장음표시 사용
241쪽
23 2 META RTarea barbarae ipsae nationes, quae nuper nobis innotuerunt, supremi Numinis Mundi conditoris licet obscuram, & confusam ideam habent ' atque Giam externo cultu , & religionis ossiciis illud
. Quod si nonnullae Gentes atheae a veteribus memorentur, aliaeque paucae nostra sere memoria Deum ignorare repertae sint: id proposito argumento nihil incit . Nam I. quae de veteribus reseruntur, ipsis historicis incerta sunt sa), a. Nonnunquam ut efferatos gentium illarum mores exprimerent , eas atheas appellarunt b, g. Saepe etiam factum est , ut inter atheos r censere.olim consueverint populos, apud quos te.
Lustanos inter . theos recenset , inquit: 'E-ι Nτῆς Καλακους φατν , quidam eos perhibent esse atheos. Eos autem religione non caruisse idem auelor est ' ipsorum enim ceterorumque populorum, qui horeale Hispaniae latus terminant , mores δεω
scribens ait: Hirco maxime Vescuntur , quem &Marti immolant , sicut & captivos & equos :saciunt etiam hecatombas , id est centenario numero sacrificia, quolibet ex genere ritu Graeca, trico. Gallos ab omni religione alienos arguis CL cero pro M. Fontejo cap. IX. ut caussae suae serviret , quam tamen nationem omnem admodum suisse deditam religionibus testis es Caesar VI. de Bel. Gall. cap. XVI. ib) Laudatus Strabo eosdem Calla eos atheorum loco habitos esse ait , quod commerciis carent humanitatem exuisse videbantur.
242쪽
nuis admodum exteriorum rituum ae caerem
niarum apparatus obtinebat sa). 4. Qui Ameria canas quasdam gentes Dei notitia destitutas nar. rant , illarum mores ex linguae ignorantia pro pius non inspexerunt ' eas enim non esse sine reoligione licet salsa retulerunt qui diutiua ag sti miliarius inter eas versati sunt b).
sa) Veteres Parrbos Te lis eaνusso , ac simulta pompa Deo saera fecisse scribit Herodotuε .
Supersitissae porra religionis modicum usum D caussa fuisse , cur nonnisllae gentes pro albeis haberentur vel illud argumento est, quod Iudae Chriseianos velωt atheos olim traduxerint. Ju- aeos quidem redarguit Iuvenalis Sat. XIV. quod . Nil praeter nubes & caeli lumen adorant . Chri ianos vero atheos appellaban Gentiles, quod lorum Deos non eolerent . . nobius lib. VI. Iahac consuestis parte invidias nobis tumultuosissimas concitare , appellare m. at os i & quod minimum tribuamus Diis., sb) Summopere ςavendum es , ne proclivi aniamo ridem eorum dictis adjungamus , qui longe a uobis postarum nationum more reserunt. Cum enim obarbarae cujusdam nationis , quam quis primum invisi, Religio es inves .mda, plura is in comoperto babων oportet , quae omnia vix aut ne via quidem semper praeso ses possunt . Ecquis enim non intelligit, omnino oportere, ut qui labumanaae gentis Religionem ueprehendere amat , illius lin. guam optime calleat, faciles habeat ad ineolas adiatus , plerisque ipsorum familiariter utatur , atten.
243쪽
ags ΜΕ TAPHYs ELEII. Si hominum genus aliquando esse intepit,s praesens Mundus non semper fuit ' profecto Deus est. Atqui esse coeperunt homines , Mundus hic aliquando non fuit. Ergo. Majoris sane propositionis pars consequens per se patet. Quod enim non est, ratione indiget sussciente, cur sit: haec
tis oculis eorum in ones inspiciat, easque aliquam diu accurate perpendar , aliaque oujusmodi sudi se rimetur, donee tandem inteνioris animi sensa -- vestigare liceat λ tqui Mee omnia extemplo , primo intuitu, o brevi tempoνis inte allo otes re nequeunt. Quam igitur demerentur fidem , quia limine mericanas gentes salutantes, nulla Deμ opinione eas imbutas esse venditant λ Petrus quidem Kolbius in Descriptione Capitis Bonae Spei,
qui decem annos versatus es inter Hottentotos equ6s ante alios veluti at V traducere consueverunt, se plurimum infudas ,arrat , ut quam liti
profiterentuν Religionem assequeretur . Qui enim maritimas oras ineolebant , isa callidos tectosq- esse tradit, ut cum eos de Rellionis dogmatis sciscitaretur , ne verbum quidem ab ipsis elicere uninquam potuerit ' illud; enim se ab Europaeis eaensimabant . Eorum porro de Religisne sententiam tum demum ipse evis ri licuit, eum in interiorem regionem penetrans, amstitiam eum ipsorum sempli. eioribus inire coepit. Ex sis autem didicit , Hotis tentotos Numen , quod universas res essecis , v nerari , Lunae ut ἰnferiori divinitati eultum exbiabere, aliosque sacros ritus peragere, quos ipse s
244쪽
haee autem in ea caussa comprehendatur oportet, quae sua virtute & incacia effectum edere potest . Atqui I. materiam rerum initium esse non posse superius ostendimus : 2. homines ex terra veluti praegnante prorepsisse , ineptissima sunt deliramenta . Deo igitur originem suam deis bent homines, si esse aliquando coeperunt. Μundi vero & humani generis novitas aperte colli. gitur I. ex populorum origine: 2. e Regnorum& rerum publicarum exordiis : 3. ex artium &sesentiarum inventione ac progressione : quae omnia tertis historiae monumentis signata habemus . Nam si populi coalescere , si regna constitui, si mentiae & artes institui aliquando coeo perunt ; Mundus, & humanum genus non seminper fuit. Has quidem rationes in medium exhibet Μacrobius , quibus utpote aeternitatis Mundi affertor respondere connititur sa).
sa deseνdit . Ceterum non abx re erit adnotare ,
sublinae fidei esse eos praesertim inter Hispanos
Americanarum rerum Scriptores, qui plerosque hujus gentis populos Dei cognitione caruisse tradunt o Nam ut immanem crudelitatem, qua in . mericanos saevitum es, praetexerent , omni rex exsuros esse humanitate aecusabant . sua de re legendus
Guillelmius Roberisonus in Hinoris , quam do. Umerica conscripsi, cum Bartholomaei de las Casas, qui mericanorum patrocinium susceperat, ad Hispaniarum Regem legationem evmit.
a) In Somn. Scipion. Lib. II. Cap. x. Nam quia facile mundum semper fuisse consentiat, cum
245쪽
t 4 Μ E et Ap NYsIC EOb icitur I. Sua su et evidentia illud axio ina, Ex nihilo nibu feri educi pose . Atqui dogmatis huius haec est sententia : Quod semel non fuit, nullius potentiae viribus produci pol.
est, & effci . Quae igitur in praesens exsistit
di ipsa historiarum fides , multarum rerum Cul tum emendationemque , vel inventionem ipsam recentem essa, fateatur Θ Cumque rudes primum homines , & incuria sylvestri non multum a se rarum asperitate dissimiles meminerit , vel fabuletur antiquitas ' tradatque nec hunc eis , quo
nunc utimur, victum suisse , sed glande prius , & baccis alios , sero sperasse de sulcis alimoniam . Cumque ita exordium rerum , & ipsius humanae nationis opinemur , ut aurea primum secula fuisse credamus , & inde natura per me talla viliora degenerans ferro secula postrema foedaverit . Ac ne totum videamur de sabulis mutuari, quis non hinc aestimet Mundum quandoque coepisse , nec longam retro ejus aetatem rcum abhinc ultra duo retro annorum millia de excellenti rerum gestarum memoria , ne graeca
quidem exstet historia λ Nam supra Ninum, a qua Semiramis secundum quosdam creditur procreata, nihil praeclarum in libros relatum est . Si enim ab initio, immo ante initium fuit mundus , ut Philosophi volunt i, eur per innumerabilium se
riem seculorum non fuerat cultus, quo nunc utimur inventusὶ Non litterarum usus , quo solo memoriae fulcitur aeternitas λ Cur denique multarum rerum experientia ad aliquas gentes recen
246쪽
a III. 233 materia, semper suit. Ergo ab omni aeternitate eistitit materia. Resp. Propositum axioma ambiguitate laborat : plures, quas illud complectitur, sententiae sunt extricandae . Et I. quidem verum est nihil quod aliquando non fuit, ullo modo semetipsum fingere & condere posse: quod perinde est, ac si dicas, nihil quod non exsistit, exsistendi causam sibi esse posse . Hoc autem sensu si laudatum Axioma sumatur , de ipsius veritate nobiscum amice conspirant Athei. a. Hinc sine ulla sequitur controversa , nihil quod antea non fuit, fingi & creari posse , nisi adsit caussa , cui tanta sit virtus & persectio , quanta ad rem illam effciendam requiritur. Co stat quoque hujus sententiae veritas . Si enim effectum caussa praestantius esset, profecto fieret, ut quod in effectu melius est, e teipso, h. e. ex
nihilo procreatum esset. Uterque autem traditus sensus ad emcientem causam attinet. 3. Tertia cum his connexa sst asententia, quae ex dictis aperte concluditur . Quodcunque ea aliis rebus antea exsistuntibus tanquam e materia
tua .rmatum est , praeter id , quod rebus illis inest, quidquam complecti nequit. Nimirum cum
ti aetate pervenit ὶ Ut ecce Galli vitem vel eultum oleae, Roma jam adolescente didicerunt. Aliae vero gentes adhuc multa nesciunt , quae nobis inventa placuerunt . Haee Omnia videntur aeternitati rerum repugnare , dum opinari nos
faciunt certo Mundi principio paullatim sngula
247쪽
m ex materia naturaliter generantur , nihil novi ex nihilo producitur, neque creatur aliquid , quod prius non fuerit . Hujus quidem sententiae
explorata veritas est ex antecedentibus. Verum quartam comminiscitur sententiam proinsana Atheorum cohors : rem scilicet nullam , quantacunque accedat potentia, nisi eadem suerit
antea, emci ac produci posse , sive nihil fieri posse, nisi exsistat aliquid antea, quod nova donari serma possit. Atqui si haec Axiomati, de quo disputamus, tribuatur sententia : iidem Athei in illud peceant . Ipsis enim ratum est ex materia , quae sola neque facta neque creata est , universa prodiisse. Cum autem id doceant, ex nihilo ea facta esse docent. Sensum enim, atque intelligentiam e Materia oriri pronuntiant . Fatentur autem sensu atque intelligentia materiam destitui . Ea igitur, cum . antea non essent , ex nihilo facta esse constituunt. Iidem igitur, qui Deum idcirco negant e e , quia nulla natura potestatem creandi habere potest hi nihilo minus materiae brutae atque inerti vim attribuunt , qua vivas atque intelligentes substantias e nihilo educat. Verum hoc idem Axioma Materiae aeternita. rem abjudicat , & necessarii ratis exsistentiam adstruit. Propterea enim aliquid ab omni aeteris nitate exstitisse oportet, quia nihil fieri dc exsistere potest ex nihilo. Atqui quod neque factum
neque creatum ab aeterno exstitit . natura sit
oportet necessario per se exsistens . Si enim ita esset, ut non esse potuisset , nullam exsistentiae suae rationem lassicientem haberet . Nullam au-
248쪽
rem haberet, quia semper exstitit, h. e. omnem, a qua factum sit , caussam excludit . stationem igitur, cur exsistat, in se complecti debet illud. quod semper exstitia: nimirum necessario exsistat
Iam porro exsistendi necessitas ab essentiae infinitate proficiscitur: nimirum necessario exsistit . quod universam Viso realitatem j comprehendit. Atqui materiam infinitam , h. e. pers ctissiarum esse ipsi negant Athei . Aeternitatem igitur Materiae repugnare docet celebratissimum apud ipsos axioma. Objicitur II. Praesens rerum universitas Deum esse doceret. si secluso Deo illam esse non posse ostenderetur. Atqui posita atomorum ab aeterno exsistentium concursiona , inde Mundus prodire potuit. Ergo ex Μundi fabricatione quod Deus si, colligi nequit. Probatur Minoe . Copulati nes . quibus secum consociari possunt atomi, infinitae sunt . Ergo inter eas reapse versatur ea complexio, quae praesentem Μundum constituit. Si continetur, prosilire potuit . Si potuit ; non
repugnat fortuitam atomorum concursidnem hune Mundum effecisse. Ergo.
Respondeo fieri nullo pacto posse , ut fortuituS atomorum concursus praesentem Mundum efformaverit . Neque multis opus est , ut id omnino repugnare demonstretur . Quamvis enim innumerabiles 3tomorum complexiones eam comis prehendant , unde Μundi compago exoritur: haae tamen una est, quae inter reliquas omnes inordiis natas ratis ordinibus constituta persecha est . Atqui
numerus conjuncctionum inordinatargm , quae in
249쪽
2 8 . MET A p HYsi C A neujuslibet rei systemate versantur , ordinatarum
.numerum excedit perinde , atque infinitum praetergreditur unitatem. EX. gr. duorum pedum superficies varias ordinatas figuras subire potest . 'At earum singulae infinitas habent inordinatas figuras , quibus a certa lege deflectere possunt .
Infinita nimirum scalenorum triangulorum multitudo aequi latero triangulo opponuntur, trapeti rum quadrato, 'pentagonorum inordinatorum pentagono ordinato &c. Infinitas igitur atomorum inordinatas complexiones adversantes patitur ea eoagmentatio, unde Μundus prodiret. Atqui cum . infinitum pugnat cum unitate, perinde est, ac si
denarius cum nullo numero comparet . Constat
quidem probabilitatis gradus ex majori vel minori oppositae dissicultatis numero aestimari adeo sane , ut eo dissicilior alicujus rei exitus habeatur , quo plures illi contrarii adversantur evenistus. Atqui uni ordinatae atomorum non plureS, non numero maximo 'circumscriptae , sed quae quoscunque limites indignantur deordinatae 3c inconditae copulationes eadem usque aberrandi licentia reseagantur . Pro explorato igitur habendum est ex infinita conjunctionum varietate prodire non posse ejusmodi atomorum copulationem, quae Μundum effecerit. At enim : Quemadmodum complexiones ino dinatae sunt infinitae; ita & infinitae sunt ordi. 'natae . Non igitur una ordinata pugnat cum infinitis inordinatis. Verum quaelibet inter infinitas ordinatas coagmentationes efformetur, eadem contrarias patitur
infinitas inordinatas: ut patet ex iis, quae modo diximus. At
250쪽
complexiones ab omni aeternitate fuerunt . Niis mirum atomi ab aeterno j quippe turbulento m tu agitatae, milla formas induerunt, easque iteritum exuerunt. Postquam igitur inordinatae omnes copulationes absolutae fuerint , ordinata tandem, quae ex ordine erat, prosiluit.
Resp. Quoties ordinata complexio fieri potest, toties infinitae inordinatae huic adversantur . Ut enim quodvis systema a certo ordine desciscat , vel minima paucarum partium mutatione effici potest. Nam haec in caussa est, quamobrem partes omnes totius systematis non illuc conspirent, quo scilicet systema ipsum intenditur . Nunquam
igitur ordinata complexione secum cohaerere atomi potuerunt, quin huic adversarentur infinitae, quae a ratis ordinibus abhorrerent. Aeternus igitur atomorum omnes rerum sormas tentantium
concursus nihil Atheis sis agatur. Objicitur III. Gentium omnium consensus Deum esse probaret, si hanc opinionem in homine natu ra ipsa ingenuisset. Atqui hujus invectae opini nis caussae ab ipsis hominibus proficiscuntur. Ergo. Duo potissimum in caussa fuerunt, quamobrem iu- premi cujusdam Numinis apud homines invaluerit opinio: I. Regum & legumlatorum calliditas ia):
sa) Nimirum ipsi sunt eos , qui cis tales con diderunt , legesque imperitae plebi rogarunν, pro be intellexisse, quod faedius is oscio homines con- sinerentur , s Dei humanarum actionum vindicis