas in I. ad Galatas, Gulielmus Durantes libc 7. Rationalis cap. 44. Δc alij. Sequentes vero duas su- peraddit Mucantius. VL ratio. Petrus 1 sinistris collocatur,ut inde documentum sumamus, summum Pontificem humilitate decoratum esse oportere, sicut ipla Petrus fuit. Vnde istud arbitror obseruari in altari sacelli Pontificijι VII. ratio . DuPaulus Petro praeponitur, significari potest hos Apostolos esse aequales meritis: quodque nihil debeamus de ipsis sentire diuersum, quos & electio pares,& labor similes, & finis fecit aequales . Nam descriptura aequalitatem inter Filium MPatrem sigmticat, dum filium asserit adid extera

416쪽

dexteram Patris sedere. Igitur.

Bil ems ins r proceres duo Iumina, per quos Eoma potens magni sustinet orbis onus. Seu dextra , lauaque serint , par gloria

Par honor θ Iuus est : stat bene qui que

Addit Catanaeus lib, de gloria mundi ex Antonio Nebrissensi , Grammatico, Petrum in sinistro collocari, quia laeua pars pro digniori apud antiquos est habita. Quod assumptum Mucantius non tantum negat, sed etiam docte refutat. Quod vero Centuriones Magdeburgenses asserunt, Paulum aliquando a dextra depictum esse a veteribus , Ut significarent Petrum caeteris Apostolis non esse superiorem, sed parem, hoc commentum esse , & nouitium , Mhaereticum , nullus Catholicorum dubitare potest , apud quos Apostolicae Sed is primatus a Petri Apostoli temporibus hactenus refulsit , & fulgere non desinet. Quo spectat etiam quod nonnulli haeretici omnibus Apostolis in picturis tribuant claues regni cinis lorum, quos Ecclesia peculiariter Petro tribui .

417쪽

uria Magdamna absque vestiam sompa pingatur.

C Equitur tutius Mensis, si ae Quinim- D lis.& in eo natalis Mariae Magdalenq..Hanc autem poenHuisse vel hi tu non ex

primuni Euanges stae, sed non est dubium quin tam perfectar poenitentiae exemplar, etiam fasitum induerit qui poenitentem εdecebat. Ideoque indecenter a pristori bus pingitur cum pompa vestium , poenitentiam agens , aut crucem prouolutis genibus amplectens. Canit enim de ipsa Re Ja. Ecclesia, Regnum mundi Omnem ior natum saeculi contempsi, propter amorem Domini mei Iesu Christi.Neque impudice pingenda est, ut peccatrix ,sed pudice. Quod a multis contra insolentiam pictorum est notarum. Pulcre Petrus Ba cherius,in Homiti jς,Malim, ait, Sulanna .rrit . . pingi ac delineari ingemiscentem, fic t crymis infusam ad coelum attollente ocualos, quain feminudam ad lauacri aquas iestygmate perungente. Maiores enim tum

faces ac scintillas subdet ad inmandum Q do δ'&caeteris ditiarum rimaginibus incestigi tu i ' O stes lauim tion vid. , 'utiliorem

418쪽

LIi. CAr. XXV l. 3IO. tum beneficium si idonea . Nos quidem

non negamus Iacobum & Ioannem tune i ' '- pueros fuissse phrasi sacrae Scripturae, sedi, puritate S simplicitate, non aute aetate. 2 Quomodo de David, qui mortuus estisenex, & plenus dierum in Evangelio le-.ZM. r. gitu C ,: Et erexit cornu salutis nobis , in i domo David pueri sui.

Christophoripictura multipliciser dism

istor.

ID Lura dicenda sunt de Christophoro

I martyre, cuius natalis eundem diem incidit. Et in primis solent eum passim pingere in aulis aedium, & in templis, gut facile conspici posset. Imo audioli in8 Alemanni a multi, locis depictuin esse e3tra templum , circa ingressiim, aut in exteriore templi pariete . Huius autem causam indicant qui 'usdam locis subscripta carmina, qualia suἡt:.Christophati sanctis'eciem quicunque tuetgr. . . Ista nempe rie non mite mala marietur.

rumicum: Musdixerimus istud vanum rio. , esso, mesito rectilis facere censentur, qui cap. 3 si alio decenti loco eius imagine statuunt, iiij si qX loco non lossit huius vani erroris

419쪽

Christophori Chrastum, &Alia quaedativei appangentes , respuxerimi ad id quod

Leg.9s. Leginda aurea habet, eremitam quendam ei dixisse: Cum procerae staturae sis, . . , dc sortis viribus, si iuxta fluuium cum resideres,& cunctos traduceres, regi Christo cuia erui desid cras: plurimum gratum

esset, & spero quod ibidem se tibi manifestaret Deinde multa plausi biliter addit.. quod puerunxChrastum in humeris mitauerit, tu miratus sit eius pondus, dixeritque fluuium transgressus In magno v periculo puer me posuisti, & adeo ponderasti, quod si torum mundum supernies habuissem vix maiora pondera persensi sem. Ad quem puer: Ne mireris Christo. phore , quia non solum super te totum mundum habuisti, sed & illum, qui creauit mundum, tuis humeris baiulasti. Sed an haec si' certa,nescio. Hoc scio, quod

aureae Legendae aut ho praemittat , ivt in

quibusdam gestis suis legitur:&quod nihil tale habeat historia eius manuscripta. cuius pars in Ecclesijs legitur. Itaque ei

ctura haec exprimens. et si numeranda se inter eas quae probabile, no simplici populo: apud doctos tamen aut par uri , aut nihil prbbabilitatis habet: ac proinde ab istis non est ex rendendi . Principale tamen videlicet Imago Christophori

420쪽

Lia. III. CAp. XXVII. 313 cum Christo in humeris, videtur mihi a doctis extendi posse, alio tamen refe- l Cliendo significationem, ut dicatur Christum in humeris portare, ad signicandu, quod sicut nomine, sic & re, fuerit verus Christophorus, siue Christiferus. Sicut enim Agnes , quia secundum nomen suum Agna, id est, casta, erat, cum Agno apparuit et ideoque etiam cum Agno pingitur: eum in modum Christophorus non solum in suo pectore Christu portauit: sed, ut Martyrologia habet, 9. CAELNiceta & Aquilina eius praedicatione ad ara Christum sunt conuersae. Imb, si recte L 'citetur in Aurea legenda , Ambrosij in Praefatione, verba sunt, Christophoro tantae virtutis cumulum &'octrinae gra- tiam Domine contulisti, ut 48. millia hominum de Gentilitatis errore ad Christiani dogmatis cultum coruscantibus miraculis reuocauerit. Quid igitur mirum est ab eo in picturis portari Chri- stum, qui secudum nomen suu Christum multis modis portauit. De transsatione porro per mare, & aliis, quae appingvtur,

scribit micelius nullam syllabam legi. ramen iam pridem ea excusata sunt abgisluse' Hieronymo Vida, Cremonensi poeta. Is enim non inelegantem scripsit hymnum Christophoro Marirri, hunc in

modum.