장음표시 사용
261쪽
asO METApRTs Callnisi in seipsa versatur. Ergo in seipsa, atque In seipsam agere potest . Nimirum quaelibet illius actio extra ipsam non egreditur: atque ad ipsam veluti ad proprium terminum respicit. Peculiares quaeque Substantiae hujusce Enistis attributa sunt, sive proprietates. Io. Proprietates vero necessariae ' secus enim non esset universalis substantia , sed particularis, eujusmodi sunt ceterae omnes. II. Qui autem modi in Universo mutationibus subjiciuntur, effectus sunt proprietatum ejus
Ia. Hujusmodi proprietates partium nomine appellandae non sunt; quippe Infinito partes repugnant. Modos igitur, non partes admittit Infinitum . 13. Hoc Infinitum tum in seipso quantum quantum est agit, tum etiam in singulis agit. Coeitat quidem in cerebro , lucet in Sole , vivit in universa natura. Hinc variis donatur nominibus, prout diversas subit modificationes non secus. Reunus idemque Oceanus ex oris, quas alluit, plu res denominationes desumit. I . Ab omni aeternitate hoe Infinitum cogitat, & cogitando. Vivit. Is . Hinc aeterna haec Intelligentia eaussa est ordinis, quo rerum universitas componitur. I 6. Intelligentia igitur & Μateria simul conjunctae rerum universitatem, h. e. Deum consti
II. Ergo haec una eademque Substantia per modum Cogitationis in Extensionis , sive Μateriae modum agit: utque operando constituit Universurn. 18.
262쪽
r PAR a III. t 8. Hoc igitur Universum est totum quod dam , quod separari nequit. I p. Quidquid tandem in eo ex ipso proficiscitur, aequea ac illud, necessarium est . . Hactenus Spinoza, cujus systema sic a nobis expositum est ut ab his ipsis , qui eam disciplinam probant, non soleat accuratius explicari. Illius haec summa est: 1. Unicam duntaxat Substantiam in Universo obtinere : a. Substantiam hanc Deum esse: 3. Quaslibet particulares substantias Dei. ipsius esse modificationes. Quae qui dem discutienda, ac refutanda proxima Propositione aggredimur. PROPOSITIO. Dinoetae lasema ambiguae Sub
santiae notioni innixum elaudicat , pugnan
tia secam componis , pluribus absurdis
Demonstratur pars prima . Totius Spinogistici Systematis basis est Substantiae definitio , quae Spinoza docente id exprimit, quod in se exsibiit, quod per seipsum mente eoneipitur . Atqui fundamentum hoc convellit ipsa definitionis explicata ambiguitas. Mole igitur ruit sua hoc iundamento excitatum systema. Ita quidem ratiocinatur. Spinora. indificati nis vocabulo ea subjicitur notio , ut quaedam res sit, quae in alia exsistit , & quae propterea per se ipsa animo comprehendi nequit , nisi res apsa , cui inhaeret, concipiatur . Substantia igitur, quae modificationi adversatur , rem exprimit , quae in seipsa exsistit, & quam per seipsam mente assequimur. Atqui quod per seipsum concipitur , idem nullam ad aliud Ens relationis
263쪽
ideam complectitur. Secus enim comprehendi non posset, nili & illud animo complecteremur: velis uti pars sine totius idea, aut effectus sine caussae notione comprehendi nequit. Substantia igitur ita est, ut a se & per suam essentiam exsistat. Sed una duntaxat in rerum universitate subis
stantia hujusmodi characterem praeseseri, & quae propterea Deus est. Unica igitur substantia exsistit.
Verum arguta vocum ambiguitate fallere amat
Spinoeta . Quod enim in seipso e Piere , per seipsum
ne pi dicitur , duplici sententia , quarum una ab altera longe abhorret , accipi potest . Primo exprimit id, quod ita exsistit, ut propriae exsistentiae rationem in seipso complectatur ' cujus exsistentia in idea, quae de illo nobis obversatur, includitur' quod tandem ut exsistat , alio Ente
non indiget . Deinde in seipso exsistere dici &illud potest, quod seorsum ab aliis exsistit quod
re alia non eget, ut ipsi inhaerendo exsistat. Iam porro fi priori notione Substantiae voca is bulum usurpetur, nihil profecto discriminis inter Substantiam, ac Deum interest . Deus enim est, qui a seipso exsistit , & cujus exsistentiae ratio in ipsus essentia comprehenditur . Quo sane pacto una erit Substantia , cui hujusmodi nomen proprium est, nimirum Deus . At si Substantiae nomen eo sensu accipiatur , scilicet ut exprimat quodcunque alia re non indiget , cui veluti subjecto inhaereat , totidem profecto substantiae in praesenti Universitate versantur , quot nimirum res seorsum ab aliis exsistunt. Haec sane Substantiae notio ex ipsa modifica
264쪽
tionis idea proficiscitur , unde ambigultatem Omnem arcessit Spinoga . Modus enim Spinogae illud est , duod in re exsistit , quodque sine re, cui inest, concipi nequit. Ea igitur erit Substantia qua in alia re non inhaeret, quae seortum ab aliis animo comprehenditur . In his autem
immorari pudet , quae & ipsi Logicae tirones
Demonstratur pars altera . I. Universalis Spl- noetae Substantia Cogitatione atque Extentione veluti duobus attributis conflatur . AtquI Venementer repugnat, ut in una eademque Substantia Extensio & Cogitatio versentur . Qaae Igitur le- eum pugnant componit SpinoZa. Tanto enim discrimine Cogitationem ab Extensione leparari alibi ostendimus, ut nullo pacto commune lubiectum
habere queant. . . CII. Verum in ipsa cogitationis atque extentionis amnitate , quam fingit Spinoeta , secum pu gnat totum systema . Nam cog:tatio , SpinoZadocente, essentialis Dei modus est, quique ab iplo separari nequit . Ubique igitur. cogitatio vertara' debet, qua late patet Dei extensio. Si qua enim materiae pars esset , quae cogitatione deItitueretur: profecto neque essentialis . neque necemarrus modus esset Cogitatio ; & Spinogae Deus tui ipsius membro veluti torpore correpto laboraret . Singulas igitur materiae partes Spinogistici lydematis lege cogitare statuendum est Atqui non in omnibus materiae particulis, sed in certi S quibusdam partibus per modum cogitationis modiss-catis cogitat SpinoZae Deus . Igitur a se ipledissentit Dinora, tecumque discordat.
265쪽
as 4 META PHYsICAE Demonstratur pars tertia . Universas proprietates , quae divinitatem sequuntur , adeo SpinoZae
systema subvertit , ut Dei Spinoetisthi idea indigna plane sit, quae supremo Enti tribuatur. Ab. surdum igitur est Spinoetae systema. Et I. 1implicissimus Deus est , atque idem in
dividuus . Hac autem proprietate Spinodae Deus destituitur . Is enim duobus essentialibus attribu
tis , sive potius binis Substantiis, Extensionn scilicet & Cogitatione componitur. Atqui hae Substantiae altera ab altera divelli possunt quin etiam quaevis ipsarum in substantias varietate innumerabiles dividi potest , ac reapse dividitur quae seorsum ab aliis per se consistunt. DeuS .igi tur, quem fingit Spinma , in totidem partes di viduus est, quot nimirum peculiaribus Substantiis
Neque aliquid Spinorae suffragatur' nimis illa.
assectata diligentia, ut partium voce abstineat, ac modificationum vocabulum usurpet ' cujusmodi esse singulas quasque Universi creatas res persuadere cupit . Numquid enim mutatis vocabulis rerum notiones commutari possunt λ Quos Univers, sive Dei modos Spinoga appellat, ipsas omnino Universi partes intelligit , unde illud conflatur . Rerum enim universitas ut totum quoddam ab ipso Spi-n Za concipitur ' ea ipitur, unde coalescit, nisi ut totius partes concipi minime possunt. Re enim vera diversae modificationes partium distinctionem aperte demonstrant . Modus enim, ut docent Logici , non est , nisi τῶ ωνα essendi
ratio, qua substantia exsistit. Binae igitur modi ficationes, quae inter se discrepant, substantias ,
266쪽
PAR a III. assquibus inhaerent , distinctas esse prae se gerunt . Nemo quidem est , quin agnoscat figuram sphae.
ricam , e . cylindricam in eodem corpore simul locum habere non posse. Diversae igitur Substantiae sint oportet; quarum una cylindricam, alleva conglobatam figuram exhibet. Quot igitur diversae obtinent modificationes in Universo, totidem substantiis conflatur Extensio. Quod si alteram modificationem , quam Uni. verso adscribit Spiooga, Cogitationem, inquam , inspiciamus ' profecto in insnitas partes dividuus erit Spinorae Deus. Singulae enim Mentes quam saepe, quam diu, quam vehementer aliae ab aliis, atqu* eaedem a seipsis discrepant i Et in singulis Mentibus co3itationes quam perennes aliae aliis succedunt, aliae alias subvertunt, & secum ipsae
dissentiunt i Universalis igitur cogitatio , quae Dei modus est , in infinitas partes distrahitur . Atqui Dei simplicitas eum tot tantisque divisio.
nibus componi nequit. Ergo. II. Deum immutabilem fatetur Spinoeta: at idem perennes vicissitudines subire Deum constituit .
Quidquid enim extensum est , quidquid cogitat . si singillatim seu diser ut e accipiatur, Dei modus est sin universe, seu eollectiυe, totam Dei essentiam exprimit r quod est SpinoZae dogma . Atqui mutationes , quibus tum Cogitans , tum Extensum subjicitur , perennes sunt, & multitudine ac varietate innumerabiles . Summa igitur inconstantia & mutabilitas Spinoetae Deum occupat .
III. Persectissimus Deus est. Atqui ipsa Cogitationis atque Extensionis compositio maximam Ini Deo
267쪽
Deo imperfectionem arguit . Cum enim unica substantia assequi non potest , ut omni ratione persectum ens constituat, se impersectam esse demonstrat. Imperfectum igitur Deum admittit Spi.
noZa , quem Cogitatione atque Extensione comis poni tuetur. . IV. Tandem SpinoZae Deus maxime adversantes repugnantias complectitur . Variae enim modificationes, quas Spinoga docente in se susceptas Deus habet , omnino postulant , ut ipse simul honestissimus sit , ac flagitiosissimus : beatissimus aeque, ac miserrimus: sapientillimus, atque idem' stultissimus. Nihil igitur Spinoetae Deo absurdius fingi potest Objicit I. Spinoga . Substantia ab alia produci
nequit Unica igitur oportet . ut sit in rerum universitate substantia. Antecedentis Ρropositionis veritas ita demonstratur . Si Substantia aliam gignere posset: quae produceretur, aut esset ejusdem attributi, atque illa: aut nihil cum ea commune haberet . Eodem attributo praedita esse nequit . Duae enim aut plures Substantiae ejusdem attributi in rerum natura exsistere non possunt' quippe omnes unam omnino substantiam constituerent.
Si nihil ipsi cum illa sit commune , ab ea oriri non potest nemo enim dat , quod non habet . Substantia igitur ab alia proficisci nequit. Resp. Fallaces hujusmodi concitisiunculae , quibus delectatur SpinoZa , levi brachio refutantur . Ut enim advertit Petrus Bayle sa) , quicunque
Philosopbiae rudimenta tradunt, inter prima prae cepta
268쪽
PARI. III. 2s7cepta suos Meent , quid haec sibi velint , genus, species, inclividuum . Ηορ igitur pacto distinguen-' dum erit : Non possunt dari plures substantiae ejusdem numero naturae sive attributi, concedo rejuidem specie naturae silve attributi, nego. suiu ad haec Spinoeta λ Nam oe in suis modisidationibus ea doctrina e utatur oportet. Homo, ut ipse philosophatur , modi eationum mundi Ipecies of :Dus 1peciei individuum Socrates. Erit nr Spinora, Iudaeus , qui fricto gladio eum aggrestus et , unus idemque huius speciei modus 8 Et sane si plures substantiae idem attributum secum commune habere non poliunt ' neque plures esse poaerunt ejuidem attributi modificationes . Atqui Cogitationis , atque Extensionis innumerabiles esse modificationes statuit Spinoza. Adeo sophistes secum ipse repugnati objicit II. Deus est infinitus , atque infinitis constat attributis . Quod autem infinitis exornatur attributis, quidquid est , quidquid esse potest,
in se comples itur ' omnem 1cilicet rea. Iitatem ablorbet . Erm Extensionem & Cosita
tionem comprehendit . Rerum Igitur unineri lasCogitationem atque Extensionem complexa Deus est.
Resp. Quidquid est, ct quidquid entis rationem
habet , in se Deus complectitur ; est enim immensum quoddam Essentiae pelagus. Nihil auten admittit , nisi omni prorsus imperfectione remota e & quodcunque in creatis rebus imperfectum adest , sublimiori duntaxat vi quadam ac δυνάμει
seu eminenter comprehendit .. Universas nimirum
269쪽
2s8 META HYsICAE dispersas excellenti in se ratione complectitur . Igitur ex creatis rebus desumptae proprietates quae vel ab omni parte non sint persectae , vel cum persectione pugnent , non insunt Deo, ut ajunt formaliter, sed eminenter: nimirum ex omni.bus sincerae quaedam exprimendae sunt notiones, atque omni imperfectione spoliatae Deo adscri
PRimam Polytheismi originem definire operosa
xes est. Eam ex pura verborum ambiguitate Irosectam esse nonnulli arbitrantur . Cum enimumanae Μentis acies infinitarum Dei perfectionum luce perstricta , eas uno veluti obtutu contemplari non posset : secerni illae ab hominibus ac separari coeperunt Hinc tanta minorum Deois rum copia prosiluit, quantus nimirum Divinarum
a) His quae diximus potest lucem aliquam asfundere Augus Ini locωs Tract. I. in Joann. num. 16. ut en m explicaret illud: Quod factum est in ipso vita erat: ait: Quid est hoc facta est terra , sed ipsa terra, quae facta est, non est vitarest autem in ipsa sapientia spiritaliter ratio quaedam, qua terra facta est, haec vita est. Sed Iem quae sequuntur num. IT. ar3feis enim exemplo arcam conseruentis stamdem rem mirisieeilluserat.
270쪽
. A P lx R A Tripi di istpersectionum numerus humanae Μenti videbatur . Hisce primum initiis ducta Idololatria , altiores deinde radices ieeit Ρoetarum praesertim licentia ;qui confictis fabulis Deorum superstitionem 'am
n s 3 origo inde repetenda videtur , quod cum veteres Deum esse spiritum per imiversam rerum naturam diffusam opinarentur singulas ejusdem partes, tanquam unius Dei' membra , esse 'divionis honoribus colendas duxerunt Inde insana illa. Deorum. multitudo exordium sumsit. Inde etiam factum est, ut variae Mundi partes , resque naturales Dei veluti speciem indutae Deorurn , 'MDearum nominibus honestarentur. Haec sane de Polytheis mi origine sentetntia quamvis non paucos magni nominis viros , ae praesertim Cudruor thum s.s auctores habeat nonnulla tamen complectitu quae aliis non apte secum cohaerere videntur . Ρlura quidem
exhibet Μoshemias b), quibus ipse ductus huie
opinioni adhaerendum. non esse existimat . Quod vero advertere juvat , illud est , hanc eamdern fuisse veterum Stoicorum se, tentiam, qui ut popularem religionem suis' dogmatis accommodarent, naturales Deorum multitudinis Zcaus as rinieri