장음표시 사용
141쪽
ficies & consequenter coiit inuam constat ex indise uisibilibus . t Respondeo haec omnia verificari & pro idemonstrative in mathematicis , non est autem necesse ut similiter ad rigorem verificentur in physicis, ut quaestione quinta, explicabimus. Igitur mathematici argumentantur tantum ex suae positione ; illi enim sic argumentantur ut si d xentur puncta illa & lineae & superficies omnino indiuiuolles & sine ulla extensione, imo hoc esse necesse patet , quomodo enim e quolibet puncto circuli posset excitari diameter nonne coirent lineae in circulo proximiori centro , imo nec potest cogitari circulus circa centrum,nisi centrum habeat aliquam extensionem , at si habeat extensionem, iam non est punctum mathematicum. Ooj cies secundo , ita se habet punctum in Ibnea sicut unitas in numero , at numerus constat tantum ex unitatibus quae sunt in diuisibiles sergo& linea constat ex punctis indivisibilibus. Respondeo primo , mathematice quamlibet unitatem esse diuis bilem in suas minutias ; ergo& quodlibet punctum s secundo ad hoc ut unitas cum alia unitate faciat numerum, non est necesse ut unitas physice uniatur cum alia unitates, sussicit enim si uniatur tantum per mentem , at ut punctum cum puncto faciat continuum, necesse est ut uniantur physice, quod fieri non potest nisi penetrentur, si puncta sint mathematica , ut supra probatum est ; Igitur,ut mox dixi, i thematici sumunt quantitatem pure prout praecise dicit longum , latum, & prosundum, longitudinem sumunt etiam puram quasi carentem latit dine ; quia sic faciunt suam hypothesim , ut adicam nulla egeant latitudine pro lineis nec profunditate
142쪽
Disp. I I. De corpore naturali O c. I a
sunditate pro superniciebus, quia theoremata V rum etiam abstiacta sunt, & hinc nata est occasio errandi in physicis. Dices: duorum planorum contactus est verus &non solum imaginarius ; at fit in superficie sola sergo datur superficies. Contra: talis contactus est verus & realis &fit in aliquo vere existente in corpore plano & fit secundum longam & latum,non autem secundum profunditatem ; sicut illa superficies, si daretur tangeret eodem modo corpus , geometrae vero non attendunt puncta & lineas ut sunt in re , sed solum in abstracto.
Quid sentiendum de opinione Aristotelis.
ARistoteles contendit quodlibet continuum constare ex partibus proportionaliter diuisibilibus in infinitum ; ita ut corpus magnitudine tantum aequans arenae granum possit toties subdiuidi proportionaliter ut numquam ad ultimam diuisionem petueniri possit. Dico et continuum constare non potest ex partibus proportionaliter diuisibilibus in infinitum.
Probatur primo et tota res continui explicari potest per finita actu ; ergo non debent poni infinita actu; ergo in continuo non sunt infinitae partes proportionales aut communicantes ; sequeretur enim esse infinitas partes communicantes diuersae. Probatur secundδ,quaelibet pars est extra aliam; nulla enim penetratur cum alia : si euma una penetraretur cum alia, cur non aliae omnes cum sint
143쪽
mnes eiusdem rationis i igitur quaelibet pars i costinui est in singulari loco,&, quia sunt inta- ltae partes , erunt infinita loca ; & sic dabitur infi- nitum clausum terminis & actu infinitum , qua siquidem cuilibet parti actu existenti assignati potest Angelus,&. sic erunt infiniti Angeli. Probatur tertio, continuum est diuisibile ; ergo
si constet ex duobus palmis est diuisibile in duos Palmos , si ex quatuor semipalmis, est diuisibilem quatuor semipalmos , atque ita in infinitum; potest igitur diuidi quantum est diuisibile in sit gula illa ex quibus constat , igitur diuidatura Deo simul quantum diuidi potest; certe nihil manet in eo diuisibile amplius 3 igitur constat ex indivisibilibus Dices non posse diuidi collective, quanti ura di, uidi potest, sed tantum distributive. Respondeo diuidi collective idem est ac diui. di simul ; atqui, si constat simul ex duobus pallimis, simul potest diuidi in duos palmos, si ex qua tuor semipalmis in quatuor semipalmos , & sic
tu infinitum. Igitur si constat actu exi omnibus
partibus suis simul potest diuidi in omnes Padites suas , quia in ea potest diuidi ex quibus acti
Dices secundo, esto , sint infinitae partes actu; ivna tamen pars non potest ab omni alia separata i
Respondeo, unam non dependere ab alia, ut a causa, nec ut a conditione, hec ut a subiecto, nee ivt a dispositione ; ergo nulla ratio dependetitiae
excogitari potest, atque adeo quaelibet ab alta s parari poterit, & cum nulla sit pars distincta sine qua non possit esse , poterit ab omnibus aliis esse iscorsum non totum distributive, sed etiam col- . lecti ,
144쪽
DIP. II. De corpore naturali G.
lective. Probatur: sicut valet consequentia, possum esse sine omni socio distributive ; ergo &collective. Ita etiam haec valet una parS po- esse sine alia distributive; ergo & collecti-ue , nec ulla disparitas afferri potest , nisi petatur principium. Dices tertio , posse retorqueri argumentum in actione, possum esse sine omni actione conseru tiua distributive ; ergo & collective , sed conse
Respondeo, in nostra sententia negari, quia non admittimus, quod actio sit entitas totaliter ab omni substantia distincta & superaddita ; atque adeo actio conseruatiua non est aliud, quam Deus ac ego, Deus ut me conseruat, & ego ut a Deo conseruor; cum erso non possim existere sine Deo & me, non possum etiam esse sine illa actio-Rq. Deinde. quamvis actio esset quid distinctum, Tesponderi posset rem dependentem non posse esse sine aliqua dependentia, quia haec est de conceptu rei dependentis , & de essentia illius saltem physico ; at una pars non est de essentia alterius. Dices quarto, non posse partem esse sine omni alia , qui de suo conceptu est esse diuisibilem. Respondeo, iana te petere principium I hoc enim est in quaestione & cum negaucio , demonstrari Mon posse contendo. Probatur quarto, circulus tangit planum in Puncto,non vero in parte diuisibili,ut demonstr mi Euclides ; ergo dantur puncta indivisibilia
in continuo. Hoc argumentum commune est, est
tamen indissolubile posita hypothesi in conclusione exposita.
Dico primo , repugnare circulum persectum. Respon
145쪽
Respolideo nunquid repugnant omnes figurae , Screctilineae, & curvilineae E Si rectilinea est, habet angulum , sed angulus tangit planum tantum in puncto : si vero est curui linea , nulla est Responsio, eadem enim erit eius conditio ac sphaerae. Dices secundo, non esse verum contactum. Sed, apage istas nugas , quasi vero globra mensae incubans ab eadem non sustineatur u igitur non tangit, aliquid aeris intercipitur , atque adeo globus grauissimus libratus in aere non cadit.
Dices tertio, fieri contactum in parte diuisibili, sed indivisibiliter. Sed quis hoc intelligat 3 nam fieri contactum indivisibiliter sonat contactum esse indivis bilem , sed indivisibilis esse non potest, nisi fiat in indivisibili. Quare haec ratio v
lere tantum potest , cum partes omnes se penetrant, & ad punctum rediguntur 1 tunc enim tam
gitur res diuisibilis modo indivisibili. Dices quarto, parte ii tangi quidem, sed non
totam, siue, ut alij loquuntur,tangitur inadaequate. Contra : et plura tanguntur, vel non plura, siue
in plano, siue in globo ; si plura tangit, est contra illud quod demonstratum est ab Euclide ; igitur - non itura,igitur vel nihil tangitur, vel unum quid
tantum tangitur, ergo punctum.
Dices quinto , contactum fieri in parte minori,& nai tori in infinitunia, ita ut nulla possit assignari qua non sit minor. Contra : fit in aliqua , alia fieret in nulla. De illa quaero , estne fui sibilis an indivisibilis 3 primum est contra demonstrati nem Euclidis , ergo secundum r dicere autem iblud non fui te demonstratum ab Euclide, non de
Dices sexto , contactum fieri in parte indeterminata. Contra : an forte Deus illam partem videat
146쪽
D F. II. De corpore naturali sic. r s
videat inquiro et si videt, ergo est determinata; ab ipso enim demonstrari poterit ; si vero non videat, mirum est Deum, qui cuncta nouit distincte, ens positiuum non videre. Certe illud Deum nescire nesciebam. Igitur a parte rei nihil est indeterminatum , sed tota indeterminatio se tenet ex parte intellectus : nam quod tangit, existit &distinguitur ab omni alio , atqus adeo est hoc &determinatum est. Demum secundum Euclidem tangit tantum in uno ; sed quod unum est, dete nainatum est. Simile argumentum duci potest ex cylindro incubante plano , vel ex plano alteri imposito. Probatur quinto , si continuum constat ex infinitis quantis, faciunt infinite quantum ; si enim unum quantum additam alteri qua to facit maius , infinita addita facient infinice
Dices non esse infinita quanta uni certo aequalia. Contra: vel illa quanta uni certo aequalia sunt finita, vel infinita et non finita, alioquin daretur vltimu D ; igitur infinita. Dices esse infinita potentia. Contra : quantum quod actu est constat ex quantis actu Dices esse in determinata. Contra:
quidquid existit determinatum est. Probatur sexto, si continuita constat ex diuisibilibus in infinitum , multa sunt in Philosophia dc Theologia, quae continebunt difficultates insuperabiles, verbi gratia, quod spectat ad terminationem sphaerae activitatis luminis , & aliarum qualitatum 1 cum enim tantum diffundantur unita miter, quantum potest diffundi, & tantum potest diffundi, quantum potest distrahi , dinidi,
distribui, nunquam terminabitur sphaera actiu thiis, si sint diu: si h lcs in infinitum. In Theologia Physa. G . quin
147쪽
quoin Odo explicabitur duratio actus , quae nouamnieriti facit accessionem. Similiter quomodo explicabitur desitio& inceptio verborum, seu so marum sacramentalium. Denique argumentum tertium factum contra Zenonem potest etiam fieri contra opinionem Aristotelis.
MAESTIO IV. I id sentiendum de opinione mixta
ex praecedentibus. A Liqui mediam inter praecedentes opinionem constiti ierunt, dicentes continuum,nec constare ex meris punctis, nec etiam ex solis ph-tibus in infinitum diuisibilibus, sed constare simul ex partibus & cx punctis: unde dicunt dari puncta
copulantia partes cum partibus & puncta termis nantia lineaS. Dico : continuum non constat ex punctis, &partibus in infinitum diuisibilibus ; siue non dantur puncta terminantia & copulantia modo exposito. Probatur primo, haec opinio non differt ab illa quam reieci in superiori quaestione : nam vel inter quodlibet punctum puta inter extrennum
lineae , & aliud vicinius est aliquid vel nihil ; si nihil, ergo illa duo puncta sunt immediata ; igitur & alia quae sequuntur : nam est eadem ratio pro illis : si vero aliquid, vel est diuisibile, vel inarui hile : ii diuisibile, igitur datur punctum aliud Nic os contra suppositionem : nam inter duas quastibet partes intercedit punctum i igitur in-di , ubile , igitur punctum sequitur immediate Panctum, igiciar cotinuum ex solis punctis conitat.
148쪽
Di p. II. De corpore naturali sic. 1
Dices primo, non dari punctum vicinius. Contra : si punctum non sequitur immediate punctum , tequitur mediate ii igitur vel omnia aeque mediate sequuntur , & hoc non , alioquin omnino essent in eodem puncto , vel aliqua , & hoenon, propter eandem rationem , igitur est aliquid quod minus mediate sequitur ; igitur illud eshvicinitIS.
Dices secundo, illud quod intercedit inter illa
duo puncta , esse partem indeterminatam. Contra: quidquid est, determinatum est. Deinde, esto, sit indeterminatat, hoc tamen non facit quod non
sit diuisibilis,vel indivisibilis.
Probatur secundo , circulus tangit planum in puncto, ut etiam aduersarij fatentur ; rotetur igitur circulus in praedicto plano. In toto illo motu totus circulus successive tangit planum , & semper in puncto tangit i igitur constat tantum capunctis.
Dices fieri saltus partium. Contra : gratis illi
saltus excogitantur: nam totus circulus reueratangit s ergo nullus est saltus. Probatur tertio, cum puncta a partibus in illa hypothesi sint realiter distincta, destruat Deus omnia puncta intactis & conseruatis partious. Iam quaero, vel illae partes sunt diuisae, vel unitae: non unitae, alioquin non essent destructa omnia puncta , quae partes diuisibiles copulabant, nisi dixeris illas partes per seipsas immediate copulari & terminari ; sed iam concluderem illa puncta gratis admitti, quandoquidem sine illis pat-tes possunt esse unitae & terminat. e; igitur partes illae sunt in diuisibiles;atque adeo puncta ; ergo in continuo sunt solum puncta. Probatur quarto , punctetm, quot inter duasta et pa r s
149쪽
partes interiacet, vel facit maius, vel cum ipsa parte penetratur. Si primum , ergo punctum aDditum puncto tacit maius , quod non concedent ius sententiae propugnatores, si punctum penetretur cum parte , igitur cum utraque , cur enim potius cum una quam cum alia 3 igitur est in duobus locis. Praeterea penetratur etiam cum
aliis punctis , cum nulla pars sine punctis accipi possit. Demum illae duae partes sunt immediatae;
crgo notn sunt puncta intermedia. Probatur quinto , inter duas partes continuas est tantum unicum punctum, iam vero, si diuid tur, sunt duo puncta terminantia ; ergo saltem unum punctum de nouo producitur di creatur, ouod est absurdum : vel si nullum fiat punctum de nouo , una pars terminabitur absque puncto;
atqui tangi poterit i ergo superflua sunt puncta,
esset autem absurdum dicere pilam ferream tormento explosam non posse confringere speculum
sua superficie terminante spoliatum, quia scilicet
Dices illud punctum resultare. Respondeo, quid est resultare antea non erat, iam est ; ergo productum est , sed produci non
potest , nisi per creationem ; ergo creatum est; ergo tot erunt creationes quot sectignes & diuisiones ; imo etiam essent tot annihilationes, cum punctum continuans pereat, ut illi terminans lubstituatur, saltem in sententia quorundam ex aduersariis. Aliqui alit hores nolentes admittere puncta unientia simul cum partibus admittunt superf-cies itidi uisibiles cum partibus ; sed iisdem rationibus ii pu ' nantur : quid enim est inter duas superficies : destruantur omnes superficies, remanentibus
150쪽
Disp. II. De corpore naturali Sc. I o
nentibus I actibus , vel partes , remanentibus superficiebus : nonne superficies, vel partes constituetat continuum 3 Demam erigatur corpus, &super illud erectum volvatur cuculus , nonne
semper tangit in indivisibili. Redeunt itaque omnia argumenta superius facta.
suid sentiendum sit de opinione Digbaict Thomae Angli.
ARgumentis contra supradictas opiniones
propositis quidam perterriti aliam viam ii gretii sunt ad disquisitionem compositionis compositi, &, ut antiquam , ut dicunt peripateticam doctrinam restaurarent , in continuo nullas esse actu partes asseruerunt , & hanc esse Ari cotelis sententiam contendunt. Inter hos spe stabiles mihi videntur Κenelmus eques,Digbaeas tractatu de natura corporum , cap. 2. & Thomas Angluc
ex Albiis in tractatu quem operi Digbaeano anteponit, & ad illud est praefario r. I. &seqq. Sic
igitur iste suam sententiam proponit. Continuum, seu magnitudo unica est entitas , quae est diuisibilis , non eo quod plures entitates actu claudat, sed quia plures ex ea per motum quendam,quem diuisionem appellamus , vi causarum naturaliud. causari & produci possint. Rationes, quas affcit, eruditione plenas esse dissileri non possum ; verum, quia omnes nituntur illo principio At istotelico , quodlibet continuum diuidi potest in infinitum , ideo facile soluentur et nolim autem Hurtadum imitaret qua illius opinionis resacationem orditur nis findrias stim C di