장음표시 사용
531쪽
Ponti sex elata voce haec lingua vernacula, quae sincere latine verto, pro tribuanali sedens pronuntiavit. sciant intelligantque omnes. PONTIFICES SUMMOS 4so dumtaxat administratores, is dioensatores reris strorum redituum. Atque adeo IN CENTIUS X. donare praefatae Olmpiae ομιa vacabiha . de quibus caussa agitur, nequaquam potuit. Pii fideles sancto Petro, non Pontificum nemtibus bonastia obtulere. Quamobrem quidquam VOS impertiri nepoti nostro consantissme semper recusavimus. Et testimonium hoc, factumque , Omnibus Pontificibus imitanodum, verum est. sententiam autem definitivam, typis Romanis editam , eontra Actorem donatarium dixit Pontifex suininus, eumque obstrinxit ut tria scutorum millia sacrae Camerae solveret. Quae idcirco icripsi, & ut sententiae hactenus propugnatae maius adiicerem Iumen , dc ut haeretici intelligant aliquando , quae sit
Romanae Sed is doctrina. Ad abusus quod attinet , nulla umquam hominum Curia, tametsi sanctu ima, ab iisdem immunis prorsus fuit.
f. VI. De causis quae ad licitam , validamque dispensationem
I. T Ulla designari certa regula potest super caussarum qualitate, quae pro li-
1 cita, ct valida dispensatione requiruntur. Caussarum quippe aequitas Rpluribus circumstantiis loci, temporis, personae petentis, & superioris dispensantis pendet. Pauca generatim delibabo. Et primum, quando certa est caussa & evidens, quae ab observatione legis excuset, non est necessaria dispensatio , quia necessitas non habet legem. Quid, si caussa dubia sit Dubitatione persistente , necessaria est dispensationis petitio. Probabilime hanc auserunt dubitationem, inedia probabilitate. Salmanti censes loci eis. num. 73. docent, eum qui probabiliter iudieat se habere sumientem infirmitatem, defatigationem, aliamve caussam, qua excuset eumdem a recitandis horis canonicis, a ieiunio &c. non indigere dispensatione, sed absque ea exemptum a lege esse. Hanc laxam doctrinam supra reiecimus. Cum enim iuxta Probabilistas ad probabiliter iudicandum sat sit aliquorum iuniorum ait choritas, quisque iacillime probabilitatem sibi format; atque adeo communiter homines media hac vi probabilistica a lege exempti essent. Immo tum locus est dispensationi, quando probabiliter in utramque partem disputa
II. Generalis regula quam eommuniter tradunt Patres, Concilia, praecipue Tridentinum, & Theologi, est, quod sumetentia caussae pro legitima dispensatione, accipienda, pensandaque sit ex respectu ad bonum commune. Huc semper spe
532쪽
DISS. VI. DE LEGIS CESS. oec. 4'
ctare Praelatus, & qtrisque dispensator debet, nuin videlicet dispensatio conducat
bono communi, aut eidem saltem non repugnet. Prae oculis semper habeant hane S. Thomae doctisnam i. a. quaeli. xcv II. art. 4. ad I. Qua uso eum a quo dιDens
tur, ut legem communem non servet, non debet fieri tu praeiudieium boni communis. sed ea intextione, ut ad bonum eommune proficiat . Spectanda est pietas , qualitas Personae petentis, temporum circumstantiae. Nam hoe tempore expedit dispensationis concessio, secus alio. Ratio quoque vitandi maioris mali, declinandi rerum turbationem, sum cienset esse caussa valet pro dispensationis concessione.
III. inuest. I. Quid, fi de ea se fuscisaelia dubitetur Res p. Distinguunt Proba.
bilistae dubitationem de substantia, seu de existentia cauis, num videlicet detur nec ne caussa; & dubitationem de caussae sussicientia . In primo casu, inquiunt Salmanticentes Ioc. citi num. 7s. ω 76. dispensator supremus poterit valide . sed non licite dispensare; inferior vero nee valide, nee licite. Distinctio de dubio su per substantia , & sussicientia caussae sutilis est, & vana . Nam quando dubito si ne causa sussiciens, dubito, detur nec ne caussa pro dispensatione . Dubitas ἰan habeas incommodum; aut certus de incommodo , dubitas, satis ne illud sit pro dispensatione. Dubitatio haec , ad praxim quod attinet, eadem est . lmina dubitaIio prior stultitia non vacat. Nam est, aut non est incommodum : solum aque dubitari potest de eiusde in sussicientia pro dispensatione. Quae dubitatio superioris iudicio subneienda sineere est ; & eum pet pns dispensationem tutus in conscientia erit. disponsatione obtenta .
IV. Quaest. II. Valida ne est dioerfatio, quando reipsa datur caussa sussciens pr. eadem, fi dispensator illam ignoret , on nibilomonus dioensiliouem impertia ιών 'Resp. Certum penes omnes est peccare dispensatorem , cum iudicist non adeo caussam. dc nihilominus dispensationem concedit. Certum etiam est non requiri in superiore cognitionem iudicialem caussae, sed sat esse privatam, qua prudenter, di mature cen cedere dispensationem valeat ; quamvis in iudicium revocaritalis dispentatio queat. Disputatur solum, valida ne sit d.spensatio, quando , vera extante caussa, eaque a dispensatore ignorata, is nihilominus mala fide dii penasationem impelliat. Mihi probabilius eii quod valida sit, eaque uti tuta conscientia dii pensatus possit. Quandoquidem cognitio quam requirunt Concilia pro licita dii pensatione, eo pertinet, ut exploretur,. a a rei Psa caussa Ieperiatur . Porro si caulla legitima revera existit ; quod superior eam ignoret , haec ignorantia non aufert a superiore potestatem dii pensandi ἀ sed tantum declarat, pravam esse eiusdem voluntatem, qua dispensationem impertit. Cur ergo valida non erit dis pensatio haec e Peccabit utique dispensator, caussa ignorata, dispensationem conia cedens . At quando re ipsa vera & legitima caussa Occurrit , dc potestas adsit
dispensandi, ignorantia dispensatoris nocere petenti dispensationem non potest . Ton. VI. I i Aea
533쪽
Recedit : quando postulantes dispensationem manifestam habent eaussam empossint, dc debeant dispensari, si certi esse de dispensatorum cognitione deberent, hoc nimium durum, & permolestum esset. & icrupulis atque perplexitatibus mnes dispensati torquerentur. V. inaest. III. Tenetur ne dispessator, eaussa lexitima occurrente , dispensatione impertiri Ulam petentie Re . Triplex distinguitur dispensatio, prohibita , debita .ec permitia. Prohibita est quar pugnat cum bono communi ; nullaque occurrit
caussa cur concedatur. Debita, quae, necessirgve urgente, concedenda est. Permis. sa, quae, congrua extante caussa, negari, aut impertiri valet. Igitur superior negare dispensationem poterit etiam tum eum sulficiens dispensandi caussa adsit . Quoniam dispensatio, indulgentia, misericordia , gratia communiter appellatur . Immo omnes satentur, sobrie, Ac raro dispen lationes, etiam caussa sufficiente o eurrente, impertiendas esse . Dispensatio quippe quaelibet legis vulneratio est ...ti re ab infligendo legi hoc vulnere abstinendum est, nisi congruentia sit valde urgens. Poterit quandoque cum uno, secus cum altero dispensare ; non tamen pro libito, ut volunt Salmanti censes sic. cit. - . 8O. quia nihil pro Iibito agere dispensator debet in tam gravi materia; sed quia aut diversa postulantium conis ditio, aut aliae eongruentiae pro uno quam pro alio praevalent . Debita , dc neis cessaria tum dispensatio erit. quoties urgens aut vitandi mali gravis. puta scandali, aut boni communis promovendi caussa postulaverit. Si quisque impedire proximi malum, cum possit, astringitur; quanto magis Praelatus, qui vi ossicii sui prospicere subditorum bono, eosque a malis defendere tenetur VI. Quaest. IV. Utrum impositio mulctae pecuniariae s. eiens eaussa fit dispensetis-nis eaneedendae e Resp. Adfirmantem opinionem defendunt PP. Salmanti censes ract. I. cap. V. punct. q. s. a. num. 49. ubi haec habent. uuando eaussa iusta disepensandi σω ador, potes imponi illa mulcta pecuniaria: ir ex ilia resaltat fumo eas caussa dissipe fationis. Haeretici qui haee legunt, ansam oblatrandi arripiunt, ct inissa mandi leges nostra si veluti bursurias, quasi ideo condantur, ut earum dii pensatione pecuniae conquirantur . inare, ut illorum ora obstruamus , dicimus MConciliorum, de Theologorum voce, numquam mulctam pecuniariam sufficientem dispensandi caussam praebere. Sed, posita congrua dispensandi caussa , opus inter dum Eleemosynae imponi merito potest. Et reipsa eleemosynae omues quae pro impedimentorum matrimonii dispensatione offeruntur, piis operibus applicantur . Omnis tamen suspicio avaritiae, dc mercimonii auserenda est. s. VII.
534쪽
g. VII. De dispensatione futireptilia, obreptilia, per metum
Γ tio dicitur subremitia in qua postulator reticet ea quae exprimenda in Pein titione sunt iuxta ius, ct consuetudinem . Ob νυtitia tum est, quando in petiti ne falsitas exponitur . Dispensatio, sive subreptitia, sive obreptilia, nuIta est. Siquidem ad dispentationis valorem consensus requiritur superioris . molies retio tur veritas, aut exponitur salsitas, deest dispensatoris consensus . Ergo dispensatio nulla. In qualibet enim- dispensatione hare includitur conditio, F νes ita sit . Et hoe patet ex eap. de M. ἐν instr. ubi Innocentius III. inquit : Si tales prasuppressisem veritatis , aut falsatis expressonem lituras nostras etiam renas eo siserit impetrasse, carere votamus impetratis , ἐν eis non obsantalus, ad voti ex
II. Communia haec, dc obvia. At euius veritatis retieretἰa, aut salsitatis expositio reddat dispensationem invalidam , definiri vix , ac ne vix quidem potest . inae communiora sunt, indieabo. Si quidquam retieeatur , etiam sine dolo , dcculpa, eorum quae secundum iura , di stilum Cancellariae deelaranda sunt , elleap. ii. de filiis Pres ueri dispensatio nulla est. Igitur si quidquam aut reticeatur veritatis, aut exponatur falsitatis quod pertineat ad caussam finalem , quae
videlicet movet, & inducit Papam , seu Principem ad dispensandum , dispensatio
nulla est. Quam regulam omnes admittunt. Si autem taceatur veritas, aut ex
primatur falsitas , quae Iieet non inducat , impellit tamen Principem ad dispe sandum, aliqui negant invalidam es. dispensationem. Sed celebris Fagnanus cap. Super. litteris, num. 67. cum eommuniori Canonistarum tonsensu, etiam tum eam invaludam asserit; nisi subreptio oriatur ex inculpata ignorantia. III. Quaenam sint veritates quae non debent reticeri, aut salsitates quae non debent exponi secundum iura, & consuetudinem Cancellariae, dicetur in tractatu de matrimonio . Interim haec esto regula generalis. Quando reticetur aliqua veritas, aut producitur aliqua salsitas , qua sapientum , prudentumque iudicio casus expositus vitiatur, invalida est dispensatio I etiam si Pontifex dispensaturus fuisset , facti veritate narrata di quia ad dispensationem necessarius est consensus praesens voluntatis, nee lassicit futurus . Porro quando casus revera vitiatur, diversus esta casu vero . Ergo consensus praesens Pontificis non est in ea sum verum , sed invisum . Quoties igitur easus moraliter diversus est per reticentiam veritatis, aut
535쪽
soo LIB. I. DE JUR E NAT. ET GENT. 9e.
expositionem falsitatis ; tum dispensatio nulla est . Heine colliges , falsam esse illorum regulam qui dicunt , veritatis reticentiam , aut falsitatis narrationem tum non vitiare dispensationem, quando Pontifex dispensationem perinde concessisset , eritate narrata, dc falsitate omissa. Quoniam consensus suturus, ec conditi natus haud suffcit ad dispensationis valorem , ut diximus , sed praesens requiri
IV. Dispensatio per metum extorta absolute valida est r quia metus non tollit simpliciter voluntarium, dc libertatem, sed dumtaxat secundum quid, ut commu niter dicitur. Ceterum, si dispensator absolute non praeberet consensum, licet Vei- bis illum exterius proderet, nulla dispensatio laret. Porro an dispensator habue-xit, nec ne voluntarium , liberumque consensum , quando metu coactus dispensa tionem concessit, praesumendum est, illum habuisse, quando verba consensum produnt z quia nemo praesumitur alium in verbis , a Ilum in animo sensum habere ,
nisi id ex circumstantiis constet. Si metus iniuste incutius sit, peccavit pollulato metum incutiens; at, supposita vera, dc legitima dispensationis caussa , uti concessa dispensatione poterit e quia, supposito eonsensu dispensatoris, dispensatio va iida est, dc, sublato peccato metus iniuste ineus si , etiam licita . Quod sit valida, eonstat ex dictis r quia iura excipiunt tantum matrimonium , dc absoluti nem ab excommunicatione : quae duo ex metu sacta nulla sunt ; ceteri autem contractus, dc officia valida sunt : quia exceptio firmat regulam in contrarium .
Quod sit etiam licita , praeci lo peccato metus iniuste illati , constar ex legitimae c/ussR, quam supponimus existere pro dispensationis concessione. Si vero metus iuste incutas si, valida, & licita est dispensatio tum in petitione , tum in usu . Potest autem superior dispensationem eκ gravi. metu iniuste sibi incusso revocare in poenam delicti ; & conveniens est ut eamdem reν et . I inmo vix consulerem subdito ut dispensatione uteretur meta iniuste incusso extorta . Quand quidem licet verum sit metum absolute non auferre libertatem , tamen suspicandi ratio subest, habuerit nee ne superior hunc liberum consensum. Et .eu nT de Valore actus agatur , consultius erit confirmationem dispensationis concessaπpostulare .s 'ns. VIII.
536쪽
uibus de ea uss obtenta dispensatio cessiet.
dispensatio e Resp. Duo, ut certa, praemittenda sunt. Si dispensatio sortita sit ultimum & totum suum effectum, revocari haud potest. Dispensatus quis est ad ineundum matrimonium, ad suscipiendos ordines sacros ἱ post contractum matrimonium, post susceptos ordines revocari dispensatio nequit . Si effectus dividuus sit, & unum sortita, laeus alterum dispensatio suerit ἱ respectu huius , non illius, revocationi obnoxia dispensatio est . Quibus positis , dicendum primo est , dilpensationem nullam eme, si cauta finalis, seu inducens dc movens non consistat tempore quo a Papa , vel eius Poenitentiario dispensatio impertitur . Quia , nulla existente caussa , superiores concedere dispensationes nolunt , nec possunt . Idem dicendum, dum eiusmodi eaussa cessat, antequam delegatus a Papa commissilonem dispensandi executus fuerit . Porro haec cauta finalis , nisi sit indivia dua, celsare vel in toto potest , vel in parte . Si cesset tantum in parte , consistit dispensatio. Difficultas itaque tota in hoc vertitur, num, cessante omnino
cauta finali principali, de inducente de minus principali nee disputatur post
obtentam dispensationem, antequam executioni demandetur, eadem persistat, va. Ieatque dispensatus illa licite uti. Duplex est sententia. Salinanticenses tra&κi cap. V. punct. 8. num. 88. utramque de more probabilem aiIerunt , ipsique negantem amplectuntur r quia, inquiunt, semel ablata per dispensationem lege, haec non reviviscit, nisi per novum actum legislatoris . Legislator, seu superior, qui dispensationem concessit , legem non renovat . Ergo consistit, dc durat dispensa. tio . Contra leκ cemat cessante eaussa finali in totum : quia ad legis cessatio nem non requiritur novus legislatoris actus , quemadmodum necessiarius est ad renovandam legem per dispensationem ablatam . Pro hac opinione laudant Cor
palaum, Pere et, Salas, Suareet.
II. Opposita opinio mihi probabilior est, immo unice vera, praecipue si dispensatio eximat ab observatione alicuius praecepti , puta audiendi Sacri , ieiunandi , recitandi divinum olficium i c. Quis Christianorum , sincerus suae salutis amator ec studiosus, a dictis praeceptis servandis abstinebit, propterea quod ex iusta caussa dispensatus suit, si haec caussa omnino evanuit Adeo mihi comperta haec veritas est, ut eam efficacius probare nequeam quam ad intimum communemque lentum Christianorum eam appellando . Laboras incommodo , quod duraturum
per totam madragesimam bona fide existimas : ideo pro tota Quadragesima im- Tom. I. Ii iis p
537쪽
, os LIB. I. DE IURE VAT. ET GENT. ωα
petras dispensationem a ieiuniis, ab audiendo Sacro , a recitando divino ossicio obtenta dispensatione, post unam aut alteram hebdomadam convalescis, sanus. evadis. Hoc in casu liber eris a ieiunio , ab ossicii recitandi . ab audiendi Sacri onere Communi Christianorum sensui hoc ego repugnare existimo. III. Contrariae opinionis argumentatio sophistica est , & cavillatoria . Dispensatio non tollit legem , ita ut di pnsator renovare legem debeat inane est commentum istud sed eximit ab observatione legis . caussia exemptionis supposita , & durante . Dum haec evanescit , Ieκ suum eGctum habet , obligatque, quin opus sit novo actu legem instaurari , cum numquam ablata lex fuerit . IV. Ut nimium laxam, dc communi sensui repugnantem reiicimus sequentem opinionem Salmanticensium Ioc. cit. num. 9 I. Si detur infirmitar quae moratiter ivdιcabatuν perpeι vo duratura , obtineas a Pontifice dispensationem eomedendi carnes pro rota vita. non recitandi officium divinum , non ieiunandi ; etiamsi pommodum Iulutem PERFECTAM acquiras , poteris uti tali dispensatione, donec a Tomi e revocetur. Idem dicimus, fi pro boe ono, pro bae Quiaragesima obtineas dispensationem a Iuperioνe non ieiunandi, veI abstinendi a carnibus, quia infirmitas pro tota ilia ce etur duratura ἰ etiamsi per accidens resset, potes uti ναὶ dispensatioxe . Ita Auctorer citati, qui liceι non omnes ita in particulari loquamur, mens tamen illorum es quam diximus. V. Non multis opus est ut tantam laxitatem refellam . Seipsa enim communi sensui horrorem ingerit. Etiamsi perfectam sanitatem recuperes , poteris comedere carnes , non audire Sacrum , non ieiunare , non recitare horas canonicas Cur
hoc Quia infirmitas per accidens cessat Etiam hie locum haec distinctio per aecidens , dc per se habet Ut alias dixi, & dicam siepius, Salmanticenses Theol gos pluribus nominibus magni facio; at non propterea, si quid aequo laxius doceant , cum lectorum detrimento praeterire iIlud debeo . Quin quo sunt maioris alictoritatis , eo diligentius admonendi lectores sunt, ne facilius se in errorem pertrahi sinant. VI. Quaest. II. Cessat ne di pensatio ob mortem dispensatoris e Resp. Si dispensatio absolute concessa sit, duretque dispensationis caussa ; non cessat ob mortem concedentis: quoniam dispensatio donationi eomparatur, quae facta, ct acceptata durat etiam post mortem donatoris. Obtinuisti dispensationem pro integra Quadragesima; uti eadem vales, etiamsi in media Quadragesima dispensator mortuus fuerit. Contra, si conditioni illigata dispensatio suerit, cessat morte dispensatoris ;ut si eiusmodi clausulis circumscripta sit, donec nobis placuerit, ad arbitrium nostrum dic. Quid, si, antequam dispensator decedat , inceptus si actus , seu iudicium Poteris inceptum iudicium persequi. Facultatem obtinuissi audiendi conseΩ
538쪽
sones Titii, absolvendi a censuris Sempronium , incepta ante mortem dispensat ris iudicia perficere vales.
VII. Quaest. III. Potest ne dispensatον suam revocare dispensationem e Resp. Si
dispensator d spensationem absque Iegitima caussa impertiit , non modo revocare illam valet, sed tenetur, etiam in opinione illorum qui validam talem dispensationem esse propugnant . Dispensationem Vero ob iustam caussam concessam atque adeo validam, di licitam , semper revoeare dispensator potest ob novam occurrentem cautam . Absque caussa vero iustam, licitamque dispensationem revocare nee debet, nec licite potest . Quia sicuti peccaret dispensator, si absque .caussa dispensationem concederet I ita Peccaret, si pro libito eamdem revocaret e quia nihil pro arbitrio agere licitum est, sed rationabilis caussa dirigere actionem quamlibet debet . Revocatio tamen , etiam arbitraria , valida est ἰ nee uti quis dispensatione revocata potest. VIII. Inserior nequit dispensationem a superiore 'coneessiam revocare e conotra , superior valet dispensationem concessam a subdito inseriore revoeare ; sive
dispensatio si in legibus latis ab ipso superiore , sive in legibus eiusdem inseri
ris . Quare Ponti sex summus revocare dispensationes impertitas ab Episcopis inegibus sive pontificiis, sive episcopalibus, di diceeeianis valet. Ut tamen licita revocatio sit, ex rationabili eaussa esse debet. De valore enim non disputatur ;cum semper valida sit revoeatio facta a legitimo superiore. Quando tamen inserior dispensat in lege superioris ex iusta caussa , datam dispensationem illum revocare non posse , docent Salmanticenses loci et . num. D. & laudant Sanebeet , Bonarinam, Satas, Martineet : quia sicut inserior valide sine iusta cauta dispensare in legibus superioris nequit , ita revocare iustam dispensationem sine caussa non potest. Haec opinio absolute mihi non arridet . Nam inserior in legibus superioris denegare dispensationem potest , etiamsi iusta oceurrat caussa dispea sandi, dummodo necessitas m nisesta non urgeat. Quidni ergo de datam dispensationem revocare valide poterit, etiam absque peculiari caussa Dispensatio omnis vulneratio Iegis est. Eeeur non poterit dispensator auserre hoc Iegis vulnus 3 Haee sola vulneris ablatio iusta esse caussa revocationis potest . Quod tamen limitandum dico , nili ex revocatione scandalum , aut damnum sequatur . Quoniam tum dispensatio laret necessaria ι & ideo revocatio nulla tum diei
IX. Quaest. IV. Quandoam regat dispensatio peν renuntiationem e Resp. Quando renuntiatio est sine damno tertii, & ante seeutum effectum facta a dispensa to, tollit dispensationem e. quia quisque renuntiare proprio favori valet. Dispensationem vero non infringit renuntiatio quae sit in damnum tertii . De norasti con-guineam r obtines dispensationem ducendi eam in matrimonium . Dispen-
539쪽
so LIB. I. DE IUR E NAT. ET GENT . oee.
sationi huic renuntiare nequis , quod talis renuntiatio esset in praeiudicium tertii . Renuntiatio quoque nulla est, superiore legitimo usum dispensationis praecipiente .X. Ut itaque renuntiatio vat Ida sit , duo requiruntur , voluntas dispensati, dc voluntas dispensatoris. Usquedum enim dispensator non acceptat renuntiationem , dispensatio non intelligitur abrogata. Duobus modis dispensatus renuntiare dispensationi valet, expressi , de tacite et illa verbis, haec signis peragi valet. Completa renuntiatione , nullus amplius dispensationis usus . Dispiitant Theologi , quando colligendum sit, dispensatum tacite renuntiasse dispensationi . Aliqui contendunt . non usum decennalem sat esse ad inserendum , dispensatum renuntiare dispensa tioni , quando , Oblata occasione eadem utendi , numquam usus eadem ille sit . Sed merito alii hanc impugnant opinionem e quia omissio utendi dispensatione nullo modo pugnat cum voluntate eamdem retinendi . Omissio enim usus eum sola usus positione pugnat . Sola ergo taciturnitas , aut omissio utendi dispensatione signum sum ciens non eli, dispensatum eidem renuntiasse . Sed aliae circumstantiae requiruntur , ex quibus solis colligi poterit quod dispensatus cedere iuri dc favori suo velit. XI. Et haec de dispensatione dicta sussiciant e quoniam plura in aliis tractatibus dicta sunt; dc plura, quando de sacramento matrimonii sermo erit , dicturi sumus. Fuse quoque disputavimus de dispensatione votorum , ubi communem vulgaremque opinionem illam quae docet, Regulares privilegio potiri dispensandi ab
obligatione votorum, reieci inus.
De lege non scripta, seu de consuetudine.
NIL frequentius hominibus est quam abusus , dc corruptelas consuetudinis
larva obtegere . Peccata ipsa , cum a multitudine perpetrantur, consuetudinis suco delinita prodire in publicum non erubescunt, dc tantum non Iegis vim sibi usurpant . Torrentem rapidissimum, secum omnia abripientem, vitiosum morem , sive iniquam consuetudinem Patres appellant . Acriter omnes in hoc consuetudinis smulacrum invecti sunt . Salomon ipse adversus pravas consuetudines clamavit , inquiens Sap. v. Interveniente tempore , convalescente iniqua confv tudine , bis error tamquam lex custoditus est. S. Aligustinus Lib. de M. D. O eam cap. Iv. acriter contra iniquae consuetudinis praeitigia invectus est . Frustra quidam , qui ratione vincuntur , consuetudinem uiars obiiciant , quasi consuetudo maior fit veritate . In Evangelio Dominus ait : Ego sum veritas . Non dixit , Ego fum
540쪽
DIS S. VI. DE LEGIS CESS. oec. 1 os
consuetudo . Itaque redat consuetudo vertiati . consenserunt iura peccatis , is caepit irritum esse quod publicum est elamat Cyprianus a Nobis in praesentia. , non de prava, sed de iusta consuetudine sermo habendus est Et quia saepe lacata cum genuina , adultera cum sponsa , prava eum iusta consuetudine eonfunditur ; id- .circo indolem , & praerogativas verae consuetudinis sequentibus paragraphis explicabimus .
uuid, oe quot uplex sit conquetudo.
I. ommunis consuetudinis finitio ea est quam tradit S. Isidorus Lib. V. eam A m. etymolog. Videlicet : o ius quoddam moribus institutum, quod pro θ-ge suscipitur, ubi deficit lex . Dupliciter accipi consuetudo solet , pro iure nempe , dc pro iacto . Consuetudo facti non aliud est quam actuum repetitio , dcuius , seu mos I estque veluti materia ipsius consuetudinis iuris. Ex repetitione enim actuum humanorum proficiscitur consuetudo iuris , quae vim Iegis obtinet . Et hie ea significatus . prioris partis datae definitionis : ius quoddam moribus institutum . Ius istud non voce , non scripto , sed moribus , seu actuum repetita frequentia paritur. Clarior est, ct opportunior haec altera definitio. Consuetudo estius rationabile, legitimo tempore praescriptum, moribui perfectae communitatis volon iis se obligare, im Principis consensu inductum . Rationabilis sit oportet consueti do, non secus ac lex : quia utraque bonum communitatis publicum spectare debet. Quare nulla consuetudo vim legis assequi valet quae sit contra bonum comis mune societatis . Tempus congruum necessarium est , quod decennii intervallo concludi solet . Sed de hoe infra . Non cuiusque societatis , sed persectae dumtaxat mores consuetudinem inducunt . Societat in autem persectam , non domus , non conventus, non collegium , sed civitas , provincia , regnum constituunt. Requiritur praeterea quod moribus communitatis volentis se obligare , inducatur . Nee satis ad consuetudinem invehendam est actuum frequentia aut ex liberalitate , aut ex devotione ; sed ex intentione se se obligandi induet debet . Animadvertit tamen Dominicus Soto Lib. I. de iussit. γ iur. quas. m. artic. q. interdum eontingere quod consuetudinis initium , eκ devotione inceptum , consinuari ex obligatione possit. Quando vero id contiugat , eκ circumstantiis colli
II. Consuetudo descripta convenit, dc differt a stilo, & praescriptione. Cum stilo convenit et quia dc stilus consuetudo quaedam est, sed limitata ad fori iudicia Heine Romanae Curiae stilum facere legem Ichi docent, quatenus ex usu dc moin