장음표시 사용
491쪽
G coponuntur ut dicit Auer.in ptincipio libri de substatia orbis, in ut inqui Philosephi copositione innen- tam in generabilibus substantiis cognouerunt per transmutatione substantialen. . Alteratio. n. contrario Tum inuicem coegit omnes credere,v oia corpora sunt coposita, & non simplicia,&quod in eis sunt aliqua
plura uno,& maxime prima corpo-Ia. s. quatuor elemcta, ut asserit Co.
I. phy. m. I. via per hoc patet s Iulio ad obiectiones illorum,qui asserunt Auer. sibi cotradicere in hoc'ussito.quia dicunt, cy qnandoq; di H cuc tum esse copositum ex duabus naturis. Et quandoq; dicit celsi esse
corpus simplex non copositum, patet Q aequi uocatio decipit istos. cce- Ium. n. sumit tribus modis, ut dicit Arist.& Com.in. I.de coelo &mudo in tex.csi. 96.Vndeqn coelum apud Auendr esse copositum ex duab' natum sumitur pro toto agῖregato exorbe & intelligentia:& orbis est una natura quς es materia in actu,& altria est intelligentia,qua est serma abstractam esse.Sed qn dicit cςlum esse simplex,tunc sumit coetu pro orbetin. nam orbis seclusa intelligen-I tia est quida sitiva simplex no composita ex ma & serma. neque serma, sicut Gres, Arimi. Sc Buticus,& multi alii ausi sunt dicere in via eius, qd quidem stare no potest,sicut expresse testatur Com .inpr senti theor mate. Dicit. n. φ nihil prohibet, ut celum sit materia,sed prohibet visit serma,nam sermae est mouere non moueri,& quia orbis est ille,qui movetur. nam intelligentia nullo modo mouetur,neq; per se,neq , per ac cidens. Et quia materiae est moueri x pati, ut patet in. 2.de Senerati
ne Sc corruptione.tra. commen 6 3 . TVnde nunquam inuetum est indoctrina Aris.& Auer.orbem sermam fuisse simpliciter appellatum. Vnde 8. primae philosephizeto. m. I 2. in naturalibus aut quidem, sempis ternis autem substantiis alia ratio. rsan. n.qu dam non lint materia. aut non talem, sed selum fm locum mobile.Et I. I x.prime philosophittex.co m. I .inquit. Quare materia habuerunt,esa vero materiam lintquaecunq; transmutatur, sed aliam&sempiternorum. Quaecunq; non
generabilia obilia aut latione,v rum non generabilem habet, Vn L de &quo.Quia tam e corpus coeleste Q. io est terminans eorpa m sicli huiuue in - ferioris, terminans asit est nobili
proportio terminantis, ad termin tum est, sicut lportio formae ad materiam. Forma au te est nobilior materia,silli quia cesu continet ista inseriora. nam. I. metheor. in principio inquit Philosephus. Oportet autem mundum istum inferiorem superioribus lationibus esse ptinuum, ut omnis eius virtus inde gubernec respectus aut continentis est respectus sermae,d materiam. .cςli. tex. 'M
tem & maxime est speciei ignis, uainnatus est ferri ad terminu. unu- quodq; autem innatu est serti in sui ipsius regionem, serma. n.&Gecies
in terminis esum. Et uniuersaliter, ut inquit Com. in. 3.de anima. com.
36 respectus perfectioris ad impe fectius est respectus sermae ad materiam. Quia igitur coelum respectui storum inseriorum habet habitudinem terminantis, & continentis, Sc
492쪽
A simplieiter est perfectius,sicut Imortale & incorruptibile mortali, &corruptibili praestantius est, ut patet. 8.physicet austuli. tex. m.T S . propter istas cas, coetu a Philosephis dicitur esse tanquam serma resipectu istoas, non qd orbis seclusa subitantia intelligentiae sit vere substantia, quae sit Hrma,imo est materia in actu, inihil aliud est nisi corporeitas substantialis subiecta trinae dimensi
ni,non composita ex materia & latra neque pura krma,sed est mat ria in actu.& ut inquit Com. 8. me taph. m. Ιχ.Et in lib.de substati a B orbis in cap. x. rectius dicitur' subi ctum,qua materia. Nam nomen subiecti dicit aliquid in actu, sicut supra patuit,& quia subiectum motus est in actu. s. physi. tex.com. 8. qu Ia orbis est I quo recipitur motu ideo rictius di subiectum, quia est actu,& non est in potentia ad esse, sed ad
via latum. Nomen autem materiae
senatfm usitatione aliquid, ex quo potest aliquid fieri, & dicit aliquid
in potentia ad esse,ideo ab lute, destricte loquendo coetu pro orbe sumptum rectius dicitur labiectu,quam materia, & hoc voluit dicere Auer. C in. x. cap. de substantia orbis sub verbis obscuris dum dixit. Corpus autecoeleste est quasi materia istius:BDmae abstractς,& est materia existens in actu. Et ideo non assimilatur materiae nisi in hoc latum,quia est muteria fixa,ad recipiendum sermam,& ideo dignius dicitur subiectum, qmateria. Materia.n.quae est hic dicitur materia,quia est in potentia serma in ea fixa,& dicitur subiectum, quia fixa est sermae, & fit composi- ue tum ex materia de serma. Vbi anitiones. maduerte, P in materia prima, quae inuenitur in generabilibus, &corru Dptibilibus, inueniuntur duae condi tiones. Prima est,quia serma materialis educitur de potentia matetiae.&sic materia dicitur esse in potentia serma in ea fi xa, aut figi, ut habet alia litera, quia serma materialis taliter est fixa materiae, quod 'est constituta in esse per illam, ita φ est extensia ad exiesionem eius. Alia vero coditio est,quia stat subiecta sermae, & perficitur per sermam. Prima conditio n5 est in orbe,quia intelligentia non est ex potentia orbis educta adactum. Sed secunda tonditio bene inuenitur, quia orbis est Esubiectum recipiens sermam, tanquam perficientem, sed non inhaerenter, Ut quidam male opinantur, de sie tectius dicitur subiectum . de ista est mens Com.& ut inqui t subtilis Doctor in. rusent. dist. I ilus ipst A ver. visus e in hoc habuisse mentem Arist.& ita est sine cotrouersia.
FRequenter allegatur ista propo
sitio,&stribituri n. 3. de anima. Flex. . 3 8.& sicut superius incidentaliter dixi,ῆlet allegari extra propositum,& intentionem Aristo. non enim suit mens Philosbphi,q, scientiae secantur, ad diuersitatem scibilium absolute. hoc. n.falsum est. na2.physic. tex .com. I 8. ρedem sunt lineae naturales,& mathematicae. dc Com. 2.physi. m.7 I. inquit. Cumens diuiditur, secundum considerationem demonstrativa intrabit una natura in duas artes, ut consideratio mathematici, &diiuni de numero,
493쪽
G &consideratῖο naturalis, & mathematica, de corpore su Pficie, & linea. Sesus igitur propositionis ibi in tex. patet. nam ibi dr,q, sicut ies diuidie per potentiam & actum, sic scientia& sensus, ubi Auer. in m. pulchre ponderans hoc, reddit cam dicens, cpres quarum driae sunt eaedem, ipsis sunt eaedem in illo modo, fm quem habent easdem drias. unde si sensus fuerit in potetia, & sen fatum erit inpotentia,& si in actu etiam in actu, ct sic de intellectu,& intellecto. unde eodem actu,quo sensibile actu, sentitur, eodem sensus actu sentit,& e
H dem actu,quo intelli intelligit, de obiectu intellectum intelligitur. Sic enim dicit Philosophus in . 1. de an I-
idem est actus sensibilis & sensitivi, sicut in simili. 3. physic. tex. com. 2Ο. di unus & idem est actus motivi, & mo bilis, sic eua scire debes, qd vn us&idem est actus intelligibilis, & intelli, concomitantur igitur & identificantur modo praedicto scia,& res scita quo adactum&potentiam, &hoc formaliter loquendo. Habet veritatem etiam ippositio illa de scientia nostra,quia de illa loquitur ArisI in. 3. de anima. Fallit autem de scie-tia Dei,& intelligentiaru, quia scientia in Deo,& intelligenti js non diuiditur m diuisionem, qu datur petpotentiam de actum, nec per use, &particulare,sicut dicit Com. I 2. me taph.co m. I. sed sicia in intelligenti j diuidit ut fm diuersitatem scientiu .scia. n. Dei de entibus est tali modo. quali nulla aliarum intelligetiarum particeps esse potest, quia entia ut praediximus nihil diuersum sunt a scientia Dei, ut in illa continentur,& nullibi ens simpliciter olbus modis est idem cum intellectu scientis, Ksicut in primo principio.
Potentia quae potes s in maIM, Dies in mInu . G Loii tur propositio, de veritate habet in potenti js activis, fallit
in passi uis. Potentiae autem activae disserunt a potentiis passi uis, ut salse
bit Comen .in. 3. de aia. c m. q. nam
virtutes passiuae sunt mobiles ab eo,
cui attribuuntur, activae autem mouent illud cui attribuuntur. i. respoctu obiecti.& est intelio Philosephi Lin. s. primae philosephiae. in teX. c. 2. ubi inquit. Potentia passiua est principium transmutadi,ab alio inquautum aliud,& potetia activa est primcipium transmutandi aliud in quantum aliud. unde sensus cum sint de virtutib' passivi ut est sentetia Plii
ubi dicitur. Sesus autem in ipsem ueci & pati aliquid accidit, & Com. in com .dicit opprimum considerandum de sensu est, utrum .ssit num ratus in virtutibus activis, aut passi-uis,& cum posuit ipsum este in genere virtutum passivaru dedit causam Issistius existimationis,quod sensius sitfm passionem, quia existimatur, Psensius alterantur a sensibilibus, ali quo modo alterationis. In virtuti aut sensiti uis allegata propositio veritatem non habe quidelicet, quod si patitur a maiori, quod patiatur a minori, sed habet se conuerso mo,quia in talibus, quae potest pati a minori potest a malogi . colligitur hoc expresse ex mente Philosi,phi in prismo coeli & mundi. rex. m. II 6. deII7. Similiter alia propositio sa- . Inoa
494쪽
λ mo se quae dicit,quicquid potest potentia inferior, potest etia superior, veritatem habet in potentiis activis,& in potenti js existentibus in materia. Fallit autem propositio ista in virtutibus passi uis,& in potetijs abstractis a materia. nam potentia coeli,quae est prior natura, & perfecti
ne elementorum, potentia non mi quicquid possunt elementa . similiter apud tenentes in virtutibus sensitivis interioribus, quod alterius vi tutis est recipere,& alterius retinere, quia virtutes tales sunt organicae, &in talib' receptio fit per humidum, B & retentio per siccum, virtus imaginatiua e superior sensu coi,& tamen non potest id,quod pol sensus cois, quia sensius cois iudicat,&compornit,&diuidit,& hoc non facit virtus imaginativa. in potenti js etiam abstractis a materia fallit ista propositio . nam intelleia' posis intelligit ea quae sunt hic,puta singularia & priuationes,& in intellectus aSens, qui est praestatior intellectu possibila, ni hil intelligit eorum quae sunt hisivi
dicit'Com. in . 3. de anima. in cO. I '.
Et Themist. ibidem cap s. ubi inquit, super expositio. rex. co. 26. Vbi
C Aris vulsim intellectus possibilis intelligit priuationes,& non intellis agens,quia est quadoq; in potentia, ct quandom in actu. Insi pro hinc,
si q uis intellectus est ab omni potentia exolutus liberq;, is neq; malu , neque priuationem intelligit,qualis exterior intellectus videtur, idest agens,& eo amplius causa Ieru princeps. i. Deus.& Auer. m. 3.de anima. Com. 3 6. inquit. Ex eis coprehendentibus quae non sunt admixta materia quod comprehendit minus perfectum, necesse est, ut comprehedat persectius, sed non econtrari . , Si mi ni iter etia in potenti js activis, in quHbus tenet illa propositio,quicqd me potentia inserior, pol superior, intelligitur extensiue, quia ad oem ess ctu ad quem cocurrit causa in ferior concurrit superior, sed non intelligi et superior possit causare, non cocur Tente in inferiore, sicut sol, & homo generant hominem,& in sol ito pos
set causare holem non concurrente '.
homine. Et aduerte, i causa & ρο- tentia superior nobiliori modo concurrit qu si potentia inferior. unde vegetatiuum est in sensitivo, sicut trigonum in tetragono, ex. 2. de ani- Εma,& vegetatiuum in aialibus vege lint, auget,& generat alat, in plantis aut vegetat,& auget,& generat platam. Et nota quod ista propositio, Nota. quod potentia primo moves est nobilior potentia secundo mouente,&vltimo moto, quς colliῖitur ex in t tione Philosophi in. g. cle physico auditu. tex .com. 3 8.& est auctoris libri de causis dicetis, φ ca prima plus in- fiui t qua causa secunda, & per conseq uens est nobilior, veritatem habet, ubi secundum mouens recipit virtutem & influentiam motivam a prismo mouente. Sed qn non recipit ve Eritatem,no habet. Nam certum estu, in virtuti es interioribus primum mouens est sensus comunis,& vitismum motum est virtus memori lis, & tame virtus memorialis est magis spiritalis inter omnes 'virtutes sensitivas, teste
Averro. In tertio de anima. in c5
495쪽
αι non essent siluantiae ab acta, sica esset prima philosiophia.
FLicitur i sta propositio ex,6 .me
ta.tex .co. 3. ubi dicit Aristot. Si quidem ergo non est aliqua altera substantia praeter natura consisteres, phy sica utique erit prima scientia. Magna est altercatio circa hoc apudast. τrdi diuinos, Anto.Tromb. excellens in. v s. scientia diuina & priceptor meus Veneradus in spoli quadam suaqone, de hoc isto mo deducit ista psequentia,& coiter oes sic deducere cosueue rsit. Inquit. n.* flante casu, qd non in sint sulit nisi na consiste res,tuc me
taphy sica non esset distincta a nati, sa istae scit distinguus penes modii diffini edidi uersum, et insequitur distinctionem obiectoium ser maliv. na modus distiniendi metaphysicus omnino abstrahit a materia,quia sicus ens quod primo considerat, ita di quodlibet inquantum ens non includit materiam, & addit quod ideo metaphysica abstrahit a materia sensibili quia considerat aliquid, quod est simpliciter abstractum secundu. - esse,sicut sunt substantiae absti actae. Alia autem abstracta sm eonsiderationem considerantur propter ista
quae sunt abstracta is esse, &ideo ubi tin esset substantia naturalis non esset aliqua substantia abstracta
esse raso non oporteret ponere scieria aliqua quae abstractius considera Tet quam naturalis, quae licet posset considerare ens,&alias quiditates abstrahendo a motu,&quantitate.ista. in scientia seu consideratio non portineret ad aliquam scientia priorem
physica, quia stante isto nulla esseticia, quae consideraret de ente priorismpliciter, quia prima entia essent x
naturalia,& ita consideratio de quiditate, modo abstracto pertineret ad eandem sciam ad qua spectat consideratio modo non abstracto .c in ordine ad motum, & alias passiones naturales, & sic physica esset primascia,& prima philosophia. Sed tune obiectis, obiicit con tra se, quia illo casu stante,adhuc conceptus entis abstractus a substantia nati pertineret ad aliam
sciam, qui aesset abstractior conce . .ptu lpri j obiecti. Ad quod dupliciter rudet. prima riisio est, vad hoe quod conceptus abstractior n5 egrediatur limites sciae, duo requiruturi L Primum φ non sit color concepta proprii obiecti.Secundum O no a stratiatur tanta abstractione, quod si abstractiis ab ordine essentiali, Schabitudine ad subiectum primum , quod fgnaliter dr propter math marica,quae in illo casu esset distincta a physica, quia abstraheret quantitatem ab ordine essentiali, &attributione ad materiam sensibilem,ita in cassi prςdicto scientia naturalis G fideraret ens, & quodlibet transtendens dumodo non circumsicriberet
ipsum ab ordine essentiali eius ad subiectum primum. Sed fatua pace ista imper . dicta sunt mihi dubia. Primum,qui Mdem in quo dicit, quod in illo ciniphilosophia naturalis esset prima philosophia, quia nulla esset de ente simpliciter priori , no apparet Veruesse,quia licet naturalis cosideret de substantia, i est ens simpliciter prius
accidente natura,cognitione,diffinitione,& tempore, ut patet in I. pri mae phylosophiae te.com. q. Math matica autem est de quantitate, in men prioritas scientiarum, disti ctio, t patet in o. meta. tex. com . L. attenditur
496쪽
a attenditur penes alium, &alium ab- oportet ei rea honorabilissimum se intactionis modu ,&diuersum mo- nus esse. unde bene concederem iadum dissiniendi, modo maior,& al- illo casu argumenti,quod scietia natior abstractio est inscientiis mathe turalis esset nobilior ex parte obiematicis,quam sit in naturalibus. Naentia mathematica sunt sicut coea-uu m ,& naturalia sunt sicut simum. babentin.se naturalia per additione ad mathematica, &ex consequentistante illa distinctione data per Philosophum m. 6. meta. penes diuersu
dissiniendi modum in cassi illo quo non essent aliet substatiae, nisi naturacti,quam sint scientiae mathemati , de non tamen propter hoe scietia naturalis esset prior quo ad modii sormalem abstractionis penes questrae distinguun tur. Nec videatur tibi mirum hoc,quia in simili Co. dicit in.
I. de anima,co. I. artes non disserueabinuicem, nisi altero duorum isto
rum modor v. s. aut confirmatione
demonstrationis , aut nobilitate su- subsi stentes mathematica adhuc, &si de quantitatibus sit, esset natura biecti,aut utroq; Ver.gr. qm geomeB prior naturali. Et confirmatur quia tria excedit astrologiam, per confiretiam de facto ita eontingit, o nae
mathematicae sunt mediae Inter naturales&diuinas. nam fm Peripat licos sunt propter exercitium, & no propter finem hominis ultimum,ut mationem demon stration is . astrologia autem excedit illam per nobilitatem subiecti. Amplius mirum est qualiter illo casu stante mathematica esset distincta a physica,& notitia dicit Com. in suo prologo super lib. entis inquantum ens no esset distin-phy. quia intellectus hominis post- cta. Vnde arguo sic. non minus esset
quam venatus est cognitionem en- abstractus conceptus entis cois tutium. naturalium concernentiu ma ratibus,& mathematicis,quam conteriam,tam fm esse,quam etiam fm ceptus quantitatis ut patet, sed per te dissinitionem, antea prouehatur ad scientia de quantitate illo casu stan-atrud extremum, videlicet ad noti- te esset distin a naturali , ergo detiam entium separator u a materia scientia deente inquantum ens esset utroq; modo opus est ipsu praemet- distincta. Nec videtur ualere ratio qeitati in cognitione scibilium, me- adducitur contra hoc,quadr* con Fdio modo se habentium, videlicet q ceptus entis non esset abstrahi bilis. quoquo modo sunt in materia, & hoc enim est voluntarie dictu, quia quoquo modo abstrahut a materia, per casum non magis concerneretricut sunt entia mathematica,& secu materiam sensibilem ens inquatum dum aliquos in hoc ordine est scien ens,quam quantitas, quae est immediata affectio insequens materia in Peripateticos Et quod deinde dicit in solutione illa ad argumentu non satisfacit,quia etiam ita de facto contingit quod naturali nunc eriam insiderat de re te, & substantia, ut i staeon trahuntur ad habitudine essen-
usu sui subiecti, quia licet ista ma
teriatia de anima etiam.licet n. Arist. dicat in principio libri de ala, una scientia excedit aliam , vel ex parte obiecti vel ex certitudine demostrationis: illud, locum habet loquendo quantum ad nobilitatem obiecti. navi ipsemet Arist. fatetur. 6. meta. in
497쪽
G tetiaesten si considerationis metaphysicalis, tam e i sta materia est ens, mobile velens sensibile, est naturalis
considerationas, ut patet. I 2. primae philosophi q. s. & 6. commentis& . meta.co. 9. Vnde casu illo stante dicerem, P de ente etiam consideraret mathematicus, &de substantia etiaper habitudinem ad rationem formalem sui subiecti maxime, quia ipse tenet cum Scoto,substantiam corpoream esse subiectum mathemati. carum scientiarum. Aliasblutio qua ponit praefatus Doct.est ista si metaphysicus inquit considerat qui dita-H tes rerum tum in uniuersali, si ex casu essent tua quiditates naturales non essent qui ditates uniuersales, de ab st ractae quς essent comunes aliis a substantiis naturalibus,quia exposito, si nullum aliud ens esset, tuc physica haberet considerare omni liquiditates,&ita metaphysica non estet prior scia naturali. unde arguit sic. si metaphysica in illo eam esset prior
naturali, aut ergo consideraret quiditates uses abstracta aut particula-- Tm,non secundum,quia illas non cosiderat nee uniuersales, cum perca
sum ille non essent, quia omneses I sent naturales. Sed illa mitiose Impuu . cunda patitur etiam mani sellam instantiam, qaia in illo casu non video,quo moJo solum quiditates naturales solummodo essent, quia adhuc remanerent quid itates math maticet, unde ex illa deductione sequi videtur , non solum philoῖ-phiam naturalem esse primam,immo omnem scientiam, & hoc no videtur esse verum,na licet in illo casu intellectus humanus no haberet cognitionem abstractorum secundum est osset inadhuc habere cognitionem naturalem,& mathema- κticam, nam intellectus innatus est diuidere coniuncta in esse , ut dicit
commentator in . I t. metaphysic. commen. 3'. unde adhuc alia esset
rario lineae inquantum linea est,&alia esset ratio lineae terrestris,ut manifestum est, unde non video quo in illo casu naturalis mentia omnε qui ditatem consideraret, na aut hoc esset in uniuersali,aut in particulari,
non ina,quia mathematicae quidit tes pertinerent ad mathematicum, nam Com. in. r.physic.com. vlti . habet. φ si scientia naturalis non dem5straret istud genus entisi abstracto- LIum esse, tunc non esset nisi scientia naturalis, &doctrinalis, manifestuest autem v per scientiam doctrinalem non intelligunt Paripatetici,nisi
scientias mathematicas, nec in unis
uersali, quia modus abstrahendi noesset,illo casu stante, magis abstra-stractus qui conueniret naturali potius , quam mathematico , immo
adhuc abstractior esset ille qui esset mathematici, nam casu quo motaphysica non esset, posset remanere naturalis & mathematica per Αuer.
in consequentia eius iam adducta Mex commen . primi ph7sicorum . Mani sestum est autem φ modus abstrahendi mathematici esset abstractior, & altior quam ille qui es set resipectu naturalis, & sie secundaselutio stare non potest, ut patet clare intelligenti. Alij autem con- o badu terranei nostri dixerunt, quod casu x Millo llate si conceptus aliquis abstraheretur a materia sensibili, & intelligibili, adhuc ille conceptus includeret materia ,&pertineret per piis
ad naturale philpsophia, quia philosephianalis e prior mathematim
498쪽
sis concurrentis praeceptoris mei.
impugna. Hoc quidem etiam no videt' posse stare,quia si ille coceptus est abstractus ab utraq; materia sensibili & intelligibili.qua igitur materiam in
cludit, aut naturalem, aut intelligi bilem 3 si naturalem, quare etia non
. intelligibilem , si ab utraq; abstra- Pp ctus est 3 Praeterea. Si abstractus est quomodo illam includit si neutrsi
includit & est dare tertiam materia indisserentem viriq;, tunc ille con-V ceptus erit alterius artificis distinctia naturali, di amathematico. Et Pphoc post longam perscrutationem circa hoc visum est mihi dicere, salua semper reueretia aliorum aliter
sentientium,sp &si consequentia illa absolute proferri videatur ibi ab Arist. tame ad hominem deduci habet, antiqui enim opinabatur gi enssensibile,&ens inquantum ens conuerterentur,& per conseques in via
eoru sequitur ineuitabiliter, quod scientia con siderans de siubstati a sensibili sit prima philosophia. Isti . n. antiqui contra quos deducitur hie
sermo. non cognouerunt genus entium abstractorum, unde apud eos. ista conuertuntur,ens inquantii sen.. . sibile,&ens,in quantum ens. & opinabantur φ prima entia, & primae substantiae sunt sensibiles. Vnde adduco super hoc testem Aristo. in . . primae philosophiae. in text. com . T. Vbi inquit Vnde nullus particulariter intendentium nititur dicere aliquid de eis, si vera aut non ,nec geO- meter, nec arithmeticus , nisi phν sicorum quidam merito facietes,hoc soli nanque putatur de tota natura intendere & de ente. De illis etiam
loquutus suit Aristo. in principio. . de physico auditu dum dixit,ea na- Dque quae sunt,omnes opinantur alicubi esse, unde isti existimabant oeens in loco esse, & per consequens non erat apud illos aliud genus en tium nisi sensibilium fm rem. Et de istis etiam loquitur Arist. in . . meta
In te. com. 21. ubi inquit. Huius aut
opinionis causa est, quia de entibus quidem veritatem intendebant, entia autem putauerunt sensibilia solum. Et de istis etia loquitur Aristo. in . I. primae philosophiae. in tex. coni. I 8. ubi Com. in com . expresse
dicit, quod multi homines reputat Escientiam naturalem,& diuinam esse eandem scientiam. Et ideo C6. I. physi. co m. vlti. animaduertes ad
hoc,quod modo dixi inquit'. si hie
videlicet in scientia naturali non demonstraretur iste modus entium cseparabilium, non esset nisi scientia naturalis & doctrinalis,& ideo antiqui naturales existimauerunt,quod scientia natui alis est prior omnibus scientiis,dicentes quod subiecta eius sunt priora omnibus entibus. Et qaverum atteitatur sibi, & est sibi consonum ex omni parte, ut dicit Aricin. I. ethi. m. 8. sic ni fallor deductio Filia,& Ari.& Auer. intelligi habet. Nam taliqui volentes istam con- Opi. HI
sequentiam Auer. co m. vlti. deducere dicunt,sic debere deduci, si me physica posset probare substantias abstractas esse,illud non posset esse nisi per motum: sed omnis scientia probans per motum aliquid est naturalis: igitur metaphysica esset scianaturalis,&per consequens no lund
nisi duae scientiae .s naturalis ,& dO- Impum istrinalis. Hoc quidem stare non potest, nam multa probat naturalis pmedia meta. sicut qn disputat in. I.
499쪽
ei phy.eontra antiquos negantes principia cognitionis,&esse scientiae . naturalis induens habitum meta.& thnon pp hoc scienti 'naturalis est meta. similiter metaphysicus multa demonstrat per media naturalia licet uniuersaliori modo,ut patet per Α- Ner. in. 2. prImae philosophiae. in c6. s. ubi Arist.demonstrat et, in causis efficientibus,&mouentibus non est trocessus in infinitum, nam tota ili'demostratio principaliter inniti cmedio naturali quia totam illam raH tionem pertractat cum motu, Unde inquit ibi Com. quod consideratio usis in omnibus causis, in eo quod sunt eausae est huius scientiae,& Aristo.quanuis utatur hic demonstrationibus scientiae naturalis, tame inducat eas Vsus, quoniam quanto demonstratio suerit unior, lato magis erit proprior huic scientiae,& Arui. e obseruat in hac interione. s. in inducendo demonstrationes uses, alio
modo quam in scientia naturali, &lim est causa in iteratione illarum demonstrationum in hae scientia, ct ideo non valet dictum istorum, I v si metaph.demonstiaret substantias abstractas,cum hoe non posset facere nisi per motiam tanquam Pmedium, ideo scientia diuina esset naturali patet quod est fallacia a secundum quid aci simplici resilicet. n. diuinus in illo casu induens habitu naturalis diceretur quoad illud Gnaturalis in simpliciter non sequic scientia nataralis, & diuina sunt eadem simpliciter. Amplius, si roilla valeret parisormiter se' ueretur,m si scientiae mathematicae demonstrarent substantias abstractas esse,
eum hoc non possit fieri nisi p motumn cum omnis scientia demonstrans aliquid per morem sit men-xtia naturali tunc igitur scientiae mathematicet essent naturales,& ita state illa forma arguendi sequi tur,m si
hoc genus entium separator u a materi a non demonstratur in scientia naturali, tunc nulla alia scientia remaneret, nisi naturaliscontra Aue.
forte dices, hoc no potest dici de mathematicis,quia illae non considerat de substantiis. Contra, item sequi ruis. tur de Astrologia,quae sola ex mathematicis de substantia sempiterna theoriam facit,ut dicit Aristo. in II1. primae philosophiae, tex .comm .
44. Amplius esto, qν nulla prorsius Lex mathematicis scienti js de substatia cosideraret, adhuc tame illa consequentia esset necessaria maximem taliter opinantes, licet tam ant cedens quam consequens sint impossibilia, videlicet si scietiae mathematicae demonstiarent substantias abstractas esse, tune scientiae illae demonstrarent hoc per motum, sicut si lapis volat,lapis habet alas. consequentia ista est necessaria, ut dicit Auer. T. physi. com. 2. & ita in virtute istius deductionis Com. non habe viret intentum suum. Moderniores autem aliter illam consequentiam moestasAuer. deducunt praesupponentes V rumnum,quod eonceptus entis siti adisserens abstractis,& non abstractis,&quod abstracta sunt in duplici dcta
videlIcet, per essentiam ut Deus, de
intelligentiae, & per indifferentiam, ut conceptus entis substantiae unius boni,& veri, & id genus quae transcendentia coiter nuncupantur, de tunc dicunt q, si ens abstractum peressentiam non esset, tunc nec per Gsequens ens abstractum per indisse rentiam esset,sicut si Iouale no est.
500쪽
A non esset animal φ est indisseres rationali, & irronali, & ita sit entia abstracta non essent , videlicet substantiae separatae, tunc no esset ens abstra. ctum per indifferentiam cum consideratio istius principaliter ordinas
ad illam quae est de abstracto per esi sentiam & ita prima philosophia noess et,& sic non remanerent nisi duae scienti ilum modo videlicet naturalis,& mathematica . Sed neci sta deductio stare potest in via Co.quia ipse non dicit sientia abstracta non es, . . sent,non essent nisi naturalis, &ma-B thematica, ita v arguat a destructione subiecti sicientiae ad destructione scientiae, nam ex illo medio etiam se Impugn. querentur destructio aliarum scientiarum, na si substatiae abstractae noessent,no essent etiam naturales, necentia mathematica essent. Et praeterea istae scientiet et ordinantur ad primam philosophiam,quae est ultima via doctrinq,licet sit priorν ia naturq ut dicit . in. 6. primae philosophiae
rima Fen,primi doctr. I . in c. de su-iectis medicinae, inquit, principia
scientiarum particularium,ta nil credita recipiuntur,&in aliisscientiis, qC sunt is ordinem ante eas ratiocinatur', & ita fit donec principia olum 1 scitum ad philosophiam prima,quq
metaphysica nuncupatur, eleuetur.
Amplius in illo casu videtur, si perimpossibile entia abstracta non essent,& poset,ut i sti dicu nt,i ntellect' intelligere sine implicatione contradictionis remanere duas scientias . snaturalem, & mathemati eam, dico adhuc daretur tertia scietia distincta ab istis,quia a conceptu entis sensibilis concernentis materiam secundum esse , c rationem, di a conceptuentis concernentis materiam itum D
fm ess , non autefm rationem , po G set abstrahi conceptus entis inquan tum clas, quem ego dicam in illo ea-su est e in cimerentem viriq; , licut in exemplo. ipsi adducunt,esto quod
non esset homo in rerum natura, noimplicaret contradictionem absita here ab equo, &asino coceptum animalis. Et cosirmatur quia teste Potpnycio destructis di Terentiis diuisiuis, S sipeciebus constitutis per illas, non est implicatio contradictionis apud intellectum remanere conceptum generis a pari ego dicerem, P&si substantiae separatς non essent, Eadhuc sine iplicatione contradictionis conceptus entis abstrahi posset a naturalibus, & a mathematici sentibus. Et confirmatur,quia intellectus m Auer. . primae philosephi .co. 3 '. innatus est diuidere conlucta inesse: mo remanentibus duabus icientiis solum naturali,&mathematica , patet conceptus entis qui ditatiue
Includeretur in utrisque,&esset in pi & magis comunis, si unusquisq; illorum ita patet quod contemplatio de isto conceptu comuni, & de proprietatibuseius, non magis esset naturalis si mallaematicae disciplinae.&ita Fvidetur sequi,quod esset alia scietia. Et ideo relictis aliorum deductioni Opla probus, videtur mihi, quod ratio Auer. isto modo deducatur. Pro quo sup latiua in pono quod scientiae speculatiuae di- n. stinguntur inter se penes triplicem abstractionis modum, qui est penes dissinitionem . nam quaedam abstrahit a materia secundum esse, & rationem,& de his est scientia diuina,quidam vero abstrahit is rationem in tu,& non esse,& de iis est mathematica , quaedam vero neq; fm esse.