장음표시 사용
381쪽
MBER IIII. II in consuetudine sese exemerunt, ' tum natura tum exercitatione, pra cipue ii numinis auxilio lont e robustissimi contra vitta
racti, tandem summo consilio libertatem cum tali seruitute commutarunt, quae Vel non esset vere seruitus, cum voluntas imperet potius c ubijciatur, vel, ijs saltem qui parere possent, libertate multo prae tantiis
Or e stet. Certe necessarium cs in tantis periculis, ut admodum cauti simus,& occasiis Ones omnes malorum dilige ter fugiamus, ' .ci ut ijs quisque tanto minus impediatur, quanto sanctius es ficium habet. Quoniam ordo in autem in negotijs sacras, etiam multo ma Ecclesia. gis quam in aliis, est exaltus ordo seruantidus: oportet ut laicalij quoque sint alijs inferiores & superiores, & ut hi non tantum illos dignitate sed etia pietate antecedant. Nam ea quae sun nparia, cum eiusdem conditionis lint, nunquam mutuum officium ςgregie praestare post tant: ut si in corpore nostro quaelibet pars vel pes, Vel manus,Vel unum aliquod aliud membrum sit, equide officio suo singula sibi latum & sine mutilo
commercio fungentur, atque erunt multa generis eiusdem suae tamen non conspirarent in V num . nam quaecunque bene coam lescunt, necessum est, ut mutua societate teneantur ,& officiorum vicissitudine, quae
in accipiendo,dandoque sic occupata. Sed
382쪽
possumus, tamen iis ipsis pramaia victoriae nobis commeremuriadeo magnum est illi seruire,qui subsidijs nullis indiget, &. plenissimus est omnium bonorum : quoniam omne ministerium in seruorum libertatem& felicitatem redudar. a uilibet igitur nostrum sedulo rerum & personarum decen-xem ordinem seruet: nam sine eo nec Res p.
gubernari,nec natura constare, nec ulla ratio in hominum mentibus esse potest: vnde facile cognoscere licet, quales illi sint, qui eum ordinem de medio tollunt. Quae vero quodam ordine constant, necessaria
est ut habeant aliquid primum & secundit,
ct aliquid tertium & vltimum. Sed cum haec omnia duobus perfici videamus,spiritu & corporatura, spiritus proculdubio principatum tenet:quemadmodum ex hiis storins sacris est manifestum, in quibus leogimus a viris diuinis principes sua auctoriritatem obtinuisse. Perturbatissima namq; foret hac in parte nostra Res p. quam sum,mum quendam ornatum continere decet,
si quisque suo arbitrio sentiret & viueret, nec ullius potestati obteperaret. Credibile vero non est in omnibus alijs ordita eis siderari, in rebus autem sacris summa quadam perturbationem, nec fieri potest ut ordo quispiam sit,quin ath sint albs stiperiores &inferiores: nec etiam esse superiores possunt,
383쪽
possunt, nisi prae ceteris aliquam obtIneat potestatem. Non sine caussa profecto noribis principes dati sunt quoru animus, quatum ad Rem p attinet Dei consilio regatur, qtiamtus interim ipsi suis viiij s laborent:
Cum enim voluntatis nostrae latebrae,quibus viditates & vitia continentur, tam ignotae sint, nec est e esset in suminis tenebris rerum nostrarum versari nos, qui rame lucem veritatis cernere videmur,s ab hominum virtutibus δε non a potestate misericordiaq; Christi negotia jacra penderent; Nulla sunt erga homines Dei beneficia pietas, sapientia, potestas, aliaq; innii mera, quae non omnibus semper hominibus omisnia conceduntur: quod nisi haec quae iam
diximus cssent vera,nec Dauid tantopere fuisset Saulem veneratus, nec Paulus tam diligenter monuisset, ut etiam malis domianis obtemperaremus. ita bonorum cossensu & voluntate Dei facti sunt gradus dignitatum in religione,in quibus , ut dixi mris, id diligenter seruandum est,ut quanto quis sit periorem tenet, ranto quoque superior sit virtutibus reliquis S praecipue pietate, de pariter tamen Omnes suis viribus ad ilis lud supremum contendant In omnibus autem officias totius Rei p. diligentissime prouidenduin, ne plures, vel etiam pauciores. quam oporteat, in eodem versentur: ut nec
384쪽
. tr B ER II II. nimis graue, nec etiam nimis leue pondus ei uilim humeris imponatur, sed singuli, noquidem paribus, dc totis tamen suis viriabus onus Rei p. sustentent. alioqui quoru-dam ignauia, reliquos nimium grauabir, lanimia moles grauatos cum magno Rei P. dano prosternet: si videlicet multi in otio. vel minore quam oporteat negotio vivere,&alh impares siris viribus sarcinas sustiis nere velint. Totius autem ordinis, qui seruandus est in Re p. non tantum in uniuersa natura rerum , verum etiam in nobis ipsi μμ 'egregiam similitudinem cernere licet: na
ut inquiunt Philosbphi, humana praeclarebi:
formata Respub.diuinam illari labsolutam ratio. Proximius imitatur cuius tam magnus iste mundus, quam paruus homo nimirum)prox ima quaedam sit imago. Cum aute se- Leg. de eundum Platonem triplex animae nostrae KςPuri portio sit, quarum praecipua in capite collocetur , unde tanquam e specilla quadam
Omnes cum internas tum externa S Iniurias .
prospiciat. h c vis plane diuina cςloq; pro-
Σima, circa reS aeternas versatur, ad earum
similitudinem humana moderatur, & ita siti perfectionem per Dei misericordia dea meretur,quam etiam post experimeta miseriarum tandem euidentius sentiet. Haec vis instar speculi purissimi obuersa clarissimae veritati,& etiam amoris sancti fertiore cum
385쪽
LIBER Irai. fἡ partibus descedatum. Itaque voluntati, vel summet potius animς nostrae potestati hoαrii omni u permisericordia Dei summii imperium est concessum . quq si officio suo
fungatur,eis proculdubio comparet magna prcsidia consequendae felicitatis. Similis ratio in bene instituta Repub.est: in qua sacerdotes semper in diuina luce vertantur, ct reliquis hominibus piaecipuas agendoarum rationes demonstrant: a quibus diligenter prouidendum est,ne splendor aeterἀnae sapientiς tenebris humanorum phan lasmatam & affectuum obscuretur. Princeps autem, tanquam voluntas ,summum rerum omnium arbitriu tenet n quo maxima rerum momenta sunt collocata:qualis
enim princeps est tales fieri solent reliqui ciues.Oportet igitur, ut semper prude tum consilium,veluti mentem, sequatur, & seacundum rectam rationem alios rerum distributores,alios scelerum vindices, alios rerum bellicarum gubernatores faciat, qui nimirum externas iniurias speculetur ac repellant,alios qui Resp.alant , qui partim etiam inutilia excludant, partim utilia convehant, ac necessaria conseruent: quos nec nimis effem,nec infra modum consiis. Bere patiatur,sed rectam semper ossich sui rationem obseruare cogat: sic ut.omnes
egregie, tanquam eiusdem corporis ospi-. B b rene
386쪽
DE REPvs. . rent atque eonsentiant in una totius Reip- salutem. Principes igitur,& qui primum aliquem locum obtinent , potentia eum eximia quadam prudentia debent l, here coniunctam ut & singulli quid facere oporteat praescribere sciat,& instacte quae prςscripserint imperent obseruat i. Tales viri quales iam diximus esse debere prin cipes,ut alsis rebus omnibus bene geredis,' ita legibus etiam intelligendis & constituis endis sunt accommodatiores.
De Legibus. C AP. Ita i v O NIA M autem genera bo
norum ac ciuiu differentia ostedimus,&in uniuersum quasdam vitet leges proposuimus , nunc breuiter quales deceat esse leges omnes dicemus,& ubi postea quasdam mutandaruRerum pub.caussas,attulerimus tota hanc orationem nostram finiemus. Definimus autem leges,publica vitae prςcepta,quibus nos omnes obtemperare semper oportet: siquidem commune bonum de sequitatem
ipsam perpetuo spectant, ae ab eo qui tuta hendi & iussa exequedi potestatem habet,
Proponuntur. Quemadmodum aute reliisque omnes artes ex suis, sic ex eiusmodi
387쪽
. intηπκ Ito igiς sphiseeptis magna quaedam ars colligitur,r quam earum rerum periti ius appellant.
Possumus itaque definire ius,praeceptionis Iuri d εcollectionem,quae ut euidentem utilitatem finitio .Reip.continet, ita vel omnium , vel pluriis morum,vel ptaecipuorum, eorum scilice e. qui potestatem hane habent, voluntates &. expressas sententias inefficacem promouendae felicitatis communis auctoritatem coniungit. Cuio vero firmiora sint haec omnia Reip. negotia, non simplicibus, sed variis legum nexibus sunt constricta , inter quos ille potentissimus est, quo unumquodque compellitur ad operationem eo- isentaneam primae suae naturς. quae quidem sola,si incorrupta mansisset, nos felices reddere potuisset: sed cum iam a nobis no mediocrjter labefactata sit, ideo fuit alijs in- sup r legibus opus. Quandoquidem autemultae cum intelligendi tum agendi rationes tam euidetes sunt,ut eas nemo,qui metem habet,ignorare possit, quas Philo a
Phi cum axiomata,tum theses,appellat,in tereas,quae communem temporum & re- .gionum omnium felicitatem continen plurimorum aut omnium cosensu,qui re cta ratione utuntur,ius gentium effecerui:
quod quidem,ut inquit iurisconsultus,sbalis hominibus,illud vero naturale reliquis etiam omnibus est commune. Sed pluria , i Bb a ma
388쪽
Ius genν plurima minora obscuriorassi sunt, quanitium, ab omnibus cerni vel definiri possint,&certς debeant esse publicet eonstitutiones,negotia quaedam in 'tramq; partem rationes probabiles habent: haec temporii. regionum & ingeniorum varijs conditionibus implicantur,&tantum ab ijs qui aetatissime vident,nempe sapientibus, disceris
nuntur. Hine autem magna morum&I
- gum varietas est in diuersas Resp. introduis hinc in singulas multorum hominum congregationes multa frequenter incidu quae ut cum alijs communia non sunt, ita proprijs legibus habeant opus, ex quibus compositum est ius,quod nos ciuile vocamus. Hae vero leges ciuium omnium cosensu,& eorum auctoritate,qui ad id ipsum , ciuibus potestatem habent, promulgatur,& quandam vim continent,qua fiat , quod consentaneum est rationi,quam vim getes per varios & remotos terraru tractus dis apersae exercere non potuerunt: quanquam interim omnes Resp. ad iuris gelium defensionem conspirent,& sibi,quae vicinae,mua tuum auxilium ad eius obseruatione, sine
allaturae.At quoniam homo praecipua sui parte diuinus est, & etia hic in ipsa tanquia ternitate versatur, superiores illas beatae Reip.leges maxime sequi debet, quae quidepraecipuum & unicum bonarum rerum fia. n m.
389쪽
LIBER oti is finem,adeoq; veram selicitatem coplectu-tur. Nam quod a summo bono cuncta sit am originem habuerint, & ad illud ipsum iterum suis gradibus reuocentur, etiam ex Philosophis & ratione rerum potest, ct ex ijs quae diximus esse fatis manifestu. Ouddautem eius cognitio quantum nobis opus fuit,sacris literis si descripta , nemini no-srum dubium esse potest. Atqui si tum demum rectὸ quid facimus,dum quid faciendum sit exacte cognoscimus,& praecipuam
eius caussam animis nostris tenemus, cum
illud summum bonum,& principium & finis,ut omnium aliorum ita & totius Reip. sit,& per leges illas singulari Dei beneficetia nobis datas praecipuὸ demo stretur, fuerit nobis omnibus in earum inquisitione &interpretatione diligentissime versandum. Ita in quatuor genera leges diuisae sunt inter quas omnium praestantissimae diuine:&harum singulae rursus duas partes habent. Ali nanque iubent,ut hominum & rerum Legiustam analogiam nunquam violemus,aliae duplvero vi etia eam alacriter promoueamus, ct quiescendo dignitatem cuiusquam nundi quam imminui patiamur. Primet iubent,ut non faciamus aliquid quod fuerat omitte,dum: secundae, ne quod faciendum fuerat omittamus, sed ut ubique decentem ordi. Mem observemus,nec unquam officiu no-
390쪽
nostrum deseramus,si nobis consultu eme velimus. Leges enim cuique quod debetur distribuunt ,& bonis quidem praemium, malis vero poenam : in omnibus personis, rebus & negotiis ea aequabilitatis mensia'am, de qua iam antea multa dixisse viderimur si quidem bene positae sint, exactissime seruant,nunquam a rectissimo iustitiae tramite vel latum digitum deflectunt: nan in aequitate purissima totam suam natura habent sine qua nullo modo cosistere possunt.Cum enim recta ratio vita legum omnium sit.& cii leges dona deorum immortaxalium sint,& inuenta virorum sapientum, perniciosis constitutionibus tam speciosi tituli conuenire non possunt. Tametsi ita stitia diuersis temporibus, locis reliquisq; circunstanti)s diuersa videatur, necessariuramen est,ut ipsa sibi plane consentiat,& ut leges inter se omnino concordes sint,sicuilla eumque natura & ratione conuenire, Velint. Quapropter illi vehementissimὸ seuEDeIII. proculdubio decipiunt qui suis opinioni- esse com bus & moribus,cum interim de rebus illis cordes. summis humanum ingenium tam diuersa sentire cernamus,quemq; vivere posse cerasent,quanquam,si non veris, fortasse prori habilibus quibusdam rationibus in eam sontetiam adducti videntur. Nam dum eo-