장음표시 사용
131쪽
physico-chmis cum ob ervationibus rarioribus. s vento&aeri jam nitrosum sal conceperunt, gustu acri & amaricante dipnoscendum. Ex quibus sequitur, quo major putredo & iat volatile sulphureum induci possit terris, eo illas
producendo nitro esse aptiores. . PTerrae, quae nitrum largiter exhibere debent, ita lunt tractandae : collecta nempe in cumulos coacervantur & uri na animantium, in qua calx viva cocta est, frequentius imbuuntur vel consperguntur, ita brevi tempore nitrosum sal ex libero aere pertranseunte concipiunt. Ubi vero illud notandum , quod nec nimius aestus solis, praesertim qui immediate has terras adurit, neque nimium frigus, neque aer nimis humidus, multo minus tempestas pluviosa, sed potius aer temperatUS, Ventosus, cum coelo sereno & rnaxime tempus vernum & autumnale ac nocturnum productioni hujus salis faveat. Fervor quidem solis ad exsiiccandas terras, e quibus nitrum antea eductum fuit, multum valet, sed nitrum
ipsum plane non ingenerat- . - . a
Neque intensum frigus id efficat, aut meridionalis vel occidentalis ventus, sed qui ex oriente & borea spirat, sal primogenium aethereo-acidum in sinu suo recondit. Sub nimiis
vero pluviis nitri elaboratio plane non succedit, quia his ipsis
III. Notatu dignum est, quod ex aquis, nitroso sale tu gidis, per elixiviationem cum aqua , nullum Verum nitriam,
quod in crystallos coeat, & flammam concipiat, sitne additione cinerum, quibus sal alcati inest, & sine admixtione calcis vivae, aut etiam sine illo, quod a C stallisatione in coctione remanet, praeparari possit. Nam si lixivium, e terris nitrosis eductum , per se incoquitur , magma salsum obtinetur , quod nec in crystallos siccos abit, multo minus inflammabiles, neque facile exsiccatur, sed in aere praesertim hi mido deliquescit. Hinc satis recte infertur, ex sale acldo,
alcati fixo & principio sulphureo sal nitri inflammabibe esse
Et ut salia media optime crystallisantur, ita contra ne-
132쪽
SSLig. II. Og . I. Historia ct anatomia nitrique acidum, neque alcali , nec sul phureum acidum cum terra al-calina mixtum, cujus naturae videtur esse illud lixivium, e terris nitrosiis eductum, ad crystallisationem disponitur. Quod vero tale alcati fixum in ipso nitro sit, non modo ex ejus genesi jam proposita conspicuum fit, sed&eo ipso demonstratur, quia solus carbonum pulvis, nitro in crucibulo fuso adjectus, illud in sal pure alcatinum convertit, quod nitri fixi nomine venit, utut a sale tartari vel alio alcatino plane non differat: deinde quia, si hoc ipsum sal alcati denuo combinetur cum spiritu nitri acido vel aqua forti, nitrum
statim regeneratur. IV. Neque tantum in Europa & Germania terrae nitroso sale impraegnatae extant, ex quibus nitrum conficitur, sed nullum quoque est dubium , quin ubique terrarum inflammabile nitrum parari possit, quoniam materia nitri, sive ejus matrix, terra nimirum per putrefactionem alcaiisata& sulphurea reddita, ubivis locorum haberi potest. Deinde non dubitandum est, quin acidum illud universale & primordiale, quod cum terra sulphurea alcatina in nitrosum sal coalescit, in atm sphaera, quacunque patet, contineat tr. Unde etiam jam certo constat, non modo in India,
calidissima regione, sed etiam in frigidissima Moscovia ingentcm nitri copiam parari & ad nos afferri; quin imo id ipsum nostro praestantius, & conficiendo pulveri pirio longe
aptius deprehenditur. India vero favet generationi nitri, quia per multos menses saepe non cadunt pluviae, quae nitrosum sal e terra facile abluunt & abstergunt. In septentrionalibus vero regionibus non modo aer est valde serenus, sed& elastica expansiva ejus portio frigore compressa&condensata : siquidem nitrosum sal non modo ex acido sulphureo &alcatino principio conflatum videtur, sed & ipsum aerem, in aqua condensatum, ingrediens nitri praecipuum esse, admodum credibile est. Etenim nullum fere sal datur, ut sal commune, vitriolum, alumen, cujuS internam compositionem a-queum principium, quod phlegma vocatur, & quod destil
133쪽
shisico ch mica cum obsimationibus rorioribus. solatione largissime educitur, non ingrediatur: adeoque ipsum nitrosum sal & aqueum & aereum elamentum constitu re , idque sub contextu sulphureo maxime delitescere , ni-
Polla vero etiam hoc ipsum multis iisque eximiis rationibus adstrui: siquidem mirabile est quum
flamma sine aeris immediato concursu & accessu sublutere possit, nitrosum sal occlusum & ab aeris accessu munitum in apertissimam flammam conflagret. Hinc ratio patet, cur in locis septentrionalibus & a ventis borealibus flantibus nitri proventus abundantior fiat, quam Ubi aer nirns S rarefactus vel humidus est. Noctu etiam pluS concipi nitri in matricibus suis, quam interdiu sub solis aestu, nitri coctoribus est Porro etiam ipsa inflammabilitas & summa illa e
Pansiva rarefactio , quae in nitro accenso ObserVatur, & quae ignis & flammae impetum auget, deducenda mihi videtur a particulis aqueis & aereis , intra Poros pinguiuria & sulphvrearum ac salinarum partium conclusis, quae igne subditosummam rarefactionis & expansionis vim acquirunt & quali inventum resolvuntur , non secus ac fit in Olipila, ubi aqua inclusa & igne rarefacta in ventum siccissimum magno cum impetu per angustum canalem tota resolVltur, qui ventus fir uidissimus. ex aqua calidissima proVeniens, mirifice flammae vim & impetum intendit. Hinc nitrum jure meritoque appellari potest sal aereum , quia non modo ex aere produc tur, sed&ipse condensatus in humido, in UuS mixtionem intime admittitur. OV. Curiosum est, quod nitrum varias heterogeneas ac salino-terreas partes in se habeat reconditas, a quibus separari & depurari debet. Continet Vero, pr ter terrestres &pingues sulphureas, purum sal commune Vel etiam alumen, a quibus alienis rebus utique oportet nitrosum purissii num &inflammabile sal separari. Nam haec ipsa peregrina admixta
non modo deflagrationem ejus impediunt, sed dii impetum &
134쪽
Lig. II. OES. I. Historia S motomia nitri expansionem igneam minuunt; hinc Omne nitrum, quod emitur ex ossicinis, antequam ad usum pyrotechniciam, chymicum & medicum transferri possit, probe depurandum est. Depuratio hunc in modum instituitur ; solvitur illud leni coctione in alieno per aquam additam, quae tamen non in nimia, sed convenienti quantitate qua nitrum flui
dum reddi possit, adjicienda esst ; postea lixivium trans colatur, & in tecto vase frigido loco re nitur, ita in superficie &ad latera vastis a circumserentia ad centrum quasi striae longae, pyramidales, instar radiorum, coeunt, inque crystallos dilucidos concrescunt, qui eximendi & solis calore siccandi sunt. Postea humor residuus liviviosus denuo leni calore incoquendus, transcolandus & ad crystallisationem reponendus esst, ita rursus nitri eXimia portio circa fundum & latera vasis concrescit, & hoc tertia Vice repetendum. Postremo autem lixivium, quod nihil nitri amplius habet, adhuc ulteri ori coctione inspissandum cst ita sal commune, tam sapore& figura cubica , quam viribus etiam & proprietatibus sali marino exquisitissime simile, concrescit & fundum petit. Li-xivium vero residuum in spissatum coagulatur in massam saporis amaricant1S , fulvi coloris, particulas multas admixtas flerreas & pingues sulphureas habens ; atque sic optima fit nitri depuratio.
Nitri igitur praestantia multum differt pro diversa quantitate impurae salinae terreae,quam admixtam habet, materiae, & una etiam regio prae altera purius nitrum profert. Nitrum Indicum &Moscoviticum habetur pro optimo, quia ejUS centem narius sub depuratoria crystallisatione libras VII. tantum ami tit, nitrum vero Polonicum libras XV ; quod vero in principatu Halbers adiensi & Ducatu Magdeburgico paratur, illud
ad libras XXV. decresciti, antequam ad pulverem pyrium conficiendum aptum evadat. Ceterum id sciendum est, quod omne nitrum, modo sit a sordibus penitus depuratum , Viribus & effectu non distet: hinc quidam aliquoties depurationem& crystallisationera instituunt, ut purius illud evh
135쪽
disico comida cum observ mmbus rarioribus. ior dat, aquae, in qua solvi debet, acetum Vini admiscent. Nam
sicut unum sal commune datur in uniVersa natura, ita etiam tantum unum nitrum , utriusque vero disterentia ab alienis& impuris rebus ac sordibus, inter se ratione quantitatiS qualitatis differentibus, dependet, . t L IVI. Jam vero id maxime in siluaestionem venire debet, Uirile Ortus salis communis , quod ubique nitro associari solet, deducendus sit. Plures chymicorum putant, ad urinas Timan tium , quae sale vescuntur communi, ejus natales esse reierendos , liuia artifices urinis animalium frequenter terraS, ut nitrum laetius germinet & efflorescat, eas inspergendo vel astui dendo , imbuunt. Verum enim vero pluribus haec sententia dissicultatibus obsessa mihi videtur. Narra (i) rarius anirnanestia vescuntur sale, & rarius etiam urina inspergitur mutas &cumuliS terrae nitrosae. s1 Ex urina hominis, qui largissime utitur sale, nullo artificio sal, per omnia communi simile, impetrari potest, siquidem hoc cum cibis sui intum & variis succorum particulis in ventriculo & intestinis, sanguineque &sero in vasis permixtum, plane immutatur, & cratis ejus diS- solvitur, ut adeo eu animantium excrementis id ipsuin sincerum & integrum aegerrime rursus obtineri possit.
Quam ob rem probabile potius illud mihi videtur,
quod sal commune, in nitro contentum, etiam sit productum ex universali acido aeris & specifica quadam terra, quam sal commune in mixtionem suam admittit. Nam sicut alumen, vitriolum, nitrum & sal medium sulphureum, quale ex cineribus clavellatis diu aeri expositis elicitur, peculiarem matricem& terreum hospitium, in quod acidum illud universale aeris simplicissimum & ad nullam formam determinatum sese insinuet, eXpostulant, quo praesente etiam eoque insipido ex ipso aere reviviscunt & regenerantur: Ita etiam, si in terra nitraria ejusmodi terra salis communis specifica contineatur, non mirum est, eam ab acido universiali impraegnatam in sal commune trantire. Differt tamen hoc ipsum sal aliquantum a communi, quo Vescimur, (ib majori acrimonia, (a soliditate,
136쪽
LIB. II. Ogs. I. Historio se motomia nitrio,) quod affuso oleo vitrioli post effervescentiam non modo fumum penetrantem, qualis e sale communi prodit sed &ingratum instar aquae fortis exhalet. Ut adeo hac methodo aqua regis per destillationem Obtineri possit, quae ex spiritu nitri componitur, aurum dis luens. VVII. Denique & illud observabile est, quod sal commune cubicam figuram in ca stallisatione serrans, in principio praepa rationis nitri, si illud ex terris nitrosiis, cincribus& calce mae- ductum lixivium inspissatur, fundum petat s in ejus Vero depuratione superiuS tradita per aquam in ultimo liaeivio remaneat, quo incocto tandem in crystallos secedit, hac tamen simul adhibita cautione, quod non multum aquae ad depurationem sumi debeat, alias nimia quantitate aquae addita etiam sal commune, quod nitro graVius est, primum fertur infundum. Nam illud notatu dignum, quod salia diverta indolis, in aqueo menstruo soluta, facile a se invicem separentur& mutuo uniantur per crystallisationem : ita particulae salis
communis inVicem coeunt, & corpus cubicce figurae nitri vero partes junctae, pyramidalis figurae sal constituunt Characteres essentiales & proprietates nitri, quibus hoc sal mirabile ab aliis discernitur, sequentes sunt: 1 Nitrum igne in crucibulo facile funditur sitne ulla
inflammatione, simul ac Vero corpus Oleosum sulphureum &inflammabile adjicitur, statim detonat & inflammatur, quod non modo fit a sulphure communi, ab antimonio, quod sulphure scatet, a carbone, item tartaro, utpote oleo feraci, nec non parte quadam animantis, sanguine, Osse s sed etiam a metallis sulphure imbutis, ut stanno, ferro, Zinco, & ex salium familia a sale ammoniaco, quia hoc ex urina principium quoddam oleosum sulphureum Obtinet.
a) Nitrum cum sale vitriolico vel acido vitrioli oleo permixtum & destillatum, spiritum suum acidum, pessimi odoris & fulvi coloris, valde Volatilem dimittit, ut apparet in confectione spiritus nostri fumantis & aquae fortis. Et quoniam etiam omnis argilla vitriolici salis quidquam habet, hinc
137쪽
phi co-clamsta eum olfervationibus rarioribus. i o hinc nitrum, ad tres partes cum illa miXtum atque in globulos formatum & exsiccatum, destillatione per ignem apertum etiam dimittit suum acidum spiritum, informa rubicundi vaporis & quia aluminis acidum ejusdem naturae est cum eo, quod vitriolo inest , hinc cum alumine, non secus accum vitriolo, ex nitro spiritus ejus acidus, silve aqua fortis, destillari potest. Hoc loco notari velim, quod aliud acidum, praeter vitriolicum, ut spiritus salis, nullo modo eX nitro elicere pos-ssit ejus acidum, sed paulo fixius & fortius requiratur, quale in
vitriolo & alumine continetUr.
g) riitrum in crucibulo fusum, fere totum in sal alcati vertitur, idque fit primo additione tartari crudi, quam do nempe una pars tartari & una pars nitri miscentur & tigillo ignito immittuntur , tunc hac ratione fit pulvis ille niger fusorius, det schivorte quo metallurgi ad separanda e mineris suis metalla uti consueverunt. Deinde nitrum in purissimum alcati vertitur, si cum pulVere carbonum misceatur & detonetur, fortiori calcinatione fit sal summe causticum coerulei coloris, quod nitri fixi nomine venit. Denique curiosa est observatio , quod totum nitrum in causticum al-cali converti possit saporis acerrimi, & quod affusione aquae vehementissime incalescat, si aequali portione cum regulo antimonii misceatur, & in candente crubiculo in massam fluat: idem cum ginco & stanno fieri dicitur.
V Nitrum est sal, cui nullum datur simile, quod ipso sensu teste non modo linguam gustu , sed etiam totum corpus interne sumtum refrigeret, imo aquae injectum, frigus
s) Nitri solutio infusa sanguini, e vena misso, coagulato & nigricanti , eum non modo fluidiorem reddit, sed& floridum & miniatum colorem pulcherrimo spectaculo ipsi
conciliat, quod a nullo sale medio, ut nitrum est, expectari potest. Quo experimento ejus operationeS in corpus nostrum& effectum refrigerantem explicare quadantenus licet. Nam
nitrum tale sal est, quod ob principium aereum Virtutis elasticaedi
138쪽
LIB. I. Op . I. Hi Dria se annomia nitristicae, intus contentum, igneum aetheris motum in sanguine&humoribus, qui incarccratus vehementior sit, expansiva sua virtute sedat ac siistit; atque aereo isti principio etiam tenuitas cum florido colore, quem affert sanguini, tribuenda est. Deinde majori fluxilitate humoribus inducta, stalas & obstructiones reserantur, & pori cutis, quibus particulae igneae exhalant, aperiuntur. Et quia nitrum principio suo salino tubulos & glandulas stimulando efficit, ut lymphaticum humorem majori in copia plorent, hinc etiam corpus humeci at, constrictasque spasmo partes relaxat & emollit.6 Id etiam habet, ut cum sulphure, vel re instaminabili detonatum, totum abeat in fumum , & ita tota crasis
nitri, quae tamen ex sale acido, alcatino, & pingui sulphurea substantia conflata est, & tota quasi ejus substantia destruatur. Nam pulvis pyrius, in retorta tubulata accensus, nec in spiritum acidum, neque in sal alcati transformatur, sed acidulum saltem phlegma suppeditat. b Nitro etiam hoc proprium est, quod regulum antimonii, Zincum, bismuthum, arsenicum & resulum cObalti, stannum quoque & plumbum, igne calcinatorio admissi, in
crucibulo in calces convcrtat, & hac ratione metalla puriora , ut aurum & argentum, ab eorum connubio disjungat.
Quare si velimus aurum per antimonium fusum citissime separare , id ipsum commode fieri potest per calcinationem &fusionem cum nitro, quum alias tardus ac taedii plenus labor sit, antimonialem®ulinam ejus substantiam forti igne& fumigatione per auram secernere. Et quum haec mineralia maxima ex parte virulenta sint, eorum calcinatio cum nitro eff-cit, ut exuant non modo suum virus, sed & cx parte in medicinam salutarem transeant.
Aquam fortem dis luere argentum, non Vero aurum , chymicis notum est ; id vero nondum exploratum libbent, ipsam aquam fortem, abstractione super nitrum vulgare destillatam , arsentum non solvere, sed in calcem vertere,
139쪽
s sco elamica cum observationibus rarioribus. io trabile forsan hoc illi id videbitur , qui aquam fortem nitri foetum esse, eamque per omnia cum acido nitri spiritu aeonvenire considerat. Sed desinet mirari, quicunque perpenderit, in omni nitro vulgari non depurato delitescere multam portionem salis communis, quae etiam lege artis separanda est, &postea consideraverit, aquam fortem, a sale comm ni abstractam, in aquam regis, quae aurum solvit, converti; nam aqua fortis, si vel decies abstrahitur a nitro depurato, a sale communi non mutabitur, si vero adhuc commixtum est sal commune nitro, aggreditur hoc aqua fortis, & a compedibus suis, quibus detinebatur, liberatus tenuistimus spiriatus salis ascendit. Atque is spiritius tenuissimus, ob subtilitatem suam penetrantissimam, arctissimos auri poros subit, &mediante nitri sulphure elastico nexum partium, aurum constituentium, disrumpit.b Curiosum est, quod, si spiritus nitri, vel aqua fortis, super sal commune abstrahatur in conVenienti proportione, in fundo maneat sal, quod instar nitri deflagrat, siquidem acidum nitri sese intime astaciat terrae salis communis alcatinae, inque nitrum degenerat, spiritum vero salis expellit, staVe extorrem facit.
Animadversiones & experimenta circa magnesiam albam, tutum & gratum insipidum pulverem laXantem.
Vam noxia, imo virulenta tapius vis drasticis illis
purgantibus insit, non modo crebrior experientia circumspectos & peritos medicos docet, sed & ob hanc causam diu quaesitum est tale remedium, quod
tuto de innoxie, id est, sine ulla laesione excrementitias & alvio nas
140쪽
io6 Lig. II. OBA II. Animadv. S exper. circa magnes albam, nas sordes sufficienter expurgare possit. Et quum pleraque expurgantibus, ob principium acre salino-sulphureum, nec odore, nec sapore grato praedita sint, sed nauseam quandam creent, inter desideria medicorum semper etiam fuit tale purgans, quod gratia sese commendet, neque saporem, neque Odorem offendens. Hinc Helmonnius animadVertens, in Vegetabilium regno non nisi ingrata & vehementia dari purgantia , Vehementer OptaVit, ut ex regno minerali tale possit obtineri. Sed diu ejusmodi medicina frustra & inerti conatu quaesiita fuit, donec ante Viginti fere annos Romae primum innotuerit pulvis coloris candidissimi, saporis expers, nullius odoris, substantiae valde tenerae & levis, qui ad unam drachmam datus, non modo aliquot sedes sine omni incommodo aut virium destructione movit, sed etiam, id quod maximum est, hypochondriacos & quorum prima regio acidis succis scatebat, quae difficillime alias Obtemperat purgantibus, commodissime laxavit , acidum simul destruendo & evehendo Hic pulvis nomine magnesiae albae insignitus fuit, quoniam quis primus & verus auector fuerit, nondum recte constat.1 omae nominatus fuit pulvis Comitis de Palma. Plures putant, ex Germania ejus praeparationem transmigrasse in Italiam
Ego saltem hoc loco, quid mihi de hoc pulvere constet, commemorabo. Ante quatuordecim annos Archiater Episcopi Magdeburgensis hoc in loco fuit Ah. Sibo us, rerum chymicarum & alchymicarum insignis patronus, & amicus Helobigii, qui auctor Physices instauratae inauditae filii. Hi duo spiritum, seu menstruum universale, ex terra nitrosa testante id D. Roschio, Physico Halensi, hujus Archiatri amanuensi, variis modis eliciendum curabant, Unde non modo terras, ex quibus nitrum extrahitur, diu soli expositas per retortam: igne aperto destillabant, prodeunte spiritu urinoso volatili, sed & aqua solvebant has terras, & lixivium inde paratum incoquebant , ac massam, quae relinquebatur, per re