장음표시 사용
311쪽
II. Incuriae accedit puerilis institutio , 'quaae plerumque praejudiciis malisque opinionibus nos depravat. Atqui praejudiciis imbuti igniculos, ac veluti virtutum scintillulas, quas in nobis ipsis habemus , sic restinguimus , ut nusquam naturae lumen appareat . Superna igitur luce destituti , quid nobis agendum sit plane ignoramus. Et sane smul atque Misi in lucem oe suscepti sumus,
in omni continuo pravitate oe in stimma opinionum Pemerstate versamur ' ut pene eum lacte nutricis errorem suxisse videamur . Cum vero parentibus redditi, demum magi ris traditi sumus , tum ita Gariis imbuimur erroribus , ut vanitari veritas , oe os intoni confrmatae natura ipsa cedat. Ita quia
dem pueriles suae aetatis institutiones deplorat Tullius sa). III. Sensus , quorum familiari consuetudine
duce natura Mens utitur , & quibus eam agi experimur, non parum rationem depravant. Eotarum enim illecebris irretiti tanta rerum caducarum cupiditate inflammamur, ut nihil inanius , nihil levius esse j existimemus , quam quae sensibus non 1labjiciuntur . Veritas igitur , quae senis sibus inimica adversatur , homines fugiet , nisi caeleste praesto sit auxilium , quo Mens a sensuum consuetudine veluti abducatur. IV. Cupiditatum lenocinia , quae hominum
animos tenent, dici vix potest, quantam Vivendi corruptelam inducant . Voluptatum enim amor, qui nobiscum nascitur, di progrediente aetate nu. a tri-
312쪽
tritur & crescit, ita animum rebus eaducis . Sequae sensibus patent, addicit, ut vix aut ne vix quidem ab iis mentem avocare possimus . His adde quod vitia ipsa depravatam humani ingenii indolem delectatione alliciant: unde fit , ut cupiditatum ardor, invita etiam ratione interdum in animo excitattis , aegre restingui queat , &nunquam plane restinguatur. Cupiditatum igitur morbos, quibus humanum genuS plane conium- tum affligebatur, nulla nisi divinitus allara me. dicina sanare poterat. V. Neque humani generis depravationi occurrere poterat Philosophia . Philosophis enim id muneris impositum erat, ut morum disciplinam& hominis ossicia docerent. Atqui tantum abest, ut ipsi perditis hominum moribus consuluerint , ut etiam liberiorem vivendi licentiam quandoque induxisse videantur . Sapientissima quidem Dei providentia probos quosdam viros subinde inter Ethnicos suscitavit, quorum vita & doctrina corruptionis atque ignorantiae tenebris veluti quassidam lucis scintillas afferret . Verum unius Philosophiae praeceptis atque institutis humanum genus instaurari & refici omnino non poterat. Nam I. paucos admodum exstitisse deprehendimus, qui Philosophiae praeceptis animi aegrotationibus medicinam adhibere elaboraverint. Quos enim Bhilosophos jactat antiquitas , ad eam sapientiam, quam conseEtari profitebantur, non modo hebetes & obtusi , sed caeci fuisse videntur . Nimirum Philosophorum nomine apud vulgus cohonestabantur, quod serium sapientiae barba
313쪽
3o2 META PHYSICAE totum celebraretur, ac pallio , ut ait Lactan.
a. Vetus Ρhilosophia in summa inanitate ver sabature. Omnia enim ad minutas subtilitates, ad inutiles disputationes , ad verborum sonitum rein vocabantur quae quidem nihil conferre poterant, quo perditi hominum mores restituerentur, vitia radicitus evellerentur, & falsarum opinionum tenebrae dispellerentur . Eapropter eos exercendas liniquis causa, vel a ocandi gratia artem ipsam
Fbilosophiae reperisse iure redarguit modo laudatus Lactantius ibi. Tum & Seneca Philosophiam a primaeva institutione descivisse conqueritur. ο)3. Non eminentem effgiem virtutis, sed adumbratam duntaxat imaginem consectabantur vel ipsi, quos ex optimo more & sanctissima disciplina
veteres commendarunt . Honor enim , ambitio, amicitia, leges, societatis rationes, &c. virtutum
omnium inter Philosophos erant veluti sons , &origo. Unde quidem proficiscebatur , quod quae bene vivendi praecepta Philosophorum gymnasia resonabant , ea ne ipsi quidem luis moribus exqprimerent. Turpissimi hujusce vitii veteres Philosophos arguit Tullius, quem loquentem audire
quam facienda & vitanda praecepit :& tunc longe meliores erant viri : postquam dom prodierunt , boni desunt . Simplex enim illa & aperta virtus in obscuram & sollertem scientiam versa est, docemurque disputare, non Vivere.
314쪽
PAR s - III. 3 3 praestat . Haec eadem num censes apud eos ipsos valere, n si admodum pauco , a quibus inventa, disputata , conscripta sunt Τ suotus en m qui que Philosophorum invenitur, qui set ita moratus, ita animo ac υ ta consitutus, ut ratio postulat λ quidis linam suam, non osentationem Ment ae , Je
legem vitge putet Τ qui obtemperet ipse sibi , in
decretis Dis pareat λ Videre licet alios tanta ιιυ tate oe jactatione , iis ut fuerit non didic se m
lius : alios pecuniae cupidos , gloriae nonnullos , multos libidinum servos ut cum eorum vita mi.
νabuiter pugnet oratio sa). . Quamplura sunt , quae vetus Philosophia
non assequebatur ἰ quae tamen perspecta habere omaino oportebat , ut a libidinum impetu vindicarentur , atque ab ignorantiae tenebris ad veritatis lucem homines evocarentur . Nimirum
quae sint propria hominum officia ' quae vera seinlicitas , ac beatitudo ; qua via ad eam homines contendere possint; quo pacto Dei benevolentiam sibi peccator conciliet ' quae merces, quae poena in altera vita bonis & malis retribuantur ' haec quidem , atque id genus alia perquam necessaria esse, quae hominibus innotescant, nemo non Videt . Atqui ea veteribus Philosophis vel prorsus ignota, vel incerta & obscura, vel falsis opini nibus implicata fuisse deprehendimus. Quamobrem omnino oportebat , ut Deus ipse humani generis conditioni consuleret: atque ipsius vox loqueretur , quae cupiditatibus detractis , omnium falsarum opinionum temeritate direpta ,
315쪽
go4 METAPHYsI EAE certissimam se nobis ducem praeberet. Demonstratur II. Humani animi depravatio , unde acri & vehementi quadam incitatione in vetitum nefas inflammamur , ejusmodi est , ut eam omnes licet inviti experiamur . Atqui humanae rationi impervium est , quo pacto tanta corruptela emendari possit. Lux igitur e caelo assulgere oportuit, quae a libidinum impetu ho.
Quae enim hujusce depravationis caussa atque origo fuerit, humanae rationis acies superiori lumine destituta non assequitur . Neque Igitur acincepti vulneris gravitatem deprehendere, nec meindicinam, quae huic paranda sit , reperire per se ipsa potest. Hinc sane hujus depravationis curationem Ethnicae Philosophiae prorsus ignotam Ibisse videmus . Naturam enim sequi , naturae consentire, frui naturalibus principiis, secundum
naturam vivere iubebat : atque hoc unum curabat, ut corruptae naturae desideriis modus duntaxat imponeretur, non ut radicitus extraherentur. Id quidem in Epicuro, qui de cupiditatibus Iniendis disierebat, reprehendit Cicero, quamvis ipse mutatis vocibus idem doceat . Ait enim :sualis is a Philosophia es , quae non interitum
Merat pravitatis, sed sit. contenta mediocritate viissiorum λ suamquam in hae divisione s cupiditatum scilicet in naturales, & non necessarias) rem ipsam prorsus probo : elegantiam desidero . eLlet hare desideria naturae ' cupiditatis nomen semmas alio, ut cum de avarisia , cum de intempse
316쪽
Mantia, eum de maximis vitiis loquetur, eam tan-
capitis ata et sa). Demonstratur III. Vitia , in quae corrueta natura inflammati delabimur , id faciunt, ut infinito intervallo a Deo separemur . Oportabat itur, ut aliquis veluti sequester intercederet , qui humanum genus sceleribus coopertum Deo conciliaret Qui autem fieri potest , ut id humana ratio assequatur Demonstratur IV. Praecipuum Religionis ossi. cium est, ut Deum pro eo ac par est , Venere mur . Sed qualis honor , quive cultus Deo tribuendus sit, nisi Deus ipse homines doceat , ra-.tionis lumine praelucente deprehendi nequit. Ut igitur recte Religio consisteret , ea Duo docente manifestari oportuit. Demonstratur U. Non parvi tandem momenti argumentum esse vel illud potest , quo maxime urgeri possunt Deistae , ipsos nimirum Ethnicos Philosophos Divinae Revelationis necessitatem deprehendisse. Cum enim certum ducem , quem sequerentur, sibi praeeuntem non haberem, veluti in mari magno errare cogebantur. Hinc prosecto non poterant, quin lucem divinitus immitti oportere ingenue faterentur , quae alerium monstram rei iter , quaque duce verae Sapientiae fatigium
attingerent. Id quidem fateri non dubitavit Plato ib) , qui magna cum spe exspectandum esse
317쪽
M METAPHYsI CAEaliquem jubet, qui doceat, quemadmodum advω.lus Deum atque homines nos gerere oporteat
Videlis ad imam pasin et oram ex binis, ipsius Di velai: SOC. An vides non satis tutum tibi esse ad orandum pergrre, ne quando te Deus audiens imprecantem ista tua sacrificia reuuat, aliud vero quiddam sortuitum reportes Mihi ergo vi.
detur operae pretium esse quietem agere . . . .
Quare necesse est exspectare, donec discatur quem. admodum ad Deum , atquo ad homines habere se ceceat . ALC. Quando erit o Socrates , 8cquis praeceptor λ Iucundilsime enim hunc hominem , quisquis erit, agnoscam. SOC. Hie est cuitu curae es. Verum mihi videtur, quemadmo. dum Diomedi Minervam inquit Homerus ab oculis nebulam abstulisse , ut discerneret Deum abh minet sic Sc ab animo tuo prius oportere Cain liginem , qua nunc offunditur , auferre : deinde illa propius admovere, per quae seu bonum quid sit, sive malum , dignoscas : nunc enim impos esse videris. ALC. Auferat seu nebulam ille ve. lit, sive quodcumque aliud. Etenim paratus sum
nihil penitus praetermitterς , quod ille praeceperit, qui iquis cenique sit, modo ipse sim melior evasurus. SOC. Atqui ille mirum in modum ti-hi providet. ALC. In illud itaque tempus hoc sacrificium differre optimum lare censeo . SOC. Et rene quidem: tutius eatra est, quam tanta periculo te su icere .
318쪽
PARs III. 3οτDialogis nonnulla in hanc rem ςxcerpta loco su
In Phaedone . Mihi enim videtur, o Socrates, quemadmodum tibi quoque sertasse, de his quidem rebus manifesta veritas in vita praesenti oaut nullo modo, aut summa cum dissicultate inis. telligi posse . Quae porro de his dicuntur ea non omni modo explorare, & non prius desistere, quam examinando omnia defatigeris, mollis 'nimium iudico esse viri . Oportet enim cirea haec alterutrum emcere , put discere invenireque quemadmodum se habeant : aut si haec fieri ne- queant, optimam , atque tuissimam humanarum, rationum eligere, qua quis tamquam rate Velia-.tur, atquς ita procellas hujus vitae pertranseat si nequeat firmiori quodam vehiculo, vel divino 3liquo verbo tutius, ac minori cum periculo trλα.
319쪽
ICA , quae morum disciplinam lc, M exhibet , quae humanorum asteituum,na vi omnium originem, objecta, & regulas aperis, quae tandem hominum officia, quaeeunque ipsorum conditio inspiciatur , accurate prosequitur , milosophiae pars est ceterarum facile praestantissima . Quod quidemissa quasi materia, quam tractat, & in qua Venis Iatur, perspicuum facit. Eam igitur omnino pra terire , aut leviter duntaxat attingere, indignum Philosopho facinus esse jure quis dixerit . Sed quoniam is est Scholarum nostrarum mos, ut pri-m anno adolescentes Logicae , ac intaphylicaos udio Geometriae planae solidaeque atque Arithmeticae elementa adjiciant, Phyllcae & reliquae Alatheseos institutiones proximo anno excepturi hinc fieri solet , ut ipsi temporis ansustiis ab Ethicae Philosophiae disciplina vel inviti excludantur . Quamobrem temporis brevitati prospicientes , gustationis magis , quam justae πραγματι laec instar , quamdam veluti Ethices adumbrationem Μetaphvsicae subjicimus : ea sane de caussa, ut nostri adolescentes primis Ethicae ele
320쪽
ELΕΜENTA 3ost mentis ex hoe rivulo haustis; beatos deinde se res per se ipsi adire possint. Eam enim esse humani ingenii indolem experimur , ut quas scientias sive artes per adolescentiam attingere nobis non licuit , ad earum studium , cum adoleverit aetas , Vix aut ne vix quidem animum appellamus ' quippe quos ipsius scientiae nominis , &vocum potissimum τεχνικῶν novitas absterret. Ita igitur adolescentes nostros institutos ad Grotium. Pustendorsum , Ηein cium , Wollastonum , cum publica auctoritate licuerit , aliosque non ignobiles harum rerum Scriptores ire iubemus et ut penitiore Philosophiae moralis eruditione in formentur, cuius heic praecipua tantum dogmataptim ibus labiis degustarunt. CAPUT I.
SEnsus , quo intime se assici unusquisque exisperitur , nativus sons est , unde sui ipsus amor proficiscitur : ille nimirum amor, quo homo ipse sibi conciliatur , & commendatur ad se conservandum & ad suum statum, & ad ea, quae conservantia sunt eius status , fligenda . . Fieri enim non posset , apposite sa) Tullius, ut homines appeterent aliquid , ni G sensum baberent fui,
eoqise se m sua diligerent : ex quo nimirum V a senis Do Fin. Lib. III. ere. R