장음표시 사용
121쪽
Lin. I. Ops. XXVII. Oura docetur fefaratio in C radium tantummodo vitri repleatur : postea injicitur saltariari probe calcinatum & adustum , in pulverem redactum , quod bene cum spiritu manuum agitatione conquassandum est, ita solvitur hoc ipsum sal in liquorem crassum, qui fundum vitri petit. Tam diu vero continuanda est
injectio hujus salis & fortis vitri agitatio, donec sal inta-eium maneat, sive ulteriorem solutionem respuat. Deinde reponitur vitrum , & supernatans spiritus effunditur , qui non modo ab omni phlegmate liberatus est, sed insuper etiam alcaiisatus & tartareus redditus ; unde ad solutionem oleorum , resinarum , balsamorum aptissimus evadit & longissime praeferendus est illi, qui sale alcatino non est imbutus. Ratio praeparationis versatur in eo: notum est ex chymicis experimentis jam institutis, aquam promtissime solvere salia, praeprimis alcatina, rectificatissimum Vero spiritum vini omni
facultate destitutum esse solvendi salia, sed illa prorsus intacta relinquere. Si itaque liquido, quod cx spiritu inflammabili & aqua compositum est, sal alcati adficitur, hoc ipsum, exquisitiori facta mixtione, solvitur ab aqua, in spiritu vini contenta , quae solutio , quoniam est specifice gravior spiritu vini, in fundum secedit. Quantum itaque aquae in ejusmodi spiritu vini continetur, tantum etiam imbibit sussiciens adjecti quantitas, relicto spiritu purissimo. Primo, experimentum hoc insignis usus est quando quis igne & apparatu destillatorio destitutus ex tempore praeparare vult spiritum vini rectificatissimum , qui maxime ad olea destillata, ad corpora resinosa, & gummata solvenda, pro conficienda vernice, laccam nempe , sandaracam , mastichen&c. est aptissimus. Secundo, hic processus ostendit, quomodo spiritus in-ssammabilis, omnis prorsus phlegmatis expers, haberi possit, cum sola destillatione, etiam repetita, dissiculter talis obtineatur ; & hanc quidem ob rationem, qui3 per calorem cum particulis spirit iis facile etiam avolant aqueae, ut ut numero
122쪽
M Lip. I. Ops. XXVIII. De excellente passismi Tertio, habetur Vulgo hoc experimentum certissimum ad cognoscendum spiritum inflammabilem rectificatissimum , si nempe in cochleari pulveri pyrio affusus & accensus deflagret , & postea etiam pulverem hunc accendat ; vel etiam si charta bibula, ejusmodi spiritu madida , accensa una cum spiritu conflagretur. Verum quod etiam adhuc ejusmodi spiritui quidpiam phlegmatis insit, nostrum eaeperimentum, qUocum sale tartari miscetur, evincit, nam id ipsum adhuc aliquid humiditatis ex eo abripit, adeo, ut pauxillum hujus salis inde solvatur.
De excellente balsami liquidi spiritu ossi
Quemadmodum quae ex aromaticis & balsamidis speciebus leni igne, ministerio destillationis per aquam, proiiciuntur olea, in generosis & magnae efficaciae' remediis primum ac prIncipem tuentur locum: ita dolendum est, quod medici satis dignum pretium his ipsis statuere nesciant, quippe quum eorum usum haud parum multis magis magisque evilescere videamus. SerVantur quidem passim in oscinis pharmaceuticis olea varii generis destillata ; sed si ad lancem chymicam expenduntur, ea rarius sincera & integra, sed potius alienarum rerum offuciis deturpata deprehendimus. Plerique medicorum exquisitissimas horum oleorum, quibus tam in praeserVandis, quam sanandis morbis excellunt, vires ac facultates sciunt cum ignarissimis, & sane perpauci sunt, qui in iis paulo pervestigatius explorandis gnavam ac solertem ponunt industriam. Maxima pars hac ducitur levitate, ut olea, quae fragrantia & suavitate odoris admirabili naribus blandiuntur, usui saltem externo destinanda existimet; alii vero ad summum paucas guttulas admiscere solent medica
123쪽
liquidi spirituos virtute. 8s mentis quae laborantibus facile fastidium movere possunt,
ut quandam saporis gratiam ipsis concilient . . . . Non desunt quidem chymicorum libra, In quibus estis modi oleorum virtutes analepticas, nerVinas, cephalicas, magnis praeconiis decantatas, & propemodum graphice exposittas invenimus ; sed tamen eorum Usum ad sanandas vel avertendas aegritudines admodum raro tranSferri, quotidiana medicorun pravis satis abundeque testatur. Mihi vero semper persuasum fuit, magnam planeque instignem oleis inesse ad medendum cssicaciam , eo quod principio valde activo , &motibus , qui vitae negotium absolvunt, tuendis instaurandisque perquam idoneo polleant, quale quid cui est tenue &sulphureum illud elementum, quod delibatissimam & essic cissimam plantarum partem constituit. Iam viginti & aliquot anni defluXertant, quum experimentum instituerem , solvendo Olea pura atque a me ipso dilictenti opere elaborata in spiritu Vim rectilicatissimo, quae posca pluribus aegrotantium , qui meam opem implorarunt, maximo cum fructu obtuli. Hic tam felix tamque fortuna tus successus haud levem mihi movit admirationem , qui antea persuadere mihi non poteram, tam praeclaras facultates in hisce oleis aethereis bene praeparatis, & cum alcohol vini
in essentiam transformatis, esse reconditas. Ex eo tempore meliora edoctuS, haec medicamenta
majori in pretio habere coepi, exhibendo ea frequentius, quandocunque commoda sese mihi obtulerit occasio. Natum hinc mihi est , quo jam inde a multis annis usus sum. balsamum spirituosum liquidum, quod ex balsamis, oleis cephalicis, aromaticis selectissimis, purioribus & suave lentibus est composilium. Haec solvuntur certa spiritus vini rectificatissimi quantitate, atque adeo hujus balsami, quod
vulgo Vitae vocant, arcana praeparandi ratio in oleorum puri tate, inque definita eorum proportione & convestenti miscendi modo unice continetur.
124쪽
LIB, I. Ops. XXVIII. De excellente pol mi Ut igitur procedente aetate selcctiora ex chymicis phrata remedia, & quae in his maxime excellunt, olea desti lata majori sint dignitate, haud alienum fore arbitror, si hujus medicamenti vireS, per liqui tortam annorum processUS CU-riose a me observatas, paulo fusius & explicatius hoc loco
Ob blandum illud & naturae amicum , quo instructum est , elementum sulphureum non modo sanguinis sulphur, cujus attenuatio & evolutio robur & vires corpori nostro maxime foenerat, suaviter alit, mirifice instaurat & insigniter perficit scd mitioribus etiam suis eHuviis sese in intimos musculosarum & nervearum partium re sitas insinuat , easque vi, robore & movendi potentia instruit. Qua de cases a usus ejus maxime est commendabilis corporibuS, graVitate aetatiS, Praecedet te morbo , corporis& animi fatigatione, aut immodica sanguinis profusione multum debilitatis, si nimirum bis vel ter de die, manet vel ante cibum , aliquot ejus guttulae sumantiar. Profecto, quod bona fide dixerim, incredibile viribus inde accedit in Cro mcntUm. Quoniam ejusmodi bais amica medicamenta maxime accommodata sunt iiS morbis , qui ab atonia nervorum& lai tiori sanguinis humorumque circuitu suam habent oriaginem , hinc plane eximia est caecacia , quam balsamicusic liquor praestat in affcctibus, a capitis & ncrvorum dubiliatate oriundis , & quidem sigillatim in paralysi eamque comitantibus aphonia , memoriae decrement O , gutta serena, auditus graVitate mentisque ac sensuum hebetudine, qui ad unum omnes ad nerVorum atoniam & resolutionem ortum suum referunt. SeqUitUr cffectus optatior, praemissis iis, se pro diversa morbi ratione minuendae humorum quantitati iisque a superioribus ad inferiorcs partes derivandis inser
Exterius in iisdem affectibiis fronti re temporibus cum duplicato linteo crebrius applicandum est ; qua ratione nascentem: guttam serenam feliciter non semel propulsavi
125쪽
llaesidi sirituos virtute. I& memoriam pene abolitam favente Numine restitui. In verti ine, gravi & diuturna cephalalsia, hemicrania, praesertim si caud & radix mali primis Viis inhaerescit carumque
habetur convenienti medicina ratio , & externo & interno usu suppetias fert exoptatissimas. In atroci ctiam ex dentibus dolore, si a carie & seri acrioris affluxu provenit, non sitne fructu cum gOssypio applicatur. Nihil vero aeque fatiscentes cordis vires reficit, eiusque& arteriarum motum in li-pothymia deficientem restaurat, ac ipsum hoc balsamum, externe cordis regioni applicatum interne quoque ad albquot guttaS datum. Deinde nec ullam fere medicinam facile invenies, quae tam egregie ventriculi & intcstinorum morbis succurrat iisque levamen asserat, quam hoc medicamentum balsamicum; sunt enim hae partes nervosae & membranaceae, qtiae exquisito motu &sensu gaudent, quibus, si tonus est dejectus, sit robur v cillat, amicissimum est remodium. Idcirco si nausea incidit, appetentia est prostrata, gravitas circa praecordia sentitur , si vomitus urget, si flatus, in intestinorum volumine conclusi, dolores & distensiones pariunt, & alvus nimiis dejectionibus exercetur, praesentaneum sane auxilium in hac medicina positum est , si nimirum repetitis vicibus ad decem vel Viginti guttas propinetur. Exterius quoque si regioni ventriculi applicatur , in ejus inflatione, quae frequentissimum hypochondriacorum symptoma est, cum calido panno super imposito, mox levamentum percipiunt aegri praesentissimum. In gonorrhoea, sive benigna, sive ex contagio ven reo nata fuerit, nullam nOVi medicinam, qtice hisce nervosis& membranaceis partibus corroborandis & languori corporis , qui ut plurimum ejusmodi mala comitatur, sublevando hocce nostro balsamo magis idonea deprehendatur. Modus vero utendi hic est: aquae menthae spirituosa
sumatur libra una, & guttae hujus balsami quadraginta circiter instillentur . edulcoratio fiat cum julepo rosarum; ita con-Mx fici-
126쪽
LIB. I. Ogg. XXVIII. De excellente balsami
ficitur aqua vitae balsamica , quae ter vel quater per diem ad duo vel tria cochlearia sumta, malum hoc, modo non sit nimis inveteratum, feliciter tollit. Praeterea ejus singularis usus in avertendis morbis est, praesertim chronicis , qui ex transpiratione prohibita, circulatione segniori & humorum stagnatione proveniunt, ut sunt cachexia, scorbutus, hydropS, renum &Vesicae calculuS, colica flatulenta, asthina humidum. Nam dum restaurat sanguinis imminutum sulphur &Iabascentem circulum erigit atque adauget, excretiones impurorum humorum adjuvat, & prohibet, quominus ii in codi
Si epidemii & putridi morbi ex coeli nimis humidi ac
nebulosi intemperie metuendi sunt, tutissime mane ad aliquot guttas sumitur. Externe vel per se, vel cum unguento digestivo mixtum, singulariter confert ad consolidanda ulcera putrida , quae saepe gingivas exedunt vel aliis partibus diutius inhaerescunt & oeg: rrime sanationem recipiunt, dum non modo putredini resiuit, sed & ad sanationem ulcera perducit felicissimam. Si impotentia motus artUS Occupat eaque a rheumaticis vel arthriticis as ctibus proficiscitur, inunctione crebra debiles partes roborat iisque motum restituit. Gravidis quoque foeminis , si hoc balsamo moderatius utuntur, egregiam affert opem, iis medendo sympioni tibias, quae alias eas graViter exercere solent: ad partum quoque juvandum, si vires deficiunt & non alia ejus usum prohiabent, pluribus experimentis hoc balsamum deprehendi eff-cacissimUm. Atque ut faciam rei compendium, non dubito asserere, eum, qui hujus balsami copiam tenet & ejus usum exactius intelligit, non egere ullo balsamo apoplectico, aquis cephalicis vel apoplecticis, balsamo embryoniam, aquis carminativis, stomachicis, vel aliis analepticis medicamentis; in hoc enim omnium harum virtutum quasi complementum ii
veniet. Quo circa non sine ratione, sed consilio studioque, paulo
127쪽
s 3 liquidi s uri si virtute. Haulo diutius in superioribus huic nobilissimae de oleis destillatis materiae immoratus sum; cum mihi perspectum siti, quam paucis eorum VireS ssint notae & cognitae. Ultimo loco circa ejus usum quasdam cautelas adjiciendas esse existimavi : nam sicut nulla praestans & valida datur medicina, quae non abusu & neglecto discrimine noxam inferre possit ; ita etiam damno non vacabit nostrum remedium , si non cum ratione atque prudentia ePhibeatur. ObserVationes vero circa ejus usum sequentes sunt
adhibendae: in Ubi corpora sanguine abundant eaque juvenilia
temperamentique calidioris sunt, & arteriae fortiter moventur ibi parcius vel nunquam medicamentum hoc dari
Quibus in morbis nimius .ellus & sitis urget, pulsuumque adest frequentia & febriliS calor corpus exurit, ac urina rubicunda fertur, ibi perperam & anconsul l data eiusmodi medicina plus damni, quam emolumenti afferet. H sanguinis profluvia proni atque ad iracundiam, ad cordis palpitationem, conjunctam cum spirandi di ficultate, proclives sunt, vinis spirituosiis utuntur faciemque turbidam' & rubicundam habent, neglecta venae sectione, iis etiam tutius hujus medicamenti usus circumciditur. Tempore vernali & aestivo timidius, autumno Vcto & hyeme audacius eo uti licet. Nam sub vere sanguinis maxime fiunt commotiones, & qui aptethora nascuntur morbi , tunc magis corpora inVadunt. restas vero propter ferventissimam aeris constitutionem ad morbos, qui ex bile proveniunt, corpora disponit.
128쪽
s i LIB. II. Ogs. I. Historio , anatomia nuri
osemtionem meretur illud, quod nitrum veterum
diversissimum sit a nostro , liquidem nostrum inflammabile, quod in crystallos, strias & hastas coit veteribus plane fuit incognitum. Neque etiam constat quo tempore hoc nostrum artificiale fuerit inventum nullum est dubium , quin Mus inventio plurimum Occasionis ad inveniendum pulverem pyrium dederit. Differentia autem vel tis & nostra in eo posita est: H Illud est nativum fossile atque e terra effoditur non quidem puruin, sed elutriatum e serra. Nostrum vero est artificiale, & ipsius aeriS foetus, unde errant ii, qui statuunt c revisias quasdam eX aquiS nitrosis coqui Quod maxime din
crvestana de Numburgensi dicitur. 3 ' σο) Nitrum Veterum est natur e alaalime, abstersivae, unde loco cinerum cavellatorum commode usurpari notest ad vitrum res sapoctem conficiendum. Nascitur vero in '-pto & dicitur Natron. Effoditur etiam terra Smyrnae purealcalina, eX qua coquitur sal alcati, quod copiose advesitur Lutetias Parisiorum loco cinerum clavellatorum Et G ol. Clusius de Exotic. L. II. observatione Lecton. cap. scri-
129쪽
ybisco -c dimica , cum observsstionibus rarioripita. sscribit in Cairo nitrum veterum adeo Vulgare esse, ut ejus librae decem vix uno meyden (est monetae genus) aestimentur va tis apud illos hujus est usus, nam & vasa eo inducunt, &silli itiis acaciae admixtis coria parant pud nos cita nitrum veterum scribit Lectonius L. II. . p. 21. & confidenter asserit, in Europa ne micam qUidem nitri veri veterum extare, in Agypto Verotissimamque rem esse. Nitrum veroi nostrum est saliaeque acidum nec alcatinum , sed medium , neque enim cum acido, neque cum alcali efferVescit.. . 3) Nitrum veterum non erat combustibile & innam-mabile, ut nostrum, adeoque ad conficiendum pUIverem Dyrium detonantem plane ineptum. Posita hac differentia iacile liquet, si in veterum monumentss, Hippocrutis, Iunii, Dioscoridis , Caleni &c. de nitro ejusque viribus agitur non nostrum Vulgare , sed nativum alcatinum sat intelligen-
quidem salis hujus alcatini seu nitri veterum dari; tamen sum
hujus sententiae, quod, licet non in tanta copiam noliriS r uionibus nitrosiam alcatinum sal, vel sal alcati in terris custodiatur , ut in Agypto, producatur tamen ex terrae visceribus etiam saI pure alcasinum, fixius, cinersbus clavellatis, vel tali tartari aut nitro veterum per omnia simile, quod fontes mem-cati thermae & acidulae luculenter testantur. Nam eX plurimis sal purissimum alcatinum excoquitur , uti ni cum mulSSelteranis, Antonianis, in BOhemia Euefouersin', Waldun-oensibus; quae purissimum sal alcati largiuntur, it cum thermmis Carolinis, Emsensibus: vel alcati & simul messium sal, ut fontes SchwalbacenseS, Egrani, fovent, atque adeo in novstris etiam terris sal fixum alcatinum dari, quod aquae elutriant , vix ampIius dubitare licet. Et hoc ipso etiam refellitur illa vulgaris chymicorum nostri seculi sententia, sal ligum al-caIi esse saltem artis, imo ignis productum, neque alii de quam
ex regno vegetabilium' depromi posse, quando nimirum ecipsae in cineres comburuntur.
130쪽
IL Nitrum nostrum artis tantum Opus est, & paratur duplici elemento : alterum est sal UniVersale acidum primogenium, simplicissimum, quod in ipso aere hospitatur, & quod,
ut veteres divertant, VentUS in Ventre suo portat : alterum
est clementum terrege, alcatinae & sulphureae pinguis indolis, quod veluti matrix est , & instar magnetis ad se trahit ac imbibit univcrsale illud acidum, quod affrem incolit. Neque
vero omnes cujusquc indoliS terrae, libero etiam aeri expolitae, gigncndo nitro aptae sunt, sed tantum eae, qUse fiunt naturae alcatinae, & quae pinguem sulphuream substantiam habent. Hinc deprehendimus , omnes illas terras , quae ex incensis aedificiis res inqtiuntur , ( rondi ,) producendo nitro omnium esse accommodatissimas, quod etiam valci de calc riis si nempe lutum , terra Vel argilla cum calce miscetur, S libero aeri exponitur , tunc facile efflorescit instar spumae sal nitri ; imo calx viva, Vel etiam cineres saponariorum, Vel lignorum, sale alcati adhuc turgidi & cum terra mixti, proventum nitri egregie adjuvant. Nec vero tantum alca lina terra ad nitrum gignendum requiritur, sed pingue etiam sulphureum, imo volatile alca- linum principium accedat, ne ne est, hinc omnis putrefactio nitro in terris generando Velificatur. Quapropter nihil datur in rerum natura, quod genesin nitri tantopere promoVeat, quam excrementa animantium, stercus & urina, si hisce purgamentis terrae imbuantur. Unde nitri coctores ex stabulis ovium , eqUOrum, Vel aliorum animantium, vetustiorem situque& aetate squalentem terram diligenter eruunt & asservant, atque etiam illam , quae circa latrinas effoditur, sale & sulphure excrementorum feracem & turgidam, magno opere sit hi comparant, utpote nitro producendo maxime accommodam,
Pingues etiam terras e coemeteriis, eX stagnis, paludibus , & veteribus muris, ex terra pingui & stramine putrefacto constructis, ad hoc opus seligere, &praesertim ad profunditatem unius digiti abradere solent, quia hae diutius expositae