D. Ioannis Molani, s. theologiae louanii professoris, ... De historia ss. imaginum et picturarum pro vero earum vsu contra abusus. Libri 4

391쪽

IzbG H as et. S..eIM A G. praecepti: quas dum aspicerem & eorum 'ROSiὶnso imito videram. Du Mos in ipsisImaginibus cognouissem vultus, ingenti

clamore, coram omnibus satripis meis,

confessus sum gesse,quo* is somno vi deram. Idem refert Adrianus primus in Synodo Nicena secunda, actione; secun-d . Ambrosi v ero citata verba allegat ire '. scripto de Imaginibus. De callaitie auten CH Ρι quam Petro appingunt, habentis; testi 3 η' monium Clementis .. Hieronymus enim ' in epistolam ad Galatas, in illud: Veni Hierosolymam,videre Petrum. Ncin uroculos,au,genas,vultumque eius aspice-rpi, de virum frontem ostiret coma, an,

ut Clemens inperio is eius refert, calui alam haberet in capite. Est de apud Clau- dianum carmen quod huius memini In Iaeο-Per meres Pauli per cani limina fetri. ibo MAE ut autem beatus Petrus cum duabusi Vmm G uibus: regni elorum pingatura . no tum est exsa prosanctis Euangeliis . Sed ii quibusdam sorte obseruatum non est, quod una clauis, laurea pingatur fit Q ra, argentea. Exempla multaaexstant in 'Ecclei s Romanis, in portis aliquot ciuitatum Italiae , & Romae, & in in si gnijs Pontificum . Per auream clauem, intelligo potestatem ab solationis : per

argenteam, excommunicationis: Haec

enim inferior est, illa dignior . Recte

392쪽

ri R.

III. CAp. XXI. etiam corona in vertice pingitur, cum ea in gestauerit in memoriam passionis ' Dominicae : ut est apud Bedam quinto Cap. . libro , historiae Anglorum: & puerulo His et cuidam beatissimi Apostolorum princi- r ρ 'φ

pes dignati sunt apparere, Petrus de' mariton sus , ut clericus et Paulus barbam eo. i . habens prolixam , yt est apud eundem, non Ion libro quarto cap. I . se η

Annotatio in Crucifixionem Petri prini ripis Apostolorum. C AFUT X XII. CVod amem attinat ad crucifixiorinem Petri , principis Apostolorum , nonnulli' eum pingunt funibus cruci alligatum , moti Ariastis verbis se Christi, male intellectis, Cum senueris , extendes manus tuas . & alius te cinget, & ducet quo non vis, Quod dixit, significans qua morte claris catus Us esset Deum. Nos tamen longe praeferimus clauos . Nam Chr3sostomus , in encomio Petri & Pauli , apud Meta. phrastem , exclamat ad beatum Petrum, Beati claui , qui membra tua penetrarunt . Et infra, Sit mihi enss Pauli pro corona, & claui Petri pro lychnitibus gemmis infixis in orbem diadematis.

393쪽

I a. Quae sancti Doctoris verba annue t ω' guntur in Octava Apostolorum, abs Romana Ecclesia. Rursus, Diuus Augia stinus sermone I '. det em pore: Crucifixus est Petrus: expertus est clauost expertus est cruciatus . Euthymius praeterea ad ultimum caput Ioannis, Alius te clauis adstringet , ac ducet ad mortem.

Quibus consentit Simeon Metaphrastes . in commentario de vita Petri & Pauli. Accedit huc verisimile esse Romanis non alium fuista crucifigendi modumqu1m Iudaeis , a quibus Christus cum

latronibus clauis est. Crucifixus . Testia Augustinus , scribens tractatu 36. in Ioannem , Pendentes in ligno crucifixi, clauis ad lignum pedibus manibusque confixi producta monte necabantur . Hieronymus praeterea significanter dicit , Petrum cruci eine assixum quod in clauos competere Videtur . Quo etiam respexiise arb1tror inter His- M.ti panos Prudentium , scribentem de coronis,

Figitur ergo manus sitibter

Tib. i. sic&Hegesippus in historia excidijΙerosolymitant. A persecutoribus. iti cruci adiudicatus, poposcit ut inuersis vestigiis cruci assigeretur, quod indignus esset qui simili inodo crucifigeretur , ut passiis est Dei filius . Vbi notandum in primis Ver- bum

st. χι

394쪽

Andreae vino fortassis interpretis. Quomodo vice versa improprie scripsit Gregorius Lb. i8. Moralium , In cruce claui Cap.rymanus pedesque latronisiugauerunt. Aduerte deinde quod in uersus voluerit

eruci assigi, ne simili modo crucifigeretur quo Dei filius. Sane si non fuisset clauis assiius, fuisset satis magna dissimilitudo a crucifixione Christi. Et tamen Tertullianus, in clib. de praescrip. haereta scribit Romae Petrum passioni Dominicae adaequatum esse. ad illud, ni fallor,reia piciens , quod ad instar Christi Saluatoris , clauis sit ad crucem assixus. Edidit contra pictores hac de re Iudocus B dius, anno isi 8. libellum Petri Richardi, Parisiensis Doctoris & sancti Petri Trecensis Canonici : In quo auctor ille

non tantum auctoritate ni storiarum , &sanctorum patrum , pictores premir, , sed etiam per reliquias. Vrget ςnim ci

uum diui Petri Christi fidelibuis ostendi Lemovicis , in Basilica diui Martialisi; se etiam alterum diui Petri clauum vidisse in Morta ing , coenobio monalium, ordinis Cisterciensium , in dioecesi Ab-rincensi . Denique accedunt sculpturae&picturae. Romae ad quatuor clauos in

cruce pendet in tabernaculo lapideo N 6 altaris

395쪽

Vrbamu Pontifex qua re cum vite pim

IN termediis non multis diebus, o

currit natalis urbani Pontificis. Oui .cur initoribus colatur,& quare cu vite

uuis pingatur, saepiusa me quaesitu est. Et pro clara resolutione nihil est apud Damasium,aut in gestis Vrbani,vel Caeciliae martyris historia , sed inter historias quas manu sua scripsit religiosus Pater Rubeae Vallis, Antonius Geems Bruxellensis,inueni quarto nonas Aprilis historiam sancti Vrbani Episcopi Lingonen sis, qui quiescit in Diuionens monasterio in argentea capsa. Ea autem historia habet varia miracula Lanini Urbani Lingonensis, partim pro retentione, partim pro ereptione, vel recuperatione vinearum. Ex quo suspicor per errore ςquivoci nominis , vinitores pro Vrbano Lingo Densi Episcopo colere Vrbanum Papam, que in Kalendarus inuenerunt. Indeque etia error is picturia lauaserit: simili enim errore molitores nostri Lovanienses in Ecclesia S. Quintini celebrarunt festum S. Vtistoris velut patroni sui, decimo die

Octobris, quo die Xanthis passias est S. Victor

396쪽

Lir. I II. C A p. XIX. atys. Victor cum socijs: sed admoniti a pa- i sestore suo, colunt nunc Victorem Mastita .liensem, qui moli contaitus est. Eius nais et alis est D.Jul'. Quo etiam die eum celebrant Victorini, tum Parisijs, tum in locis. Certe Ambrosius Nouidius Flaccus Ferentinas,in faciis sistis ad Paulum tertium , in quibus ferias opificum diligenter re Centiet, ne meminit quidem festi sancti Vrbani: sed Vinalia vetus festurn habet in festo sancti Martini: & serias Vindemiatorum late annotat in die sancti Mattim Apostoli. ubi inter caetera Apo- stolum ita alloquitur Δι sis ingratus, Martinam,ct te inde vosabit: Pinget o in inultis minina vestra locis. γDimi ij que acinis, nigroque alboque, notabit Silua Dei: ius aderis cura secunda dape. ,-- Neque arbitror pictores nostro S acce- pingiturpisse hanc Vrbani picturam a Romanis. dimidias Quia quantum diligentia quorumdam cognoscere potui, Romae nulla exstat eiuscemodi Urbani Imago , quamquam nec ulla fere alia . Nam in aede sanctae Caeciliae caput tantum depictum est. In

aula vero Pontificia quae Constantini dicitur, ob Imperatoris historiam ibidem in parietibus depictam, est Imago eius, Verum nullo fere discrimine ab alijs ali, quot Pontificibus . Caeterum dum haec apud doctos discutio,& erue dae veritatis caussa Lib. s.

ita laea

vocant,

397쪽

caussa exagito, nolo culquam ansam prς-bere,ut ea Imprudenter effutiendo, vini torum mentes turbet, atque offendat.

Nam si commendandus sit eis patronus dici poterit duos eis esse eiusdem nominis patronos, unum Urbanum Episcopum , in Francia notiorem, qui circa vineas varia praestitit miracula . Alterum vero Vrbanu , propter Pontificatum Vrbis Romae,& celebre martyrium, per totum orbem Christianum notissimum. Quem sibi vitavique Alemanniae , fortas sis & aliarum aliquot prouinciarum vi nitores in patronum & defensorem elegerunt. Sed quid eos mouit Z Suggestimus paulo superius , fortassis per errorem Vtrumque Urbanum commisceri. Sed id nondum resoluimus , neque apud plebeios resolui expedit. Quare videamus

quid adferri possit ad defensionem inue

teratae consuetudinis . Primum scribit Bona uentura An fine cap 1. beatum Franciscum in eremo Vrbani, cum naturae suae defectum sentiret, & vinum deesset, aquam in vinum optimum conuertis'. Quod in illa eremo propter honorem &meritum Vrbani, unde nomen habet, factum esse praesumitur. Deinde cum inprimitiua Ecclesia agri venderemur , α pretium ad pedes Apostolorum poneretur, urbanus decretalem tulit, de fundis

mcclesiae

398쪽

K pretio plus Metilitatis Ecclesi e proueniat. Itaque no n dubito', tum tempor is a m r plillima vineta ab iis qui marzyrium quo- tr tidie exspectabant Ecclesiae oblata esse,

ad peragenda diuina mysteria, & ad cleriri pauperumque intertentioncm Sed haec: fortassis longe petita videbuntur. itaque. Tal addimus etiam populares ratione . Vanu li tores constanter asserunt &am Moribus e suis accepisse se dicunt, Urbanum inter vineas laruasse in rabie persecutionis

a' Quod etsi in gestis Caecili .e,aut alibi 'noni O,legerim . fortassis tamen i gestis ipsus a Nrbani per Metaphrastera licripti sedi a nondum editis, latet, aut ex iis letiliae, l6- .ia cis, in quibus latuit, cognosti potest.

, Nam hec eremum Vrbani agnoscere inas mus , nisi eius Bonaventura meminisset.: Quid igitur mirum est, si ab illo pὰtat

a vinearum, conseruatio, quem aliquata os per vineast salutem iobtinuisse corpora

io: lem, constans est opinio3Ist & xlla ratio. in Germani pro vino duos dies exopt*Ls renos, vigesimum quintum lanuarii qui est conueritonis sancti Pauli y do punium, diem astatis qui Vrbo no sacer Urit Iinc, i dilicubi laetitiae signa exhibent , si dies illi; l obtingami serent; tristitiae verb si ingrati. α At vero maiores nostri tune in uti dareni silent Paulum &.urbanunt i ii de Ur

399쪽

edio DE Hi s T. S. IMA c. bano in aestate datus est palines virens, 'quem in hyeme Paulo dare non potue- runt.Id p9stea in picturam transit. Nunc

pietas maiorum multum refrixit, ut non i

sit mirum vineas multis iniurijs obnoxias fieri. Imo pietas auita apud quosdam in turpissimum abutam degenerauit: Da Ima. nondum, inquit Sce nckius. locis quibundam abolitum est, ut, sciliceri diui Pauli ac sancti urbani Imagines iii profluen rem proiiciamur , si sorsan eorum dies festiui inciderint in coelum pluuium, aut

foedam tempestatem . Eodem pertinet

3 :quod Ioapnes Bohemus Aubanus scrip - sit in libro de moribus gentium,agens de Flancuniasin die inquit, sancti Urbani, vinitores in foro, aut alio publico loco

mensam locant, mappis, fronde, plurimis redolentibus herbis instruunt, desuper statuam Mapi Pontificis statuent quam si dies serenus est,iargo vino cor

arant i Eoisilii honore prosequuntur: si .verd pluuius, id non solum non faciunt. sed lutum in eam proh ciunt& aqua im- , modicae perfundunt, h ini j Legit ver b inter antiquas praefatio,. 'me benedictio uuae in die Sixti Papae Amartyris, hunc in modum: Intra quorum

nos consortium non aestimator meriti, sed veniae quaestumus largitor admittet,

Per Christ in Domi-n nostrum Ben

400쪽

die Domine & hos fructus nouo&vuae, quos tu Domine per rorem coeli,& inuniadan tiam pluuiarum,& temporum seret,itatem ad maturitatem perducere es di-: gnatus ,α dedisti eos ad usus nostros cum gratiarum actione percipi, in nomin Domini nostri I Es V Christi. Per quem 4 haec omnia semper bona creas. Haec auis rem praefatio non fuit commoda frigidis regionibus, in quibus uuae tardius maturetcunt. Illae vero an aliam habuerint benedictionem,a se in die Vrbani usitatam, bnon est improbabile, etsi fortassis id difficulter, propter raritatem scribentium,

doceri possit. I v N I V s. Ioannis Baptista picturae, cum exuuiss

CAp UT XX. OB seruanda sunt etiam nonnulla, de Ioannis Baptistae, praecursoris Do mini, picturis. Et primum quidem;quod cum exuuijs depingaturi dependente: etiam exuuiarum capite, sine pellis came li, sacrae Euangeliorum historiae nesi sa-i tis consonum videtur. Non eni-Euani gelia habent ipsum vestitu fuissepelle,sed; Matthaeus scribit . Ipse aute habebati M- MAEtibi: stimentum 4 α , Yt Graeca habent , suum