장음표시 사용
131쪽
Respondeo, nequaquam absurdum esse, dicere id fieri per mi iaculum. Quasi vero debeamus esse parci & morosi in admittendis miraculis in mysterio, in quo Deus fecit memoriam mirabilium suorum. Non sunt quidem admittenda miracula sine causa, sed hic adest ratio illa admittendi, sci- Iicet absentia substantiae panis. Deinde minus peripatetica est tota instantia , anne e quantitate educuntur accidentia E Certe in scholis peripateticis semper auditum fuit accidens non accidere accidenti, ut docet Aristoteles , s. metaphysic. Text. I . Deinde , esto , educantur e quantitate tanquam e subiecto proximo, deest semper subiectum remotum, nedipe substantia panis, cuius co cursus , qui principalis esset in productione accidentium suppleri non potest, nisi per miraculum a quocunque suppleatur. Quomodo autem hostia fiat calida non dicam clare, donec explicuero auid sit calor.. Laterim dico Christum Dominum upplere defectum substantiae panis, & quandoquidem aduersarij amant parcimoniam miraculorum, dici potest in nostra sententia esse tantum unum miraculum, scilicet, quod Christus Dominus suppleat defectum substantiae panis,suppleat, inquam, in genere causae efficientis. Obiicies quartδ, cum Arnu Log. art. Is T. aut, Iitatem Aristotelis et . Metaphyn Textu g.ubi ait: Longitudo , latitudo'profunditas , quantitates q- in , sed non substantia sunt 3 quantitas enim nomestsubstantia , sed invia cui hae ipsa primo insunt
illud est subdantia. Vnde sic argumentatur auctor ille : quando unum realiter & absolute negatur de alio ner secundam operationem intellectus , re liter ch rilo distinguitur , sed secundum Philoso- ad Fer secundam operationem intellectus quantitam
132쪽
quantitas rcaliter, & absolute negatur de suo- nantia ; absolute enim profert quod substantia non est quantitas tergo secundum mentem Philosophi absolute distinguuntur. Deinde confirmat suam argumentationem ex eodem Aristot. I. physi
Text.is. Si substantia di quantum sint , duo G de Text. I 3. Sisubstantia quantum'quiaesunt,non unum , sil multasunt. Sed impossibile est realiter numerum fieri, nisi sint aliqua realiter distincta
secundum illam rationem secundum quam est numerus, quia numerus est multitudo aggregata ex unitatibus , implicat autem aliquid ex multis aggregari,nisi ab illis realiter distinguatur. Respondeo authoritatem Aristotelis ab Atonustis, non recipi ut dubiorum decisiuam, honoris tamen causa placet illam explicares,i tu Ita geminum sensum. Aristoteles igitur ut metanhysicus loquitur ; sic enim post Alexanthum docentC'nimbr. explana' es lotum e physicis allatum,& ideo Aristoteles ,ro substantia , habet semper,
vsia, qui terminus Latine redditur essentia ; e sientia autem est terminus magis metaphysicus, quam
physicus , quantitas igitur non est substantia metaphysce , & absolute sumpta , quia proprietas metaphysice non est essentia a qua fluit, licet realiter sint unum&idem. Similiter substantia, quantum, & quale sunt multa metaphysice, licet physice sint unum , quia cum a parte rei identificentur inter se , diuerso tamen modo concipiuntur; sunt igitur distincta secundum illam rationem secundum quam faciunt numerum , quia faciunt numerummi ecundum rationem metaphysicam
Ad illam maiorem , quando unum realiter , dc absolute negatur de alio per secundam Opetra-
133쪽
ti bii in intellectus realiter ab illo distinguitur, Rei pondeo maiorem illam multa luce, atque limitatione indigere , Primo enim quidquid negatur , realiter negatur , negatio enim realiter est in mente , nec negari potest, nisi per secundam operationem. Delia se quam multa realiter, ecabsolute negantur ita se habere realiter a parte rei, quae tamen reuera ita de facto non sunt. Diuinitatem Arriani negant realiter , dc absolute de verbo & Macedoniani de Spiritu Sancto ; nunquid ergo diuinitas dii inguitur realiter a Vesebo , & Spiritu sancto. Deinde quando unum n gatur de alio , distinguitur quidem ab illo secundum illam rationem secundum quam negatur, sed non est necesse, ut distinguatur realiter, neque
secundum omnem aliam rationem.
NVlla sane est in tota Philosophia quaestio,
quae. maiora hominum ingeniissiormenta PQ pcrctat, quam quae de continui compositione proponitur et nullibi acrius Scholastice discept tur : hcec autem opinionum diuersitas prouenit ex eo quod mathematica & metaphysica a physicis non satis caute discreverint. bum quidem quinque praecipuae opiniones quas sequentibus. discutiemus quaestionibus , modo quaedam prae cognoscenda explicueLinam, .
134쪽
Disp. II.,e corpore natura si s c. 133 MAESTIO I.
Ico primo, Continua, ex Aristotele , sunt quorum extrema sunt unum. Contigua quorum extrema sunt simul , seu quae se tangunt ;deinceps esse dicuntur inter quae nihil eiusdem generis mediat. Vnde continuum est illud cuius extrema sunt unum, hoc est cuius extrema uniuntur inter se , non autem necesse est ut uniantu pimmediate s sit enim linea septem punctorum. Primum punctum , de septimum sunt extrema illius continui, sed uniuntur tantum per intermedia puncta , & punctum primum & secundum
vniuntur immediate inter se. Quaeres, utrum lignum viride cum ligno sicco saciant unum continuum. Respondeo affirmati-ue; partes enim uniuntur inter se , & quando trahitur unum , trahitur etiam & aliud , quando
autem Aristoteles vult, ut duo faciant unum continuum, faceret etiam unum numero, vel negandum est illud esse necessarium si intelligatur sicut omnes partes debeant esse similes , vel dicendum voluisse Aristotelem illa debere facere unum
numero in ratione continui, licet non faciant: unum in ratione corporis naturalis. Dico secundo , partes sunt ea ex quibus tristum componitur. Igitur partes continui sunt partes materiae extra Ie inuicem extensae ; si enim essent penetratae non facerent extensionem, i atque adeo nec continuum. Quadruplicis aut .m generis assignantur partas a variis authoribus pro in
sit continuum , quanam partes illius,
135쪽
t iligentia compositionis continui, scilicet aliquotae, aliquantae,proportionaleS, communicantes. artes aliquotae sic dictae sunt, quia aliquoties' repetitae exhauriunt praecise totum v. g. palmus est pars aliquota vinae, quia o sties repetitus exhause
Partes aliquantae sunt illae quae aliquoties repetitae non exhauriunt praecise totum, sed vel excedunt vel exceduntur, v. g. si intelligatur aliqua quantitas habere octo palmos, pars constans tribus palmis est pars aliquanta, quia non exhaurit praecise totum ; nam si bis repetatur,faciet sex,atque adeo minorem quantitatem, si vero repetatur ter, faciet maiorem. Partes proportionales sic dicuntur quia cum proportione decrescunt, harum nulla est certa
magnitudo , ex suppositione quod continuum in infinitum diuisibile , quatenus possunt esse minores & minores in infinitum, v. g. quantitas bipedalis potest diuidi in duas medietates re qua . libet in alias duas , &c. Dicuntur igitur proportionales quasi proportionaliter minores ; quia si, cui se habet. totum ad primas medietates , itae quaelibet prim medietas ad alias medietates , im quas diuidi potest. UPartes communicantes sunt quae non disti guuntur totaliter ab aliis partibus, sed habent aliquid commune cum illis , v. g. si concipiatur mensura diuisa in quatuor palmos, medietas prinnat palmi cum medietate secundi facit unam par,
tem communicantem , seu unum palmum communicantem ; item tres quartae prim palmi cum una quarta secundi faciunt alium palmum com
Dico tertio, punctum,.id cuius pars. nulla est
136쪽
Disp. II. De corpore naturali Oc. I si
ab Euclide definitur, quam definitionem iam non examinabo:est autem aliud mathematicum, aliud physicum , aliud morale: rursus aliud est termin vis, aliud copulanS Punctum morale dicitur quodlibet signum qu non datur communiter minus , sic istud signum . , . , dicitur punctum. Punctum mathematicum est minimum quod excogitari potest , ita ut in illo nulla concipiatur
Punctium physicum est illud quod nullas quidem habet partes, habet tamen quamdam extensionem , & istud adhuc duplex ponitur ab authoribus; aliud quidem dicitur esse determinatae extensionis , aliud vero indeterminatae, quia dicitur posse occupare spatium minus & minus in infinitum eo modo quo angeli habent modo majiorem modo minorem sphaeram praesentiae: unde dicitur esse realiter indivisibile, virtualiter tamen diuisibile in infinitum : imo a quibusdam diciatur punctum inflatum. Punctum terminans est extremum lineae, & sicci citur quia eam terminat. Punctim copulans dicitur que quod duas parte s continui copulet inter se.
uid sentiendum de opinione Zenonis.
Eno docuit quodlibet continuum constare o punctis, ita ut luxi a illorum multitudinem continuum sit magnum vel paruum ; licet autem, propter doctrinae vetustatem, non liquido constet ce illius doctrina, creditur tamen eam censetisse . puncta
137쪽
pu: icta illa esse inathematica xsine ulla extemsione, finita , ut referunt aliqui , infinita vero , ut referunt alij.Vt haec sententia sic exposita reiis
Dico primo, continuum non potest constare expunctis mathematicis finitis. Probatur: nullum datur punctum mathematicum, ergo Continuum non potest constare ex punctis mathematicis. Probatur antecedens:punctum mathematicum est minimum quod excogitaru test; atqui punctum non potest excogitari fiam paritum quin adhuc minus excogitari possit; non datur punctum mathematicum. Confirmatur ex eo quod mathematici sic faciant suas suppositione ut semper verae sint demonstrationes eorum sue in subiecto sint puncta, siue non , modo ea cogitari possint. Probatur secundo , punctum mathematicum additum puncto mathematico non potest facere
extensionem ; ergo continuum non constat expunctis mathematicis. Probatur antecedens:quae sunt penetrative nullam possunt facere extentionem per sui unionem ; sed illa puncta se penetrarent , ergo non positant facere extensionem. Probatur minor:quae se .idaequale tangunt se inuicema penetrant , sed pu iacta illa se adaequale tangerent, ergo sese penetrarent. Dices punctum etsi indivisibile habere tamen varia latera versus orientem & occidentem,&c. ideo possunt fila puncta esse immediate contigua etsi non se penetrent. Respondeo, illam rationem esse legitimam pro putristis physicis eamque nos infra offeremus,led non valet pro tuendis punctis mali ematicis; nam
si illa puncta habent varia latera , ergo non sunLmnima
138쪽
II. De corpore naturali es c. Is
miniima quae excogitari possunt , atque adeo non sunt mathematica.
Dices iterum ex D. Aug. lib. 1. de libero arb. cap. 8. quantulumcumque illud corpiisculum sit habet sinistram , dexteram , interiolem, superio
Respondeo : punistum mathematicum ex sua definitione est quo non potest excogitari minus ergo non potest habere dexteram. & sinistram, atque adeo dari non potest , cum si daretur, dex- seram & sinistram habere necesse esset , D. igitur. Augustinus loquitur de atomo physica, Probatur tertio, si dentur solum puncta in continuo, sequitur mobile velox nunquam posse assequi mobile tardum in eadem linea;sit enim Achilles in puncto A , & testudo in pullisto B, tum sic aio, Achilles non potest unico instanti percurrere duo puncta ; debet enim transire per medium ;ergo percurrit tantum unum punctum, sed testii-do similiter in eodem instanti non potest percurrere minus quam unum punctum , cum punctum sit indivisibile. Deinde in secundo instanti quando Achilles percurret aliud punctum, testudo similiter aliud & sic Achilles numquam assequetur testudinem,quod est absurdum.
Dices tarditatem motus consistere in morulista quo morulae illae sunt maiores, eo motus est tardior &quo minores,eb motus est velocior; unde in allato exemplo Achilles tandem assequetur testudinem. Respondeo exinde sequi motum testudinis non esse continuum quandoquidem morulis interrumperetur : imo sequeretur nullum esse motum continuum , nam velox & Iardum sunt termini relativi, sicut magnum & paruum: saltem nullus datur
139쪽
motus adeo velox , quin possit dari alius Ion- Age velocior respectu cuius ille poterit dici ta dus; ergo constabit ex morulis quibus interruimpetur, atque adeo non erit continuus. Confirmatur alio exemplo: quando rota mo- guetur, aut sphaera, maximus circulus,& minor ci culus simul & semel mouentur, & amborum re- 3.
nolutio eodem instanti perficitur ; si igitur fu- rmatur aliquod punctum in maiori circulo , v. hA terminans radium aliquem , illud punctum velocius mouebitur, quam punctum illi respondens B in circulo minori, tunc tamen explicari non ipotest velocitas motus, aut tarditas per morulas ; enam quando mouetur maior circulus, moi etur ri& minor;& quando quiescit,minor etiam ques it; calias radij divaricarentur. Non est autem ullat nus probabile id quod ad hanc difficultatem tal- euendam respondet Ouiedo radios quidem rotae svel sphaerae non divaricari, sed inflecti eo modo quo virga viridis inflectitur, aut etiam ensis abs que ulla fractione. Illud inquam non est proba,- ibile ; nam quando rota est aenea aut mormorea , tirad ij non possunt ita inflecti, praesertim quando i lunus circulus est alio maior centuplum aut mirum julies et certe inflexio illa gratis est excogitata. et Probatur quarto , demonstrauit Euclides l. p. Io. datam quamlibet lineam terminatam aequa- sicliter diuidi posse , sed si detur linea constans ex quinque punctis, haec diuisio fieri non potest; ergo 'linea non constat ex puncti S. . Respondet Arriaga , facile negabitur id ab L Euclide sitisse demonstratum aut posse demonstrari ; neque enim videtur linea posse exigere ex e suo conceptu esse diuisibilem in partes aequales in omnino , sed nemo ageometra hue ingrediatur : nec : patrono
140쪽
Disp. I I. De corpore Oturali es c. I 3'
patrono indiget Euclides. Paulo cautius respondebimus infra & quidem feliciori successu. Probatur quinto , ex illa opinione sequereturno:i posse dari triangulum cuius latera essent maiora basi; in quolibet enim latere non sunt plura piineta quam in basi: Probatur. Linea succedens basi est minor ipsa basi, ut facile demonstrari potest per elementa Euclidis , & patet ad oculum; igitur si basis supponatur habere decem punista,
linea succedens, utpote minor, haberet nouem,
re altera succedens octo &c. usque ad unum punctum, ergo latus non posset habere plusquam decem puncta &consequenter non posset esse maius basi 8, quod est absurdum. Quam plurimae
aliae ex mathematicis asseruntur probationes ut quod diagonalis esset aequalis costae, & diameters emicirculo quas libens omitto. Dico secundo , continuum non potest constare ex punctis mathematicis infinitis. Haec con-
cli sio probari potest omnibus fere argumentis quibus Probatur prima conclusio , attamen speci iliter HProbatur. Vel punctum additum puncto facit maius vel non. Si secundum , ergo neque infinita puncta. Si primum, sic argumentor: punctum addiditum puncto facit duplo maius sub determinata mole, vel quantitate ; igitur duo addita triplo maius 3 tria quadruplo, &c. Igitur infinita facerent infinite maius, & sic corpora quaelibet haberent infinitam magni cudinem.
Objicies primo, corpus perfecte sphaericum tan-gix planum in puncto; ergo datur punctum seu indivisibile. Deinde cylinder tangit planum in linea tergo datur linea; tandem planum tangit aliud planum in superficie , ergo dantur verae super-