장음표시 사용
151쪽
nec fati .has sine Patrono ; Si enim Hurtadus legisset vel intest exisset rationes Digbei & Thomae , sine dubio dixissct , posito quod continuum sit diuisibile in infinitum, sicut ipse etiam existimat,
cum illis sentire necesse esse, ut a sexcentis di cultatibus facilius expediatur quaestio. Dico: in continuo sunt actu partes, non quidem separatae ab inuicem, sed dii luctae actu;ita ut una non sit alia. Probatur primo, in composio quolibet dantur actu partes s atqui continuum est aliquod compositum ; ergo in continuo dantur actu partes. Probatur maior. Compositum, exavi ipsius no--inis , est quod componitur ex partibus, & pa tes sunt ex quibus totum componitur & in quas
Respondet Thomas Anglus, his verbis , illud
in quod aliquid resoluitur , nonne terminus est retolutionis manens post dissolutionem aut res lutioncm compositi 3 vide itoque quando partes secundum hanc notionem debeant existere. Simmilitor coiri positio nonne motus est ab iis quae plura sunt ad illud quod unum est i termi-uus a quo itaque compositionis sunt plura seu Partes ante compositionem, id est illa tota in sedi partes respectu faciendi: quis neget elementa esse partes mixti 3 sed esse actu in mixto negant
Contra: sateor partes esse terminum resolutionis , post resoluti nem manentem : similitercsse terminum a quo compositionis , sed dico , componitur , solum importare compositum i , neri, sed praeterea in facto esse, & idem
significat ac constac , adeoque partes non solum sunt terminus a quo, sed praeterea subiectum
152쪽
Disp. II. De corpore naturali caec. 13 I
ex quo tanquam inexistente fiunt, nam ex anima rationali & corpore fit homo tanquam ex partibus inexistentibus. Vnde sic arguo : vel corpus &anima rationalis distinguuntur ab inuice in toto,
hoc est in homine, vel non distinguuntur: si primum , habeo quod intendo ; si secundum, ergo identincantur , quod est impossibile , quae enim semel distinguuntur realiter , semper & in aeternum distinguuntur ; cum enim unum distinguatur ab alio per suammet entitatem & essentiam physicam , inon potest illam distinctionem amittere,
Confirmatur : pono hic duas aquas separatas. Illae sine dubio sunt tunc realiter distinctae . . Infundatur utraque in idem vas & uniantur inuicem, quaero an una maneat distincta ab alia vel
non: si primum , habeo quod intendo , scilicet dari actu partes distinctas in composito; si secundum, ergo identificantur ; ergo mutauerunt essentiam: separentur iterum illae duae aquae & ponantur in duobus vasculis , nonne in duobus vasculis est idem ac antea erat in tot a
Respondere mihi videtus Thomas Anglus, arr. '. in quolibet composito esse quidem pluralitatem substantiarum , sed non pluralitatem partium, alias esset ibi pluralitas quantitatum, quod repugnat rationi continui;ipse enim ibi ait, quod quantitas potest esse una plinium substantiarum,& quod plures substantiae pollini esse continuata .
Contra iam nobis erit tantum quaestio de vC-ce ; & haec opinio coincidet cum opinione AII-stotelis quam q. 2. refutaui , nam voca ea quae insunt continuo , voca , inquam, nomine patrium ,
vel non , quid ad mei modo concedatur ibi esse pluralitatem substantiarum : nam vel illae substan-
153쪽
tiae sunt diuisibiles in infinituni vel sunt indiuisibiles. Secundum non concedet aduersarius , concedat ergo necesse est primum, atque adeo continuum poterit diuidi in minores & minores padires in infinitum ; sed in illas non potest diuidi nisi in ipso fuerint actu distinctae ; neque enim per ineram diuisionem tollitur identitas & ponitur distincti' ; unde non soluitur quaestio, ut patet,
imo magis intricatur, fateor autem in continuis este unam quantitatem, alioquin non essent continua , sed esse unam unitate quae non tollit pluralitatem stibstantiarum , quas ego voco partes a quia eae ilius constat totum. Confirmatur : quia idem author probat unit tem mundi a. ubi respondens ad quandam o lectionem, ait non inde sequi mundum esse e litatiue , hoc est substantialiter unum , sed tam tum quantitatiue, & male argui ab unitate qaa litatiua ad entitatiuam siue substantialem in quan-xo sic precise sumpto , & quia accidentia indiuiduantur a suis subiectis, fateor euidens esse singulas substantias determinare sibi partem quantitatis integrae, & per consequens non mirum esse,
si dicamus non solum esse tot entia, sed etiam tot esse quanta quot substantias esse percipimus. Sed, inquit, dicere plures esse quantitates non est pure naturalis locutio ; sicut enim in rigore nulla quantitas est, sic neque in rigore plures esse potiunt: sic nos cum illo manus iungimus 3 cum e rum statuerimus nullam dari quantitatem in abstracto. Deinde, persequitur idem , quando icitur plures esse quantitates in mundo, sensus
'in potest esse alius quam singulas substanxias esse determinatas partes totius uniuersi per-Pvxuo quodam diuisibilitatis fluore sic sibi cohaerentes,
154쪽
Di p. I I. De corpore naturali Oc. Is
haerentes ,revi singularium in illa communitate determinatae sint sedes & ordo& extensio. Vnde patet illum auiliorem iam a sua opinione discedere, secundum quam aiebat non esse a stu partes , cum fateatur in mundo, quem dicit este unum totum , singulas substantias esse determinatas partes totius: vel esse tantum quaestionem de nomine , virum scilicet debeant dici actu palles, quod non soluit quaeitionem de continuo. Probatur secundo oculorum testimonio et constat esse in humano corpore digitum, manum, brachia , crura, &c. Cuiuilibet autem est pe- .culiaris functio ; manus a pede secernitur , &c. Vnde conueniunt illis praedicata contradictoria, nam oculus videt, pes non videt ; ergo actu dic stinguntur.
Respondent Digbaeus, & Thom. non posse sensum ullam prorsus in corpore partem designare, id enim si posset , indicaret etiam praecise ubi pars illa inciperet, ubi desineret, quod facere non potest; qua ratione ergo poterit distinistionem unius ab altera discernere 3 secundo, aliqua esse in intellectu per modum abstractorum & ex vi apprehensionis quasi circumcisa sunt de nihil aliud secum compatiuntur. Igirur nonaen partis ut sic , includit ex vi vocis negationem & totius& compartis, quod idem est de specialibus agnominationibus partium , ut capitis,oculi: dec. huiusmodi enim vocabula latent ex claudunt ex usu
hominum exclusionem caeterorum membrorum.
Vnde patet oculum significare vim visivain is minis ; pedem, vim progressiuam ; caput, vim cognoscitiuam , id est animal secundum talem facultatem. Manifestum est iraque , quod cum
talis factatas nou sit praecise in membro, sed in
155쪽
co ut compacto cum aliis totum animal signifi- cat vox , sed cum reduplicatione, matenus hanc
facintatem habet, seu cum exclunone caeterorum , non quatenus alia habet. Palam est itaque tam naturales esse has voces , pes non est m
nus , quam has , homo, ut habens vim progre si uam non est homo ut habens vim compra en-siuam, seu ut progressiiuus tantummodo non est a comprehensivus, quod, non officit unitati com- apositi , imo magis illam infert & sic ad respon- ddendum illis omnibus contradictionibus valet & Isufficit distinctio virtualis. Contra : videtur sensus posse designare partes . lsaltem aliquas, verbi gratia, ossa & terminum illorum indigitare. Sed esto , non possint sensus,
poterit angelus, vel saltem Deus, quidni 3 an forte quia nullus est rerminus 3 sed offa cum carne non sunt eadem substantia ; ergo assignari po- rest saltem a Deo ubi incipiant & desinant i cum, denim non sint unum simpliciter , sed sint unita, ubi uniantur designari potest. Secundo, fateor Scultates superadditas non esse solum in singulis membris, sed in illis ut unitis, pluralitatem a
rem membrorum non negat aduersarius, sicut nec apostolus quando dicit, cui in uno corpore mul- .m membra sunt. Sed de istis membris quaeram
num sint diuisibilia in infinitum & sic redit quae- stio: Similiter fateor nos non dicere manus tetigit hoc, sed ego tetigi hoc, quod non impedit quin ydebeamus dicere me distinguia manu distinctio- ne includentis ab incluso & manum distingui a spe de tanquam unum instrumentum coniunctum ab alio instrumento coniuncto.
Probatur tertio: quidquid mouetur prius transit minorem partcm loci quam maiorem; si autem
156쪽
D p. II. De corpore naturali es c. Is s
colatinuum fri diuisibit et in temper diuisibilia non datur aliqua minima pars loci; ergo falsum est transire nainimam partem loci, aut equam transeat maiorem. Non itaque possibile est moueri qtiid-piam, si vera sit se ut retia aduersariorum, ita arguebat Zeno in Aristotelem. Respondet : falsumtest mobile non transire
partem maiorem aeque cito ac minorem , cum enim minor sit pars maioris,transeundo minorem, transit etiam maiorem videlicet ex parte : nam
cuius ibet partis determinatae potest assignari medietas , & sic aliqua pars erit immediata ipsi mobili & primo pertranseunda.Contra : maiorem partem transit mobile ex parte ; ergo dantu artes. Deinde, esto, cuius;
bet partis possit auignari medietas , nonne istius medietatis assignari potest alia medietas, & istius alia, & sic in infinitum S atque adeo non soluit dissicultatem. Obiicies primo, compositura, seu composita oqtice est forma compositi facit aliquid per essentiam esse intensiue unum; ergo necessario opponitur pluralitati quam excludit, & quam oportet intelligere in his ex quibus compositum fit in illa praeexistentia , in qua sunt terminus a quo compositionis , quae est motus a diuisis
ad compositum. Confirmatur : nam qui congr gat oues in caulam , unit eas, sed per unitatem caulae,&c. semper inueniemus unire esse unitatem facere. Respondeo , omnem compositiobem secere unum, unum, inquam, unitate compositionis, non unitam simplicitatis 3 dc exemplum allatum pro nobis facit: nam sicut Due, ita fici init unc incau-:lam: ut qua libete ml .ua at istincta ab alia , ita
157쪽
etiam in continuis quaelibet pars remanet distii ista ab alia licet non diuisa. Obiicies secundo, vel partes ex sese sunt uniatae, vel mediante alia comparte , quam unionem vocant: Si primum, videtur esse contradictio dicendo illas ex sese esse singulas , & suis stingularitatibus esse unum. Dcinde habentne extra compositionem idem singulae suum ess e quod incompositione:si negas, eadem opera dicis eas non esse extra compositionem ; sin ais , eo ipis assi mas extra compositionem esse compositas , cum
noti sint compositae, nisi per hoc quod tarmaliteriis inest extra compositionem, si vero secundum,
Iam erunt tres entitates 3 atque adeo maior pluralitas, quam prius erat. Videte optimi Philosophi, an haec sit via ad unitatem. Respondeo partes ex se Iniri,&nullam abi e econtradiecionem , quod scilicet illae singulae sint in se, & fiant unum compositum, imo vero , ta tum abest ut sit contradictio, quin imo aliud intelligi nequeat , habent igitur extra compositionem idem esse ac in compositione, idem, inquam, quoad suam substantiam, licet non habeant eun-dcm irodum , ut explicuimus cum de unione , nec si quitur esse compositas , quia non sunt compostae, siue unitae in se absolute consider tae, sed tantum resatiue consideratae cum modo
sed compositum unica definitione est comprehen-bii ' ; ergo est unicum ens & plures entitates se malitcr includere non potest
Res polineo , illud axioma vel falsum esse, vel pati . . quam Uxplicationem.idem enim rotest diuersimoci definiti, prout divors mode a nobis considerat I c
158쪽
Dio. II. De corpore naturali G. Is I
consideratur; idem enim potest concipi per co ceptus ina linquatos . Deinde nonne omnes homines comprehenduntur unica ista definitione, animal rationale , & tamen nonne sunt plures. Demum compositum est unicum ens in ratione compositi ; at ens est multiplex ratione partium ex quibus constat.
Haee opinio multum laudanda est, quia clari continui compositionem proponit. Eorum igitur 'ui asserunt continuum constare ex punctis pnysicis aliqui sic suam opinionem proponunt,ut velint illa puncta niodo esse maiora , modo mirora, unde ab aliquibus dicta sunt puncta in- fata &diuisibilia in potentia, idque duobus modis, primo intrinsece ; quia quodlibet potest esse minus,& minus in infinitum. Secundo,extrinsece, quia potest coextendi pluribus & pluribus in infinitum,& in hac opinione sunt Ioannes de Lugo, Honoratus Faber, & Mousnerius Medicus. At ruero cinsciat illa puncta non pruse sic in infim tum esse minora naturaliter , sed dicunt ita esse Hexibilia, ut figuram mutent aequalem semperferuando extensionem longitudine compens antei latitudinem , & sic opinatur eruditissimus Magis nanus . Denique eandem semper struare figi rara puncta illa contendunt, & haec est sententia Gaisendi, quam retuli superius & approbaui. Dic', conciet aam c instat ex atomis,sive punctis p hysicis, Probatutinon datux infinitum actu; ereo continuum
159쪽
concinuum non constat ex infinitis actu ; ergo
constat ex indivisibilibus actu i si enim esset diuisibile adhu in infinitum, constaret ex infinitis actu ; atqui illa indivisibilia non possunt esse puncta mathematica , ergo debent esse puncta physica. Obiicies primo , punctum additum puncto
non facit maius , quia unum tangit aliud secundum se totum. Rc spondeo, vertim esse axioma de puncto mathematico , non vero de physico, quia unum punctum non tangit aliud ad aequaled penetrative, sed tantum terminative; ita ut superficies unius adhaerescat superficiei alterius eo modo quo Angeli possunt sese adinvicem tangere : unde distingui superficiem a punitio non est dicendum , modo castigetur imaginatio , quae ut plurimum diuersas facies concipit ut partes. Obiicies secundo', linea septem punctorum non posset diuidi biffatiam. Respondeo dictisone mathematica , Nego : nam media illius lineae pars erit ex tribus punctis , & dimidia parte sp
xij alterius , posito quod puncta sint aequalia ; diuisione physica fi puncta sint aequalia , Concedo : si inaequalia, Nego. Poterit enim fieri ut
quatuor puncta non occupent plus spatij , quam alia tria, sed hoc sufficit ad demonstrandas & v rificandas dc ons lationes mathematicas. Obiicies tertio, a quolibet puncto circuli maioris duci poten Erga ad centrum , quae transeat
per circulum minorem concentricum , ergo toterunt puncta in circulo minori quot in maiori, quod esse non Iotest; dicendum est ergo ibi esse partes in infinitum diuisibiles. Respondeo , non esse tot puncta in circulo minori ae in maiori ; fi enim illa putasta sint aequa
160쪽
Disp. II. De cor pre nanirali O c. I sy
llia, quodlibet pui ctum minoris respondebit pluribus princi s nisitoris circulisat mathematice licitum est continuum quamlumvis exiguae extensonis diuidere in partes proportionales ita innumeras ut nullo finito numero comprehendi possint, nec propterea fallitur mathematicus ita cogitans; neque enim continuum ita se habere asterit , sed simpliciter ita considerat quantitatem ut adaequata illius diuisio successive nunquam possit compleri ; abstrahit enim. Objicies quarto, mobile velox non posset asesequi mobile tardum. Resp. Nego, quia poterit mobile tardum quolibet instanti tantum assequi dimidiam vel tertiam partem spatij unius puncti,
secus vero mobile velox poterit totum punctum pertransiret.
Objicies quinto , linea diagonalis esset commensurabilis costae. Rei p. Nego,quei poterit punctum lateris. respondere pluribus punctis diagonali S.
Objicies sexto globus non posset tangere planum nisi in parte plana, quia tangeret per superficiem puncti.' Respondeo, posset tangere per angulum superficiei . & sic tangeret in puncto. Deinde si globus perfectus esset, nulla esset para plana unde omnia illa puncta quae essent in extima superficie convexa haberent stiperficiem convexam. Sic cum proportione Respondendum est obiectionibus quae a figuris mathematicis pe
Objicies septimo , haec hypόthesis damnata sitit a Concilio Const tantiens sessione is . ubi sic
legitur. Unes aliqua; mathematica continisa compo nitur ex trib: et ei vivettuor punctis immediatis aut