장음표시 사용
291쪽
tunt ἰ qiu summa ope , t immoti a bore opus est distabvendis. Primo itaque, missius, qui irgento repletur, sithrevior undetriginta digitis uel verbi causa, sit tubus viginti tantum digitis longus . tum non plus sentitur gravitatis; quam est gravitas viginti illorum Hydrargyri digitorum . quoq; claritatis causa, viginti unciis pendere suppono. FRA. Quid inde ALix. Gravis discultas. Nam si sit aeris pressi Dra super tubi verticem,&non Hydrargyri gravitas in tu . quam sentio, tum non viginti unciatum gravitatem sentirem, sed viginti novem, quum aer superne incumbens. totidem.& noti pauetoribus une isr pendeat. Gab L Non sufficienter naturam illita dissicultatis perspicio IMA L Ex. Adsertiue Dromo , Baroscopium, de quo Secti ree secuπda, Dialoris secundi, Lihi Primi. D R o. Praesto est, hete. ALvx. Dum tubum A B G per medium digitis allevo , aeri, premira qua ines ψertex A, deprimitur, ejusdem est polidetis, cujus est Hydrargyri cylindrus C B, quem unde, iginta unciis gravem esse suppono: ergo aeris pondus, quod tuta vertici A innititur, est etiam viginti novem unciarum. Co R. NihiI ex tuis principiis clarius. A L E x. At si eundem tubum; vibginti digitis tantum faetas longum,quod perfacild fieri potest, totamque ejus cavitatem argento repleas, tum aeris pressura, qua tubi vertex A deprimitur, non in enietur viginti no vem unciis, ut ante gravis, sed viginti tantum. Sed quomodo hoc fieri potet t. quum semper & perpetuo ejusdem sit gravitatis aer, qui tubi verti ei A innititur 3 Hac de causa, dicendum videret , quod non sit aeris; sed ipsius a genti gravitas, quam sentio. CORN. jam penetro dissicultatem 'A L ε x. Dein, si tubus qui argento repletur, decem solummodo digitorum si in longitud i ne i turi decem unciarum pondus dunt mani sentitur 'Si denique is non eracedat q4inque tos i tum unc e quinque dc non plures struiuntur. Ad haec, sivit & aliae nonnullae , qux multo. Ei Kk a. essicacius
292쪽
essicacius urgent. Namsi infundas tubo, Quem triginta. vestriginta sex digitis longum pono, octodecim Hydrargyri digitos, quorum singulos una uncia pendere statuo. tum
si tubum more solito alleves, gravitatem solummodo in decim unciarum invenies. Si eidem tubo decem infundas Mercurii digitos. tum, eo more debito allevato, decem s Ium uncias invenies. Imo, si lanci appendatur, non pluribus pendere comperietur. Denique, s sex insundas, tum gravitatem sex unciarum solummodo senties. Concludere via dentur essicaciter haec experimenta, non esse aeris, sed psus argenti gravit4tem, quae sentitur. Haec cuncta eumnient etiam pnaenomena, si iisdem tubis aqua insundatur. FRAN c. Ingenue mihi satendum est, gravissimi illas rati nes tuas apua me ponderis esse, quibus multum, nisi certista mam de aeris gravitate & pressura haberem scientiam, commoverer, & de sententia, quam multis rationibus convictus, amplexus sui, dimoverer. Utcunque, finem & exitum expectare patienter non gravabor. ALEx. Videntur quidem inextricabiles dissicultates, nihilominus animum te aes imore nolo. IX. ALEx. Ut horum obscurissimorum secretorum, causas attingam. penitusque eas evolvam, & recludam, supponendum est milii primo, claritatis ergo, tubum digitis ablevandum, quadraginta pedibus altum esse. Secundo nota, Hydrargym . sed aqua solummodo eum plenum esse. Te tio,ieundem tubum, oppilato inseriori orificio inverti, ejusque orificium stagnanti aquae immergi, sublatoque digito, aquam e suprema parte tubi ad tricesimum quartum pedemsquemadmodum Hydrargyrum, ad vicesinummonum digitum .subsidere Quarto, ejusdem tubi orificium, non stagnanti aquae manere immersum . sed ex ea in apertum aerem
sustolli ibidemque pendulum existere. Quinto, cylindrum aqueum, quem triginta quatuor pedibus altum supposui, solo
293쪽
iatis Elaterio, tubi orificium munientis . suspendi. Sexto, supponendum est evidentiae ergo. singulos aquae pedes istius cylindri. unius librae gravitatem habere. Septimo. gravitatem aeris , qui tubi vertici innititur, triginta quatuor libra. rum esse. Quibus suppositis, quae levi brachio experiri possisumus, dico, dum dictum tubum, qui est quadraginta podibus altus, quique in se habet cylindrum aqueum triginta quatuor pedibus altum, digixis suspendo. me non aquae impendentis gravitatem sentire, sed aeris solummodo , tubivertici insidentis. ut ex subsequente schemate manifestum fiet; ubi ADE est tubus illius altitudinis, & AD aqueus cylindrus, sex pedibus brevior ipso tu cujus basis A incumbit aeri, qui tubi orificium A munit. Est B F G C cylindrus aerius, qui tubi vertici B C incumbens, triginta quatuor libris est gravis. ED est illa inanitas, quam aqua iubsidens deserit. Dico jam, dum tubi medium digitis complector, ipsumque tubum , aquam simul manu alle, o &pondero, me non aquae AD gravitatem sentire, quam sertire se autumet aliquis , sed gravitatem aeris BFG C, tubivertici B C incumbentis. Hujus rei ratio 1 me supra reddita est, Sectioneseptima, hujm Dialogi , ubi ostendi hoc evenirethaenomenon , propterea quod non omnes tubi partes uti, formiter urgeantur ι quandoquidem parum vel nihiI aeris est inter D & E, qui tanta vi sursum urseat tubum, quania ab aere BFG C deprimatur. Sed ut ad grandiores perveniam dissicultates , supponamus eundem tubum seri curtiorem . & triginta quatuor pedibus longiorem non esse, uti. est tubus HI Κ, & ex eonsequenti, aquae cylindrum H L, ejusdem altitudinis effet taen dico me totam & integram adhuc aeris gravitatem , quae est triginta quatuor librarum sentire. dum tubum manu allevo, & yond ro. Ratio hujus, eadem quae prioris: Ponamus secundo. Husidem tubi altitudinem triginta trium esse pedum uti est tub
294쪽
R , &consequenter. aquei cylindri altitudinem Rejusdem mensurae esse. Tum dico, me non sentire gravit tem triginta quatuor librarum, sicut ante, sed triginta trium solummodo. dum tubum pondero. inde jam oritur dissicutitas , quomodo fieri possit, ut una aeris N N libra diminuatur , dum brevior iit aquae cylindrus ; nam acris moles &quantitas MN. quae tubi vertici N innititur. est eadem cum mole aectis BFG C, quae ambae ejusdem sunt ponderis , trigi lata quatuor vi d licet librarum. Facile quidem resolvitur , si diem me ipsus aquae gravitatem sentire, l amque, aquae altiti
l dine diminuta, dimi-l nui: dissicile vero, si dicam id quod sentio, aeris MN esse gravitatem . quae nullat
nus diminui potest. Ut huic occurram difficultati , eique satis faciam, ex cujus sol tione facillimus ad cς-teras dissolvendas p tebit aditus, sciendum est me agnoscere
aere BFG Cue qui, ut supponitur, triginta quatuor libris est gravis. Quod vero ise
295쪽
lindrus aquq R Q, qui nunc est tantum triginta trium pedum,& ex consequenti triginta trium librarum, premit & urgotiubi verticem R sursum, gravitate & pondere unius librae . ratione cujus aer N N, premit tubi Verticem deorsum, gravitate pondete triginta trium librarum solummodo. Nam, quanto magis cylindrus aquae QR, premit tubum sursum, tanto minus aer MN. eundem tubum premit deorsum .F x AN c. Sed quid hoc sibi vult, dum ais cylindrum aque-- R Q. gravitate & pondere unius librae, premere tubiverticem R sursum 3,A L E x. Id est, aqueus cylindrus R Q. quum sit una libra, levior cylindro aqueo L H; sortius, una libra sursum urget tubi verticem R, quam cylindrus H L premit, & urget sursum tubi verticem L. Et profecto in hoc uno, quicquid est mysterii, inVolvitur. F R A N C. Sed ed eos quaeso modum. quo hoc fit. ALE x. Quoniam aer tubioris icium Q obsidens. cui basis cylindri aquei innititur, minus una aquae libri gravatus, quam aer, qui orificium Hobsidet, & cui cylindrus aqueus L H innititur, ideo majori
impulsu aquam urget sursum, tubi verticem R versus; ratione cujus, renitens aer MN, qui rubum deprimere conatur, minus una libra deprimid quam ante ue & per consequens, manuS quae tubum allevat, & ponderat, non integram aeris MN gravitatem sentit. Haec, quae videntur satis Obscura, clariora multo evadent, si Sectionem septimam colo stilas . ubi exemplo tenentis baculum, rem illustrare studui. Nam si Petrus , verbi causa. gravius premat baculum deor-sam , quam Paulus premat idem sursum. tum majorem senistio pressuram superne, quam inserne. Si autem Pauli visai geatur, majorique conatu. quam ante , premat sursum tum certe minios sentio Petri pressuram quam ante 3 etiam seo. dem conamine. quo prius prelanat. Unde , quanto magi Saugetur Pauli vis, qu1 baculum sursum urget, tanto minus sentitur
296쪽
sentitur Petri vis,qua idem baculum premitur deorsum. Sed
progredior. X. ALEx. Ponamus tertio, eundem rubum viginti pedibus longiorem non esse s & ex consequenti, aqueum in eo cylindrum. esse ejusdem mensurae: tum dico, tubo digitis ponderato me non sentire tantum gravitatis, quantum prius, sed viginti librarum solummodo, temetsi aer tubi vertici ii cumbens , pondere & gravitate triginta quatuor librarum deprimat. Hujus rei causa est eadem. quae praecedentis: nam quanto brevior. & consequenter, levior est aqueus cylii
drus R. suppono hic brevitatis gratia, Rinesse tubum viginti pedum in altitudine J tanto sortius urget tubi verticem R sursum; &per consequens, tanto debilius aer MN, tubum deprimit. Nam . quo brevior est aquae cylindrus, eo minoris est ponderis ; di quo minoris est ponderis, eo minus insernus acr, tubi orificium Q obsidens, gravatur; &quo minus hic gravatur. eo majori impulsu aquae cylindrum sursum urget; & consequenter eo magis acris MN gravitati tubum deprimentis, obnititur & resistiti unde evenit, ut minus sentiatur ejus gravitas. FRAN c. Sed non satis ci re video; cur inde, pondus viginti librarum, & non plurium, vel pauciorum sentiretur. Id est, quid possit subesse
causae, cur aer MN. gravitatem habeat solummodo viginti librarum, quando est aquae cylindrus R viginti librarum' ALEx. Non dico aerem M N, habere gravitatem solummodo viginti librarum ; est enim in se. haud dubie, triginta quatuor librarum s sed tantum dico, me , dum tubum digitis pondero , non plus ejus gravitatis sentire, quam Viginti libras. FRAN c. Bene habet. Iam dicas mihi, cur non plus, minusve . quam viginti libras exacte istius aeris sentiam, quando est cylindrus aqueus viginti librarumὶ AI X. Res ex dictis satis est manifesta. Dico tamen id evenire, quia cylindrus aqueus viginti librarum, quatuordecies se
297쪽
tius tubi verticem sursum urget, quam cylindrus aqueus triginta quatuor librarum; & proinde necesse est, ut aerimbi vertici incumbens, quatuordecies minus tubum deprimat. FRANC. Vis, ni fallor, infernum aerem, cui innititur aquei cylindri basis, perpetuo subesse nisui & conamini. pellendi illum sursum ue huncque nisum & conamen, eo magis magisque augeri, & sortius fieri, quominus inseritus aer gravatur, & aquei cylindri pondere deprimitur. Et econtrario, quo magis aquae pondere grmatur, eo minorem &debiliorem habere nisum, & conamen, ad eandem aquam PeIlendam sursum L veluti, quo gravior est baculus, quo nitor manu sursum urgere hujus cubiculi tectum, eo minor est impulsus, quem imprimo: & vice versa, quo baculus est levior , eo facilius & sortius imprimit manus impulsum. ALEx. Rem acu tetigisti. Sed id clarius evadet ex Sectione octa G,
Dialogi ierui, libri hujus, insta. .lXI. ALEx. Ponamus tandem , eundem tubum quinque pedibus longiorem non esse, & ex consequenti, aqueum in eo cylindrum ejusdem mensurae esie: tum dico , me, tu-ho digitis allevato, non integram aeris MN gravitatem sentire, quae est in se triginta quatuor librarum, sed ex ea quinque libras solum. Suppono hic, Ro esse tubum quinque pedibus longum. Ratio eadem quae supra. Nam, rebus scitantibus, cylindrus aquae R in sursum premit tubi verticem R, gravitate & pondere viginti novem librarum &consequenter, donec aeri MN deorsum prementi obnititur, ex ejus pondere viginti novem libras diminuit: proindeque, dum tubum manu pondero, non plus aeris N N gravitatis sentio, quam libras quinque. XII. ALEx. Hisce peractis, viam habemus praestratam, ad gravissimam illam dissicultatem de duorum planorum corporum cohaerentia. solvendam. Quod ut fiat, supponendum est primo claritatis ergo, utriusvis plani diametrum
298쪽
ssint rotundaJ qtratuor dii torum esse. Supponendum secundo , utrumlibet duabus pendere Iibris. Suppono tertio ex supra demonstratis , Sectione vina , malogi tertia , Hiri eundi , quantitatem & molem aeris, quae corpus illius di metri premit. tantae esse gravitatis, quantae est Hydrargyri cylindrus viginti novem digitis altus , & quatuor crasius. Suppono quarto, integrum pondus illius Hydrargyri, centum quam exactissime peniare libris; & ex consequenti. aeris molem, quae alterutrius plani dorso innititur, tant dem ponderis esse. Quibus suppositis, dico me non sentire inferioris plani gravitatem, dum planum superius digitis pondero, sed gravitatem aeris solummodo, qui dorso superioris innititur. FRANC. Aeris superne incumbens superioris plani dorso, est sui supponitur J centum librarum: atqui, dum simul allevantur, sentitur tantum gravitas duorum librarum. ALEx. In hoc uno totum sane latet myst rium, quod perfacile jam ex dictis explicari potest, Dico Liaque me non totum aeris pondus superne incumbentis debere sentires quoniam acris pondere i iiseriae nitentis. de inserioris plani dorsum latium urgentis, impeditur, tu diminuitur. Quod vero duas solummodo libras sup emi aeris sentiam, es non centum, haec est ratio, quoniam aer inser nus , dorsum inferioris plani sursum premit, pondere rigravitate nonaginta octo librarum: nam quanto levius est planum inserius , tanto miniis inseriam aer cui innititur gravatur, & quo miniis is gravatur, eo majori nisu&cona,mine , inserius planum sursum urget ue & ex consequenti , eo magis aeris gravitati, quae superioris dorso incumbit. obnititur & resistit, & proinde, ut minus sentiatur ejus gravitas, necesse est Explicationis causa, supponamus dari duo corpora plana in Vacuo unita , quorum superi centum libris grave est ue inserius nonaginta octo. Suppon mus item, dum manu allevantur, planum inserius tam na
299쪽
iuraliter tendere & niti sursum, qu m planum superius tendit deorsum. FRANC. Vis, ut opinor, planum inserius otitia . ALEx. Recte concipis. Jam, hoc in casu, quae .ro, ii manu ea sic unita alleves & ponderes, quantum sena urus es gravitatis 3 FRANC. Annon antegram gra citatem utriusque, quae est centum & nonaginta octo librarum 3 A-1 Ex. Toto erras caelo. Imo, duarum librarum gravitatem solummodo. Nullatenus enim inserius planum, ejusve gravitatem senties; quandoquidem, ut ebas, levitat. Neque ullam gravitatem superiorissensurus es, praeter duaslibras; quum reliquae, quae sunt nonaginta octo, inferioris plani renixu impediuntur, quo minus gravitent. FRANC. Quid si inibo plana ejusdem gravitatisforent 3 A L Ε x. Ne que sursum , neque deorsum tenderent. Imo, eodem pror si modo penderent, ac si in terrae centro serent. F R A N c. Quid si interius, majori conatu tenderet sursum, quam superius deorsum ALEx. Impulsus seret sursum, seu tisitarent ambo. FRAN c. Possuntne duo plana sic in aere suspen di, ut nec gravitent nec levitenti ALEx. Impossibile. FRANe. Quamobrem Z ALEx. Ob hanc causam solummodo , quia actis pressura est uniformis: quanta enim vi , insertus planum urgetur sursum, tanta vi superius urgetur deorsum. FRAN c. Sunt ergo in aequilibrio, inter aerem infernum &supernum ALEx. Accuratissimo. FRAN c. Quid
ergo subest causae, cur potius serantur deorsum, quam sursum, remotis digitis ALEx. Id non acti tribuendum, 'sed ipsis planis, quorum gravitate, aer infernus magis premitur , quam supernus: ideo snsemus cedit, atque iis desecendentibus dat locum. FRA C. Nullane arte fieri potest, ut solo aere susti neantur corpora Miaina ALEx. Nihil facilius, quam grave aliquod selo aere iuspendi. FRAN c. Edoce. ALEx Annon inlaxius hoc planum . quod nunc superiori cohaerere vides, solo aeris Elaterio suspenditur LI 1 FRANC.
300쪽
FRAN c. Hoc satis novi. Sed alione modo, ut magis a miretur vulguς hominum3 A L E x. Ponamus tectum hujus cubiculi, esse planum aeneum, Vel marmoreum. FRANC
Id perfacile enici potest. Quid tum postea Z ALEM Si applicetur ei unum ex hisce duobus planis, quae in manu vides, illi adhaerebit, & absque ullo lalcimento visibili sus. pendetur. Ecce jam corpus aliquod grave solo aere sustentatum, quod sorte vulgus miraculum putaret. FRAN c. Dicet tectum planum est e causam sustentationis. ALEx. Est revera causa tantum per acciaens, quemadmodum est haec mensa , causa solum per accidens , cur non descendat hoc
grave, quod ei insidet. Sed ut e diverticulo in viam redea. mus, quid censes de exemplo , quo usus sui in explicanda dissicultate ex duorum planorum cohaerentis deducta tFRAN c. Luculentissime rem illustrat. ALEX. Imo, essicaciter demonstrat.
XIII. ALε x. Hisce dissicultatibus quadantenus superatis , superest adhuc alia explicanda, quae ad hunc mo dum proponi potest. Sumatur tubus cujusvis altitudinis, superne Hermetice oppilatus, inserne probe apertus. Alterum ejus dimidium S T, solo aere impleatur ; alterum vero T X aqua solummodo. Si hunc ponderes tubum, pra ter nudam tubi gravitatem, quam sex unciaS suppono, alias sex invenies, quae aquae videtur gravitas ; nam si emi seorsum libres, totidem unciis pendebit. Iam, qui fieri potest, ut illae unciae sex sint pondus aeris Y Z superne incumbentis. FRAN c. Quid impediti ALEx. Quia, ais, impedit Z Quoniam aeris ponaus tunc solummodo se titur , quando tubus non uniformiter urgetur ejus pressura; id est , cum magis deorsum, quam sursum aeris Ela terio premitur, quod soc in casu dici nequit, quandoquidem inclutus aer ST, tantae est vis & potentiae secundum nostras hypotheses, ad urgendum tubum sursum, quantae est