장음표시 사용
191쪽
quebantur . Ouid est, ONOD PRO DELICTO reddere debemus ei
Responderantque illi: juxta numerum proTinciarum Philistinorim qui que anos aureos facietis , et quinque mures aureos, quia plaga una fuit omnibus vobis et satrapis vestris, facietisque similitudinem anorum v strorum , et similitudines murium , qui demoliti sunt terram . et dabitis Deo Israel gloriam, si FORTE rei et manum suam a vobis , et a diis vestris, et a terra vestra : et paulo post: quae exolvistis ei PRO DELICTO pcnetis in capsellam : et paulo post : et postiemur arcam Dei super plaustrum , et capsellam, quae habebat mures aureos, et similitudines avortim. Cum igitur Philistaei pro delicto, et non pro suscepta, sed pro suscipienda FORTE salute, aurea in capsellam vasa , anorum similitudinem referentia, posuissent, universa haec nostris moriabus non bene convenire judicavi. Pro suscepta enim, non pro suscipienda salute oculos, pedes aureos aut argenteos, pictasque tam hellas Divis opem ferentibus devote suspendimus, non vero capsebiis includimus. Morem igitur agentibus derivasse probabilius existimo et qui enim ex illis opthalmia aut lippitudine laborassent ,
pristinumque deorum ope se visum recepisse credidissent, fabrefactos aureos , aut argenteos eo plane more, qui nostris adhuc templis manet integer) diis salutaribus dicabant oculos. Luculentam prosecto, quae id probet, Pitiscus, ac Reines ius exhibent inscriptionem , licet ambo in ea explicanda aut fallantur , aut fallant et ea porro sic se habet (i .
I. PATROCLUS FABER OCULARIARIUS .
3. Ambobus liceat ineptire, dum putant se conspicillorum fabrum s sive, ut vulgus ait , tin sabbricatore di occhiali in hoc PD
troclo feliciter reperisse. Ego in eam abeo sententiam, ut credam . Patroclum ( ut Graecum nomen ostendit seruac conditionis hinminem , atque aurificem , aureorum , atque argenteorum suisse fabrum oculorum votivae tabellae assigendorum , quo facilius, decentiusque templorum parieti suspenderentur , ac salutis receptae fausti essent omnino testes, ac sempiterni; eoque libentius in hanc descendo sententiam , quo clarissimo, atque immortalis memoriae viro Ludovico Muratorio eam agnovi fuisse acceptam et is enim , dum inscriptionem , a Reinesio , et Pitisco traditam, memorat, haec ingenue professus est: Per me tengo non altro significar quella voce ( oculariarius che chi formava degli occhi da appender ne templi per laricuperata salate (a . M. Quid
192쪽
LIBER III. DISSERTATIO N. i et
. Quid vero apud veteres Romanos magis usu receptum , quam , ob aerumnam coelesti ope vitatam , votivam tabulam penuculo, aut ductili cera expressam, divis suspendisse adjutoribus Me tabula sacer tisa paries indicat uvida. Suspendisse potenti Vestimenta maris deo (i . Exoluta haec igitur divis vota , salutaribus votivisque ad memoriam beneficii sempiternam tabellis commissa , perpessos valetudinis , aut fortunae casus ita exprimebant , ut luculenter, et vitatae aerum uae, et suscepti, ut falso putabant, alumenti mem,riam continerent, quod accurate eruditissimus Choul per haec (a verba adnotavit et Secondo Iefrtune , che avmano scampate , e la quat, ta de Coti falli, Clino aviccavano alia mura de' templi te lavole, dove er xo dipinti tuui i casi, sic me oni si costuma in Florenea , e in molle aDtre chirae d' Italia . s. Quod de oculis diximus, de auribus dictum volumus. Sicut enim antiquas Romanorum intuentibus inscriptiones passim ocularii atque auricularii (3 occurrunt medici , ita, cum eorum foret ars, et medela inessicax, qui oculorum , aut aurium morbo Iaborassent, divorum opem implorabant, votique compotes facti, aures, oculosve ex auro, aut argento, divorum, quos opem sibi tulisse perperam opinabantur, templis dedicabant. Perbelle ad hunc morem designandum opportunam profert inscriptionem clarissimus ejus operis scriptor Latino simul et Gallico sermone exarati , cui titulus et Antiquitates sacrae, et civiles Romanorum explicatae: Is enim
in prologo hunc exhibet lapidem . MINERVAE AUG.L. C A LUDIUS PRIMUS. AURES ARGENTEAS.
V. S. L. M. 6. Non hunc certe lapidem puto cum altero illo conium
dendum , quem idem in haec verba protulit scriptor (s . AURIBUS.
193쪽
Mirum in modum scriptor hic licet clarissimus errasse videtur, dum aures has divas fuisse putat eo plane modo , quo risum veteres se cere divum. Nil meo quidem sensu absurdius. Itaque sic marmor lego, atque expono .
AURIBUS BONAE DEAE DICAVIT PEDRUSIA PROBA .
hoc est: Pedrisia proba dicavit auribus Bonae deae inaures, sise ex I pillis, sive ex margaritis compositare nil sane planius, nil Romano moeri accommodatius . nil inter Quirites communius, quam inaures divarum auribus imponere , consecrare. Aelius enim Lampridius haec (il de Alexandro tradit: Cum quidam uniones duos uxori bus per ipsum obtulisset magni ponderis , et inusitatae mensurae, vendi eos juvsit; qui cum praetium non invenirent, ne exemplum malum a regina na' ceretur, si eo titeretur, qvod emi non posset, inauribus Veneris eos dicavit.
Quid porro nitidius ad Pedrusiae Probae lapidem explicandum E T. Dixi, non haec confundenda cum auribus ob receptam aurium salutem parieti templorum appositis: quas enim Pedrusia Bonae deae dicavit, non aures fuere , sed inaures ex gemmis seu margaritis compositae , nobilius nempe donarii genus, quod apud nos etiam invaluit, vimque suam adhuc retinet sane laudabilem . Nemo enim ignorat Dei param Matrem in universis pene municipiis coronis, torquibus, lapillis, margaritis , inauribus, donatam obsequiosa populorum devotione collatis. De his igitur in auribus B nae deae dicatis lapis ille agit; numquam vero aures exhibet deas, quo nil absurdius, ineptiusque. Inauribus autem praeditam fuisse Bonam deam Huae idem Romanis ac Rhea sonabao vel ex sequi ris aevi scriptore Zosimo aperte colligitur, qui Serenam Stiliconis uxorem capitis damnatam, justas tulisse ait (n sacrilegii poenas, eo quod monile, et inaures Rheae dicatas abstulerit. 8. Quod si et Pitiscus (33 in eam inclinat Gallici auctoris sententiam , ut aures austumet deas extitisse, decipi in eo certe vis detur , quod nullum ad id, quod probare conatur, nitidum pra het indicium . Nil enim probat risum, ut apud Apultium ( legi mus, fuisse consecratum; habitainque s s) apud Tacitum modestiam. Corporis enim qualitates, ac passiones factas fuisse dis vas lego, corporis partes nou lego. Itaque febrim, risum,modestiam,
194쪽
LIBER III. DISSERTITIO VI. irs
et similia inter divos adscribi placuit; at non pes umquam, ut oculus fuere divinitate donati. s. Nec nos sane vel tantillum a sententia dimovet. quod Gallicus addit auctor (i , virile membrum in Italiae compitis plostello impositum per Liberi dies sestos circa rura, et urbes vectari solitum: quod de muliebri etiam vagina in sacris Cereris factum erat; quin immo vires taurorum , seu partes tauri genitales in tauro liis solemnibus consecr1ri, ut a duplici per eum relata inscriptione patere putat, quarum altera sic se habet:
SEVERVS IVL. FIL. VIRES TAURI CONSECRAVIT.
. nam ex hisce potius contrarium colligo . Membra siquidem genia talia, in sacris Liberi. Cererisque plaustris imposita. erant symbo Ia potius, quam numina ; ideoque non habita ea membra pro divis. sed tamquam Libero . Cererique dicata mysteria: humanam enim propagationem a Cerere, ac Libero adiutam esse veteres per symbola illa monstrabant; nempe illa numina a glandiseris sylvis ad panem , vinumque, uno verbo . per communem agrorum cultum ad laudabile societatis genus homines invitasse, quo nomine ea Georgicorum initio Virgilius invocat (a) . Vos o clarissima Mundi Lumina, Iabentem Coela qui ducitis annum rLiber, et alma Ceres , vestro si munere tellus Chaoniam pingui glandem mutavit arista , Poci laque inventis Achelba miscuit uvis,
so. Vires igitur tauri in prima inscriptione recensitas, quM Severus Iulii filius consecravit, potius quam divas credamus, Promprio , germanoque sensu accipiamus oportet pro genitali tauri membro , a quo armenti genus agris utile propagatur, symbolice numini consecrato,s I. Altera vim aliquam afferret inscriptio, nisi aptior se sus ille esset, quo VIRES veris pro viribus adsumamus. non pro membris hominis genitalibus . Humanas enim passiones factas tui se divas agnovimus . Quid autem aptius , quam athletam, aut militem . ut sortior fieret, viribus litasse credamus 3 Quid vero econtrario tam ab hominum gravitate alienum, quam membro sacriu
195쪽
facere , quod omnium hominum, deorumque pudor (s) a Petronio vel ipso nuncupatur sa. Quod igitur scriptori plusquam Milesio , ac penitus Lampsaceno, nec nominare quidem (a inter res serias fas est, inter dibvos collocare quispiam audebit Non ero igitur audaciae reus, si Gallicum hic judicaverim deeeptum auctorem . Verum , ut illuc ,
unde discessit, nostra redegi oratio, ex oculis, auribus, in auribus, pictis tabellis, caeterisque donariis, divis oblatis, temploque suspensis, unusquisque jam videt morem apud nos etiam summa manere cum laude .s3. A donariis ad epulas descendamus . Neminem prosecto vestrum latet, sodales , quam Capitolinum illud lautum fuerit Jovis epulum; quam coenae illae Saliares, ac pontificales ita fuerint
omni ferculorum genere abundantes , ut, cum lautissima se Tullius testari vellet exceptum coena , saliarem in modum se (3 coenasse dixerit; quam denique illae fuerint aut triumphales , aut mo tuales epulae nedum opiparae, sed resertissimae, quae vel acto triumpho, vel in memoriam pararentur civium fortissimorum, domi, finrisque rem publicam optime agentium . De his epulis alias egimus . Itaque ne actum agam, de illis hic epulis verba faciam . uas ( defaecato prius , ac inde sanctificato gentium more) quibam ex Christianis recepere, cum laeta potissimum esset martyrum celebranda memoria. Ut igitur apud veteres natalitia, funebria, connubialia convivia, ita apud Christianos tria haec conviviorum genera floruere , ut per haec (S ipsissimae verba testatur Nagianaenus , dum ait: Insuper ad sacrum aliquod epulum vel natalitium, vel funebre, vel connubiale cum pluribus currens : connubiale vero ita chstum, ita Milesio, aut Fescennino cantu , ac Sermone vacans, Ut episcopum Christicolae ad hoc epulum, eodem ε) Nagian reno tradente , invitarent .
dicebatur in memoriam martyrum fortissimorum , qui extremum pro Christo spiritum in ipsam et martirii victoria effudissent: hi
enim non modo non mortuos, sed ad veram natos, immortalemque vitam unusquisque jure quidem optimo arbitrabatur, ut feli-licem illam, fortunatamque nativitatem laetissimis Christiani e
Q Petron. in Satiri P. X E. cx usiclem. Od M. T. Lie. ad Atticis t. q. ep. v. Urbunari quaest. l. s. dissert. a. n. I at seq. et dissere. n. co S. Gree. Nari M. de vitae dinereat.
196쪽
LIBER III. DISSERTATIO VI. IEt
perent celebrare conviviis : Ergo , ait Nicolaus (I Papa, hi tunc
nati utique Deo, cui omnia vivtint, quando visi sunt oratis insipientium mori: quod si quis de eorum nativitate laetatur, non jejuniis , non abit, nentiis , non ullis debet vacare moeroribus .
. SS. Idem pene in funebri epulo moris fuit. In obitu quippe illustrium hominum , aut clarissime foeminae , plurima popul
sternebantur triclinia , unde profluis undique cibis unusquisque saeturaretur. Quare in Rufinae funere epulum si inebre summa Pa linus refert solemnitate celebratum; ita enim ait: Video congregatos ita distincte per accubitus ordinari, et prosuis omnes saturari cibis, ut ante oculos euangelicae benedictionis ubertas versetur ta) .s6. Haec autem ex recepto gentium more ad Christianos fluxisse convivia alius nemo Theodoreto, ac Nysseno nitidius ostendit.
Theodoretus quippe conceptissimis stit verbis Jovis ac Liberi patris epulum cum Petri, Pauli, aliorumque martyrum fuisse populari epulo commutatum (3 : Pro Pandiis , et Diobsiis , Petro , PatiIo ,
Thomae, Sergio, Marcello, Antonino, Mauritio , aliisque sanctis madivribus solemnitates populari epulo peraguntur. set. Porro Nyssenus nedum summa idem ingenuitate fatetur, verum etiam germanam deducti moris rationem adsignat. Dum enim Thaumaturgi Gregorii laudes exornat, quosdam ait illum sui temporis increpasse Christicolas, non solum voluptatibus deditos, verum etiam , quod pejus erat, in simulacrorum errore permanem tes ; quas ob res iisdem permississe , ut in memoriam sanctorum martyrum epulas celebrarent: Cum enim advertisset, quod propter
corporis voluptates IMPERIPUM LSUS IN ERRORE SIMU
LACRORUM PERMANERET , permisit eis, ut in memoriam tam
ctorum mari rum sese exhilararent, atque oblectarent, atque in laetitiam
underentur h).s8. Cibariam vero hanc voluptatem mortalium animis ita solide constat sequiori usque aevo insedisse , ut Gregorius ille Magnus convivia, quae in festis deorum laeta celebrarentur, in convivia martyrum Britannis usque populis commutasset. Ita enim illos ad fidem recens conversos maximus ille universalis Ecclesiae Antistes alloquitur: Qui boves solent in sacrificio doemonum mulios ore,
dere , debet HIS ETIAM DE HAC RE ALI UA SOLEMNITAS
ci NIeolaus Papa ad consulta Bulgaror. Martirib. l. q. cap. . S. Greq. NyMen. in orat Iovi ila vita Ea s. Paulin. in fanare Rufinae. S. Gregor. D um t. cra Theodoret. de Trans. veritae d
197쪽
t ruta, quoram illic reliquiae ponuntur, tabernacula sibi circa easdem ecclesias , quae ex fanis commutatae sunt. de ramis arborum faciant, et religiosis conviviis solemnitatem celebrent (I .ss. Cum igitur , ut ait (a) Nagiangenus , omnium ita murum memoria laeta solemnitate colenda esset, ut cunctorum judicio, Cassiodoro (33 teste sceleratissimus habendus esset, qui talium dierum gaudia temerare contenderet, eo in augumenta rerum mens fuit hinmana proclivior, ac studiosior, ut solemnibus nedum epulis, verum etiam populosis nundinationum commerciis natalitia martyrum chlebrarent ; quem sane morem in aliquibus etiamnum locis perdurare conspexi . Eo autem nundinationes illae spectanda civium, ac peregrinorum undique confluentium frequentia ornabantur, ut m Mgnus ille Basilius suis eas fecerit monachis inaccessas : Nundinationes illae , quae in mari riis celebrari solitae Iunt, convenire monachis putandae non sunt is . 6o. Caeterum ita laetae civitatum martyrum sacra Colemtium facies, ut majori forte mercatu in nostris praecipue mari
rum solemnibus nulla in praesens Italiae civitas gaudeat. Si enim Cassiodoro credimus (sl : Plurimi ad natale sancti Opriani religio-
iiiiime venerant peragendum , mercimoniisque suis faciem civitatis ornandam et quod sane suo Turonensis testimonio per haec (6 verba comfirmat : In supradicta igitur eisitate , in qua beatos artus diximus tumlim Iaras , adveniente festisitate, magntis adgregatur populorum coetus . ac de disersis regionibus cum Cotis , negociisque venientibus vendendi, comparandique per triginta dies sine ulla telonii exactione licentia datur: quo quidem testimonio nil luculentius arbitror, ut morem hunc ad nos usque probet deductum . 6 I. Unum superest circa natalem diem adnotandum . Non enim martyrum tantum dies natalis, sed hominum pene omnium
festivitate donatus. Sane apud Quirites sacrificiis, floribus, uinguentis , libis colebatur, atque conviviis. Sacrificiis quidem celebrabant et cui rei demonstrandae nil aliud in medium proseram, quam celeberrimam Narbonensis coloniae inscriptionem a saepius laudato Gallico (I scriptore , quae sic se habet, relatam.
- D Maga. Aurel. Cassiodotus variar. I.
D Chasiodor. Irae. Tu S. Gregor. Turon. de Glor. matur. I. g. e. A. infert. in hiblioth. Patrem e. c. edit. Colon. ceta Antiq. s c. at civit. in Prolog. p. 36.
198쪽
LIBER III. DISSERTATIO VI. I 83
En igitur sacra, natali praecipue Augusti die, colonis, atque i colis Narbonensibus indicta universis . 6a. Floribus vero, unguentis, mero, ac libis natalem fuisse diem celebratum una poetae memorant voce dum riunt. Huc ades , et centum ludis, Geniumque choreis Concelebra , et multo tempora Diae mero is . Lucifer amborum natalibus assuit idem et Una celebrata est per duo liba dies (sJ . Ipse suos adsit Genius visurus honores Cui decorant sanctas forea serta comat :IIlius et puro distulent tempora nardo (6J . 63. Tanta vero natalitii erat convivii festivitas, ut multo studio per plures ante dies domus emundaretur , dealbaretur, o naretur; deliciaeque omnes, quae ad laetitiam corporis, animique augendam pertinerent, sedula omnino cura providerentur, neque ab altioris tantum notae viris, verum etiam ab infimis usque, et
sordidissimis. Quid enim lenone ipso aut vilius, ut impurius exc si
ci Coloni e Iuliae Patrensis Narbonensis Marti e non vero Patere e , ut legit laudatus
auctor .ca Noe est pridie se die natalii Pertiis auio nempe festum colebant diem .c3 Reete; quia Rhlendis illis annus su
199쪽
gitari umquam valet 3 Plautinus tamen leno, dum natalis dies elucescit suus, haec ait (IJ : Tibi hoc praecipio , ut niteant aedes ; habes quod facias, propera,
abi intro Tu esto lectisterniator, tu argentum eluito , idem extruito: Haec , cum ego a foro revertor, facite ut ossendam parata . Vorsa , praeste a , strata , lautaque , coctaque omnia ut sint Nam mihi hodie natalis dies est: decet eum omnes vos concelebrare, Pernam, callum, glandium, sumen, facito in aqua jaceant. Satin audis Magnifice volo enim summos miros accipere, ut mihi rem esse, reantur. Intro abite atque haec cito celebrate: ne mora quae sit, coquus cum veniat
Mihi: ego eo in maceIlum, ut piscium quicquid est pretio praestinem. O . Idem plane mos ad Christianos derivatus . et licet apud
privatos nunc temporis obsoletus, summa tamen anteactis temporibus cura observatus: quod prosecto ex testimonio auctoris sedimonis S. Augustino olim tributi, quo orationi finem imponam , patebit quam nitide: ita enim de sui aevi Christicolis loquitur magnus ille Africae antistes ; Considerate quando aliquis potens homo aut nobilis. natalem suum , alit fili sui, celebrare desiderat, quanto studio ante plures dies quidquid in domo sua sordidum invenerit ordinet emundari, quidquid ineptu in , et incongratim probri, quidquid utile et necessarium , prahcipit exhiberi: domus etiam , si obscura merit, dealbatur , pavimenta scopis mundantur, et diversis respersa foribus adornantur: quidquid etiam ad laetitiam animi, et corporis delicias pertinet, omni sollicitudine providetur (a) .6S. Aequum autem erat omnino apud veteres, Ut sicuti vario natalem diem honore prosequebantur , ita honoratum enim haberent diem , quo vitam cum morte commutabant, quique in annos singulos recurrebat, juxta Virgilianum illud dictum (3 : Iamque dies , ni fallor adest . quem semper acerbum, di Semper honoratum , sic volvistis , habebo . , Itaque de illis hic agam honoribus, quos, tam obitu in ipso, quam in annua die , in qua ta) cineres sacro gaudebant anniversario parentari, pietas veterum fuit elargita . quosque ipsim et veteres adhibuere Christicolae . Ηonesta igitur cadaverum collocatio, thuris, et umguentorum hopia, lautus epularum apparatus, cereorum moles,
200쪽
LIBER III. DISSERTATIO VI. 18s
canentium voces praesicarumque ululatus, vestes demum dignit iis , quibus ornata ad bustum decenter cadavera procedebant, honoratum funeris reddebant diem . Levi singula tangam calamo .
66. Vestibus itaque dignitatis, qua quisque pollebat, non
om mittebant sane Quirites in funere cadavera mortuorum induere; quin immo ea erat funerum cura, ut praetiosioribus stragulis auro quandoque intextis clariorum cadavera virorum funerarentur. Quare pessimus ille omnium, qui fuere , quique futuri sunt, Nero , licet compendiosis sane tumulatus exequiis , tamen Suetonio (IJ teste : Funeratus est impensa ducentorum millium . stragulis albis, auro intextis. Toga vero, quae civem a peregrino, distinguebat, eo fidae erat mortuo comes, ut parari eam unice voto et funeri, non dubitaverit Apuleius asserere (a).6 T. Caesarum quidem Flaviorum aevo,quo populi rigidiorem
in vestitu Italia pene tota disciplinam abjecerant, togae nullus usus praeter quam in exequiis, in quibus mortuus sane togatus: Pars magna Italiae, si verum admittimus, in qua Nemo togam sumit, nisi mortuus (3 . Quam ob rem si magistratu quis, aut sacerdotio, insignis esset, ut praetextatus purpura uteretur, cum ea cremandus sane fuisset: Purpura, ait (U Livius, viri utimur praetextati in magistratibus, in sacerdotiis; nec id , tit viol solum habeamus insigne , sed etiam ut cum eo crememur mortui: itaque ita solemne erat Quiritibus, ut morem n que tunc negligendum putarent, cum in miserrimo vitae statu constituti, manus sibi violentas inferrent: quare Varus Quinctilius , teste Paterculo: Liberti, quem id facere coegerat, manu, cum Se i signibus honorum velasset, jugulatus est (S . 68. Morem non sane absurdum ad Christiano; deductum ab Urbis eternae Praesulibus summa legimus cum ratione sanctificatum. Eulichianus quippe, si Anastasio (ω credimus: Constituit, ut quicumque Delium mari rem sepeliret, sine dalmatica, aut colibio purpurato . . nulla ratione sepeliret: dalmatica autem juxta (yi Isidorum erat tunica sacerdotalis candida cum clavis, et purpura; colobium vero idem ait esse (8 Cmacius , ac latum clavum, seu tunicam laticlavi.6y. Profecto Paschalis I. pontifex invenisse dicitur S. Caecialiae (s) corpus: in aureis indumentis. IIanno autem Coloniae archie-
Isidor. I. lv. orig. c.(SI Ciliae. l. i. observarioruti liter. PMehal. I. apud Bosium ianui. Passion. S. Caeciliae P. d.