장음표시 사용
331쪽
EPITO ME. 323Tum damnati sententia Dei, et Ob peccata projecti,
et nomen angelorum et Substantium perdiderunt. Ita diaboli satellites facti, ut haberent Solatium Perditionis suae, ad perdendos homine conVerteriint, 5 quo ut tuerentur adVenerunt.
Hi sunt daemones, de quibuS Oetae Res in B Γ-De daemo-
pellat Hesiodus Ita enim persitaserunt hominibus, s. ' ''io illecebris atque fallaciis suis. ut eosdem deos esset
crederent. Denique Socrate liabere Sem Prima Pueritia custodem rectoremque Vitae Suae daemonem praedicabat, sine cujus nutu et imperio nihil agere posset Adhaerent ergo Singulis, et sub nomine Ge-I5niorum aut Penatium domos occupant. His aeraria constituunt ir, his quotidie libatur ut Laribus, his honos datur tanquam malorum depulsoribus; hi a principio, ut averterent i Omine u Dei veri agnitione, novas religiones et cultu deorum introduXe-uorunt hi memoria regum mortuorum OnSeCruri, templa constitui, simulacra fieri docuerunt, non ut honorem Dei minuerent, ut Suum Ugerent, quem peccando amiserunt, Sed ut vitam hominibus eri-Ρerent, Spem Vera luci Ruferrent, ne homines, undeas illi exciderunt, ad immortalitatis coeleste praemium pervenirent Iidem astrologium Prodiderunt, et auguratum, et ruSpicinam, quae quum e Se falsa Sint tamen ipsi, auctore malorum, Sic ea guber- Dunt, Sic temperant, ut Vera credantur Ipsi etiam 3o magicae urti PraeStigia ad circumscribendos oculos repererunt illorum adspiratione fit, ut quod sit, non SSe, et, quod non it, Sse videatur; ipsi necy-
332쪽
Omantias, iΡSi sortes et oracula, ut mentes hominum per ambiguos Xitus mentita divinatione deludant. for8. deluderent Davis. J. In templis ver et sacrificiis Omnibus praesente ad Sunt, et, prodigii quibusdam fallacibus editis ad miraculum praesentium 5 si homines circumVeniunt, ut ineSSe umen Simulacris et imaginibus credant. Irrepunt etiam corporibus ut spiritus tenues, Vitiatisque membri morbOS conciunt, quos Sacrificii votisque placati postmodum relaXent somnia immittunt, aut plane terrore. forS. Ioplena terroris Davis. J ut ipsi rogentur, aut quorum eXitu respondeant Veritati, ut Venerationem Sui augeant. Onnunquam etiam in Sacrilegos edunt aliquid ultionis, ut quisquis viderit timidior ac religiosior fiat. Sic fraudibus suis ObduXerunt humano 15 generi tenebraS, ut oppreSS Veritate summi ac Singularis Dei nomen in Oblivionem Veniret.
DODOipα Sed dicit quispiam, Cur ergo verus ille Deu pa
. δ' ,' inalos vel summovet vel exstingui Cur vero ipsi daemoni archon fors ipse daemoniarchen avis. J a principi fecit, ut esset qui cuncta corrumseret, cuncta disperderet 8' Dicam breviter, cur hunc talem Sse Voluerit. Quaero, utrumne Virtus bonum 25 Sit, an malum 3 Negari non potest quin bonum. Si bonum est virtus, malum est igitur e contrario vitium. Si vitium X e malum est quia virtutem imPugnat, et Virtus X e bonum est quia vitium affligit, ergo non potest virtus in Vitio OnSiStere so et Si ilium sustuleris, virtutis mei ita tollenturi nec
enim potest ulla seri sine hoste victoria. Ita fit,
333쪽
ut bonum Sine mal esse non possit. Vidit hoc Chrysippus, vir acris ingenii, de Providentia disse-TeΠS, OSque Stultitiae redarguit, qui bonum quidem De factum putant, malum autem negant. HUJUSs Sententiam interpretatus est A. Gellius in libris octium Atticarum, VI. I. sic dicens: Quibus lonvidetur mundus Dei et hominum causa institutus, neque re humanae proVidentia gubernari, graVi Se argumento uti putant quum ita dicunt: Si esset proVidentia, nulla essent mala. Nihil enim minus aiunt providentiae congruere, quam in eo mundo, quem propter homines fecisse dicatur, tantum vim OSSe Rerumnarum et malorum. Ad ea Chrysippus quum in libro περὶ προνοίας quarto dissereret, Nihil prorAris, inquit, istis insu ius, qui opinanti/r bona esse potuiSSe, Si non essent ibidem mala. Nam quum bona malis contraria sint, utraque neceSSH Si πο- Sita esse inter se, et quasi mutuo adversoque ulla nisu consistere. Nullum adeo contrarium est sine contrario altero. Quo enim pacto justitiae sensus
esse posset, nisi essent injuriae ' aut quid aliud justitia est, quam injustitiae piratio ' Quid item fortitudo non intelligi potest, nisi ei lynaviae adpositione quid continentia, nisi ei intemperantiae. Quo item modo prudentia esset, nisi foret contraria imprudentia Proinde, inquit homines fulti cur non hoc etiam desiderant, ut veritas Sit, et non sit mendacium ' Namque itidem sunt bona et mala, felicitas et importunitas, voluptas et dolor. Alterum enim ex altero, sicut Plato ait, verticibus inter se contrariis deligatum si tuleris unum, abstuleris utrumque. Vides ergo id, quod Saepe diXi, bonum et malum ita
sibi esse conneXa, ut alterum Sine alter constare
334쪽
non OSSit. Summa igitur prudentia Deus materiam virtutis in malis posuit, quae idcirco fecit, ut nobis constitueret agonem, in quo Victore immortalitatis praemio Oronuret.
tati s PiOS, Sed etiam uno eSSe; Vel quod homines fu- 9 iiij Φi erint, quorum memoria post obitum OnSecrata Sit; vel quod simulacra ipsa insensibilia et Surda sint, quia sunt ficta de terra, nec Oportere hominem, qui Iodebeat spectare coeleStia, terreni Se Subjugare Vel quod Spiritus, qui ea religiones ibi Vindicant, incesti et impuri sint, et ideo Dei sententia condemnati ceciderint in terram; nec fas esse in eorum ditionem Venire, quibus potior is, Si Deum Verum 5 sequi velis SUPEREST ut, quoniam de falsa religione diximus, etiam de falsa sapientia disseramus, quam Jhilosophi profitentur, homine Summa quidem doctrina et eloquentia iraediti, Sed longe a Veritate Summoti, quia me Deum me Sapientiam et o Dei cognoverunt Qui licet sint arguti ae diserti, tamen, quia hii ut una St eorum Sapientia, etiam cum his congredi non verebor, ut appareat a Veritate metidacium, a coeleStibus terrena facile OSSe Superari. Quid sit philosophia hoc modo definiunt: llii 2s losophia est amor vel studium sapientiae. Non est ergo ipsa Sapientia, quia neceSSe S aliud esse, quod amat, aliud, quod amatur Studium est sapientiae, ne sic quidem philosophia Sapientia est; sapientia enim res est ipsa quae quaeritur Studium Vero, soquod quaerit Ipsi igitur definitio, vel iominis significatio, declarat philosopli a in non esse ipsam
335쪽
Sapientiam. Dicam, ne Studium quidem Sse Sapientiae, quo Sapientia non comprehenditur. Quis enim studere dicatur ei rei, quam nullo modo possit attingeres Qui medicinae aut grammaticae, ut OrR-5 toriae Studet, studiosus ejus artis, quam discit, dici potest; ubi didicit jam medicuS, jam grammaticUS, jam Orator dicitur. Sic portuit et studiosos Sapientiae, OStquam didicissent, Sapiente nominari. Quum autem studiosi sapientiae, quamdiu Vi Vant, Vocentur, apparet illud Studium non eSSe quod so='S. quo ad ipSam rem, quae Studio etitur, non PoteSt perveniri nisi forte qui ad finem usque Vitae, ut Sapiant, Student apud inferos Sapientes erunt. Omniautem Studio subjacet suis Non est igitur id stu-5dium rectum, quod non habet finem.
Praeterea duo sunt, quae cadere in hil OSOPhium D setontia videntur, Scientia et Opinatio, quae Si auferantur,c bii. ''tota philosophia corruit Atqui utrumque philoso ID ι λλὲ 3 et ophiae ipsi philosophorum principes demerunt. Scientiam Socrates, Opinationem sustulit Zeno Videamu an recte. Sapientia est, ut Cicero definivit, divinarum et humanarum rerum Scientia: quae definitio si vera est, non cadit in hominem sapientia. a 5 Quis enim mortalium hoc sibi OSSit assumere, ut divina et humana scire se profiteatur Humana Omitto, quae quamquam cum diVini conneX Sunt, tamen quia sunt hominis, concedamus ut homo illa scire possit. Divina certe per Se Scire non OleSt,3oquia homo est; qui autem scit illa, divinus sit ne-CeSSe St, ac propterea Deus. Homo autem nec divinus, nec Deus est Non potest igitur per scire
336쪽
frs per Se Scire atris. J homo divina. Nemo ergo SapienS, ni Si Deus aut certe is homo quem Deus docuit. Illi autem, quia nec dii utit, nec De docti sapiente ergo, id est, divinarum et hu-
igitur a Socrate atque Academicis scientia sublata est. Opinatio quoque non congruit sapienti. Id enim qui Sque Opinatur quod ignorat. Innari auten Scire te, quod ignores, temerita ac Stultitia est. Leete igitur Opinati a Zenone sublata est. Si ergo 1 oseientia in homine nulla est, et Opinatio SSe non debet, philosophia radicitus amputatur.
D Philo Huc accedit, quod non est uniformis, sed divisa
, isti dissipata, Statum non laabet. Quum enim singulae 1 βα- ii 4 alias omnes impugnent et umigant, nec Sit aliquae iiS. quae non judici ceterarum, Stultitiae condemnetur utique discordantibus hembris corpuSomne philosophiae ad interitum deducitur Hinc et o Academia Osini Odum Data est Nam quum Viderent ijus Sectam principe Omnem philosophiam, philosophi. invicem fors. Se invicem avis. J ΟΡ- pugnantibUS, SSe SubVerSaul, SUSCeperunt udVerSUS Omne bellum, ut Omnia Omnium dissolverent, nihil asipsi asserentes, nisi unum, nihil sciri posse. Ita, sublata scientia, philosophiam Veterem Subruerunt. Sed ne ipsi quidem thilosophorum nomen retinuerunt, qui ignorantium fatebantur; quia neScire Omnia non modo philosophi. Sed ne homini quidem 3 osit. Ita philosophi, quia nihil munimenti habent, h. e. Scuti, Cons. Div. InSt. ΙΙΙ. . mutui Se Vul-
337쪽
finiat. fors consumit ae sinit Heum an At enim sola physice labat Quid illa moralis 3 iam aliqua 5 firmitate subnixa est ' Videamus an philosophi in
hae Saltem parte On Sentiant, quae ad Vitae Statum pertinet.
Quod sit in vita summum bonum quaeri OCOSSO Quod sum- 16 est ut ad ii id vita Omnis et actione nOStrae diri-nviti ii stigantur Quum de hominis summo bono quaeritur ' tale constitui debet primum, ut id id hominem In. Hi 7,8- Sotiam tertineat. deinde, ut animi sit proprium,
ΡOStremo, ut Virtute quaeratur Videamus ergo, an 15 Summum bonum, quod hilosophi determinant, tale sit, ut nec mutum animal nec corpii attingat, nec possit sine virtute conquiri Aristippus, Cyrenaicae Sectae conditor, qui Summum bonum SSe censuit corpori Voli1ptatem, de numero hilosophorum de stoque coetu hominum propellenduS St, quia e pecudi comparaVit Hieronymi summum bonum est nihil dolere, Diodori, dolere desinere. Sed ceterae unimantes dolorem fugiunt, et quum non dolent, aut
dolere desinunt, gaudent. Quid igitur homini dabi-25tur eximium, Si bonum Hu Summum commune cum bellitis judicatur Zeno Sumnium bonum Pu taVit, cum natura congruenter ViVere. At haec definitio generalis est. Omne enim animatite cum natura congruenter vivunt, et Si Sua cuique natura.
so Epicurus animi asseruit voluptatem. Quid est Ohiptas animi, ni Si gaudium, quo plerumque hiXuriat animuS, Rc rela Xutur Vel ad usum vel ad risum pSed hoc bonum etiam muta contingit, quae, quum
338쪽
pabulis Saturata sunt, in gaudium et lasciViam re solvuntur. Dinomachus et Callipho ouestum Oluptatem probaverunt, sed aut idem dixerunt quod Epicurus, ut corporis sit Volupta inhonestu, aut si corporis Voluptates, alia turpes, alia honeStas 5 Puta Verunt, jam non St Summum bonum quod
corpori adscribitur. Peripatetici ex bonis animi
et Orporis et fortunae Summum bonum constant.
Animi bona probari possunt. Sed si auxilio indigent ad complendam beatitudinem, utique imbecillario
Sunt. Corporis Vero atque fortunae non sunt in hominis potestatem, nec jam Summum bonum St,
quod aut Orpori aut Xtra positi asSignatur; quia et pecudes attingit hoc duple bonum, quibuS OPIIS
est, ut et bene valeant, et ictu non indigeant. 15Stoici aliquanto melius senSisse creduntur, qui Summum bonum virtutem esse diXerunt. Sed virtus Iton potest SSe Summum bonum, quoniam, Si malorum laborumque tolerantia est, beat Per Se non est, sed efficere aut fors et DaviS. Procreare Sum Iomum bonum debet; quia perveniri ad illud sine
difficultate a labore maxim non OleSt. At Vero Aristoteles longe a ratione aberravit, qui honeStR-tem virtuti copulavit quasi aliquando virtus aut ab honestate secerni, aut turpitudini OSSet adjungi asHerillius Pyrrhonius scientiam fecit Summum bonum. Haec quidem et hominis et animi solius est, Sed PoteSi sine virtute contingere. Nec enim beatus putandus est, qui vel auditu aliquid didicerit, vel ParV forS prava lectioile cognoVerit; nec Sicio summi boni desinitio, quia potest esse aut rerum malarum aut certe inutilium scientia. Et si sit bonarum it utilium, quam labore Si RSSecutUS,
339쪽
Se Xpetitur Scientia, sed propter litui. Nam idcirco artes discuntur, ut Sint nobis aut victui, aut gloriae aut etiam Voluptati, quae utique Summa 5 bona SSe non possunt. Ergo ne in ethica quidem
philosophi regulam tenent quandoquidem in ipso
cardine, id est, in ea disputatione qua ita formatur, inter Se pugnant; nec enim possunt urin SSe aut Similia praecepta, quum alii forment ad Voluptatem, 1Ο alii ad honestatem, alii vero ad naturam alii ad Scientiam alii ad quaerendas, alii ad fugienda opeS, alii ad nihil dol0ndum, alii ad patientiam malorum; in quibus omnibus, sicut Superius Stetidi, a ratione declinant, quia Deum esciunt.
Videamus nunc, quod quid sit Summum bonum, Quod ad fors haec delenda sit propoSitum Sapienti Ummum i figunt bonum Ad justitiam nasci homine non modo li- ρομ tribterae Sacrae docent, verum etiam idem ipsi philoso M a phi nonnunquam fatentur. Cicero Sicinit Leg. I. Io . Sed omnium quae in doctorum hominum dispu- tatione versantur, nihil est profecto praestabilius, quam plane intelligi nos ad justitiam esse natos.'Est hoc verissimum Nec enim ad scelus RScimur, is quum Simu animal sociale utque commune Ferae ad saevitiam gignunturi aliter enim nequeunt quam praeda et Sanguine Victitare. Eaedem tamen, etsi ultima fames urgeat, nihilominus generi sui unimalibus parcunt Idem faciunt et a Ves, quas aliosorum ViSceribuS a Sci necesSe St. Quanto magis hominem, qui cum homine et commerci linguae et Communione en Shi copulatu est, parcere homini
340쪽
oportet, eumque diligeret aec est enina justitia. Sed quoniam soli homini sapientia data St, ut Deum intelligat, et haec sola hominis mutorumque distantia est, duobus ossiciis Obstricta est ipsa justitia. Unum Deo debet ut patri, alterum hominis
velut fratri. Ab eodem enim Deo geniti sumus. Merito ergo ac recte dictum est. Sapientiam esse di-Vinarum et humanarum rerum scientium. Oportet enim scire nos quid Deo, quid homini debeamus, Deo scilicet religionem, homini charitatem. Sed il-1olud superius sapientiae, hoc posterius Virtutis est; et utrumque justitia comprehendit. Si ergo constat ad justitiam nasci hominem, DeceSse St juStum malis esse Subjectum, ut Virtutem, qua S PYReditus, in usu habeat virtus enim malorum SuSti-Isnentia est. Voluptates fugiet ut malum ope Contemnet, quia fragiles sunt; si habuerit, dilargietur, ut miseros SerVet honores non appetet, qUi Sunt breves et caduci injuriam nulli faciet; si fuerit paSSus, non retribuet et diripientem sua non perse zoquetur, nefas enim judicabit hominem laedere; et si quis exstiterit qui cogat deSciscere a Deo, nec cruciatus nec mortem recusabit. Ita fiet, ut eum necesse sit et inopem, et humilem, et in contumeliis, aut etiam cruciatibus Via ere. 25
Quod im Quis igitur erit fruetus justitiae atque virtutis, si ' his ' nihil habebit in vita nisi malum 3 Quod si virtus, quae bona omnia terrena contemnit, mala uniVerSRiii λῖ' si sapientissime perfert, ipsamque mortem pro Offcio 3o SuScipit, Sine praemi esse non poteSi quid SupereSt