Commentarij Ioannis Arborei Laudunensis, doctoris Theologi in Ecclesiasten, ... Eiusdem Commentarii in Canticum Canticorum, ..

발행: 1537년

분량: 189페이지

출처: archive.org

분류: 그리스도교

161쪽

IN CANTICUM CANTICORUM. So

li uitur i, obis. Orursum, Tradent os in tribulationem, O occident vos, O eritis odio omnibusgentibus P ter nomen meum. Adiuro vos filiae Hierusalem. si inueneritis dilectum meum, ut nuntietis ei, quia amore langueo. Nec iubis bellorum tumultibus, O borrenJis persecutionum angit iis deferueficiti 'ceraspou fit erga sponsum dilectio: extabescit tamen maerore, O languet, donec prasentia sui spons , eius 3 sub fruatur: b hoc disium putes antequam Christus nobis nasceretur, O Flias Hierusalem. Fue fax Stas animas adiurat, ut huius amoris incendium se vidisse testentur,ei huius e charitatis magnitudine,ad deum referant, O ad intuendam dei gloriam supernum ibi deposcant auxilium. Qualis est dilectus tuus ex dilecto. o pulcherrima mulierum Qualis est dilectus tuus ex dilecto. quia sic adiurasti nos mita vident savj Selecti recisa amore languescere scisit tur qualis est eius diicitus ex dilecto,sius hilicet ex patre, deus de deo, bis Feruans aqualitatem maiestatis O potestatis: nec absurde adic tum est, dilectus de Alesto, nam vox illa paterna de caelo demissa, num es eundem utrius p amorem expressi,dicens Hic est Flius meus Alessus,in quo mihi sene complacui apsum audite. Et rusum, Pater diligit lium, di omnia demonstrat ci,quae ipse facit. Dilectus meus canes didus & rubicundus, electus ex millibus. Smissi pulchritudinem sui horum , et

integram totius corporis naturam, vivis coloribus depingit: quam in Christo excellen

tissime pestare possumus, qui ab illibata O iuculpatisma virginitate, ac a purissimo

virtutum omnium tangore dictus est calidi lus,quem nullus unquam vitis nuruus, nulla deni* labes contingere potuit, vec Iudaei liuida in eu iuuidia fagrantes, quicquam in eo reprehensone dignum inuenire potuerunt,quibusi trepisa voce dixit, iis ex vobis arguet me de peccatoJ Nec sol in corporis O animi cavsore refulset, sed etiam O indumentorum. Nam ingloriosa eius transfiguratione,resplenduit facies eius cuts Ovestimenta eius fastu sunt alba cui nix t dicit Matthaeus:aut authore Marco, fas ta sunt splendentia er candida nimis, velut vix, qualia fullo nou potes super terram caligida facere. Aut candidus quidam volunt dicitur, quia in principio erat verbum, O deus erat verbum. Rubicundus autem, quia ex purissimo virginis anguine nitus ro cum in ara crucis cruorem pro nobis effudit, de quo dicit propheta, uis est iste, ut venit de Edom tini tis vestibus de Bosra Edomi quidem sanguis interpretatur. O rusum, metare ergo rubrum est indumentu tuum Electus iure ex millibus, de

quo dicit malmographus, Quis similis erit deo inter fios dei eriterum Speciosusforma praefiis hominil, diffusa est gratia in labiis tuis. Meminit S huius elesti Esaias

dicens preverbum dei patris, Ecce seruus meus suscipiam eum, electus meus, complacuit sibi in illo anima mea. O aliubi loquitur Flius eccisae, dicens, Et posuit me, ut fagittam defiam. Et licet apostoli fuerint elebit,illorum tamen elestio cum Christi electione conferri non potestrita enim fuerili gessiret ab electione defere potuerint frlabi,Christus autem fecundum humanitatem elestus abi non potuit, nec suam obcurare eleStionem: in igne tamen munus illis collatum est, cum Christo sint elei ti: de quibus scri sit Ioannes ta sua vocalysi ducus, illos esse cum rege regum vocatos e

162쪽

cap. s. COMMENTARII IO. ARBOREI

electos. Caput eius aurum optimum.Corrue eius sicut Eatae palmarum, nigrae quasi coruus. De victricis palmae natura, Plinius abunde disserit libro is .capite d. Et de palmis elatis libro et s. capite s. Ea esst vis palma At quo magis incuruatur Hr premitur, eo magis res it Hr renititur,nec triboniis O aquiloniis latibus suscumbit, Sin altum crescendo proficit, frui floriam,non tamen per se significat arborem im 'o pilahop, id es , perpetuo irentem frondibus, quam Graeci omis avocant.

Vult iηnuere sponsa quod quemadmoJum auro nihil est excellentius, nihil deni approcisus, ita nihil e l excellentissimo sui spons capite, deoscilicet, praeclarius Odiuinius:

O ere auratum vocatur, quia in creaturis nihil est quod eius pulchritudini, O augustissima maiestati conferri possit,im o ad comparationem eius, omnis creatura illifat: cuius comoedaviti scilicet Creteili,elatis palmis conferatur. Namsani tisimi viri cum virtutibus egeruntur, O in perfectissimam morum probitatem adolescunt, ad Ecclesia. xvi victoriam is tricem p primi oru palmam perueniunt. oriatur dr eccisa, quod quas

palma exaltatast in Cades, O generes imi eccle, a milites, tanqua palma tu regno Ptam , i. dei florebunt. Dicit enim David. Iustus t palma florebit ut cedrus Litavi multiplicabitur. Similes iuvi Ospons comae, nigris corvis, quibus sane nihil est nigrius: et quia elesti a deo, nigram S squallidam itiorum maculam a primis parentibus si contraxerunt, O ad hoc fulgidissimum iubar comparati, obtenebrescunt, Si semper conscii,

Osui lapsus memores, non verentur he nigris coruis conferre, vanuis enim irtutibus 3 Regum s. in caelum erigantur, emper tamen si peccatores esse cognosint. Non enim est homo quia, Paralip.c. non peccet.Quis etiam potest dicere, munta esst cor meum purus sum a peccato Ob ruraemu . . o. sum, Non esst homo ius us in aera qui faciat bonum, O non peccet. ais iterum, Si iu-Priesiast. r. Ilum me oluerim facere coram te, os meu consemnabit me. Dicit etiam diuus Ioannis'. cum et Stis. Si dixerimus quia peccatum non habemus, nos ipsos seducimus, Overitas

3 lautiti in nobis non est vero confessi fuerimus peccata nostra Alis 6 iustus est, qui vobis peccata dimittat, O mundet nos ab omni iniquitate. De bac disputatione ample loquuti sumus in nostris comentariis ad septimii caput Eccle, asta. Oculi eius sicut co lumbae super rivulos aquam quae lacte sunt lotae,& resident iuxta flueti,ta plenissima. Oculi spons assareudo allegoriae, uni 'plices et pauperesspiritu, ac mundissimi concionatores,qui magnam instar colum simplicitatem praese ferunt, O laetissimis spiritussancti Avis repleti,ab . pullo amaritudinis felle permanent, O eteris instrumenti rivulis ac berrimis euangelicae philosophi fluentis. Aristianos imbuunt, O eo lubentius iuxta largi suos euangelii fontes res dent tuo ampliorem irabibunt gratiam, non quiAm ab antiquoru cis emissed a lifico sacri lauacri puteo profluentem. Genae illius sicut areolae aromatum consitae a pigmentari'. Labia eius lilia distillantia myrrham primam. Purpurea pos gemet, 'o' minus oblectant sum, suam areolae feminis aromatici pullulantis, quae costa sunto cultae a pigmentarisssumitur areola,pro exigua hortorum area. Huiusmodi areolis

suauissimum odorem spirantibus, exprimuntur recisae ab apostolis collem, quae elut aromatum Hr pigmentorum areola fragraves imu bonesta vitet odoramentum emit-

163쪽

m c ANTI CUM; CANTI CORVM. Si . et I

tant quaea pigricctariis,piis scilicet praedicatoribus tabitae suxi, exad huiusmodi ho

minis iis fide Christi plautatos dicit Paulus, Tu autem cum oleaster esses, insertas es Romili. iii assis, Oso tradicis S pinguedinis oliuae factus es. Aut areolae, mutes Acuvtur lapigmetariti silicet prophetii con hae qui arcana incarnationis Christi m Perianae

diurrunt. Labia Christi liliis cansidiora hilaiunt m rrbam prima, modo illustrissi

martures eximio bonorum operum ruit ore illustrati, domitis Muptatum aculeis, Drdicando nomen Christi, horrendum mariae, cruciatum pertulerunt. O hac prima

myrrha lue prima mari ris corova donatus est a Cistuli passiove Stubavus. Maianui illius tornatiles aureae, plenae hyacinthis. Venter eius: eburneus, di, stinctus Eppitaris .Huacinthus Flos est rubeus, ex herba eiusdem vomi is nascens a cuius similitudine, rubrie velles, bacinthinae nominantur, O sumitur pro lapide pre tyso. Venter eburneus, instar eboris albus, est er eburnea facies. Es Osapphirus lapit , .nm spretiosus, O iv knis gemma. Manibus Christi de gnantur,qui a bonis operibus nou. . .imni Edesistunt, vec tam docent verbis quam factis,nec etiam lato ungue a Christi docimia idiscedunt. De quibus dicit,Qui me diligit me sequatur. O vos o fram dicit si tu i Ioan. . Christo mavere icut ille ambulauit ei ipse ambulare deben. O ex eo torcatiles aureae Aravtur, quia as omne opust ovum semper sunt parata: bacinthis plectet, quod rumibentem mari riis orem omnibus tauquam insigne laborum Scoronae iudicentiam p. Christimi imitando,aternaefelicitatis praemio direntur secundum illud apostoli, inuit i. Timoties in operibus bovis acile tribuentes, O thesauri antes ibi fundamentum bonum is futuro,ut apprehendant veram vitam. Et iam de illis dicit C, istus, Qui mihi ministrat, me sequatur, O ubi ego tum ibi det mini ster meus crit. Irum eburneo ipsius ventre, Ioandita.deputantur,qui credentesi'Cvrispum. D eburneo baptismi fonte reuati,praeclara parturivet opera, pellucidii sapphiris siplendidiora. Aut alitercumventre mortalitas exprimatur,e ebore incorruptio illi reste dicentur eburneus Christi venter,sui ex mortalitate peruenerunt ad immortalitatem. O quod tu illis erat corruptibile, es tum es 3 incorruptibile. Potest O hic venier eburneus, de cas si molairgivis Maria utero expli , cari, qui virtutum cansore speciosiissimus erat. Sapphiris di tactus pulcberrimisscilicet gratiaru donis illebatus, se cuius praecellentia ei benedictionefructus dixit Eli- abeth, Bene Asia tu inter mulieres, O benedictus fructus ventris tui. Lucae primo. Lucae t. Crura illius colume marmoreae quae fundatae sunt super bases aureas. Species eius. ut Libani: clectus ut cedri. Quemadmodum crura totum corpus baiulant, ita er apos os ac primaris ecclesia duces marmoreis columnis des vati, suis

humeris sua ui missima Dictrina, imbecilliores portant eis Fulciuvi, sicut ait vo

stolus,Dcbemus vos Frmiores imbecillitatem infirmorum sustinere, ei non nobis flacra Rometis. re. O paulorosi sacras literas, tanquam bases aureas,laudat, dicens Quaerans script

suvi, ad nostram DStrinam scripta sunt, per patientiam O consolationem scripturarum spem habeamus. Libanus, mous est, in quo sublimesaealde. O odoriferae arbores habentur. grus, excelsa es arbor, odora er imputribilis. Sicut igitur Libavus , itudine e gratia arborum, alios montes ic nimirum dominus Christus omnes favitos meri-

164쪽

COMMENTARII IO. ARBORE I

torum cel Frugine, O gratia virtutum avrecellit: er ficut cedrus, alias arbores, quae in Libano nascuutur, facile superat: ita Christus omnes christianos sua praecellit gloria. Mi Potest Ar ecclesia citra ullius offensam ex scandalum dicere, Q ubi cedrus exaltata sum in Libano O in tantum bonoris fastigium evecta est ut nunqua iv disiis beat rum capis, des net aeterna frui gloria. Guttur illius suauissimum.& totus de, siderabilis. Talis est dilectus meus.&iste est amicus meus filiae Hierusa lem.Gutture interna sacri eloquii dulcedo, O mira apostoloru doctrina,ac suauitas. exprimitur, qui occulta sacra scripturae mors eria enarrantes suauissimum nobis su rem administrarunt, sed a copios simo illius fonte, sua omnia ba erunt qui omnium

votis expetitur, amatur er colitur, in quem nostrae mentis desideria sunt in sectenda: Ar cum fi deus O homo nobis deus O fratre, non immerito censetur maxime de id Ioann.i. rabilis: qui nobis potestatem deditMFlis dei vocaremur etenim umus haeredes dei, O Roma. s. cohaeredes Chri i,cuius aspessu satiatus est Symeon vir siquidem iustus, qui dicebat, Lum i. Nunc dimittis feruum tuum dominesecundum verbum tuuii in pace.Quia iderunt

oculi mei salutare tuum. Nec alius es sponsae dilectus quam ille, qui omnibus virtutia ornamentis S gratiis, iam agi abre At polite depictus est, que debemus totis viribus, bomnimoda no ri ingenii indu bria, ac diligentia suspicere, reuereri, o obseruare: ad quem confugiendum es , fra quo petendum sublatum.Hortatur ecclesia S comonefa. b. cit ilias Hierusalem, O sanctissimos homines, ut hunc sponsum, quamprimum aduenerit, salutent, O pudico ore osculentur, illique sincero amore adhaereant. Quo abiit dilectus tuus, o pulcherrima mulier qub declinauit dilectus tuus & quaeremus eum tecum. Filia Hierusalem suam sponsae pollicentur operam,paratae sunt eam comitari quocum' ierit, ut sedulo officio bique locorum perues istrat

sponsum. cuius amore tenentur,cuius pulchritudine rapiuntur Hr aestuant, cuius de v, que virtutes admirantur,nec quicquam ipsis optabilius O iucunZius contingere pol

rit quam eius praesentia frui, in eo intueri, quod aliquando audierunt a sponsa tan

topere commendatum.

ARGUMENTUM SEXTI CAPITIS.

Postquam sponsa eximiam sui sponsi pulchritudinem, er absolutissimas eius virtutes

tuis coloribus depinxit, indicat iliabus I rael cupide sciscitatibus,quo amicus eius declinauerat ora dissimum hortum in quem diuerteratim oculos suauissimis voluptata omniti delicii spasceret. O sua leuaret taedia, qui amoris lucendio adustus Osuae pon-

favissus amore illuc conreserat: cuiusforma omnibus ornamentorum liniamentis em

pressa foribus violis liliis, omnibus denique rebus pulcberrimis longe praecellit:quae decoro puellarum comitatu stipata, omnes in sui admiratione rapit O allicit, quam Oroama ersilia Hierusalem nobilissima, omnium beatissima praedicarunt, O multis enc mus laudatissima decantarunt: cuius decorem et elegantiam qui linceis oculis spectabati, magis ane admirabantur, quam fulgidissimo dis radios. .

165쪽

INCANTICVM CANTICORUM. 81 CAPUT SEXTUM.

I lectus meus descendit in hortum suum ad areolam aro, matis,ut pascatur in hortis,& lilia colligat. Ego dilecto meo &dilectus meus mihi, qui pascitur inter lilia. Pul,

chra es amica mea, suauis & decora, sicut Hierusalem: terribilis vi castroru acies ordinata. Auerte oculos tuos a me quia ipsi me avolare secerat. Capilli tui sicut grex caprarum, quae apparuerunt de Galaad. Dentes tui sicut greges ovium, quae ascenderunt de lauacro . omnes gemellis sortibus,& sterilis non est in eis. Sicut cortex mali punici sic genae tuae absque occultis tuis. Sexa, ginta sunt reginae.&octoginta concubinae & adolescentularum non est numerus.Una est columba mea. persecta mea: una est matri suae, electa genitrici suae. Viderunt eam filiae.& beatissimam praedicauerunt: reginae& cocubinae. &laudauerunt ea. dare est ista quae progreditur quasi auarora consurgens, pulchra ut luna, electa ut sol, terribilis ut castrorum acies ordinata Descendi in hortum nucum,ut viderem poma conualet lis.& inspicerem si floruisset vinea.& germinassent mala punica. Nesciaui: anima mea conturbauit me propter quadrigas Aminadab. Reuerteare, reuertere Sulamitis: reuertere reuertere ut intueamur te.

Ilectus meus descendit in hortum suum ad areolam aromastis ut pascatur in hortis. & lilia colligat. Haec ad allegoriam explanaturi, dicimus,Christum descendisse invenustissimu ecclesiae hortum, quel mpi issimo gratiarum fonte velut areolam aromatum irrigauit.Deficendit etiam irum hortum suum, quando populum Israel prae essu seo aduentu nobis iucundissimo is tauit,ficut ipse ait Non sum missus ni FaJ oues quae perieriit domus I rael.

venerat haud dubie vi Ihraeliticam domum ab antiquis itiorum sordibus repurgaret, repurgatam euangelica papientia, b donorum amplitudine illustraret. Areolam autem aromatis, virginem Mariam intelligi volunt. quod ex ea, fragrantissimus iustitiae odor ortus sit, dominus Iesus Christus. Pascitur Chri ius in hortis cu eximus animaruvirtutibus. Opiis sani toru operibus oblectatur,aut quia in ditissimo chri stiano, horto(que sua praesentia irrorauitodiuersatur O regnat. Lilia colligit, quando perfessosvirtutum candore niteres,ab , vita succiJitsuccis os ad caelestia regna perducit. Possumus etiaper descensum pons intelligere domini nostri Iesu Chris i descensum ad inferos. Nam

id sequentia probare videntur,cum dicit ad aromatu areolas siue phialas. Prisci enim illi sanctissimi viri,per aromatu pbialas non inepte significantur.quales fuerunt Noe, Abraham, Isaac, Iacob Moses Iob, ut Samuel uiseus Daniel alis 3 quainplurimi, qui quidem omnes eluti aromata areoliae fragrantissima iustitiae Hr caeterarum virtu. tum odoramenta pauissime oluerunt. tunc enim paradisum triumphator ingressus est, cum ad inferos penetrauit. Ego dilecto meo. & dilectus meus mini, qui pascitur inter lilia. Hac loquitur ecclesia res ducia amorisui, Sum dilecto meo di

166쪽

ei p. s.

COMMENTARII IO. ARBOREI

uersorium fingulari diligentia adparaui meo sponso Milaculum in quo conquiescet. Nec tam illi praeparaui locum, suam ille mihi, cuius ego sum teplum, b suo ventilabro mea

purgauit aream, ut mundius mea domunculam inhabitaret. non enim cousueuit rex omnium nobilissimus urcissima domil. O casulam porcino vitiora lustrosae latam, incolere: b domus Christi augustissima, debet este domus oratiouis, quam tamen Iudai fecerant se uncam latronu . quorumcnsscu subuertisset, dixit Auferte ista bivc, O nolite facere donisi patris mei, domum negotiationis. Vt autem iucundius diuersari possit Chrisias eum sua ecclesia, nobis optandum eritist terrestris hac domus dissoluatur, ei do- . x. t .s. mum habeamus ex deo non manufasta sed aeterna in caelis. A sit subinde ecclesia,cil dicit, Ego dileito meo, b d effas mihi se esse regusi Chris, O corpus: illum aure,rege O caput i arctior sit, biuni tior amicitiae nexus, nec unqua caput a corpore diuellatur,nec corpus a capite, sedullo b eodem amoris vinculo copulat perpetus ben uolentiae foedus interse construent Pascitur autem ivter lilia, cum in illis qui spiritus savi tigratiam adepti sunt, quotidie augetur, aut cum in intimis prudentum virginum Matth.1 s. parcordus reiuiscita. qua accepto in suis lampadibus oleo, exierunt obuiam sponso, iucuius nuptiali conuiuio discubuerunt. Pulchra es amica mea, suauis &deco , ra, sicut Hierus em, terribilis ut castrorum acies ordinata. 'ra Di digne couersa icuti Hierusalem pulchra b amica b suaui se decora dicitur, quia dum sanctam eccisam imitatur saluberrima quatuor Euangeliorsi praecepta diligenter obseruat:pulchra quide moribus exercitio honestae vitae amica mansuetudine er demestia suauis avstissimaver, conuersatiove decora, o quidem cui Hierusalem, quae visio pacis interpretatur. Finita autem hac peregrinatiove, persimilis erit angelis, quod O, pollicitus est in euangelio sponsus,dicens, In resurrectione non nubent neque nubentur,

sed erunt sicut angeli in caelo. Ad bavc autem caelestem er sanctam Hierusalem ecclosia multis tribulationibus O pressuris probata,colaudet, corum ens in eo qui discipulis suis dicebat, In mundo quidem pressuram habebitis, sed co, aite, ego vici mundum. Clb ecclesia terribilis,lat castrorum acies ordinata. .emadmodum enim acies militum stipatissima,cum vno b eodem concertatium animo coalescit summu bos libus terrorem incutit, dissessa autem Hr interrupta vincitur: ita ecclesia numerosissimo christianorupopulo praemunita, inutilio fiet S charitatis cineo, iussissimos C risti inimicos teraritat s ignea daemonum tela dilacerat, O extinguit,a suis tamen diuul se mebris. Odissidiis vulverata, expugnatur, tamet si tota tu se pros emi no possit. Dixit enim Christus suis discipulis postquam a mortis somno excitatus est. Ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem seculi. O vibit est quod tam facile possit ecclesiam

aliqua ex partesubuertere,quam schismatica factio, sexcogitata a christianisseditior nec absurde dixit Christus,omne regrumum diuisum contra se desolabitur. O omnis cis uitas vel domus diuisa contra se,non stabit. Simus igitur in ecclesia cocordes seruemus summa cum dili vita inuictis ima ecclesiae unitatem, ne uranni er persecutores cifortissima nos, a ciuitatis propug'acula demoliantur em diruant.Habet ersantia ecclesia casiborum aciem ordiutam,quarumdo imminete Christo, vec mari res persecutio,

167쪽

IN CANTICUM CANTICORVM. M

nec virgines carnalis delectatio nec misericordes cupiditas, nec humiles temporalis gloriae deuicit ambitio. Auerte oculos tuos a me, quia ipsi me avolare sectarunt. Communis es loquendi tropus, quo solet ebementia amoris exprimi, cruentissimus amatorc ignis, cum alter amorem alterius deperit, nec finit amor sponsae suum sponsum quiescere sed terras peragrat,ciuitates circuit, Sinstar auium politat. Ad allegoriam dicit Christus ecclesiae, Non me putes semper corporeis oculis conspiciendum, nam piritu per sdem melius creves. Abiice terrena, b internos animi oculos, in me ges gito. Idcirco in caelos ascendi ut te a rebus terrenis ad cales tum amorem abducerem. None errabat Magdalena pervestigans Christum a morte excitatum cum hortulanis

sincera,e debuerat illa credere suum praeceptore resurrexisse, nec opinari false illum ab hortulano sublatum. quapropter Christus hoc carnale desiderium obiurgans,dixit,

Mulier noli me tangere. Hac quoque nube S nubilose caligine tenebatur Thomas,qui dicebat, Nirum videro in manibus eius fixura clauoru, O mittam digitum meu in locum clauorsi, Omitia manu meam in latus eius, non credam. cui dixit Christus, infer digitii tuu buc, b ide manus meas, O affer manum tua. O mitte in latus meum, O noli esse

incredulus, sed FZelis.respondit Thomas S dixit es, Dominus meus S deus meus. dicit ei Iesus, Qtita vidisti me Thoma credidisti, beati qui non viderunt O crediderunt. Capilli tui sicut grex caprarum, quae apparuerunt de Galaad. Dentes tui sicut greges ovium quae ascenderunt de lauacro omnes gemellis tatibus,&sterilis non est in eis. Sicut cortex mali punici sic genae tuae absque occultis tuis. Haec pro 'virili in quarto capite, exposuimus:ivia tamen concinne huic cohaerent sententiae repetuntur ab auibore. Capillis, populi: gentibus, donores: gemellis faetibus praecepta charitatis exprimulitur:genae rubro mali punici cortice Orseo cruore ire ignes ipsos adumbrant mari res O referunt:qui ob tormenta aequo animo tolerata, gloriosum in calis triumphum agunt. Sexaginta fiunt reginae, Noctoginta concubinae & adolescentularum non est numerus. Nobis compertum est ex libris regum, Salomonem caeco mulierum amore delusum habuisse uxores

quasi reginas heptingentas, O concubinas trecentas. quod F baec Salomonis verba esse sent omnino intelligenda,de illis reginis S concubinis: aut dicensum esset, Salomonem hoc minore numero, maiorem comprehendisse,aut suppressista nec tamen puto haec intelligenda esse de re nis S concubinis Salomonis, sed de christianoru animabus. Hunc enarras locu Augus inus libro oss.suas .auastione Is.dicit. Denarius numerus potes fviscare iure iratissiclia,quaesi ad interiora bintelligibilia referatur,quae senario numero Avi cautur, ' quas decies sexies, quod est sexaginta .Fi ad terrena O corruptibilia quae otionario numerosignificari possunt iunt decies octies, quod est

octoginta. Reginae ergo fiunt animae regnantes in intelligibilibus Ospiritalibus: concubinae, quae mercedem accipiunt terrenorum, de quibus dictum es , Acceperunt mercedem suam, adoles centula quarum non est numerus, quarum non est Zeterminata scientia, bdiuess dogmatibus periclitari possunt, ut numerus quod dissum est igni cet certam O indubitatam confirmationem sentiae.baec ille. Istis igitur reginis,exprimuntur per-

ibidem 3.Resi et r. Augustimas.

168쪽

Cap. c.

COMMENTARII IO. ARBOREI

fecta sanctorum animae,quae suam optimis virtutibus libertatem protegunt. Hi enim est spiritus domini ibi libertas.Concubinae iesi Agar peri miles, uni peccatorum ancillae, quae nihil praeter carnem sapiunt: adolescentulae, quarum non est numerus,rarum e mulititudo, qui parati sunt audire sancta, nec tamen quae audiuvi, operibus adimplere contra lunt. de quibus Acit Apostolus,Semper distentes, O nunquam ad scientiam veritatis peruenientes. nec est mirum, si adolescentularum, b eorum qui pereunt, non sit numerus. Nam adolescentia prona est ad libidivem Doluptatum omnium amantissima, aga, inconstans, inpaenis, s suis ali Stibus maxime dedita:quae nisi liperantiae' no coerceatur, facile despumabit in libidinem: nec illorum,qui vana quaeque o caduca fessatur,est numerus. de quibus dicit propheta, Annuntiaui S locutus sum, multiplicati sunt i uper numerum . quibus etiam dicet Christus in extremo iudicio, Nusuam noui se discedite a me omnes qui operamini iniquitatem. O rursum, Discedite a me maledicti in ignem aeternum, qui paratus est diabolo Hr angelis eius. Disseres Oranus de istis reginis er concubinis,dicit per sexaginta reginas,authore Rabbi Salomone, in

tclligi sexaginta personas ab Abrabam defiendentes, scilicet Isaac ex duos Flios eius, His madem O duosecim flos eius, O flos de Cethura sexdecim, O Flios Iacob duodecim, O Flios Esau sexdecim. Octoginta vero concubivae sunt octogiuta personae de

Noe sis ad Abraham exclusue, O ista numerationes desumuntur ex r. Paralipo. ca- site i. Et sicut reginae sunt maiores concubinis regii ita persona defendentes ab Abra am,propter magnitusine dei Abrahae, exprimuntur nobiliori nomine quam defiendentes a Noe. Et adolescentularu non est numerus id est colluationu er gentium a praedictis descendentium. Sesqua velis quere opinionem. Putat Philo persexaginta reginas eos omnes siqviscari, qui ante lege, O in lege ipsa sanctissimvixerunt, quod ii natura legem iusti sime seruates senaris numeri, tuo quidem,omnia a summo ipso deo rorum omnium conditore patrata constant, flicam perses timem acceperunt: per OSD-ginta concubinas, intelligi tur omnes animae quae fine lege natura afripta recluti qumdam meretriculae omni vitiorum iugo turpissime pro ratae,Idoloru cultibusseruiebant, priusquam euangelio Chrsi chorus cante,adverum caelestis post matrimonium san-Stissime coniugarentur . multitudo autem omnium incipientium aristianae,ei b re bgioni deseruire, est infinitus adolescentularum numerus. Vna est columba mea.

persecta mea, una est matri suae clecta genitrici suae. Chri us hoc sponsoriuratus, accomode Aest,ecclesiam esse nam, ut unius caelestis sponsi uva sit O caelestis sponsa Si enim vasit des, nc baptisma, nus dominus, nus Christus. O lava erit eccle S. Nec dixit Paulus ad Ephesos, Sacramentu i ud maguum est in Aristo blaecclesis sed in ecclefia: t sane 'a fit spiritalis Christi et ecclesiae coniunctio. Dicit quos Christus in euangelio Io vis Qui babet bosam osus est: vec dixit, qui babet sponsas ponsus est i hac excutientes mysteria,animaduerteret recisam esse viri viro desponsatam Osimplicissimam huiusce diuini coniugii unionem. Et huic sentetiae astipulatur Augsinus epistola Honorato, proferens illud prophetae, Et de manu canis vicam mei bi dicit, nihil aptius quam unica eccles a mihi videtur intelligi. Et ecci

169쪽

iN CANTICUM CANTI CORVM. 8

favnica, est unica catholica quae toto orbe copiose diffunditur, quae op ad ultimas

gentes crescendo porrigitur. Et epistola i66. redarguens Donatistaneos hortatur t te-ncant nitatem eccle iae. Si enim teneant Christum, cur non tenetat ecclesiam Et librosecudo contra epistolam Parmeniani, capite octauo proferens illud Pauli aX tuendam eccles e nitatem, Unus mediator dei es hominum somo Chri bus Iesus,dicit in Chri- i.Timotii. s o nos vinum esse, i feruemus nitatem spiritus in vinculo pacis. Et libro node itate eccles a contra Petiliani Donatissa epistolam,cap. a. dicit nam esse ecclesiam,qua maiores nostri catholicam nominarui: quodsi suis non in membris Chrsi,christianam salutcm babere non potes . O exponens illum psalmum, Domine suavilo respiciesy P .s .. restitue animam meam ab astutiis eorria leonibus unicam meam'ocat hanc unicam, ecclesiam dei quam dominus liberat a saeuictibus pote alibus. Nec ab Augustino euariat C prianus libro primo epistolarivstola 6. Magno fio Abi asserit ecclesiam esse Cyri iuri. nam, quae na S intus esse O foris non potest. O haec eccles evnitas juris derivata es . Scriptum est enim de sacrametopaschae det agni qui Christum de gnabat, In D- EMM-ia,

mo va comedetur, non recietis A domo carne foras. Mios item circa Raab, quae ipsa Iosue Hquos usum portabat ecclesiae, expressum videmus, cui maudatur b dicitur, patrem tuum O matre tuam, O fratres tuos, ei totam domum patris tui colliges ad teipsam in domum tuam, Somnis qui exierit ostium domus tuae foras reus sibi erit. uo sacramento declaratur in unam domum solam, id est,in ecclesiam victuros, ei ab interi tu mundi euasuros colligi oportere. Mi quis autem de collestis foras eiecerit,id esst,

si quisquam in ecclesia gratiam consecutus recesscrit, O ab ecclesia exierit. reum sibi futurum id est, ipsum Fbi quod pereat, imputaturum. haec ille. Adnotant quidam, quo bcut na est F des antiquorum ei moservorum, artata tamen secundum maiorem e minorem explicationem Fc es una eccles areariata tamen secundum maiorem es mi norem coniunStionem ad Deum,quia magis coniunSta esst tempore noui testamenti. Ohoc mogo accipit ecclesiam beatus Gregorius insuis homiliis, dicens, Quis Militudi- Gregoriumnem patrisfamilias restius tenet, quam conditor noster qui eos quos condidit, sic possidet, quasi subditos in domo, qui habet iuram scilicet niuersalem eccisiam, quae a primo Abel iusso, is ad ultimum electum,qui in De mundi nasciturus est, quot san- flos protulit quasi tot palmites misit. Et licet 'as t ecclesia, propter tamen congregationes fraternas per loca, multae sunt ecclesiae. Ecclesi scinquit Paulus ad Calatas

Iudaeae, quae erat in Christo, eram ignotus facie. Suna dixit eccle iam ad Corinthios, Galatii. Sine oJensione estote Iudais ergentibus, O eccles ae dei. Etsi multae sint eccles et, om- i Corin. xo.nes tamen va sunt propter itate dei er Aaritatis in C,risto. Ecclesia ex eo perfecta dicitur,quia mundum S caduca quas reliquit At magis placeret deo quam bominibus secundum illa Si is esse pers situs de e vende omnia quae babes, O da Mai Hi,. pauperibus, e veni, quere me. Vna est matri sua, b elesta genitrici suae,caelesti scilicet Hirrusalem, de qua dicit Apostolus,Qua autem fusum est Hierusalem, mater no G uti 'a est. Una est ergo illi quia in futura beatitudine ipsa tantumodo consociabitur illi. Viderunt eam beatissimam praedicauerunt, reginae & concubia

170쪽

p. c. COMMENTARII IO. ARBOREI

nae,&laUdauerunt eam.Quis non prorumperet in laudes huiusce spoliseomesum illuserissima quis praedaras eiusvirtutes subiicere audebit quis dentis eam a muditi nitore, O pulcherrimis regum stemmatibus non extolleret quod si concubinae S pece . trices illam laudibus extulerint, multo magis reginae S perfectae favitorum avim. illius gloriam miris praeconi js efferent, O praedicabunt: quandoquisem victrice in maesuribus D in virginibus palmam retulit. Sed secretius haec meditando, dicimus concubinas aliter quam reginas illam commes isse. Nam illae fissis Opersonatis enc ijs irali assurrexerunt, de quibus dicit ipsa veritas, Populus hic labiis me honorat, cor aulam eorum longe est a me. dicit O Paulus de Dulata illorum relisione, Dictis confitentur se nosse deum, fastis autem negant. Reginae vero non tam Fluitautibus verbis, quam animo Hr si vcero affectu illi applaudunt, illamque omvium felicissimam praestant. Quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens, pulchra ut luna electa ut sol, terribilis ut castrorum acies ordinatas Demiratur Dag ga extalentissimam eccisae ex gentibus colles ae pulchritudinem, eo quod nullo prae- . eunte magistro instituta, nullis deni' prophetaru vaticiniis erudita audito solo euau-gelii praecone, ad tuidam Christi militiam etiam ab ullo autboramento contenserit. consurgit quas aurora, cum depul D tenebrarum operibus, casia b pudice vivit in coiiiugatis: pulchralat luna, cum in continentibus candido nitore resplendet, nec minus caecos illustrato adrectam euangelii semitam perducit, quam luna nollem illuminando, viatoribus iter, uo progrediendum fit, ostendat: electa ut sol,cum in virginibus noumeliocri perferitonis decore refulget, cui terra illa feracissima suscepto diuisiverbi Manliuis. semille tricesimum sextismum Hr cente um frustum peperit: Zr ex eo terribilis est ut acies castrorum ordinata,quod gentilium ritus S idolorum cultus subuerterit,er in ipsa Christi Se perdurans a gentibus superari non potuerit. E 3 S in eo terribilis multum cum ei in Petro datur illa potestas, bi Acitur, Miaecunque ligaueris super te ram, erunt ligata Sin caelo: Squacuns soluerissuper terram, erunt solutabis cmlo. Descendi in hortum nucum. ut viderem poma convallis, & insplacerem si floruistet vinea & germinassent mala punica. Nux foris tum dura es , tum amara est, ivtus suauissimu condit cibum, ex aliud ostendit intesta siue cortice durissimo, Hr aliud in nucleo: frange nucem si medulla introrsus latente frui Mis. Hinc protrita illa Plauti paraemia, .i e nuce nucleum esse vult rangitvucem, quas bi hanc vendicat sententiam qui commodum appetit,ve fugiat laborem, qui quaerit

voluptatem,prius experiatur sudorem, ne quo, non paratur vera oluptas. Et hoc nucum horto iteras clim veteris, tum noui in strument . designamus, quas primoribus labris degustantes. parum dulcedinis persentiunt: qui tamen duro et perdifficili labore

tropos, allegorias, O reconditas in illis sententias excutiunt non possunt non pirita cruab illis depromere intelligentiam, O mira cum voluptate animum reficere. O quo ma-

dis has gustant literas eo cupidius gustare volunt, nec suauissima diuinae pbilosopbiae dulcedo ab illorum labris dimoueri potes . Et in hunc hortum contendit sponsus, ut intueretur fructum, iam frons pepcrit,iui is convalle reperitur, tu demissa scilicet O

SEARCH

MENU NAVIGATION