Dialogorum philosopicorum libri sex de aeris verâ ac reali gravitate, &c

381쪽

l Li har IV. Dr Alocus I. 3 7 iis . Ratio est, quia Aqua stagnans, innitentis Aeris pondere sursum premitur. Observandum secundo, si quis

extremo digiti, Eoli pylae orificium occludat, priusquam plenum Aeris haurum receperit, eum sensurum o nis & cutis particulam , externi Aeris pressura violenter intrudi. XI. ALEκ. Ab his. & praecedente doctrina, quas in transcursu , hoc prorisma, & corollarium deduco , non

esse Suctionem, aut motum ullum in rerum natura per attractionem,

sed fiuida solumodiis perpulsum moveri. Etiamsi non serent in. numerae instantiae ab experientia, & operationibus, pha nomenisque Naturae , ad hujus assertionis veritatem adtaiendam, eam tamen evincet ratio: nam cum partes Lita=rum, nullam inter se unionem, & connexionem habeant,

uti partes corporisfilia, qui, quaeso, fieri potest, ut per trisum, & fuctum, moveantur Si dicatur, motum ci cularem sanguinis per venas esse persectum, quum, cessante cordis systole, diastole sanguinem per attractionem, &non pulsum recipiat. Licet hujus dubii solutio. periti fit Anὸtomici, ausim tamen ab hac doctrina assirmare. shumaui corporis sanguis, aliusve animantis, per tractum aut fuctum moveatur, conclusionibus, quas supra certisismis demonstravi experimentis, naturaeque operationibus. minime fidendum esse. Ideoque, in ea sum sententia . firmissimis rationibus mimitus. ut cor sanguinem ,

non per fumoram. sed pulmnem Alummodo recipere censeam. Videre insuper est , si incumbentis Actis gavitate , Aqua non sursum premeretur, pecudes, aut volucres potum haurire neutiquam potuisse , aut ullum hominem potum in stomachum recipere , nisi infundendo, quod opus laboriosissimum , molestissimumque foret. C o x N. Id sane novum est porisma , quod omnes, quo

382쪽

quot id audient, irridebunt. Quid enim magis veritati

consonum inter omnes ad unum recipitur, quam hoc quod pecudes, Verbi gratia equus, aquam exsugant 3 ALEX AND. Secundum nostras hypotheses, quas fatis firmas censeo, non est sucti in rerum natura, licet vocabi tum tritum sit, & usurpetur Vulgo. D R o. Si equus, ii re , aquam non exsugat, tum in gulam ascenderet, eo vel primoribus quidem labris, aquae summum delibante, absque ullo pulmonum motu CORNEL. Recte quidem conjectas, Dromo, nam si vel OS solum aperiat, quum ex aqua summo incumbat perpetuo , oportet absque puluemonum motu ascendat. ALEx AN D. Priusquam in os . ,& gulam animalis possit aqua ascendere , necesse est, ut aer, qui in saucibus existit sursum trudatur: hic thitur MEr est, qui aquae ascensui obstat: sed, ut primum pulmones distenduntur, ille statim per asperam arteriam, vi sui nativi Elaterii sursum pellitur. Videmus denique, respirante homine, externum aerem a pulmonibus' non sugi , sed ambientis vi & pressura introrsum pelli: distentis enim pulmonibus, aer in aspera arteria, ore, & naribus existens, aliquantulum spatii reperit, quo se recipiat idemque, quum primum descendit is aer, externus, qui nares , & labra ambit, internum acrem inde retrocessisse quasi persentiscens, eum statim persequitur, & deorsum

trudit. donec aer intra pulmones. eundum Elaterii gradum , quem externus habet, consecutus fuerit. CORN. Sed quinam iterum expellatur 3 ALEx AN D. Nisi ad premendum ventrem, larera, &pectus, externus, ambiensque aer concurreret, impossibile esset, ut pulm nes . licet musculi,.quibus distenduntur, vicies essent ro-' humores , aerem denuo expellerent. Imo, nis ambiens aer hominis ventrem, & latera premeret , pulmo

383쪽

nes aere &mento repleti, aded intumescerent, ut laterum ruptura sequeretur. Unde advertendum. inter externi

aeris pressuram, qua pectus, Venter, & latera comprimun tur, internique pulmones subeuntis, in singulis respir tionibui finitis , aequissimum aequipondium intercedere ,

. altero alteri aequiponderante. D RO M. Ego modo, here, adversus hanc novam vestram doctrinam, duo ponderosissima excogitavi argumenta , quae. , si tua venia lice rei, proponerem. ALEx AND. Tu propemodum, Dromo , Philosophus evasisti proinde licet. DRO M. Inficiabaris , here , omnem suctionem, cujus tamen conistrarium est manifestum, dum fugimus Nicotianam , . . at

que dum lactent infantes. ALEx AN D. Quis Thales ,

Dromo, te haec docuit argumenta 3 CORNEL. Famis rissima ι & haudquaquam spernenda. A L E X A N D. Fimus indubie introrsum , ambientis Aeris pressura pellutur, quod Semone quari , miriori primi, Libri μinii fiet luce clarius. Quod ad lactis ex uberibus sectionem attinet, censeo id Aeris ambientis presura in os sugentis exprimi

etiam.

NIL AL E x x N D. Quinta instantia contra Vacuum , ad quam tanquam sacram anchoram confugitur a nonnullis, mera est impostura, quam ex applicatione Cucurbituti, cuti animalis, desumunt: quae si debito modo applicetud, cadinem atque cutem attrahit , & fugit. Licet plerique experimentum probe norint, breviter tamen modum, quo peratur, ostendam. Antequam itaque Chirurgus Cucurbitulam cuti applicet, plerumque interni aeris, shipae innaminatae calore sugat, & expellit. Post applicationem ,- non stati m cutem attrahit, sed donec, interposita mor1,. internus calor, externi frigoris, Cucurbitulae latera peti trantis, influxu, se remittere, &elanguere coeperit. Et

384쪽

non citius deservet calor, quam cutis, & cait intra Cucurbitulam intumescunt. Hoc accidit, inquiunt nonnulli, ne Vacuum intra vitrum contingat, dum nempe in te nus aer, externo frigore, recedere, minusque 1patii occupare cogitur Hanc rationem meram esse lallaciam, I

ce meridiana clarius demonstrabo, ad hunc modum. Cum calida Cucurbitula, aquae summo applicareir, aqua ad emtandum Racuum non sugitur, sed externi Aeris, illius A. quae seperficiei incumbentis vi & pondere, sursum violem ter truditur: ergo quando corporis humani summo, puta cuti applicatur, caro & cutis, externi aeris vi & po

dere , cuti incumbentis , violenter intrudunt . Non

magis negari potest Antecedens ab ullo , qui Baroscopiiphaenomenon studiose perpendit explicationem, eorumque, quas superius reddidi causas, strio examinavit, quam haec propositio, duo se tria faciunt quiaque . Tota dissi- eultas siqua fit. est in Connexione inter Antecedens , &Consequens, demonstranda. Hac igitur de causa dico, aequae certam esse Connexionem, ut nunc procedit Argi mentum, ac si hoc modo procederet. Cum calida Cucu bitula, aquae summo applicatur, aqua Violenter ponderositate incumbentis aeris ei impellitur: Ergo cum vini summo applicatur, vinum externi aeris gravitate violenter in- truditur. Si semel hoc concedatur Antecedens, amentia

seret Connexionem inficiari, nisi ostendi possiet, ascensum vini immediate pendere, a causa specifice distincta, a causa ascensus aquae productiva, quod nulla arte probari potest. Nihil aliuds in Argumento est, quod negare poetes, nisi Consequens, quae est ipsa Conclusio, quam nemo neget: quum ergo tum Antecedens, tum Connexio vera sint, necessum est, ut vera itidem Conclusio, videlicet , cutem se carnem animalis, externi t eris gravitat , , cicurbitula

385쪽

orbitati violismr impelli. Sed ut hujus argumenti Com. nexio magis diluceat, sciendum est, cum duo diversa effecta, ab una eademque causa producuntur , licet subjecta materia unius essecti, specifice ab alterius materia differat, non posse tamen hanc disparitatem, quae mere ac eidentalis est . in ordine videlicet ad caulam.essicien . tem, ullam negandi causam praebere ; quod, licet hoc sectum immediate dependeat ab illa causa, alterum tamen essectum ab eadem non dependeat. Exempli cauia, s quis semel concedat calorem Solis, particulam cerae liquefacere, vecordia foret, negare Solem, hanc picis aut resinae 'rticulam liquefacere, eo quod eorum materiae longe inter se differunt. Ita dico, ii quis semel concedat , gravitatem externi Actis, Aquam in calidam Ct curbitulam protrudere, ut haud dubie verum est, oportet pariter concedat externi Aeris gravitatem , cutem di carnem animalis in eandem cucurbitulam propellere. Nequis putet intrusonem carnis a calire profluere, quasi vero internus calor accensae stupae genitus, carnem & cutem tumeiacere posset, excitando calorem illarum partium corporis, quae vitri orificio praecise includuntur, sciendum est hunc effectum sequntiarum , quamvis ne vel minimus calor in Cucurbitula esset: Nam si cuti, quodvis vitrum ei aequivalens . e quo Aerem ore facile exu gas, admoveris , tunc senties indubie carnem &jcutem violenter intrudi. cum interea nullus sit calor intus, qui talem effectum producat. Neve antumes hunc effectum, ullam habere dependentiam praecish a calore partium cor poris intra, vel extra Cucurbitulam ti scito, si eam cuti Rearni cadaveris , omni prorsus calore instar lapidis . v cui. admoveas; carnem atque cutem hujus, perinde a Me viventis, intrusum iri. Hoc experientia comprob,

386쪽

tum est, quod nos etiamfacile experiemur. Hac de camsa, Dromo, cedo buccinam illam vitream inflexam: DRO. cam. ALEx AN D. Applicetur alterum ejus orificium nudo tiro brachio, parti nimirum magis carnosae. DRO.

Nunquid est periculi. here 3 ALEx. Nihil sane. Arcta

admoveatur. DRo. Siccineὶ A LEx AN. Non dexterius Chirurgus id faceret. D R o. Quid praeterea ὶ ALEX. Ex angusto orificio , quantum poteris, internum suge Ae rem, Francisce. F R AN c. Ne movearis, Dromo. DRo.

Sum instar statuae. A L ε x. Adhuc sortitis intendatur si cito: DRO. Papael Quid istuc rei est 3 Ah sussicit. Maximum sentio dolorem. Non minor est tumor carnis pila palmaria. Nequeo diutius suctionem pati. Mirum in modum crucior. ALirx. Iam desiste. Viaetis nunc, tametsi nullas genitus sui selisi buccina illa calor, cutem & carnem aeque bene intumuise . c si Cucurbitula suisset. FRAN An idem essectus consequuturus est, si cadaveri adhibea

XIII. ALEx AN D. In confirmationem supra postae sententiae, externi aeris gravitatem puta, esse solam causam omnium illorum esse uiam, has rationes non asper nendas adducam. Primo, si aquae summo Cucurbitulam, absque excitato in ea calore, adhibeas, ne vel minimum aquae sursum trudii conspicies: s hoc modo cuti hominis applicetur, neque ullum alicujus tumoris indicium percipies. Secundo, quo calidior est, cum aquae summo applicatur , eo plus aquae ascendit: ita quo est calidior cum hominis carni admovetur, eo plus ejuS in truditur. Tertio,

si ejus partibus exterioribus , nivem vel corpus aliquod stigidum applices, dum aquae applicatur, calore in ei ex citato prics, tum plus aquae ascendit: ita, si dum Cucurbitula

387쪽

bitula cuti animalis calida applicatur. idem series . mirum

in modum, augeri tumorem videbiL Quarto, si ejus con-Vexitati , pannus applicetur calidus, vel aliquid id genus allud, verbi gratia, accensa charta, dum aquae summo applicatur, tunc sens in,'& paulatim , mitusam aquam subsidere videbis. Idenam et accidit, si illi, dum cuti applicatur, corpus aliquod calidum admoveas; nana tumor illico decrescet. Quinto, si in ejus vertice seranti nutum acus cuspide aperias, dum aquae applicatur, tum non prius id facies, quam tota intriata aqua propere subsidet. Totus item tumor carnis, dum ei adhibitur, confestim evanescit, & cum caeteris cutis partibus complanatur. primiphaenomeni causa haec est. Dum frigida applicatur. internus ejus Aer, eidem subest Elaterio, cum Aere externo , & proinde nullum aliud corpus intrudi sinit. Nam quanta vi conatur hic intrudere, tanta quam exactissime,

conatur ille carnem extrudere. Secundum evenit: quoniam , quo Cucurbitula est calidior, eo plus interni AE-ris inflammata stup1, expellitur: & propterea , plus car nis intrudi necessum est, e 1 semel applicata. Ratio tertii phaenomeni ; quoniam nivis stigiaitate. multum coarctatur internus Aer; proindeque minus spatii occupans, ejusve Elaterium debilius redditum, plus carnis intrudi finit. Quartum evenire censeo, quoniam laiccensi charta ;vati nove calido , Vitri convexitati applicaro , interia aer rarescit, ejusque Elaterium sortius intenditur: proindeque, fieri non potest, quin caro detruda ut d ultimum

evenit; quia externo aere irruente, aer inter ius ejusdem

evadit Elaterii, cujus is est &rtoinde tumor complanari debet. IV. A L s xa rvo. uctenus vulgares illas expeti di ratibnes, ilibus victgd doeent nonnulli rarauni dari non posse t 'Et intipeii ostendi , eas omnes taliones inla

388쪽

cissimas esse, quibus nulla vera sententia Philosopllica iiDniti potest: Quare concludendum este video, .vulgarem in schola Peripatetica opinionem, quae est non dari V cuum . eatenus saltem salsam esse, quatenus nimirum tam incertis fundatur iundamentis. F R A N c I s C. Tam- eis rationes illas corruisse admittatur, quibus innititur vultigata sententia, possunt tamen aliae firmiores, & validiores excogitari, quibus eadem stabiliatur Thess. ALEx. Id quidem agnosco . Sed cavendum est, ne quos excogitaveris, plus in se habeant subtilitatis. quam soliditatis, neve plus Metanalysicam sapere videantur, quam Philo 'sophiam Naturalem, puta Experimentalem. Nam, quam docet nos una ratio Natura, quae est omnis verae Natur

iis Scientiae magistra, multo pluris indubie est essicacia, quam mille peregre ex aliis scientiis allatae. F R AN cis c Vidi jam satis luculenter communes rationes dilapsas esse; non tamen spinosam illam quaestionem, quam nulli*dissicultate, & obscuritate secundam dicebas, videlicet.

num revera ullo modo dari possit Vacuum , vel levi brachio adhuc tetigisti. ALFX AN P. Neque id inficior, quum litem tam ancipitem dirimere opus censeam maxime arduisum. FRANCIS C. Parvi id reputant laboris . plerique ex Philosophiae Doctoribus, qui in omnibus sere suis, in Aristotelis Acroamata commentationibus, disertis docent verbis , nulla finita potentia Vacuum produci posse. -- L Ex A ND. Imo non desunt, qui multo longitis progrediauntur, eousque puta, ut id tam autument impostmile. quam C himeram existere. In hac sententia est Renatus motarus , in secunda parte Principiorum Philosophiae , quem multi non infimae notae Phalolophi, tanquam patronum, hac in parte, multisque aliis, sequuntur. FRAN-ci s c. Non injuriL C o R N. Est quidem bonus Pholix- septas, non tamen sua super Euc re sententiae lubens stipulor.

389쪽

Lia Rr IV. DIALocus I. .

stipulor. ALEx AND. Quid tibi de illis, quas ibidem

adducit, rationibus videtur CORNEL. Subtiles quidem ue non autem imprimis evidentes. F R A N c. Satisne evidenter sequitur , exte o spatii, non dissert ab extensione corporis : Ergo, implicat dari spatium sine corpor . CORNEL. Sequela est evidentissima. FRANC. Ergo verum est Consequens, puta, repugnat dari Vacuum . CoRNE L. Nequaquam, nisi prius veritatem Antecedentis demonstraverit, videlicet, quod 'extensio fatii fit rei a exten-sio corporis FRANC. Quid Z Hocne dilucidissime demonstrat . cum ait, omnino repugnare , ut nihili sit aliqua extensio ι quod enim nihil est, extendi non potest ue ergo omnis omnino extensio, est corpbris solummodo .HAdhae, illa sunt idem, quae eandem habent ideam : At qui idea spatii, & idea extensionis , puta corporeae, est eadem ue quum esse longum, latum. & profundum sit conceptus utriusque. ALEXAND. Sapit hoc argumentum. Platonis ingenium. CORN. Nihilominus temere non est repudiandum , quod a prim1 aetate omnes concipimus :Quid enim verismilius illis conceptibus , quos vo cant , ad quorum numerum, non immetito. spatii locique conceptiones referre possumus. Nullus enim sere est, qui non ab ipsis incunabulis, spatium concipit distinctum a re quam continet, suasque proprias habere dimensiones. Sed millibus e multis, quisnam est, qui vel somniat, nedum cogitat extensionem loci , ese ipsam corporis locati extensionem. Adhaec , si auseratur vinum e cado, quid obstat, quo minus D E I potentia , saltem, nullum aliud corpus in ejus locum succedat: Non enim tanta est connexio inter cadi cavitatem , &alicujus eorporis ibidem existentiam. Satis novi quid regerat :Ait enim, nullam esse connexionem, inter cadum & vinum, vel hoc, vel illud corpus particulare ; maximam Iii ' Yy a tamen

390쪽

tamen esse inter cadi figuram conravam , 5d extensionem in senere sumptana, quae in ea caritate contineri debet; Mdeb. ut non minus repugnet nos concipere montem sine valle, quam concipere istam cavitatem absque exten. sione in ea contenta , vel concipere hanc extensionem

absque substantia, quae sit extensa. FRANCIS C. Itas ne respondet. CORNEM Sed nihil distinctiima quaestione. Nam Iis est, utrum spatium sit aliquid realiter distinctum a corpore, quod in eo est 3 FRAN cis c. Sic est.

CORNEL. Ille jam asserit spatium nihil esse distinctum a

corpore , ι ego Vero id esse aliquid, ab eo distinctum. assi mo, quod laoc probatur argumento. Potest vinum ause iri e dolio. & nullum aliud corpus in locum ejus succedere ; ergo potest dari Vacuum absque corpore. Probatur Antecedens; quia nulla est connexio necessaria, inter dolii cavitatem, & vinum, vel corpus quodcunque, quod in ea cavitate contineri potest, quum vicies mille, alte natim sibi mutuo succedere possint , in eandem cavita tem. Respondet cum distincti e , nulla est connexio inter dolium , & hoc veli illud corpus particulare . codice-do i Nulla est connexio inter cadi cavitatem & exten sonem in genere sumptam, quae in ea cavitate contineri debet, nego. Iam hoc secundum distinctionis membrum , est id ipsum de quo quaeritur , quum tota lis sit

num cadi spatium . . seu cavitas, sit aliquid realiter di- .stinctum ab extensione corporis, quod in ea cavitate comtineri debet ι & num illa cariti possit existere is non existente in e. I corpore aliquo extenso. FRAN cISc. Seliquid priori ejus argumento , quod quidem mihi insolubile videtur, est dicendum CORNEL. Nihili, inquit, nulla ea exte D. Fiat. At licet Vacuum si nihil reaIeidi

est, nec substantia, nec accidens , nec una aliquae creaturarum numero, est tamen aliquid patiata, &sic eat et nes