Commentationes Propertianae

51쪽

Restat ut id mendorum genu g tractemus quo inquinantur scriptor σου versibus in torpolatis. atque eum Eschenburgius observat. erit. in Propert. pp. 1 26 merito eiecerit V, 1 vv. 33 - 36, nos in eodem carmine

vV. 65 Sq.: scandentes si quis cernet de vassibus arces, instento uturos uestimet ille meo obolo notabimus. atque hos insanos esse intellegitur maxime comparatis Uv. 125 sq.: scandentisque Asisi consuryli vertice murus, munus ab instento notior ille tuo;

c quibus de eadem Umbriae regione dictis nostri manifesto expresRi sunt. nam issiae tandem est eorum sententia γ hexametro sine dubio alti montes intelleguntur, at quales pentametro 3 Hertχbergius aestimare verbum ita aecipi vetat, ut muni aestimare. at cur id optat poeta, ut laxetur quomodocunque patria sua γ immo ut magni aestimetur propter suum ingenium rogat; cla. v. 63. atqui ad magnos illos, do quibus locutus est in hexametro, montes nil attinet poetae ingenio augeri. itaque apparet de exigui η cogitari in pentametro. quod firmatur etiam simili sententia Ovidii amor. III, l5, 11 sqq.:

auste aliquis spectans hospes Sulmonis aquosi moenia quae campi iustera parva tenent, sequae tantum' dicet , potuistis ferre poetam, quantulacunque estis, vos esto maona fero .

pugnare igitur secum hexametrum et pentametrum negari non poterit. quod eum perspexisset, Marklandus seri hi iussit:

myonium muris aestimet ille meum.

ergo he murorum , inquit poeta, haltitudine meum quantulumcunque est ingenium aestimet hospes . at qui poeta contentus esse potuit tali iudico qui earmina 8ua laudaverit non propter ips0rum virtutem, sed propter alta patrino moenia 2 quae cum ita sint, noli dubitare versus istos male sanos expellere. Atque gravissimis difficultatibus tenentur etiam V, bVV. 9 - 12: Diuitiam by Corale

52쪽

illa velit, poterit munes non ducere ferrum et volucris nidis esse noverca XIlis. quippe et, Collinas ad fossam moreril herbas, statuta currenti stiluerentur aqua.

et primum quidem petit poterit moreris do mortua lena salse usurpantur. accedit quod, sicut V, 1, 33 in versu interpolato, hie quoque inepte posita est quΨppe particula ut ita dicam

causalis, qua eorum quae indicata sunt expositionem uberiorem scriptores inducere solent. cur vero herbas ad lassam movet lena 3 ut victimarum sanguinem illuc insundant, serobes magicas effodi docet Η0rat. 8erm. I, 8, 26 sqq.; Ovid. meL VII, 243 sqq. donique stantia participium satis explicari vix potest. perperam enim Herigbergius tanquam rigida et dura haeeaeeipit; quae ita non vocari videntur, nisi addita velut stem voce, ut apud Ovid. ex Ponto IV, 7, 8; Η0rat. carm. I, 9, 4. nam quae ad V, 11, 4 collegit ille Oxempla non rigoris, sed altitudinis notionem prae se serunt. haec igitur ipsa firmare

videntur Broukliugii opinionem cui stantia esse persuasum est quaecumque supra terram promineant. at haec explicatio propter currentem aquam serri nequit cui non alta, sed solida opponenda erant. relinquitur, ut stantia esse dicamu8 firma: obstat tamen diluendi verbum cui ea potius contraria unt, quae inter se ip8a materia cohaerent, quam quae firmestant. parum igitur diligentem hic agnosces orationem, quam coniecturis apud Burmannum collectis emendatam viX duces. praeterea autem saepe natura ipsa fert, ut stantia aqua diluantur. itaque ne miraeidum quidem, quale hoc loco requiritur, V. 12 enarratur. eademque ob8ervatio ex parte aliqua valet etiam in V. 10. quare ego hos versus qui nc amatoria quidem lenae artificia increpant exelu8erim. Ultimus eiusdem fabricae locus est V, 6 vv. 45 Sq.: qu0sita libri exhibent:

et nimium remis student prope turpe Latinis principe te fructus restia vela pati. unde Hauptius verbis usque ad prope vocabulum a ceteris separatis postea seripsit Latinos. quo facto prius illud enuntiatum Diuitiam by Corale

53쪽

el nimium remis audent prope quam maxime languet propter remis et prope voces omni virtute carentes. idem autem illud remis pondere prorsus destitutum est, si oratione post audent verbum distincta eum Iacobo scribimus proh turpe Latinis. neque melius se habet eandem ob causam quod Laeli mannus Proposuit:

et nimium remis austrat, pro, tu e Latinis

praeterquam quod Antonius non multas e Latio, sed plurimas ex Oriente naves habebat; eis. Verg. Aen. VIII, 6S5 sqq. ἰ705 sqq. perverse etiam Ilerigbergius rem egit qui ludum ita eonstituit:

et nimium remis audent, proh turpes Latinis, principe te fluctus rema vela pati.

atque huius lectionis hanc sibi indulsit interpretationem: ni- mium turpe est quod naves reginae te principe Romani remigii

ope fluctibus committere se audent; quamvis propter Vocabulorum colloeationem nimium et turpe coniungi nequeant. quae tamen voeabula si separantur, nimium omni sensu easSum est. sed utcunque haec vel . emendantur vel explicantur, principe te verba propter duplicem cau8am serri non possunt. neque enim aut eo tempore quo pugna apud Aetium commissa

est iam princeps erat Augustus aut ita loquentem Apollinem is poeta induxit qui Caesarem laudoi ob libertatum ab Antonio rege defensam: est . v. 58. et v. 62. quid 2 quod ipse huius disti otii avetur regia vela indigne sert. idem num principem Augustum commendasset, nisi ineptum interpulatorum hie teneremus γAd haec igitur mendorum genera is animum attendat qui Propertii librum quintum emendaturus est. et sunt etiamnunc satis multa, in quibus haereat diligens lector. sed haste

quanquam ViX omnia eos sugeruut, tamen tollere noluerunt

critici, quia haec carmina ab ipso poeta non absoluta et per- lpolito esse sibi persuaserunt : eis. Laeli mannus ad V, l,l;

etiam lias elegias maxima ex parte elaboratas et persectas esse a Diaeta eum e rei metricae elegantiis, tum e summa Diuitiam by Corale

54쪽

rationum strophistarum concinnitate elueebit. nam ne quis

earm. V, t a, 2, 4, 6b, 9, 10 imperfecti operis meiabra esse

opponat: possunt sine dubio tuto opere nondum absoluto singula carmina omnibus numeris absolvi et expoliri. itaque unum

tantum carmen undecimum persectum non esso oncedo. nam

primum quidem duplicem eorum quae in illo narrentnr seaenam esse eamque confusam post alios monuit Lucianus Muellerus in Fleekei seni ann. vol. 91 p. 422. atque etiam singula disticha, nunc apto nexu carentia, interdum aliter ordinaturum suisse poetam sensit Peerlkampus qui extremum vitae otium hule earmini, elegiarum reginae, naVRVit. quanquam nunc iniuria transponendorum versuum remedio eum usum esse merito contendit Lueianus Muelleriis l. l. p. 7S0, quia sic narrationis consilium magis etiam turbatur. Sed tamen ego vV. 65 Sq.: vidimus et fratrem sellum stemmasse cumilem consul quo factim tempore, rapta Soror,

qui nune liberorum enumerationem interrumpunt, post v. 60 inseruerim, quia aliter ne et tumen quidem illud v. 60 recto talo ηtat. itemque uv. 97 sq.:

et bene habes: mmquam mater moubria sumpsi: venit in Mequias tota caterva me ,

in quibus nunc et bene habet verba sensu carent, DOSt V. 62 revocaverim; quo cum loeo vel sententia ipsa cohaerent. neque in has Beeri Lampi transpositiones cadit quod vituperatuuellerus. practerea in initio sententiam quam explicavitvv. 1 - 10 Propertius paucioribus versibus eisque aliter ordinatis fortasse prolaturus erat. nec non in oratione quaedam quae duriora nunc sunt explanaturus et leniturus erat. in ceteris tamen praeter undecimum earminibus ubi quid sano iudicio displiceat, non video causam cur superstitiosi eodicum auctoritatum magis quam alibi veneremur. Dissiligod by Corale

55쪽

caput II

uoci in libri quinti carminibus comDononctis consilium secutus ait Propertius exPlicatur. Iam libri quinti earminibus pro virili parte emendatis

quo singula consilio eo ut posuerit auctor quaesituri

haud inepte initium eapiemus a carna. V, la, 2, 4, 6b, 9, l0

quae in uno argumento versari in aperto est. atque quale hoe sit ipse pucta ea elegia qua Peteris praelatur palam profitetur. nimirum urbis Romae non modo moenis V, la, 57. , sed etiam sacra Hesque et coonomina prisca locorum la, 693 enarraturus esL ergo non fastos, ut Laelimanno visus est ad

V, l, l, aut origines potestatis Romanae, ut placuit HertZ- bergio I pp. 82, 193, 2l6 et Kralindro in Philologi vol. XXVIIpp. 62 sq., conditurus, sed et topographi et antiquarii ossi fiosuncturus erat. qunte erat munus eorum hominum quos perlegetias antiqui vocabant. perlegesin igitur urbis Romae scripturuη erat Propertius. - atque hoc consilium ut quivis perspiceret, non argumento solum pronuntiato curavit, verum etiam ipsa prooemii inseriptione. nam V, in Uv. 1 sq.: hoc quodcunque vides, homo, quia maxima Roma est. ante Phrystem Aeneian collis et h rba fuit adlocutus est hospitem. quem nunc Heparatis etiam n rni m.

V, la vv. Tl sqq. nemo eum Sentigero horoseopum illum esse credet, sed eum quom ducere se per urbis Romae vias Hingula quaeque monstrando et explicando simulet poeta. eius autem consilii memoriam semper resuseitat pronomen quo utitur auctor hic velut V, 1' 5. hinc iam perspicies cur V, 2, is Diuitiam by Corale

56쪽

Vertumnum loeutum esse cornm hospite statuerimus. simulque

explanavimus id, in quo haesit Helini ei 'hius in symb. ph. B. p. 678, iluod cuinam narraret Vertumnus nominis sui originem

non appareret. Verum etiamsi meam sententiam non proba-Vero, ne tum quidem desperandum erit de earminis secundi fide. neque enim solum hospitem, in quem sane Drimum Se convertit, adloquitur deus, sed totam turbam quam ante pedes suos transeuntem videt sese. v. 5 et uv. 55 sq.). id nisi statueris, v. 5T eum se non morari qui nil vadimonia currat sine iusta Pausa subito exclamabit. nimirum signi titulum, in quo ipsum Vertumnum narrantem indueit auctor, aperte refert hoc carmen. eui rei optime eonvenit artificis in fine eius nomen . et laus. atque hac tantum ratione probata explicantur pronomina haec v. 53 hac su. T) tantum v. 93 quae gestu aliquo illustrasse deus cenKendus est, quasi e loco edito publice verba saceret. ergo lastorum Ovidianorum I, 63 sqq. imitationem iniuria suspicatus est Heimreictius. - denique ut argumentum et inscriptio carminum, ita etiam ratio qua illud tractavit poeta plane decet perlegetam. solebant enim qui perlegetarum in urbibus antiquis munus suseipiebant, ut non modo per se credibile est, sed testimoniis etiam velut Pausaniae constat, alia quae non prorsus ementiti erant ita exornare, ut lenociniis captarent audientium aures, alia etiam prorsuSeomminisci vel inter se pugnantia. quiis tamen rerum repugnantias neque ipsi sentiebant suo aeumine dueti neque, si auditores animum advertebant, explanare poterant. atqui similem in modum suas narrationes instituisse Propertium duabus maxime rebus evinei potest. nam primum quidem V, 1 a vv. 63 m: ut nostris tumefacta superbiat Umbria libris, Umbria Romani patria Callimachi Callimaelium c Dion auetorem exemplum quod imitaresur se

proposuisse sibi signifieat sese. Hertκbergius I p. l9S . hos

enim vorsus si ita interpretamur IIcimi ei 'hio auetore in symb. ph. B. p. 67s, ut Umbriam suam patriam eandemque Callimachi Romani i. e. Propertii dicat scriptor, V. 64 qui nunc Diuitiam by Corale

57쪽

grata brevitato causam assert cur superbiat Umbria, temere additus videtur. Callimaelium autem in relliων earminibus argumenta potius ad delectandos quam ad erudiendos luetores comparasse etiamnunc e reliquiis colligi licet sesr. Dilthrius do Callimaelii Cydippa). sed magis etiam in aperto est alterum argumentum ex ipsis enrminibus petitum. neque enim ea, quae de urbis Romae loeis saeris sabulis antiquis tradita erant, a Propertio ut iustum antiquarium decet plene planeque exposita, sed e poetica libertate et sui ipsius ingenii sensu

immutata contaminata eXcerpta sunt. quam rem duobus

exemplis illustrare placet. de Tarpeia vulgarem sabulum refert Livius I, ll, 6 sqq. in hune modum: Spurius Tarpeius

Romanae priaeeriat arci. huius hilum virmnem auro corrumpit Tutius, ut armatos in arcem accipiat. σίνι- forte ea tum sucris eaetra moenia petitum ierat. acre Dii obrutam armis necarere, seu ut vi capta potius arae videretur, seu prodendi exempli causa,

ne quid usquam stilum proditori esses. additur fabulae quod vu/sto Sabini aureus armillus muni ponderis brucchio laevo stemmatosquemvna specie anulos Dbucrint; p Pioisse eam quod in sinistrismtinibus hiaberent: eo scruti illi pro aureis donis constrata. liisque narratis addit sunt qui eam eae pacto trudendi quod in sinistris manibus esse , derecto arma petisse dican fraude visam verema ipsum peremptum mercede. atque hane quidem interpretationem illius paetionis excogitavit Piso annalium seriptor miratus ille suo iure quod proditricis puellae in honorem

mons Tarpeius nominatus esset a Romanis. in similem autem suspicionem etiam noster poeta vocavit Vulgarem tabulam, si quidem V, 4 vv. 93 sq. supta recte et explicavimus et emendavimus. sed tamen usitam narrationem amplexus armis obrutam esse Tarpeiam idem rettulit v. 9l; ut mira prolaeto ille ratione. omni enim aeum ine eum cnrent haec

res, nisi quod in sinistris manibus haberent a Sabinis paeta esse dieitur Tarpeia, ille amore Tatii adductam esse puellam, ut areem hostibus proderet, pulchra sane narratione exposuit uv. 29 sqq.; V. S2. . at ne quis hanc rem i vasse poetam contendat non suo iudieii , sed aliena audi0ritate laetum, ii iii

58쪽

otiam Simulus apud Plutaretium Romuli en p XVII usus sit:

ille amorem quidem et ipse eommemoravit. neque vero Sabinis, sed Gallis Capitolium a Tarpeia traditum seripsit. ipse igitur poeta sabulam mutavit amore illo invento, ut hunc iu-

eundissima ea quam nunc legimus Tarpeiae oratione e Xornarepos et. imitatus enim est, id quod non fugit Niobuliarium hist. Rom. I, 24l adn. 632 quodque immerito negavit Herigbergius ad V, 4 vv. 93 sq., do S lla sabulam quam ipse tetigit uv.

39 sq. similesque narrationes. eandem nutem in argumento tractando libertatem prae se fert carmen nonum, quod huius rei alterum exemplum esse volui. sed in hoc de Caco et ara maxima aliter disserere poetam atque ceteros auctores satis

habeo indieasse, singula ipsi ut quaerant leetores benevolos adhortatus. sic igitur perlegesi poetidis luminibus illustrata

notas de urbe Roma eiusque re antiquaria sabulas poeta vel peritorum luetorum obieetationi eommendare conatus e8t. ceterum qui earminibus perlegesin composuerint, novimus

praeter Scymnum, Dionysium, Avienum vehit hos: Apollodorum Atheniensem v. Strab. XIV p. 6773, Alexandrum qui Aleti ος appellabatur sv. Strab. XIV p. 642ὶ, Lynceam Argivum V. Pausan. I, l3, 8; II, 22, 2 Belik. , Varronem Ataeinum euius e chorographia reliquias collegit Alexander Iliosius post Varronis Satur. Menipp. pp. 263 sqq. His expositis iam decet carminis illius quod V, 1 besse i us simus quale tandem fuerit argumentum et eOnsilium e fragmentis eruere i. e. e V, 1 vv. 39 - 54; 87, 88;l09 - 118. atqui do Troiae eversione ita disputasse poetam, ut inde Romam bona ave ortam diceret, apparet e vv. 39 sqq. hoe autem argumentum ita Videtur exornasse ut Cassandram cla. vv. 51 sq. Priamo vaticinantem saceret de Troiae Romaeque satis. ad quod vaticinium, cum vv. 53 sq. nullo pacto possit absolutum videri, pertinent sine dubio vv. 87 sq. et uv. l09 - 1l8. at huic coniecturae videtur obstare v. 113 nec rediere tamm Danai propter perseetum verbi tempus quod nuntieinio abhorreat. haec tamen disseultas recta huius versus interpretatione removetur. nimirum Calchas victoriam se Diuitiam by Corale

59쪽

reportaturos esse olim Grneci A Vaticinatus erat; v. I l. B. vv.

300 sqq.; Ovid. Met. XII, 31 sqq. atque hoc ita eos intellexisse consentaneum erat quasi superniis Troianis victores domum redituri essent. at iam Cassandra, cum equom Minervae urbi admoveri videat sese. v. 53), victoriam quidemGrae 8 relaturos esse concedit seis. VV. 53 sq.; lla sq.3; sed eosdem nondum solicem quem speraverint reditum naetos esse se

admonet; eo. V. 13 3 nec rediere tamen Danai. neque unquam salvos omnes in patriam redituros esse commemoratis perieulis quae illis subeunda sint maritimis scis. vv. li 3 sqq. adseverat. at sore illiquando ut Roma urbe a Troianis in Italia eondita renaseatur diruta Troia pronuntini uv. 53 sq.: Ilia tellus vivet et huic cineri Iuppiter arma sibi . et haec quidem de mutilatae huius elegiae argumento probabiliter exponi 908sunt. quae si a vero non plane aberrant, de eiusdem consilio dubitari vix potest. quid enim nptius erat quam exposita rerum necessitudine qua Troia et Roma coniunctaee88ent, antequam singula persequeretur, totius urbis Romae Originem magnitudinem potestatem in universum hospiti a poeta monstrari 2 qua de causa hanc elegiam inter primas perlegeseos urbis Romae partes suisse suspicor. itaque iam imperseeti huius operis haec nobis servata esse invenimus

Postquam haec de eam. V, li, magis divinavimus quam demonstravimus, nunc quid do carm. V, te consilio statuendum sit videamus. atque quanto errore epicum opus Pondi coeptum n Proportio improbatum esse hoc carmine olim dixerint interpretes, magis etiam nune perspiei licet, ubi tota elegia non id agere horoscopum animadvertimus, ut commendet poesin amatoriam, sed ut praedicat Propertio certae puellae

nimis superbae gravem amorem. hanc vero non aliam eSSO

puellam quam ipsam Cynthiam pro Porto assii mari potest. namque cum totam Propertii vitam ante peractam diligenter perlustraret Horos, ut suo vaticinio fidum saderet, illam quoquo se sua arte compertam habere simulans: qui Cynthiae amorem, quippe si ii tam diu poetam tenuisset, non commemorare PO- 4 εDiuiti do by Corale

60쪽

terat, si quidem ille inni tum initium ceperat 3 sed eis etiam respondendum est, qui simili de causa horoscopum potius speetare dicant ad Lycinnam quae a Propertio IV, l5 3 v. 5sq. PDmmemorata sit. ni quoniam illa rudes animos per noctes conscia primas imbuit tantum n more, huiuη puellae mentio necessaria non erat. praeterea si Lycinian nova est amica quae

veteres ultura esse dicitur, de quibusnam puellis rettulit Propertius victriceκ palmas quae v v. 339 sq. commemorantur Θuam illam toga virili sumpta sese. IV, i5,3 sq.) primant neque ullam antea amavit limela. ergo palmas victrices a Lycinna reportavit easque eludet Cynthia quam po8tea n more Rmplexus est scis. IV, ib, 7 sqq.) qui Cynthiae amor, quoniam Lyeinua brevi tantum n more erudivit poetam, non multum post illius primam sumit inritatem i. e. post togam virilem sumptam initium cepisse putandus est. atqui in idem sere tempus eius puellae quam intellegat Horos consuetudinem primam incidet e et v. lal eoll. v v. l39 sq. et eo demonstratur quod elegiarum scribendarum consilium solum, non scriptarum fama memoratur in nostro carmine sesr. v v. l 35 sq.). has autem Pomponere e0epit poeta, postquam toga virili sumpta mox Cynthi ne amore captus est j. huius igitur amorem pronuntiat horoscopus. attamen si quae de Apolline v v. I 33 sqq. narrentur desumpta PSse eearm. IV, 3 vere coniecit IIuim rete hius in symb. ph. I l. p. 676, tota haec nostra disputatio iterum corruere videtur, quoniam illud earmen eum toto suo libro multo post Cynthiam amari coeptam seriptum est. at imitationis ne vestigium quidem est, eum praeter verborum dissimilitudinem sententiae etiam diserepent: numque Apollo illi e ne bella carmine episto Panat eis. V v. 3 sq.; 39 sqq.), hic ne in foro causas dicat sese. vV. I 33 sq.), Propertium deterret ). ergo Cynthiae amorem ab

'st. quae capito quarto de temporibus quibus Lycinnae et Cynthiae amores comprehenduntur disseruimus.' ) Ceterum patris Propertii mortem quam vv. l 27 sq. commemorete Parm. I, 22 coniectura assecutum esse horoscopum censuit quidem Ηeimreichiu8 in Symb. ph. H. p. i,Tb neque tamen certis argumentis evinci potest; credibile enim est de hac re famam suisse sat notam Omnibu8.