장음표시 사용
41쪽
esse , tamen non seciunt , quia nulla vi premuntur En locus Ciceronis, quem affert Hebiec- Cius , ea tameti mente , ut numquam sibi ita fuisse persuadeat . suis vestrum ignorat ita naturam rerum tulisse, ut quodam tempore homines noradum neque naturali , neque eitiui jume descripto , fus per agros dissersi vagarentur , tantumque haberent quantum manu ac viribus per caedem ac vulnera eripere, aut retinere potuissent se . Haec oratoris verba , ex quibus miram nobis lucem devenire laetamur . Nam dum dicit , neque naturali neque eisui jure descripto , jam patefactam habemus disserenat am , primum inter ac posteriorem naturae statum . Quoties enim nec naturale , nec civile jus erat dei criptum , hoc est , statutum , destinatumque hominibus , miserrimam sane vitam , quam ad secula nascentia attexuimus , viguisse dicendum.
His exactis circa statum mere naturalem , quem ad prima rerum incunabula referre oportuit,sa Vid. Hei et in s. IX. - Lib. II. p. Lejusd. OPDuilipud D, GO .
42쪽
tuit, licet forsin non primus, sed prout supervenientes accesserint vices, aliquando exstiterit; in illum naturae secundarium nunc intueamur . Et sane statum hanc , de quo sero omnes inrelibgunt, cum de naturali forma vivendi verba se eiust , illum ad vitam ap iorem esse , atque ad arcenda pericula , ac molestiarum struem , quavita agrestis undique laborat , idoneum jam post se fieri videmus (i) . Quippe de suis fas inetur viribus , de alienis quodammodo eonfisus , sibi magis consulere valet. Vident tamen, qui sunt hujus aevi homines , se undique formidine septos , quot, quantisque malis , ac malorum causis obnoxios remanere Vident , de quamvis videndo doleant , non est tamen , eur non illa arcere possint, ac ne perturbentur , ostenta procurent . Adducta scilicet gens illa e medio tenebrarum, cum non amplius remotiora deserti e sent receptacula virorum , jam prope luce meridiana fruitu , dc inde , quidquid optime fa
lo Quanti Deerit . atque ad exercenda munia aequalitatem statas hujus naturae aptam crediderit me. cardus Hooker , mirum videtur. Diuitiam by Cooste
43쪽
ctu esset , nil adversante , t pulchre auspicari potest . Neque de transitus dissicultate ab uno ad alterum statum dubitari debet: cum quibus modis in illum delabi , iisdem assurgere , indeque reverti possimus . Dies unus alterum sequitur , ac novo adventa novas parturit vices. Sic crastina ventura die , superiora mutantur. Homo vero, cum eo pervenerit , ut
jam de se meliora carpere possit, ad ea se convertet , quae bonam spem gignunt , maximamque salutis partem pollicentur. Cum enim peculiari ratione singulorum res haberi videt , sic sibi faciundum esse autumat , unamque sui curam suscipit . At quia non satis sibi prospe- istum esset , si legibus ingenitis non eam homines fidem haberent , quam ad sui ipsorum tutelam natura ipsa expostulat ; sie illis obtemperare , sedulo meminerint. Et sane homo , qui per se ad societatem nascitur, ad illam conflandam, firmandam. regendam solus ab ipsa natura est comparatus . Sentit tamen nescio quid introrsum, quod alio vocat i dulcis amor con
44쪽
sertii eum grate titillat; ad conjugium quam citissime sertur. Atque hae sunt artes , quibus sibi viam natura paravit, quibusque usa est ad societatis compotes homines reddendos. Hinc illae primum Veneris dulcedinis in eormillatiis gutta , si successit feriata cura (a .
Hinc marem inter , ac foeminam mutuuS amor,
qui eo in majorem abit , quo crebrius , quod sibi maxime debetur, consequitur. Ad hoc trυμ- retorix, quae mutuo quod non habet exposcit , quae tener possidenda relinquit; eoque in societatem properat. Nam cum ad illud ventum sit, ut suum effectum invicem societatis semina habere possitat , jam fieri societatem ipsam videmus , quae simplex quamvis, nec aliter ac duos inter ab origine , est tamen, quae nec moram patitur , & quasi , impatiens majora videndi, pennas quatit, ac grandior, dictante natura, cito evadit. Hoc ita ab Aristotele explicatum fuit : Necesse jam est primum copulare eos, qui sejuncti esse non possunt , ceu feminam ct marem procreandi causa , atque hoc
45쪽
non consilio, ae voluntate, sed quemadmodum Sin aliis animantibus ( hoe mihi contrarium videtur ) stirpibus natura datum est appetere , ipsum est , tale relinquere alterum . Haec
Communis sane est hominibus ae brutis in Sta, atque innata illa libido commiscendorum corporum , vertim homines , quamvis dc natura ipsa ad hoe ferantur, ratione tamen norunt quid sibi velit conjunctio illa, quod sit via parata ad societatem. At bruta., uno motu corporis, nulla posteritatis spe, ut contrarium vult Aristoteles, se ad copulam convertunt. Sed iam ad tertium , quomodo in semilias homines convenerint , accedamus. Hoc autem per se innotescit: nam homo , in simplici mulieris societate eon tutus, physica conjunctione corporis , jam sibi prolem comparat; quae . pro majori, vel minori numero , in grandiorem, vel
46쪽
vel breviorem societatem illam redigit; ac proinde jam orauitat)Dic suis assurgere quamque domum videmus . Utimur tamen hic vocabulo do- . muS , eodem sensu , quo & illo familiae squam nunc non intelligimus communionem parentum cum filiis , famulisque , sed parentum , filiorumque communitatem . Atque hosce n tutae progressus cum ipso Cicerone salutamus . qui ossiciorum libro se habet . Prima societas in ipso coniugio est , proxima in liberis , dein una domus , communia omnia. Id autem in princi
pium Urbis, O quasi seminarium Re publicae (a .
Aristoteles , cum de Republica disputaret , instituit prius sermonem de servis, dc quod mihi numquam ita visum est si , ill id agit, ut servos quosdam natura inveniri, scut
iii Neque inde colligitur minus oblequentem esse animum nothrum Artitoteli, qui talis est . ut bonorum saepe laudibus etiam polluatur . tantum abest , ut quidquam proferre audeam de tali viro. Dicimus ea quomodo sentimas, sicque ingenue, neque dubitamus quin ipse Aristoteles si viveret, ut omnibus, ae sibi etiam illud conveniens pataret et nomo sum , humani nihil a ma alteraum puis .
47쪽
& dominos alios probare allabore; . Hoc , vere dicam , neque rei , neque naturae consentaneum videtur . Sic tamen ipse: iri laeta Teipi a Meti
perspicuum os: quibus expediat, quosique justum sit servire se) . Et paulo ante dixerat: eri
pin Mere . Natura enim servus est is, qui araterius esse potest, ideoque S alterius est: m qui eo usique rationis est particeps , quoad eam femtiat, sed non habeat (H. Quaeso quid est , quidve in statu Naturae
significat natura servum esse . vel fieri ; nonne natura omnes homines aequales constituit; nonne quod uni jus tribuit, idem ceteris omnibus dedit f Quomodo ergo natura unum essicit servum, alium vero dominum: vel quomodo in
48쪽
pari jure miseriores alios fieri, potiores abire lios dicemus; idque qua ratione , qua lege y Si illud , quia infirmus mente aliquis invenitur , nonne imbecilliores sunt alii, qui casu eo tarsan
pervenere , ut commodis abundent: sin autem sibi corpus non suppetit , nonne natura magistra ,
quid tunc faciendum sit, in promptu habemus si Naturae magis servire oportet, quam ipsam nostris cupiditatibus impie submittere . Hoc enim esse non potest, illud necesse fieri debet ; M uno
dicam , contraria asserere, est totius rei natur lis ob ira, pessundare . Quod gratum est nobis, omnes delectare 'sitendum est , quod malum uni, eeteris molestum videri comperimus t qua ratione , uti nos non servos fieri , nec tantum nominari in statu Naturae sustinemus , ita nec ullos natura servos umquam extitisse dicemus : F cet inde omnia derivare . Initio uno nomine homines appellabantur: neque servus , neque do-
Haee vigentur magis statum hdvenimum respicere, & nos ad illos, qui forsan verbis pugnare vellent haec scripsimus . cum illa sors hominum nullis alienis defensionibus indigeat, dc laus ipsi ub1.bus aequa lance .
49쪽
minus erat: una erat libertas , unum erat jus, simplex , & commune gentibus omnibus . Aristoteles vero usque eo defendit servitutem istam , ut plus boni dixerit huic adesse , nempe iis , qui natura servi sunt, quam qui jure civili fiunt M). Hoc si esset, neque intelligerem, cur quos natura servos effecerit meliores dicere oportet, quam quos jus civile tales reddiderit . Amicitiam quandam tunc esse dominum inter & servum putat Aristoteles , quam non intelligimus, nisi potius necessitudinem , uam infensor illis natura indiderit, amicitiam appellare volumus . Sunt primi natura ad servitulam com- parati , quod est, quantum excogitari possit omnibus deteriores : at qui jure civili servi facti sunt , quamvis & perpetuo in servitute manerent , eo potiores habentur ; quo a natura liberi sunt erratio Neque respiciendum sit ad modum, quo humanius vel asperius tractarentve . Sequiis tur enim nostra scelera sors nostra. Et nos parum concinne videremus fieri illam compassiationem n
50쪽
turae cum nostra libertate; nam illius ratio una DEI voluntas est, hujus vero cujusque nostrum actiones . Nobis, fateor , sic visum est , sicque asserimus, defendimusque , nullum natura esse servum . Brevi hac digressione peracta, rem nunc ipsam agamus. Cum in meliorem sermam homines convenientes domos consti tuerent , in libertate ullam servitutis imaginem ignorabant. Unus erat pater,
qui domui jus dicebat: ipse omnibus praeerat, cum reliqui ejus familiae suae ditioni submitterentur ; solus namque est ad obtinendum princi tum a natura vir comparatus (i), qui praestantia mentis de
ij Nec tamen defuere qui foeminis eas partes tribuerent . atque ad illud supra ceteros imperii jus experiundum etiam vocaverint . ut Io: Casus Anglus &Justus Liptas , quod unum mulierum geneti deesse videbatur , jure concedendum esse contenderunt. Nos venustatem . gratiam , ceterasque cupidinis artes illis tribuentes . a muneribus sublimioribus , pleno antiquitaris suffragio . omnino amovemus . Quae enim in sacris Tabulis hujus rei exempla esse videntur , magis ad DEUM retum omnium arbitrum colendum nos vo
cant , quam ad aliud i quum di minimis causu saepe ad suam pocentiam declarandam ipse usus sit . Sie quod de Amaχonibus dicitur vel parum vel prope nihil est: quum a gravioribus scriptotibus iu dubium adhuc voce