장음표시 사용
41쪽
thia reli quis posliths praeferenda. DE RE pvn Intellexerunt multa non tantum In unum conuenire, sed etiam ab uno debere gubernari. Nam multo se facilius accommodant ciues unius viri, quam multorum hominu;nstitutis : & illud Rei p. genus semper eligi debet, ad quod ciues magis sunt acco mamodati. Cum autem singulis ingenijs &moribus singuli praediti sint, de inferiores
ad imitationem superiorum, quos nimirii semper ante oculos habent, libentissime ferantur,multorum principatus inter ciues multas dissimilitudinis occasiones & dissi-dhexhibebit. Monarchia vero praebebit maiores caussas omnis consensitonis, quae coservatrix est tutissima esuitatum. Quod si vero non tantum subditos, sed potius principes consideremus, ex hs etiam inueniemus,unum esse multis multo praulantia
Quod succssis laud is sit in Frimcipatum.
niti principes in Re p. fiant, in ijs quid praeferamus primus ostendemus: deinde unuprincipem optimis auspiciis constitutum, Reip. Optis
42쪽
ὰλ sormatae praeficiemus. Triplex est seris' ratio constituendi principatus, alijs e- exin nim imperium ipsa fortuna tradit,ut ij, qui V80
sortibus illud auequunturiat caecam istam & temerariam domina iii tantis rebus Iois eum habere non deeet: alibi vero potius electione principes sunt: qua: quanquam suas utilitates habet, ab iniusto fauore corrumpi ferme solet, praesertim in iis negotiis λis, quae maximam vim ad impellendos in
hanc aut in illam partem animos hominutenent:& etiam si fuerit electio prorsus incorrupta , potius eos assumet Principes, quorum maiores imperium recte gubernarunt. Nos perte tales ad optime constiη Phineidia tutam Rem p. regendam accommodatissi- tus per mos sole speramus, qui successione sunt successi a imperium consecuti. Nam filij parentibus one messimiles esseμ a magnis causis is effecta quota uor. que magna prouenire solent: propter consensionem earum caussiarum & motuum quibus peragitur omnis huius naturae vieissitudo. Hinc est quod nobilitas,quae nihil aliud quam generis virtus est , tantam
apud omnes homines obtineat auetorita 'ς'''tem: quam quidem plane contemnere, vel successionem in principatu admittere debemus. Verum non tantum quia natura
transfert smilitudinem a parentibus in filios, imperiorum successionem laudamus,
43쪽
sed etiam quia maiorem illi quoque cura
earum rerum gerunt, quas putant ad alienos possessores non este peruenturas, αhi,cum ad alia cuncta, tum etiam ad Rei p. gubernationem melius instituuntur, cui sunt ab ipsa natura hominumque iustissimo consensu destinati. Quantum autem& hie & alibi semper institutio valeat, satis a philosophis demonstratum est, &, quan- quam per se manifestum, cognoscetur ex ijs, quae dicemus postea suo loco. Sed demus ea quae iam diximus, tametsi longe diuersissima sunt, esse paria, quomodocun- 'que principatus, seu suceessib ne, seu alis smodis acquiratur: tamen successio multo securiorem Reip.statum reddit. Nouos enim Principes raro sine magno periculo, saepe cum magna ciuitatum pernicie videmus esse creatos. Nam cum multis eadem
est proposita spes imperij, pro quo solo
magni viri fidem frangendam purarunt, non potest frequenter Res p. periculosissi mis motibus non concuti, non potest perditissimis seditionibus non discerpi. His igitur & aths multis rationibus persuasi, putamus esse multo melius, ut a bo
nis parentibus filij similes consensu populi principatum
44쪽
quoque multo melius, ut unus princeps in unius principis locilsuccedat.Vt igitur rem proposi. Uniustam a suis initios accersamus, itςrum natiis principauitatem &institutionem consideremus, et tus pr. 'inveniemus.ytramq; praestantiorem in uni stantioritas principatu. Natura certe comparatum est, ut exordia prima nobiliora sint eorum qui nobilioribus offici)s sunt destinati. propter ea, quam antea diximus caulsam: quae quidem tametsi sit obscura, tamen est verissima, sed longius petita, quam ut hic a nobis explicari velit: Officium autem monarchar hominum consensu longe praeliantissimum est in rebus humanis, publica namque priuatis me hera sunt, ut Princeps in publicis praecipuum locum tenet: at monarcha solus omnem dignitatem summa& potestatem habet: quae quidem per reliquos politias est in multos diuila. Opor tet autem ut hominum voluntates cotisinraraneae sint rerum naturae, quae principes vi- ros ipsa proserre consueuir, & inter hos avi
45쪽
liquem esse praecipuum , quem alijs potem
state velit esse superiorem.Nee tantum naatura ct institutione reliquis Principibus praestantior est Monarcha, sed etiam honoris cupiditas vehementer ad omnem vir Summae tutem eum incitare potest. Scimus enim potestati omnes summae potestati diuinae summos summus honores deberi, tantoq; maiores reliquis honos omnibus. quanto proximius ad eam acceis debetur. dunt. Ita Principes monarchar,modo tales sint quales desideramus, qui iam Deo sunt Opi.Max. proximi libenter ea faciunt,quae summa laude sunt digna: ne faciis turpibus Monam honos imperio debitus detrahatur: ct in-chae facis super etiam multo quam alii facilius in oclius in os ficio suo versantur. Cum enim nullus tana ficio suo ius sit arti sex, quin ad res conficiendas inversan strumenta multa requirar, haru quanto paoratiora fuerint, tanto ille melius officio suo fungetur uiuantoque potestas artifieis fuerit maior , tanto se promptius instruis menta illius arbitrio accomodabunt. Mara ior autem est potestas Principis monarchae,quam aliorum,qui diuisum imperium
liabent: & ideo subditi libentius illi pa,
rent. Quod si quis dicat, omnes saltem aristocratiae dominos, uni monarchae iunctum esse paresin responderim , raro simul omnes imperare quid posse,& singulos inarerim in rebus gerendis saepe negligentio-
46쪽
ires esse, dum sociorum suorum eurae multa relinquunt. Ille vero, cui omnia praeci. Pua negotia commissa sunt, longὸ diligenatissimus est,& sicillimὸ quaecunque voluerisicohficit: cum in eius unius voluntatem ira potestatem uniuersus populus conspio 'ret. Quare non est quod aliquis aristo cratiae Principes, quia plures sunt, paratiores ad res gerendas esse putet: non enim con- Bititimus monarcham praesidijs omnibus ... destitutum, sed qui tales habeat consiliorum & ahionum adjutores, quales esse
possent illi, qui aristo cratiam & politiam .ptimὸ gubernarent. Si quis igitur obhciis Aristat, ad res bene gerendas cognitione nobis 3 sem per opus este,multosque simul, tamet- ςὴp 7 si singuli non magis,quam monarcha quinpiam, imo vero minus intelligant, consilio magis valere, quod quisque suam scientiam in medium afferat, unde facile proueniat, ex multis inter se collatis, una quaedacxcellens resipddebimus, bonos Reges, de quibus nunc agimus, in singulis negoths,
praesertim communibus, sapientum consiliis uti,eosq;, cum apud eum pacis auctoritatis sint, etiam citra affectum ullum audiri , qui metem a rebus cognoscendis deis turbare solet, & propterea secundum puram rationem di veritatem monarcham liberius iudicaret in aristo craths autem Vehemens
47쪽
hementissisimas contentiones frequentissu
sis ε' me suscipi, dum quisque suae sententiae taciliu, intello sita ore tenetur , ut diuersas rationes nec ligit ea sentiat , nec sentire velit: quemadmodumquς furit ex innumeris exemplis unius Romanae ax usu Reip. intelligere licet. Ergo multo parata Reip. or est ad intelligendum & recte agendum monarcha. Nunc consideremus an ipse Docilius ab utilitate communi abduci possit, quemadmodum Aristoteles censet. Quod Mon y si plures in ciuitate virtutib. omnibus pa ςh η0sse res essent pariter conspirarent in totius Vtilitate RPip. summam felicitatem,eos omnes for-eommu, lasse, quam Vnum aliquem, ad imperi) guis ni abdu, bernationem magis aptos esse putarem: eatur. verum nullos nec in his,nec in alijs vllis rebus possumus videre pares,& inter eos qui pares non sunt, oportet certe ut, qui magis excellit teneat principatum. Deinde quans quam virtutibus quibusdam aliqui pares sint, animis inter se non possiant esse adeo coniue i,quin intus multae differentiae sint, ct a causis externis in dies plures suborianis tur, quae multas dissidiorum occasiones praestent. Vt autem alias multas caussas O-
mittam,inter pares & potentes inuidia certe) aie, te facillime conflatur ,quae discordiam exi- tialem per uniuersam Rem p. disseminare solet, quemadmodum ex multis historijs est manifestius, quam ut hic latius sit osten-. dendum.
48쪽
dendum. Deinde, cum aliqua fucata boni priuati species a felicitate publica nos abducere soleat, ea se monarchis minor semper & minus multiplex offert: minor,quia quanto maior quis est, tanto reliqua, sui
Comparatione, sunt minora : minus vero multiplex, quia non tot modis se miscent ,
publicis priuata. In monarchijs enim tota principis felicitas in Rei p. selicitatem,& viacissim haec in illam redundat. ItaqUe cum Praemiss aut precibus maxime flectamur.
monarcha, nimirum totius Rei p. dominus, illa minime requiret. preces autem amicorum apud eum locum quoque nullum habebunt. Nam vera amici nihil postulabunt contra Reip. principisque dignitatem, maruit, si tamen tales esse possunt apud bonum sapientemque principem, indigna nunquaaudebunt efflagitare, ab eo, qui iure sit in tanta dignitate potestateque constitutus. In aristo cratijs, quanquam principes ominnes publicam utilitatem respiciant, incidunt priuata plurima, quae saepe, quam publica, plus pondcris apud singulos habent.
Quod igitur aristo cratiae principes aquae multae, quae difficilius quam pauca corrumpitur, similes esse dicat, ita demum admitti debet, si illi inter se pares sint, & in unum
planὶ coniuncti, paresque sint etiam corruptelae caussae. Nunc autem cum fere sint d modum
49쪽
admodum inter se dissimiles, a se inuiceri
facilὸ cor rumpuntur, caussa q, corruptri in res tanto maiores magisque multiplices
sunt, quanto illi sunt plures: quae singulorum etiam sensus priuatim vehementer at stingunt. Cum ergo proprium bonum Ecommuni magis in principatu multorum trahat, In eo sanὸ maioribus virtutibus erit
opus, quae difficile quidem iis multis homi stl g nibus inus iuntur. Ergo satius est,ut unusti e , se Dominus ciuitatis, qui reliquos omnes' ' in officio suo contineat, & totius Rei putatanquam suae,curam gerat. Id enim in hac uniuersitate fieri videmus,cuius nos imitatores sedulos esse decet: & etiam in rebus domesticis, ex quibus rerum publicarum . ratio fuit desumpta. Quapropter recte, profecto Lycurgus respondisse fertur cutis dam, popularem statum poscenti: tu prius in tua domo talem constitue principatum. Ergo merito laudamus Persarum antiquuillud consilium qui postquam Magos occii dissent, cu inter se de Rerum p. formis diu multumque disputassent, monarchiam reliquis omnibus sibi praeserendam esse du-Xerunt. Laudamus etiam illud quod scriptum est apud Homerum, quandoquidem plures optime gubernare non possunt, v- num potius debere reliquis omnibus imperare. Celtὸ si diligenter historias omnes
50쪽
Iegamus, monarehias de magis floruisse, de clatius patuisse videbimus: nec minus moianarchiam Rei p. Romanae sub Augusto Caesare, quam priorum temporum politiam auto ligarchiam laudaturi sumus. Quan- quam autem optimam esse putamus mo- species narchia, non tamen idcirco reliquas Resp. omnes vituperamus : possunt enim, propter mula possuntias hominum differentias suis temporibus esse lai & locis, suam etiam laudem mereri. Sed disil a quod in omnibus optimum est, semper potius nobis proponere debemus, quod imitemur: & ideo magis ad monarchiam omnem nostram orationem cosponemus. Verum, ex ijs quae iam diximus , scimus, 'Rem p. nihil aliud esse, quam inter multos homines communem quandam vitae rationem & ordinem, in quo totius tanquam eorporis bene compo uti, singularumque partium felicitas spectatur: cui vel omnes . aequis conditionibus praesunt , vel optimi quida, vel unus qui teneat inter alios praeeipuam dignitatem:& illam omnium prae- . stantissimam esse Rem p. in qua ciues omnes uniusPrincipis imperio legitime reguntur. Nunc autem ad reliquam orationem nostram accedamus. Quoniam optimam aliquam Rem p. constituimus, quam Omnibus bonis abundantissimam esse decet, e-am,ut bene cognoscamus, bonorum gene